КНІГІ ОНЛАЙН
Пошук сярод кніг, што прайшлі індэксацыю гуглам. Некаторыя кнігі гугл не знаходзіць
А лебедзі такія чорныя, як самыя глыбокія балотныя нетры. Адзінокія. Сумныя-сумныя. Я невінаваты ў тым. Чуеш, брат?.. Лятуць ад мяне чорныя, нібы Грамаўнічны гнеў, чароды далёка-далёка. Я б хацеў іх паклікаць. Я б хацеў іх спыніць... He магу. Гэта проста трэба прыняць. — Я знайду цябе, Шат! — б’е ў камень Грамаўнічны, каторы раз абяцае ў мяне пацэліць. Шукай, мой вечны. Ты мне самы блізкі, самы дарагі. Што б я рабіў, каб не было цябе? А так уцякаю, хаваюся. Удаюся некім іншым. Я спазнаў чары. Я спазнаў свет. Зведаў чорнае-чорнае сонца. I я б не хацеў вярнуцца да свайго пачатку. He пажадаў бы нічога змяніць. Таму што вельмі доўга, вельмі пакутліва ішоў. Некуды... У які ж бок? Я не ведаю. Я стаміўся. Моцна стаміўся. — Я спапялю цябе, Шат! — коціцца грымотны голас, ападае на зямлю, толькі мне пасланы, толькі мне і зразумелы. За хцівыя здрады мае, за хітры падман, за прыкры здзек... I шмат за што яшчэ, чаго нават не ўспомню. За тое, што плачуць чорныя лебедзі. Цяжка кульгае касматы. He можа адбыцца самы вялікі цуд, які б ашчаслівіў свет. Мне ж не самотна, не цяжка, не раскайна. Я спазнаў, што не можа быць вечнага шчасця. — Чуешмяне, Грамаўнічны? — азываюся гнеўнаму, суроваму. — 3-за кароткага імгнення пакутуе ў жыцці чалавек. Ідзе да цябе. Ідзе да мяне. Што б мы без гэтага рабілі? Сумавалі б, плакалі. Ты ведаеш гэта, як і я. I таму згодна грыміш аб зямлю сваімі агнёвымі стрэламі. 3 ляскатам пляжыш валуны. Думаеш, што я там, што дрыжу ад страху. А я тут, побач, і я не хаваюся. He дзівіся, я ж зусім не такі палахлівы. Здзіўляешся. Супыняешся. Вагаешся. Навошта, калі нарэшце бачыш мяне? Тыж так доўга мяне шукаў. Вось яна, мара-сустрэча. — За справы свае станеш ты адно тлом! — ізноў хочаш мяне напалохаць. — He губляй часу марна! Я не паслухаю цябе. He спынюся. Ты ведаеш гэта, Грамаўнічны. як ведаеш сонечнае святло. Застанешся ты адзін, касматы. А ты, таемны цуд, так і будзеш неразгаданым. Лёгка лятуць зыркія перуны. Лёгка лятуць над светам чорныя лебедзі. Гляджу трывожна, доўга. Чорныя... Лятуць, не спыняюцца. Імкліва, як чалавечыя думы-мроі. I тады пытаюся ў іх, лёгкакрылых, якіх жа дарог-шляхоў яны сабе шукаюць. Навошта пытаюся? Я ж добра ведаю гэта. Навошта чакаю адказу? Мне ж сумна. Нецікава. Скажуць, што даўно шукаюць і надзеі-спагады, і добрага сэрца, і лепшага свету. I ці мала чаго яшчэ... Смешна. I я засмяюся, і я ім прамоўлю, што няма такіх дарог, дзе б гэта ўсё-ўсё знайшлося. Навошта ж той, адзінай, намарна спадзявацца? Чакаць мяне, шукаць. Няхай забудзе хутчэй. He засталося ўжо слёз. He буду іх множыць. He ляціце ўдалеч, чорныя лебедзі. He шукайце, не чакайце. Лятуць-плывуць нада мною, трубна плачуць ды ціха адказваюць чорныя лебедзі: — Шукаем дарог-шляхоў да помсты за падман, за чорную здраду... Хочам, хочам знайсці, каб пакараць. Ты ж ўсё пра гэта ведаеш. Раскажы, раскажы... Я ўсё пра гэта зведаў. Чаго ж маўчаць, раскажу. I пачну з таго, што не трэба вам болей ляцець-шукаць. Знайшлі. Я ж той, хто падмануў, хто здрадзіў. Абяцаў ёй і спагаду, і сваё шчырае сэрца, і лепшы свет, дзе не балесна жыць. A прынёс адно расчараванне. Вечнае выпрабаванне нязведанымі шляхамі. Знік белы замак на чорных балотах. Знік, не паўстане ніколі. Дык не ляцець вам далёка, чорныя лебедзі... Слухаюць мяне паважна, слухаюць ды смяюцца лёгкакрылыя. Заходзяцца з рогату, як быццам я нішто. I