КНІГІ ОНЛАЙН
Пошук сярод кніг, што прайшлі індэксацыю гуглам. Некаторыя кнігі гугл не знаходзіць
— Нет, я всех ребят счмтала, Сосчмтаю я опять! — Н опять она счмтала, Стала всех перечмслять: — Лена, Рая, Оля, Мая, Толя, Коля, Женя — семь! — Н нарочно вслух счнтает, Чтобы слышно было всем. Лмда думает, гадает: Для кого прмбора нет? Тот мз вас, кто угадает, Пусть подскажет ей ответ. (8) Г. Нльйна Са складам ліку 9 можна пазнаёміць дзяцей, прачытаўшы верш Р. Барадуліна “Колькі кошак у кашы?” (гл. с. 25). На палянцы На лясной палянцы Зёлкі Паспрачаліся калісьці: 3 кожнай зёлкі толку колькі, У якой найбольш карь :ці? Ды сярод лясной палянкі Правялі няшмат гамонак Кмен, Валошка, Талакнянка, Валяр'ян, Падбел, Рамонак, Піжма, Ландыш, Святаяннік, А таксама і чабор, Бо знахарка на паляне Іх знайшла — узяла з сабой. Хто палічыць зёлкі! — Усяго іх колькі? (10) В. Жуковгч Пры навучанні апісаным алгарытмам добры развіваючы эфект дасць прымяненне колаў Элера дзеля мадэлявання адносін паміж лікамі і велічынямі. Напрыклад, першапачаткова можна прапанаваць дзецям абвесці коламі напісаныя на дошцы (лісце паперы) лічбы: лічбу, якая абазначае самы вялікі (маленькі) лік, самым вялікім (маленькім) колам, a лічбу, якая абазначае сярэдні лік, — сярэднім па велічыні колам. Потым даем дзецям прыгатаваныя 3 колы розных памераў і просім раскласці ў іх 3 картачкі з лічбамі, якія абазначаюць лічбы, розныя па велічыні (яны могуць быць у паслядоўнасці лічэння: 5, 6, 7, але абавязкова адказваць памерным адносінам колаў). Пры мадэліраванні складу ліку з двух меншых лікаў вялікім колам абазначаецца лік, склад якога вызначаецца, а меншымі (але захоўваючымі памерныя адносіны паміж сабой) коламі абазначаюцца лікі, якія складаюць дадзены лік. Гэтыя 2 колы размяшчаюцца ўнутры вялікага кола. Напрыклад, на дошцы можна намаляваць вялікае кола, а ў ім — 2 колы (адно больш за другое ці 2 роўныя па велічыні колы). Пытаемся ў дзяцей: “Якія 2 лікі абазначаюць меншыя колы? Калі вялікае кола абазначае, напрыклад, лік 10?” У гэтым выпадку большы з унутраных колаў можа абазначаць лік 8, а меншы — 2, ці 7 і 3, ці 6 і 4, ці 9 і 1. Калі колы роўныя па велічыні, то яны абазначаюць лікі 5 і 5. У навучальны працэс уключаем і мадэль цэлае — частка, распрацаваную Н. I. Няпомняшчай, падзяляючы пры гэтым кола на роўныя і няроўныя часткі. Лагічным працягам навучання будзе фарміраванне ў дзяцей вылічальных дзеянняў. Вучым дзяцей рашаць простыя арыфметычныя задачы на складанне і адніманне, грунтуючыся на ведах дзяцей аб складзе лікаў з двух меншых лікаў, а таксама вучым прыёмам прылічвання і адлічвання па 1. Для больш лепшага засвойвання дзецьмі пералічаных вылічальных прыёмаў раім выкарыстоўваць гульні тыпу “Вылічальныя машыны”. У працэсе навучання вылічэнню знаёмім дзяцей са структурай задачы (вучым выдзяляць умовы і пытанне); вучым называць лікавыя даныя; на падставе разумення характару выніку дзеяння, якое апісана ў задачы (стала больш прадметаў ці менш?), фармуляваць арыфметычнае дзеянне; рашаць задачу і “запісваць” яе, выкарыстоўваючы картачкі з лічбамі і знакамі (+, =); мадэліраваць задачы па наяўнай сітуацыі, а потым і па асабістай задуме. Для пабудовы мадэлі можна выкарыстоўваць ужо знаёмыя дзецям колы Эйлера, мадэлі цэлае — частка, алгарытмічныя запісы гульні “Вылічальныя машыны” ці мадэлі іканічнага характару. Знаёмства з мноствам. На 7-м годзе