КНІГІ ОНЛАЙН
Пошук сярод кніг, што прайшлі індэксацыю гуглам. Некаторыя кнігі гугл не знаходзіць
I, адыходзячы, яна махае мне на развітанне, а ў самой на шчоках па-ранейшаму ірдзее румянец, яе твар пяшчотны і прагны. Яна зноў паварочваецца да мяне і махае на развітанне. Але з-за дрэва выходзіць Дыдрык і кажа: — Ізэлін, што ты нарабіла? Я ўсё бачыў. Яна адказвае: — Што ты бачыў, Дыдрык? Я нічога не зрабіла. — Ізэлін, я бачыў, што ты гэта зрабіла, — зноў гаворыць ён. — Я гэта бачыў. I яе гучны і вясёлы смех звініць па лесе, і яна знікае разам з ім, радасная і грэшная ад галавы да пят. А куды яна ідзе? Да наступнага маладзёна, нейкага паляўнічага, які ходзіць па лесе. Стаяла поўнач. Эзоп сарваўся з прывязі і насіўся сам па сабе, я чуў яго брэх недзе высока на схілах, а калі нарэшце ён прыбег назад, была гадзіна ночы. Прыходзіла пастушка, яна вязала панчоху, і напявала сабе нешта, і азіралася вакол. Але дзе падзелася яе чарада? I што яна шукала ў лесе поначы? Нічога, нічога. Яна тут праз неспакой, а можа, праз радасць. Я падумаў: яна пачула, як брэша Эзоп, і вырашыла, што я недзеўлесе. Калі яна падышла, я падняўся з зямлі і пачаў глядзець на яе, якая яна тоненькая і маладзенькая. Эзоп таксама стаяў і глядзеў на яе. — Ты адкуль? — спытаў я яе. — 3 млына, — адказала яна. Але што ёй было рабіць каля млына так позна ўночы? — Ты не баішся адна блукаць па лесе так позна ўночы? — спытаў я. — Ты ж такая тоненькая і маладзенькая? Яна засмяялася і адказала: — He такая я і маладзенькая, мне ўжо дзевятнаццаць. Але дзевятнаццаці ёй, пэўна, яшчэ не споўнілася, я быў перакананы, што яна схлусіла, прыбавіла сабе два гады, бо было ёй толькі сямнаццаць. Але навошта ёй было хлусіць і гаварыць, што ёй дзевятнаццаць? — Сядай, — сказаў я, — і раскажы, як цябе завуць. Пунсавеючы, яна села побач са мною і сказала, што завуць яе Генрыета. Я спытаў: — У цябе ёсць каханы, Генрыета, і ён калі-небудзь абдымаў цябе? — Так, — адказала яна, сарамліва ўсміхаючыся. — Колькі ўжо разоў? Яна маўчала. — Колькі разоў? — паўтарыў я. — Два разы, — ціха вымавіла яна. Я прыцягнуў яе да сябе і спытаў: — Як ён гэта рабіў? Вось так? — Так, — прашаптала яна, дрыжучы. Надышла чацвёртая гадзіна. IX У мяне адбылася размова з Эдвардай: — Хутка пойдзе дождж, — сказаў я. — Колькі цяпер часу? — спытала яна. Я паглядзеў на сонца і адказаў: — Каля пятай. Яна спытала: — Вы можаце так дакладна вызначыць час па сонцы? — Так, — адказаў я, — магу. Паўза. — А калі вы не бачыце сонца, як вы тады час вызначаеце? I я расказаў пра іншыя знакі. Пра прылівы і адлівы на моры, траву, якая хіліцца да зямлі ў вызначаны час, птушыныя спевы, якія гучаць у розныя гадзіны: адны птушкі пачынаюць спяваць тады, калі змаўкаюць іншыя. Таксама я вызначаю час па кветках, якія закрываюцца пад вечар, па лісці, якое то ярчэе, то цьмянее, акрамя таго, я час адчуваю. — Вось як, — сказала яна. Збіралася на дождж, і я не хацеў доўга затрымліваць Эдварду пасярод дарогі, таму прыпадняў капялюш, развітваючыся. Але яна раптам затрымала мяне яшчэ адным пытаннем, і яшчэ адным, і я так нікуды і не рушыў. Яна чырванела і пытала, навошта я сюды прыехаў, чаму хаджу на паляванне, чаму тое і чаму сёе. Я ж палюю, толькі каб здабыць сабе ежы, а Эзопу даю адпачынак? Яна чырванела і бянтэжылася. Я зразумеў, што пра мяне хадзіла нейкая пагалоска, і яна ад людзей нешта чула, бо такое ў галаву само не прыйдзе. Раптам нешта