тады мне здаецца, што няма болей права на раскайнасць. Няма болей даравання. I нізавошта не будзе літасці. Некалі я ўжо вычарпаў усё гэта дарэшты. Свет смяецца з мяне. А ў мяне даўно не было такой няпэўнасці... Плешчуць крыламі чорныя лебедзі. Адказваюць мне паважна, знікаючы ў далёкіх далях: — Вой, развесяліў, вой, насмяпіыў. Ты не можаш быць тым. Ты ж толькі маленькая іскрынка вялікага свету. Кволая, слабая. Той, каго мы шукаем, не ведае ваганняў-сумненняў. Ён памятае першае тварэнне, ён бачыў пачатак... Але мы знойдзем, знойдзем яго. Усю зямлю абляцім, але ж знойдзем. — I што тады? — Пакараем, пакараем. Вернем памяць пра ўвесь боль, пра ўвесь гнеў, што былі ад самага пачатку... He будзе яму літасці, не будзе даравання. Ён наш, наш... — Чаму ваш? — Таму што ён чорны лебедзь... Зніклі. Адляцелі. Абяцалі мяне знайсці. I не будзе мне самотна вас чакаць, гнеўныя лебедзі. Шчырыя лебедзі. Некалі даўно-даўно тая, з белага замка, сказала, што ратуе мяне, што знойдзе, дзе б я ні быў... He паверыў тады, не падумаў, што можа такое стацца. Я пачакаю, калі ты мяне знойдзеш. Пачакаю, хоць і адляцелі імклівыя лебедзі, засталіся толькі грымлівыя перуны. — He зразумеў яе, не разгадаў' А яна зразумела, хто ж ты, Анчутка. Што ты... — азываецца мне ракатліва з-пад нябёсаў. — 3 чаго мовіце так? Няўжо бачыце мяне? — Ты здзівішся, але і мы ўрэшце знаходзім. I цяпер ты наш, чорны лебедзь, наш! Успыхвае ноччу трысветлае сонца. Знікае ад мяне свет... Але я не магу знікнуць з белага свету. Я бачыў першае тварэнне, я бачыў пачатак. He адпусціць мяне вялікі. I даравальны, і міласэрны. Яму трэба мая ўпартасць. I здзек? I падман? Знекуль ведаю гэта, як самога сябе... Адкуль? I што далей?.. Вітаецца са мной Грамаўнічны. Ціха. Проста. Няўжо? Чаму ж не грыміш, як заўсёды? — А навошта ж мне грымець на свайго старога сябра? — Мы не сябры. I не былі імі ніколі. — Былі-былі. Ты не памятаеш гэтага, Анчутка. — Думаеш, я б змог такое забыць? — Змог. Калі я цаляў у цябе агнёвымі стрэламі, то забіраў памяць... Успомню. Ты лёгка дазваляеш тое зрабіць... Свет быў нашым. Прыгожым, добрым. Пакуль аднойчы мы не сустрэліся і я не сказаў табе: — Глядзі! Вось маё войска ідзе! Ты нядоўга чакаў. Нешта загрукатала, бліснула ўдалячы... — А гэта маё войска ідзе. А далей гром ды бліскавіца скінулі мяне з неба. Я падаў у ваду, у багну, на шырокае поле. Там і застаўся. Хавацца, уцякаць, цікаваць твае перуны. I цяжка было ад іх схавацца... — Мы не заўсёды варагавалі, Анчутка... — Спадзяюся, мы былі вартымі сябрамі. — Самымі лепшымі... Ізноў адкрываецца забытае... У ім я бачу цябе сумным, Грамаўнічны, разгубленым, якім, здаецца, ты не можаш быць ніколі. Ды ці Грамаўнічны ты? Дзе ж тваё міласэрнае яснае сонца? He ведаю. А ты маўкліва сузіраеш бязмежную роўнядзь вады, дзе няма нікога. Дзе няма нічога. Моцна прагнеш, каб нарадзілася зямля. Ласкава просіш мяне памагчы... Я чорны. Я прыгожы. Плаваю па вадзе, і мне досыць таго. Любуюся сабою ў іскрыстым люстэрку. Анічога мне болей не трэба. Але ты кажаш, што зямля жаданая табе. Што не зможаш іначай... — Нырні. Дастань з прадоння цвердзі... Я рады табе дапамагчы. Ты добры, ты шчыры. I няхай навокал толькі вада. Няхай з вадою зліваецца свет. Ускіпайце, хвалі, трымціце ў нямым здзіўленні. Я прайду праз вас. Дзе б яна ні была далёка, але дападу да глеістай цемры. Мне патрэб- ная зямля... Бязмежныя воды ціснуць крылы. Чым далей ад роўнядзі, тым радзей тахкае сэрца. Я не