КНІГІ ОНЛАЙН
Пошук сярод кніг, што прайшлі індэксацыю гуглам. Некаторыя кнігі гугл не знаходзіць
Сонцаў сын. Гнеўны, грозны, недаравальны. Па небе грукаціць. Перыць, перыць усіх, хто з чорным мроівам у вачах. 3 цемрай у сэрцы... А тваё сэрца ясна-агнёвае. А маё? Усміхаешся зырка-сляпуча, што глядзець цяжка. Аж бегаюць у вачах чорныя плямы... Кажаш сурова, каб ведала, каго перад сабою бачу: — Стань агнём, спраўдзі слова сваё. I абяцай, што будзеш маёй воляй на зямлі! Стану агнём. He сцепліць ён халоднага сэрца. Па зямлі пайду, пра задумы-справы нячыстыя ўсё дазнаюся. Паклічу пгчыра: — Пачуй мяне, сонцаў сын! Нечысць цёмная сонейка цікуе. Хоча яго злавіць ды ў балота пасадзіць... Моцна таго жадае! Як разальецца яснае слабенькай заранкай, як толькі выгляне з-за краю зямлі нясмелымі вочкамі, пыхнуць яго чырвоныя слёзкі. Тое не дзіва — цяжка ж глядзець у змрок... Пакоцяцца лясамі-палямі, дарогамі-разлогамі, знойдуць асмужаныя ўзгоркі, зоймуць лясныя межы. Будуць адтуль таямніча сузіраць свет... Маладое сонейка ціхмянае, лагоднае. Нясмела паказваецца з-за балот-лясоў. Нялёгка яму кожны дзень узбірацца на такое высокае неба... Дык тае хвіліны нечысць і пільнуе. Каб у сетку трысветлае ўблытаць і ў багну зацягнуць. He жадае добрага дня, хоча вечнай ночы. Рогату, здзеку, пагроз... Гневаецца сонцаў сын. Творацца з яго дыхання такія бліскучыя... Загадвае ім сонейка вартаваць. А яны радуюцца, а яны скачуць-гарцуюць. Лётаюць над палеткамі, лётаюць над узгоркамі. Няма ім спакою цалюткі дзень. Толькі слабыя яны сіня-шэрай раніцай. Слабыя, кволыя, а я мацнею з кожнай хвіляй. He зважаю на прымройлівы змрок. Удаецца жоравам, ходзіць па балотах, лопае крыламі. Абяцае прынесці мне самыя чароўныя на свеце чаравічкі. Абы толькі я волі жорсткай нябеснай на зямлі не дзейсніла. — Ты, жораўка, высока лятаеш. 3 грымотамі сябруеш. He можаш мяне прасіць пра тое. Перакінулася ў цябе нечысць зманлівая... He баюся лютага мядзведзя. Ноччу цёмнай грукае мне ў дзверы, песню пяе грозную. Абяцае следам за мною хадзіць, у дрэва назаўсёды зачараваць, гарачыя ягады лапамі рваць. Абы толькі я волі жорсткай на зямлі не чыніла. — Ты, мядзведзя, з нечысцю знаешся. He можаш мне загадаць пра тое. He дзіўлюся, як паўсюль бачу кветку прыгажосці нечуванай. Лагодную, мілую. Кажа мне, што любіць сваю зямлю. Хоча вечна да сонейка цягнуцца... Між палёў-лясоў расці, не спатольвацца, не спыняцца. He маю чаго ёй адказаць. Як пазнаю некага. Каго ж? Кветка сіняя, пялёсткі шаўковыя. He спіць ноччу. Кратае сваімі жывымі чарамі людзей. Кліча адчайных, смелых. Мроіць пра светлую долю, углядаецца ў далідалечы, верыць у добры свет... He чакаю чарадзейнага выбаўлення. Толькі на сябе спадзяюся. Глядзіць неба высокае, пахмурнае. Начным ды змрочным застаецца... Дапільнавалі нячысцікі, скралі яснае сонейка. Жыць нам у вечнай цемрадзі... Маркотна-самотна... — Выбаві мяне, выбаві... — шэпчуць балоты ды лясы, нібы ўся зямля голас падае. — Да твайго нараджэння такое прадбачыла. Цябе ў гэтым свеце чакала... Чары ў табе смяротныя, абраныя... Самыя моцныя! Пачуў той голас белы вершнік, сабраў бацькава войска, пайшоў з нечысцю прагнай змагацца... Самы лепшы з князевых сыноў. Засіпелі на яго дрыгвяністыя багны: — За тое, што пайшоў супраць нас, быць табе ценем. Вяшчуй бяду ды гора! He спалохаўся, не адступіўся. Быў жа воем і застаўся ім. Ды не вытрымала чарадзейнага праклёну ягонае халоднае