ўва мне зварухнулася, яна выглядала такой самотнай, я раптам успомніў, што яна расла без маці, а яе тоненькія рукі надавалі ёй яшчэ больш сіратлівы выгляд. Мяне гэта кранула. Ну, страляў я не каб забіць, а каб пражыць. На дзень мне трэба адзін глушэц, таму я і падстрэльваў аднаго, а другога падстрэльваў на наступны дзень. Навошта мне страляць шмат? Я жыў сярод лесу, я сын лесу. 3 першага чэрвеня забаранялася хадзіць на курапатку і зайца, мне амаль не заставалася каго паляваць, і тады я пераходзіў на рыбалку і жывіўся рыбаю. Я думаў пазычыць лодку ў яе бацькі, каб выходзіць у мора. А так я палюю не дзеля таго, каб пастраляць, а каб выжыць у лесе. Мне там добра, паесці я накрываў сабе проста на зямлі, і не трэба было ўставаць туды-сюды з крэсла; келіх я ніколі не перакульваў. У лесе мне ўсё было дазволена, я мог легчы і заснуць, калі мне таго хацелася, таксама мог выказаць там усё, што мне не давала спакою. Часта хочацца сказаць нешта, сказаць уголас, і ў лесе гэта гучыць нібы размова з самага сэрца... Калі я спытаў яе, ці яна зразумела, яна адказала, што так, зразумела. I я працягваў гаварыць, таму што яна не адводзіла ад мяне вачэй. — Калі б вы ведалі, колькі ўсяго ў гэтых мясцінах, — сказаў я. — Зімою, бывае, іду і бачу сляды курапаткі на снезе. Раптам яны знікаюць, птушкі паляцелі. Але па адбітках крылаўя магу вызначыць, у якім кірунку паляцела дзічына, і хутка яе знаходжу. Кожны раз мне гэта нібы ў навіну. Увосень раз-пораз можна бачыць, як сыплюцца з неба знічкі. Няўжо, думаю тады я, гэта нейкі іншы свет курчыцца ў сутаргах? Проста ў мяне на вачах разлятаецца на друзачкі? I вось мне, мне ў жыцці наканавана глядзець на зарапад! А калі надыходзіць лета, тады амаль на кожным лістку пасяляецца малюсенькая жывая істота, я магу разгледзець, што нехта з іх не мае крылаў, яны не могуць зляцець з месца, яны мусяць жыць і памерці на сваім маленькім лістку, на якім прыйшлі ў гэты свет. Толькі ўявіце. А часам мне трапляецца на вочы блакітная мушка. Гэта ўсё гучыць так мізэрна, нават не ведаю, ці вы разумееце. — Так, так, разумею. — Вось так. А бывае, я гляджу на траву, і трава, можа, сама на мяне глядзіць, хто знае? Гляджу на нейкую былінку, яна, бывае, затрымціць, а мне цікава. Я думаю: стаіць тут гэта былінка і трымціць! I калі гляджу на сасну, то бывае, нейкая галінка на ёй абавязкова забярэ ўвагу і прымусіць пра сябе думаць. Але часам мне на гэтых прасторах і людзі трапляюцца, здараецца і такое. Я паглядзеў на яе, яна стаяла, неяк нахіліўшыся ўперад, і слухала. Я не пазнаваў яе. Яна слухала з такой цікавасцю, што змянілася з твару, зрабілася непрыгожаю, дурнаватай з выгляду, з адвіслай ніжняй губой. — Вось як, — сказала яна і раптам выпрасталася. Упалі першыя кроплі дажджу. — Дождж ідзе, — сказаў я. — Так, падумаць толькі, дождж ідзе, — паўтарыла яна, аддаляючыся. Я не праводзіў яе дадому, яна пайіпла сама сваёй дарогай, а я паспяшаўся да хаты. Праз некалькі хвілін прыпусціўладны дождж. Раптам я пачуў, як за мною нехта бяжыць, павярнуўся і ўбачыў Эдварду. Яна расчырванелася ад бегу і ўсміхалася. — Зусім забылася, — сказала яна запыхана. — Я забылася сказаць вам пра сушыльні, ну, дзе рыбу сушаць на кліпфіск, мы паедзем туды. Доктар прыбывае заўтра, у вас знойдзецца час? — Заўтра? Так, знойдзецца. — Трэба ж, зусім забылася, — паўтарыла яна зноў і ўсміхнулася. Калі яна пайшла, я звярнуў увагу на яе тонкія зграбныя