спынюся. Я трывушчы. Я ўпарты. Ты чакаеш цвердзі з прадоння. Здабуду яе! I гавораць мне глыбокія воды: — Дарма стараешся. Ён не падаруе табе... Я не ведаю, што гэта такое. Я стараюся, я плыву. Кранаюся нябачанага раней нечага. Вадкага, але і цвёрдага. Дзіўнага, незвычайнага. Вялікі цуд... Ухаплю як болей у дзюбу. I гаворыць мне шэрая зямля: — Дарма стараешся. Ён не прабачыць цябе... Я не ведаю, што гэта такое. Я стараюся. Я плыву. Падымаюся з глыбокіх тоняў. Задыхаюся. I ціха сустракае маё вяртанне свет. — Прынёс? Дастаў? — пытаешся нецярпліва. — Там... цяжка. Трывожна, — я хачу табе сказаць самае галоўнае. — Як прынёс, то аддавай хутчэй, — ты не чуеш мяне. — Трымай... Адно не ўсё табе аддаю, трохі і сабе хаваю. He ведаю, навошта так зрабіў. З’явілася на цябе нейкая незразумелая крыўда. Але зусім не падаю выгляду. Проста ўсміхаюся. Такі вось я, такі... Хутка вучуся ўсяму новаму. Чарадзеіш, мой сябра, нешта дзіўнае-прыгожае, а мне хочацца заплакаць. I я ж хачу ствараць. Вунь стаміўся, спыніўся, прыснуў. Я пакуль пагуляю, пахаджу па роўна-раўнюткай зямлі. Чысценькай, гладзенькай. Чынна, міла, сумна. I не магу не зрабіць чаго-небудзь... Хачу незвьгчайнага. Каб весялей усім было... Плюнуў раз-другі. Колькі ж можна хаваць тую цвердзь? Нешта павінна ўчыніцца... Адкрылася цёмнае, таемнае, выпрабавальнае. Паміж зямлёю і вадою. Паміж вадою і зямлёю. Дрыгвяністае, купчастае. Зманлівае, хітрае. Упартае-ўпартае. Амаль такое ж, як і я... — Зусім такое ж, як і ты, — а я і не заўважыў, як ты прачнуўся. Што ж, тым лепей. Будзе чым цябе здзівіць. Але ты ніколькі не здзіўлены. Пакрыўджаны. Злосны. — Навопіта радуешся цёмнай твані? — пытаешся ў мяне. I чую ў тваім голасе: “Навошта апаганіў маю прыгожую зямлю?” Што ж, я адкажу. Якраз заўважыў на зямлі кволае, цікаўнае да ўсяго новага стварэнне. Ты мог бы ганарыцца ім. Ідзе сабе, марыць, цешыцца, шукае. Амаль як і я. Адно яшчэ не спазнаў, дзе шукаць лепей. — Паглядзі на гэтага кволага, сябра, добра паглядзі. Неспадзявана паторкнецца ў маю твань, так і мяне ўспомніць. A выберацца — табе паіпану аддасць... Дык нам абодвум весела. Я заўсёды лёгка жартаваў-кпіў, смяшыў цябе. Толькі цяпер ты нават не ўсміхнуўся. Такі абураны, такі страшны. — Навошта гэтак учыніў?! — не пытаешся, а гневаешся. Ды таму, што і я хацеў ствараць. Мабыць, таксама нешта магу... — А ты хто такі, каб ствараць? Ты, Анчутка! Анчутка. Твая першая цацка. Ёй прызначана сябраваць, дапамагаць... — Я той, без каго б ты ўсяго гэтага не зрабіў. Хоць, прызнаю, ты зчарадзеіў годна, ладна. — Ідзі прэч! Руш у сваё балота! Брыдкае, злое! I не паказвайся на вочы болей. — Маё балота не брыдкае, не злое. — Брыдкае, злое, паганае. Як і ты сам! — Дык чаго ж ты са мной сябраваў? — А хто з табой сябраваў? Ніхто... Я так і ведаў. Прадбачыў гэта. I хачу думаць, што мне ж не крыўдна, не горка... Хачу спадзявацца, што ты мой сябра. I разумею: у мяне болей яго няма. Ёсць гнеўны, грымотны. Гра- маўнічны. Адкуль жа, адкуль у цябе ўзяліся бліскуча-жоўтыя, што і глядзець на іх прыкра, знішчальныя стрэлы-перуны? Падаюць яны. Абдымае мяне балота. Знікаюць успаміны, і я не ведаю гэтага... Падаюць перуны. Ветліва, разважліва, зацята мовіць мне Грамаўнічны: — Ізноў прывітанне табе, Анчутка! Ты застаўся такім жа ўпартым. Усё хутчэй праходзіш кола, грозіш мне, выпрабоўваеш свет. Ідзі ў яго цёмным, балотным, без памяці... Пакідай усё здраджаным цудам, праданым братам, забытым каханым. Зноў будзь нічым...