сэрца, ператварылася ў камень... Тады знікла самая прыгожая кветка, як не было яе ніколі... Адно рака сіняя журботная па зямлі пабегла, плачам голасным заспявала, між лясоў-палёў закружылася. Мяне да сябе паклікала... Я схілілася над вадою, схілілася і пазнала... Ноччу цёмнай загараецца рабіна. Грымяць грамы, дождж ліе, а полымя шугае. Па-над лясамі-разлогамі, пушчамі-дрымушчамі, у якіх толькі лясун гукае рэха. Ля вокнаў ціхіх хат, дзе спяць у калысках маленькія красуні. На ўзмежжы шляхоў, на ростані дарог, па якіх пайсці за сваім лёсам самым смелым... Гараць рабіны, сягаюць хмар. He згараюць. Цепляць зямлю. Абуджаюць чулае сэрца, дзівяць яснай красою. Нечысць зацятая не спыняецца, творыць сваё... Панамі ды панямі вычвараецца, у багатых пакоях скача, крыўдзіць невінаватых, простых. Адно баіцца маёй рабінавай ночы, калі ляціць па-над зямлёю белы вершнік. Па слядах яго ідуць тыя, каму прыкрая несправядлівасць. А мне ж прыкрае нячыстае галашэнне-выццё. Узгараюся зырка, праганяю лёгка. Пыхкае рабінавае сонейка. Сонца чыстай радасці трывожнага краю... АНЧУТКА-АНЧУТКА Міфалагічна-легендавае Калі Бог ствараў вялікі свет, запаліў у небе гарачае сонца, загадаўшы яму свяціць і на добрых, і на злых. Запылала агністае ды хутка стала скардзіцца, што цяжка яму трымацца без супынку. А яшчэ не схацела саграваць усіх роўна... I тады, разважыўшы, дазволіў Бог сонейку іскрыцца толькі ўдзень, a ноччу адпачываць. Так узніклі дзень і ноч. Так з’явілася свая гадзіна для ціхмяных і ліхіх. Так знайшоўся свой час для такіх, як я, для ўсіх тых, хто са мною. Лёгка хаджу па свеце ўночы. Лясным шолахам крадуся па-над зямлёю, удаюся сонным прымройлівым дажджом. Бягу трывожным ветрам у шырокім полі, даскочу да сядзіб, пастукаю ў вокны зялёнымі галінкамі. Mary скінуцца тым ясным сокалам, якога і клічуць, і чакаюць. Mary ператварыцца ў кожнага. He толькі ноччу. Нямала праяў маіх і днём, хай загорнецца ў хмары трысветлае... Ці хай не робіць таго. Мне ўсё роўна. Проста ўдацца іншым. Завабіць і спакусіць. Цешыцца з пакут і вялікіх, і шчырых. А хіба яшчэ з чаго смяротныя бываюць шчырымі? Ды мне ўсё роўна. Надакучыла здзекавацца з ліхіх. Хіба ж яны не людзі? А я ўсё ж не такі жорсткі, як гарачае сонца. Проста за хцівасць і пагарду прыходзіць адплата. Проста за пагарду прыходзіць адплата. Няхутка, але ж у сваю часіну. Я ніколі не прыносіў яе на сваіх руках. Гэта было б сумна. А мне самому не раз хацелася чыстых летуценняў і думак. Але ў свеце ёсць цёмная ноч. Цямнейшая за самыя патаемныя людскія жаданні. I яны чакаюць, прагавіта рвуцца на волю, жаласна просяць ратунку. Тады я спачуваю. Спачуваю заўсёды. Я ж не жорсткі, як тое трысветлае. Просты, літасцівы. Адзінае, што ад свайго ніколі не адступаюся. Як і ад цудаў, да якіх заўсёды быў цікаўным. Хто не ведае, той не паверыць, што яны і жывыя, і сапраўдныя. Нехта ж некалі аддаў сваю несмяротную душу, каб так і было. А несмяротная душа не знікае, не прападае, не мінаецца. Я пэўны ў гэтым, як аніхто, спазнаўшы вялікую праўду. I толькі адзінадзіны цуд не зведаны мною дагэтуль. Іду да яго, як адкрываецца таемны шлях. Аднойчы на бясконца доўгі сонцаварот. I тады здараецца незвычайная ноч, калі пяе ды гуляе мая сіла. Палохае слабых, абуджае зайздрасць у прагавітых, выпрабоўвае адчайных, здзекуецца з усіх смелых. Але мала зважаю на тое. Здаецца, што ўсе чалавечыя пачуцці мною даўно-даўно перажытыя. Стаміўся ад