Гуляем, навучаем, развіваем, ці знаёмім дзяцей з матэматыкай

Гуляем, навучаем, развіваем, ці знаёмім дзяцей з матэматыкай

Для дашкольнага ўзросту
Выдавец:
Памер: 184с.
Мінск 1998
115.65 МБ
Чтоб в кусты мы не попалн, Лучше, может быть, вначале Верный путь наметншь ты?
Н. Разговоров
дзецям больш дакладна, глыбока, вобразна года, поры года, год.
На первую ступеньку
Встал парень молодой.
(Двенадцать месяцев)
Е. Благйнйна
Як Дзед Мароз перад святам мост наладзіў зайчанятам
Урывак
Цішыня на белым свеце,
Крэкчуць
Сонныя лясы,
Па бярлогах спяць мядзведзі, Ткнуўшы ў цёплы мох насы.
I заплюшчыў певень вочы, Спіць на жэрдцы да зары. Спіць варона...
Ды не хоча
Спаць у рэчцы ёрш стары.
Там, дзе броды-перакаты
Бачыць месячык з бугра, Непаседы-зайчаняты Грэюць лапкі ля кастра.
Лістападу на вятрах
Страх як
Х-хо-лад-на!
I.	Бурсаў
Песня аб вясне
Уцякай мароз-дзядуля!
Чуеш ты, стары, ці не?
Па пагорках — булі-гулі! — Песні чуюцца вясне.
Звоніць, скача, як дзіцятка, Гэты жэўжык-ручаёк.
На яго, бы тая матка, Сонца кідае свой зрок.
А ён, гучны і смяшлівы, Так і ходзіць, аж дрыжыць, I другі сябрук шчаслівы Насустрэч яму бяжыць.
А зіма аж пачарнела — Годзе ёй тут кросны ткаць!.. Гэй, маленства, жыва, смела Выйдзем вёсну прывітаць!
Я. Колас
Восень залатая
Восень, восень залатая Сее радасць на зямлі, Хмарка ў сінім небе тае, Мкнуць у вырай жураўлі.
Ніткай срэбнай павуцінне У косах сонейка блішчыць. Што за цуднае зіхценне! Што за ціш вакол стаіць!
Я іду лясною сцежкай, Як па мяккім дыване.
Восень з ветлівай усмешкай На спатканне выйшла мне.
Ярка, хораша прыбрала Усюды дрэвы і кусты I зямлю памалявала Ў колер жоўта-залаты.
С. Новік-Пяюн
Год і яго род
Год стары дзяцей склікае, Ён да ўсіх пытанне мае. Сеў паважна ў крэсла. — Што вясна прынесла? — Я прынесла травы, кветкі, Птушак у неба, рыбу ў сеткі. — А я, лета, нясу хлеба, Маю ягад, колькі трэба, Усе зграбаю сенажаці, He сяджу ніколі ў хаце.
Людзям — збожжа, дрэву — плод, Птушкам — гнёзды, пчолам —мёд. — Я, татуля, твая восень, Змалаціла ўсё калоссе.
У садзе яблыкі паспелі Птушкі ў вырай паляцелі. Я арэхаў назбірала, Бульбу ў полі накапала. — Я, зіма, работу маю: Дол абрусам засцілаю, Я дні-ночы на хаду Пражу белую праду. Едзе сын, Новы год — Вось і ўвесь дзядуляў род.
Л. Генгюш
Зразумець значнасць і неабходнасць карыстання ў жыцці прыладамі вымярэння часу (гадзіннікамі) дзецям дапамогуць розныя мастацкія літаратурныя творы. Іх вельмі многа. Вось некаторыя з іх:
Загадка
Працуе ноч і дзень, I дзень, і ноч не спіць.
Ён, стоячы, ідзе, А ідучы — стаіць.
(Гадзіннік)
Солнечные часы
Я узнаю, который час, Когда в саду бываю: На солнечных часах у нас Есть стрелка теневая.
Е. Тараховская
Зазвонмл будмльнмк
Зазвоннл буднльннк.
Время всех зовет: Маму в мастерскую, Папу на завод.
Мы с братншкой вместе В детскнй сад ндем. Только не работать.
Мы там днем... жмвем.
Г. Ладонгцйков
Ммнута
Бежпт стремглав ммнута, Мчнута коротка.