жыцця навучаем дзяцей складаць, называць і мадэліраваць розныя аднародныя і разнародныя мноствы, выкарыстоўваючы ў мове тэрміны мноства, элемент мноства, частка мносггіва. Вучым даваць мноству якасную і колькасную характарыстыкі. Паказваем дзецям, што не ўсе прадметы (з’явы) могуць быць аб’яднаны ў мноствы, а толькі тыя, якія маюць нешта агульнае, падобнае. Напрыклад, елка, бяроза, дуб, сасна — дрэвы, таму, нягледзячы на тое, што ўсе яны розныя, мы іх можам назваць “мноства дрэў”; сабака, свіння, карова — усе жывёлы розныя, але ўсе яны падобныя тым, што жывуць разам з чалавекам, таму мы іх назавем “мноства свойскіх жывёл”. Кожны прадмет (жывёліна, дрэва, кветка, лік, лічба, кропка і г.д.), які ўваходзіць у мноства, называюць элементам мноства. Вучым дзяцей графічна выяўляць мноствы. Першапачаткова вядзем працу з прадметамі і выявамі. Калі яны складаюць мноствы, размяшчаем іх у кола ці на сурвэтку (ліст паперы) аднаго колеру (формы, памеру), ці на асобны стол, ці абводзім іх колам (крэйдай, фламастэрам, стужкай, ніткай, вяроўкай і г.д.). Затым вучым маляваць кругі і спачатку схематычнай выявай, а затым кропкамі абазначаць элементы мноства. Для розных элементаў, абазначаных кропкамі, можна выкарыстоўваць каляровыя алоўкі, фламастэры, крэйду. Выяўляючы адносіны паміж элементамі мностваў, ці магутнасцямі мностваў, працягваем вучыць дзяцей карыстацца знакамі: >, <, =, =, Выкарыстанне колаў Эйлера дапаможа дзецям зразумець аперацыі аб’яднання, перасячэння, знаходжання часткі і рознасці мностваў. Назвамі аперацый дзеці і выхавальнік не аперыруюць, а растлумачваюць іх сэнс, задаючы суадносныя пытанні і даючы дзецям заданні назваць мноствы. Напрыклад, пры аперацыі аб’яднання расказваем: “Тані падарылі ляльку і мячык, а Колю — машынку і пірамідку. Якім адным словам можна назваць прадметы, якія падарылі Колю і Тане? Ці можна з іх скласці адно мноства? Чаму? Як мы яго назавем?” У старэйшым дашкольным узросце ўводзім новы від матэматычнай дзейнасці — вымярэнне, які патрабуе спецыяльнага навучання. Навучым дзяцей алгарытму вымярэння, складзенаму з наступных -дзеянняў: вызначаем, што вымяраем (даўжыню, шырыню, вышыню, аб’ём і г.д.) і чым будзем для гэтага карыстацца (умоўная мерка, а на 7-м годзе жыцця — абсалютныя меркі: сантыметр, метр, грам, кілаграм, літр). Калі вымяраем лгнейную працягласць, то: 1) мерку прыкладаем да краю; 2) адзначаем яе канчатак алоўкам (крэйдай, фламастэрам); 3) над меркай ставім прадмет-фішку, які абазначае, што мерка ўклалася ў працягласці 1 раз (гэтае дзеянне ў далейшым можа не праводзіцца, а дзіця вымаўляе лічэбнік); 4) мерка падымаецца і прыкладаецца дакладна да алоўкавай адмеціны; 5) канчатак меркі зноў адзначаецца алоўкам; 6) над меркай ставіцца фішка і г.д. Пасля завяршэння дзеяння дзіця пералічвае фішкі і называе лік — вынік вымярэння. Пры вымярэнні аб’ёму: 1) напаўняем мерку да краёў (калі сыпкая рэч, то раўняем яе кардонкай ці пласцінкай з краямі меркі); 2) пералічваем (перасыпаем) рэчыва ў іншую ёмістасць; 3) ставім побач прадмет-фішку і г.д. Для вызначэння выніку зноў пералічваем фішкі. Засвоенае дзеянне вымярэння дапаможа дзіцяці зразумець закон захавання рэчыва, сувязі і залежнасці паміж велічынёй, колькасцю і знешнімі прыкметамі (форма і велічыня пасудзіны, спосаб размяшчэння прадметаў і г.