ногі, мокрыя ад дажджу. А чаравікі на ёй былі паношаныя. X Яшчэ я добра запомніў адзін дзень. Дзень, калі для мяне настала лета. Сонца пачало свяціць па начах і высушвала да ранку вільготную глебу, паветра рабілася волкім і прыемным пасля апошняга дажджу. На прыстані я з’явіўся надвячоркам. Вада была надзвычай спакойная, мы чулі, як на востраве смяяліся і гаманілі дзеўкі і хлопцы, якія працавалі з рыбай. Надвячорак выдаўся радасным. Вось жа, хіба не радасны выдаўся адвячорак? У нас з сабою былі кошыкі з ежай і віном, вялікая сябрына расселася ў дзвюх лодках, дзяўчаты ў светлых строях. Я быў задаволены, нешта напяваў. Размясціўшыся ў лодцы, я думаў, адкуль толькі ўзяліся ўсе гэтыя маладзёны. Прыйшлі дочкі ленсмана5 і местачковага лекара, пара гувернантак, паненкі з пастарскай сядзібы; paHeft нікога з іх я не бачыў, яны мне былі незнаёмыя і ўсё ж такія блізкія, нібы мы хаўруснічалі шмат гадоў. Я некалькі разоў схібіў, я паадвык ад людзей і часцяком гаварыў «ты» дзяў- 5 Ленсман — асоба, якая выконвае абавязкі паліцэйскага на тэрыторыі, аддаленай ад буйных гарадоў. чатам, але яны не наракалі. Я мог сказаць «дарагая» або «мая дарагая», але гэта мне таксама даравалі і рабілі выгляд, што я нічога такога не гаварыў. Пан Мак, як звычайна, быў у накрухмаленай манішцы з дыяментавай шпількай. Настрой у яго быў выдатны, і ён крычаў другой лодцы: — Глядзіце не разліце бутэлькі ў кошыках, свавольнікі! Доктар, вы адказваеце за бутэлькі галавой! — Згодны, — адказваў доктар. I гэтыя выгукі, што разносіліся над морам ад лодкі да лодкі, дадавалі мне святочнага настрою і падбадзёрвалі. На Эдвардзе — учарашняя сукенка, нібыта ў яе іншых няма або яна проста не хацела пераапранацца. I чаравікі тыя самыя. Мне падалося, што рукі яна не памыла, але на галаве ўяе красаваўся зусім новы капялюшык з пер’ямі. Яна захапіла перафарбаваную накідку, каб было на чым сядзець. На просьбу пана Мака я стрэліўу паветра, калі мы заходзілі да берага, разрадзіў абодва ствалы, і мы закрычалі «ўра». Мы выйшлі на бераг, сушыльшчыкі павіталіся з намі, і пан Мак перакінуўся парай слоў са сваімі работнікамі. Мы рвалі рамонкі і астры і чаплялі іх у пяцелькі для гузікаў; нехта нарваў і званочкаў. I безліч марскіх птушак гагатала і крычала ў паветры і на ўзбярэжжы. Мы размясціліся на лужку, які атачалі журлівыя беластволыя бярозы, распакавалі кошыкі, і пан Мак адкаркаваў бутэлькі. Светлыя сукенкі, блакітныя вочы, звон келіхаў, мора, белыя ветразі. Мы крыху паспявалі. I шчокі заірдзеліся. Праз гадзіну галава мая ад радасці ішла кругам, і нават самая драбяза рабіла на мяне ўражанне: скалыхнецца на капялюшыку вэлюм, выб’ецца пасмачка валасоў, змружацца ад смеху вочы — усё хвалявала мяне. Які выдаўся дзень, які дзень! — Я чула, што ў вас маленькая пацешная хацінка, пан лейтэнант, гэта праўда? — Так, невялічкае гняздзечка, але Божа, як яно мне даспадобы! Прыходзьце калі-небудзь у госці, паненка: іншай такой хацінкі вы не знойдзеце. А адразу за хатаю пачынаецца густы лес. Падыходзіць іншая і кажа прыязна: — Вы ніколі раней у нас на поўначы не бывалі? — He, — адказваю я. — Але я ўжо з усім раззнаёміўся, паненачкі. Начамі застаюся сам-насам з гарамі, доламі і сонцам. He хачу, дарэчы, падацца высакамоўным, але якое ў гэтых краях лета! Яно надыходзіць поначы, калі ўсе спяць, уранку прачынаешся — а яно тут. Выгляні ў акно — і пабачыш яго на ўласныя вочы. У мяне два маленькія акенцы.