Но за мннуту можно
Най™ звезду,
Жука,
Решенне задачм, П редкпй мннерал, Который до снх пор еіце Ннкто не открывал.
Н. Юркова
Часы
Часы ведут секундам счет, Ведут мчнутам счет.
Часы того не подведут, Кто время бережет. За часом час, За годом год
Часы всегда ндут вперед.
Все надо делать по часам.
Тогда доволен будешь сам. Кто жнть умеет по часам, Того не надо по утрам Будпть по десять раз.
С. Баруздйн
ПЛАНАВАННЕ РАБОТЫ
ПА ФАРМІРАВАННЮ Ў ДАШКОЛЬНІКАЎ ЭЛЕМЕНТАРНЫХ МАТЭМАТЫЧНЫХ УЯЎЛЕННЯЎ
Мы прапаноўваем выкарыстоўваць перспектыўнае планшэтнае планаванне. На планшэт размяшчаюцца кішэні:
1.	Фізічная культура.
2.	Зносіны.
3.	Гульня.
4.	Пазнавальна-практычная дзейнасць.
5.	Праца.
6.	Вучэбная дзейнасць.
7.	Мастацкая дзейнасць.
8.	Дыягностыка-карэкцыйная работа.
9.	Хатнія заданні.
10.	Праца з бацькамі.
Трэба ўважліва прачытаць змест праграмы “Пралеска” (раздзел “Матэматыка”) і падумаць, які від дзіцячай дзейнасці будзе больш спрыяльным для вырашэння той ці іншай задачы. Можна на невялічкую картачку выпісаць гэтую задачу і пакласці ў кішэню з назвай выбранага вамі віда дзейнасці. Адну і тую ж задачу магчыма вырашыць, карыстаючыся рознымі відамі дзейнасці. Таму картачка можа перамяшчацца з адной кішэні ў другую ў залежнасці ад вашага выбару.
Форма спец. арганіз. працы
Узроставая група
Спосаб арганізацыі дзяцей
Частата планавання
Заўвагі.
Метадычныя рэкамендацыі
Абследаванне
“Маляты”
“Чамучкі”
■‘Фантазёры’’
Індывідуальна
Індывідуальна, падгрупа Падгрупа, група, індывідуальна
2 разы на тыдзень Тое ж
Тое ж
Плануецца пры фарміраванні ўменняў і навыкаў:
—	групіраванне прадметаў (ва ўсіх узроставых групах);
—	■ устанаўленне ўзаемаадназначнай адпаведнасці шляхам практычнага спарвання (ва ўсіх узроставых групах), лічэння і знаёмства з лічбамі (“Чамучкі”, “Фантазёры”);
—	лічэнне пры дапамозе дотыку (“Чамучкі”, “Фантазёры”);
—	дзяленне цэлага на часткі (“Чамучкі”, “Фантазёры”);
—	дзеянні з прадметамі, рознымі і аднолькавымі па велічыні, іх параўнанне, састаўленне серыяцыйных радоў (ва ўсіх узроставых групах), сувымярэнне двух прадметаў з дапамогай трэцяга (“Чамучкі”, “Фантазёры”), вымярэнне (“Фантазёры”);
—	дзеянні з рознымі формамі, геаметрычнымі фігурамі (ва ўсіх узроставых групах), абследаванне плоскасных геаметрычных фігур і аб’ёмных форм (“Чамучкі”, “Фантазёры”), практыкаванні ў трансфігурацыі і выкладанні прадметаў з фігур або з палачак (“Чамучкі” — 5-ы год жыцця, “Фантазёры”);
—	арыентаванне ад сябе (ва ўсіх узроставых групах), ад іншых аб’ектаў (“Чамучкі”, “Фантазёры”), у размеркаванні прадметаў у групе (ва ўсіх узроставых групах), у іншых пакоях дзіцячага сада (“Чамучкі”, “Фантазёры");
—	практычнае складанне мностваў і аперацыі над імі (“Фантазёры”)
Форма спец. арганіз. працы
Узроставая група
Спосаб арганізацыі дзяцей
Частата планавання
Заўвагі.
Метадычныя рэкамендацыі
Вопыты,
“Чамучкі"
Індывідуальна,
1 раз на
Плануюцца пры фарміраванні ра-
эксперыменты