іх. Надакучыла, надакучыла... А цуд заўсёды завабіць. Хоць і на кароткі час. А на доўгі? Я не сустрэў яіігчэ такіх цудаў. Падарожнічаў, рызыкаваў, разгадваў іх таямніцы. Трэба ж неяк весяліць сябе ў смутку. Трэба ж неяк не памерці з нудоты. I толькі адзін цуд мне ўсё ж не паддаецца. Няхай сабе... Гэта нават цікава. Калі смяецца ды галёкае, дражніцца мая ноч, думаю пра тое, хто ж яго зчарадзеіў-стварыў. He магу даўмецца таго. А каб дазнаўся, то б хуценька перастаў быць цуд такім таямнічым. А так вартую-хаваю, ды аніяк спазнаць не магу. Прыходжу да яго праз людскія карагоды, праз цёмныя чары, праз пошчыкавае блісканне вечнага ворага майго. Набліжаюся, але ніяк не магу раскрыць... Крыўдна... Зусім крыху. Я развучыўся крыўдзіцца, бо развучыўся захапляцца і здзіўляцца. Ды той жывы цуд зусім не зважае на такую драбязу і кожны раз здзіўляе мяне. Вось і цяпер мовіць спагадліва, зычліва: — Ну, прывітанне табе, Анчутка! I заходзіцца залівістым смехам, убачыўшы, як злосна я ўсхапіўся. Што і казаць, угадаў таемнае імя маё. Як вярнуў не- звычайнае імгненне, калі не было ў мяне яшчэ ночы. Калі я сам проста быў... I чаканым, і бесклапотным. Лёгка сустракаў сонца. Але ўчынілася так, што сталася гэтае імя балючым і нежаданым. Пакуль не суняўся боль, не аціхла нежаданне. Даўно і гэта было. — Ты не мог быць простым, Анчутка. Заўсёды быў невыносным сонцу... I ніхто ніколі цябе не чакаў! Свет не памятае таго. Ты не памятаеш таго. I я не памятаю... Але ж хіба страціцца ад гэтага сапраўднасць? Яна раўнадушная, як і я сам. Столькі часу мінулася, ды не мінуліся спраўджаныя дзеі. Проста пасля іх забыцця прыходзіць абыякавасць. I мне давялося ўведаць, што абыякавасць — гэта добра... Я ж добры. Люблю трохі пакпіцьпажартаваць... Толькі таму, каб не стала зусім ужо маркотна. А з табой, цуд-цудоўны, не засумуеш. Павесялі мяне, павесялі. I цвіце цуд агністай кветкай, пра якую марылі, якую шукалі многія. Ліхія, але і ціхмяныя. Спагадлівыя, але болей зайздросныя. Падманвалі ды і самі спакушаліся. I зноўку згаралі новыя надзеі, якім не суджана было збыцца. Абуджалася ў пакрыўджаных сэрцах ноч. I колькіх жа ты прывёў да мяне? Цяжка злічыць... Я б не змог падманваць так упарта. Ды на абяцанае шчасце хто ж не адгукнецца... Цуд, цуд, умееш прыўлашчваць, умееш чараваць. — Умею адкрываць новыя шляхі. Пакручастыя, цяжкія. Каб ішлі імі, каб станавіліся лепшымі... Гэта ты зводзіш іх з майго шляху! — не хаваеш сваёй пагарды. Раздражняйся, злуйся. Казаў жа, з табою весела. Хоць бы з таго, што ведаеш мяне навылёт. Я не сам-адзін у вялікім свеце, пакуль ты цікуеш, варожыш, прадбачыш... Мяне. I зноўку памыляешся. Ды не кідаеш сваіх намаганняў. He пакінеш іх. I каму ж гэта нявесела падмануць самога манюку? А мяне цяжка прадказаць. Калі б я зведаў самога сябе, калі б пэўна да нечага імкнуўся... Аднак даўно нічога не жадаю. Мне ўсё роўна. — А вось мне зусім не ўсё роўна. Я сам жадаю зрабіцца лепшым... He паверу, што не зможаш мяне зразумець. Ты не быў раўнадушным, калі я назваў цябе Анчуткам. Хочаш сказаць, што схаваў цябе сваімі чарамі ад свету з-за таго, што клапачуся? Адзін раз на доўгі сонцаварот здараецца твая ноч. Адзіны раз на год ты прачынаешся. Адкрываецца прывідная мажлівасць. I кожны раз ад цябе ўцякае. I ўвесь кароткі час, як бачыш ты свет, вартуе цябе мая вялікая сіла. He дазваляе так проста наблізіцца анікому... Хочаш сказаць, што ў гэтым найлепшае?