д.). Дзеля лепшага разумення дзецьмі вымяральнай дзейнасці можна выкарыстоўваць наступныя літаратурныя творы: Сложное заданме Как нсправпть тройку в школе, Юля думала давно. Вот дают лмнейку Юле, Чтоб нзмернла окно. Да, заданье непростое, Юля рукм развела: "He могу. Окно большое — А лннейка так мала..." М. Сйчовйк Жадный Вартан Армянская сказка С овечьей шкурой к скорняку Зашел Вартан-сосед: — Нз этой шкуры шапку сшнть Ты можешь нлн нет? — Могу! — сказал в ответ скорняк, На шкуру посмотрев. — А выйдет две? — спроснл Вартан, На корточкн прнсев. — Н две сошью. — А трн? — Н трн! — Сошьешь четыре? Да! — А пять? — Ну что ж, могу н пять, Коль в этом есть нужда! — Быть может, выкроншь все шесть? — Могу, раз надо так! — Где шесть, там — семь! — сказал Вартан. — РІдет! — сказал скорняк. Когда заказчнк через день За шапкамн прншел, Семь шапок выложмл скорняк На свой рабочмй стол. — Да разве это мой заказ? — Вскрнчал в сердцах Вартан. — Когда ты шапкн мне кронл, Ты был, должно быть, пьян? Что с ннмн делать мне теперь? Куда прнкажешь деть? Ведь нн одну нз ннх нельзя На голову надеть! — Но ты же сам того хотел! Сказал в ответ скорняк. — Большнх семь шапок пз овцы He выкроншь ннкак! Арыентаванне на лісце паперы — дзейнасць не новая для старэйшых дашкольнікаў. Аднак, яна напаўняецца новым зместам, які патрабуе спецыяльнага навучання. Дзеці павінны засвоіць 9 "крокаў" на лісце паперы, якія адзначаюць прасторавыя арыенціры: цэнтр (сярэдзіна); правы і левы верхнія вуглы; правы і левы ніжнія вуглы; сярэдзіна правай, левай, верхняй і ніжняй старонак. Добры трэніруючы эфект у называнні гэтых "крокаў" даюць гульні тыпу "Хакей", "Футбол", "Палёт у космас" і г. д. Дзеці павінны засвоіць, што для паспяховай арыентацыі першае, што яны павінны зрабіць, — гэта вызначыць сваё месцапалажэнне, вызначыць сябе (кропку, дзе яны знаходзяцца, адкуль глядзяць) на лісце паперы. А затым арыентавацца ад сябе. Вучым складаць графічныя планы пакою, часткі пакою і г. д., выкарыстоўваючы розныя формы сімвалізацыі; схемы дзеянняў, абазначаючы напрамак руху ці дзеяння стрэлкамі. Трэба памятаць, што дзіця павінна навучыцца не толь-кі складаць планы, схемы і г. д., але і карыстацца гатовымі, граматна "чытаць" гатовыя графічныя планы пры вывучэнні прасторавых, часавых, лагічных адносін. Працэс арыентавання набудзе болып ціка-вы характар, калі будзем выкарыстоўваць мастацкія творы, жывапіс. Напрыклад: Кто на марке справа? Слон! Сразу впдно, это он! Ну, а кто на марке слева Прмтанлся средь лпствы? Прнсмотрнтесь! Несомненно, Хнтреца найдете вы! Н. Разговоров За водой Две улнткн у калнткп Наступныя літаратурныя творы дапамогуць зразумець такія часавыя паняцці, як месяцы Месяцы года Студзень — з казкамі снежных аблокаў, Люты — шчодры на сіні мароз, Сакавік — з сакатаннем і сокам Беларускіх вясновых бяроз. Красавік — час маланкі і ліўняў, Травень — з першым мурогам, сяўбой, Чэрвень — з ягаднаю зарой, Ліпень — з мёдам, 3 пшаніцаю — жнівень, Спелы яблычны верасень, Багаты кастрычнік У празрыстасці чыстай, крынічнай, Лістапад — залаты лістапад, Снежань — першы густы снегапад. П. Панчанка *** На первую ступеньку Встал парень молодой, К двенадцатой ступеньке Прншел старнк седой. К двенадцатой ступеньке Прншел старнк седой. Посаднлн маргарпткп: Раз, два, трн, четыре, пять. М хотят, чтоб мы с тобою Прннеслп ведро с водою Маргармткн полмвать. Здесь тропмнок много вьется, Но одна лпшь — до колодца, Остальные все — в кусты!