падгрупа
тыдзень
зумення незалежнасці ліку ад якасных і

“Фантазёры”
Індывідуальна, падгрупа, група
2 разы на тыдзень
прасторавых прыкмет; захавання колькасці пры змяненні формы; залежнасці выніку парадкавага лічэння ад напрамкаў лічэння і незалежнасці выніку колькаенага лічэння ад абрання напрамку і кропкі адліку; залежнасці ліку ад велічыні, якую вымяраюць, велічыні меркі пры вымярэнні. Пры фарміраванні ўмення ўспрымаць мноства на слых (з лічэннем і без яго), падзяляць прадметы на 2, 3, 4, 5,... частак; трансфігурыраваць, выкладаць выявы з палачак
Гульня
“ Маляты”
Індывідуальна, падгрупа
2 разы на тыдзень
Плануецца як прадметна-гульнявая дзейнасць, гульнявыя практыкаванні, імітацыйныя гульні, гульні-забавы, рухавыя гульні пры фарміраванні ўяўленняў ва ўсіх азначаных “Пралескай” галінах ведаў

“Чамучкі”
Індывідуальна, падгрупа, група
Штодзённа
Плануюцца ўсе віды гульняў. На кожны дзень плануецца гульня па аднаму падпадзелу

“Фантазёры”
Падгрупа, група
Тое ж
Так, як і ў групе “Чамучак”, плануюцца гульні 4 разы на тыдзень і 1 раз на тыдзень плануюцца заняткі ў выглядзе гульнявога комплексу
Заняткі
“Чамучкі”
Падгрупа,
1 раз у
У першай палове года плануецца праг-

(5-ы год жыцця)
група
2 тыдні
рамны змест з двух падпадзелаў (3 — 4 дыдактычныя задачы), у другой — 3
падпадзелы (да 6 дыдактычных задач)

“Фантазёры”
Падгрупа, група
1 раз на тыдзень
На працягу года плануецца на 1 занятак праграмны змест з трох падпадзелаў (да 9 задач).
Агульныя заўвагі да планавання заняткаў у групах “Чамучкі” і “Фантазёры”:
а)	заняткі могуць быць у выглядзе комплексу дыдактычных гульняў; комплексу з розных напрамкаў вучэбнай дзейнасці; комплексу развіваючых гульняў; у выглядзе камбінаванага занятку;
б)	працягласць комплексных заняткаў вызначаецца ўзроетавымі фізіялагічнымі і псіхічнымі магчымасцямі (“Чамучкі" — да 40 хвілін, “Фантазёры” — да 60 хвілін)
Забавы з матэматычным зместам
“Чамучкі”
Група
1 раз у квартал
Можа планавацца як спаборніцтва, тэатралізаванае, цыркавое прадстаўленне, фальклорнае свята, падарожжа і г.д.Можа замяняць комплексны занятак. У гэтым

“Фантазёры”
Тое ж
Тое ж
выпадку занятак не плануецца
Праца з індывідуальным матэрыялам
“Фантазёры”
Індывідуальна
Штодзённа
Для тых дзяцей, работа з якімі неабходна. Можа быць у выглядзе работы з індывідуальнымі малюнкамі, лістамі паперы, сшыткамі, кніжкамі-размалёўкамі, схемамі, планамі і г.д.
Індывідуаль-
“ Маляты”
Індывідуальна
Тое ж
Трэнінг ці практыкаванні з тым, каму
ная праца
“ Чамучкі”
Тое ж
Тое ж
неабходна індывідуальная дапамога выха-
з дзіцем
“Фантазёры”
Тое ж
Тое ж
вальніка
Хатнія
"Чамучкі"
Індывідуальна
1 раз на
Можа быць звязана з плануемым за-
заданні
(5-ы год жыцця)

тыдзень
няткам (як папярэдняя праца). У гэтым выпадку агаворваецца з усімі дзецьмі.
Форма спец. арганіз. працы
Узроставая група
Спосаб арганізацыі дзяцей
Частата планавання
Заўвагі.
Метадычныя рэкамендацыі

"Фантазёры
Тое ж
1 раз на тыдзень
Бацькам прапаноўваецца не адмаўляцца ад дапамогі, але не выяўляць ініцыятывы ў пачынанні выконвання задання іх дзіцяці. Можа планавацца як трэнінг. Трэніровачныя заданні даюцца асобным дзецям па меры неабходнасці. Бацькам прапануецца прымаць у гэтым самы актыўны ўдзел
Разгляданне твораў выяўленчага мастацтва
"Маляты"
"Чамучкі"
Індывідуальна
Індывідуальна, падгрупа, група
2 — 3 разы на тыдзень
1 раз у месяц
Ілюстрацыі, серыі спецыяльных карцін для маленькіх дзетак
Серыі спецыяльных карцін (для малодшых дзяцей і дзяцей сярэдняга дашкольнага ўзросту), ілюстрацыі

"Фантазёры"
Тое ж
Тое ж
Карціны бытавога жанру, нацюрморты, пейзажы, індуетрыяльныя пейзажы. 3 мэтай знаёмства дзяцей з часам, прасторай, формай, велічынёй
Чытанне спецыяльна падабраных літаратурных твораў
"Малята"
"Чамучкі"
'Фантазёры"
Індывідуальна, падгрупа Падгрупа, група Група
2 — 3 разы на тыдзень (часцей, калі ёсць неабходн.)
Пры чытанні выдзяляем матэматычныя характарыстыкі, звяртаем увагу на матэматычныя дзеянні (іх неабходнасць, паслядоўнасць і г.д.), якія выконваюць героі твораў
Гульнявыя комплексы навучальна-развіваючага характару для дзяцей старэйшага дашкольнага ўзросту
Неабходнасць надання спецыяльнаму навучанню цікавай, змястоўнай і развіваючай формы прывяла нас да стварэння спецыяльных гульнявых комплексаў, якія мы і прапануем вам для працы з дзецьмі 5 — 7-га гадоў жыцця. У іх асветлена методыка азнаямлення дзяцей з матэматыкай, алгарытмы навучання (некаторыя з іх апісаны ў метадычных рэкамендацыях для груп “Маляты” і “Чамучкі”, таму іх можна паглядзець у адпаведных раздзелах), методыка правядзення розных развіваючых гульняў.