КНІГІ ОНЛАЙН
Пошук сярод кніг, што прайшлі індэксацыю гуглам. Некаторыя кнігі гугл не знаходзіць
— Ды чаго ты? He надта зважай. Пра мяне, ведаеш, што гавораць? — спрабую супакоіць небараку. I нялёгка ж табе прыходзіцца. — Ды мне што... Няхай злосны, няхай і чорны, — зноў узбурыўся скарбнічак. — Я, ці ведаеш, самую чарадзейную рэч вартую! — Адкуль мне ведаць? Ці ж мала іх на свеце? — He, паслухай, такі чарадзейны рог усяго адзін. — Чарадзейны рог? Той самы? — Той! — скарбнічак заўзята прытупнуў, але тут жа спахапіўся. — Я табе прызнаўся, бо ты не самы сквапны. А болей не дзейкай нікому! A то... I страшна закруціў вачыма. Што тут скажаш... — Баюся цябе, баюся. Ды ты не клапаціся... Ад мяне ж не пойдзе. — To слухай, — палагаднеў залаты-срэбраны. — Можа спраўдзіць чарадзейны рог любое чалавечае летуценне... Вось ты чаго б жадаў? — А чаго б я жадаў? Чаго тут думаць' Смачна паесці! — To чакай! — скарбнічак хуценька праваліўся пад зямлю і вынырнуў з тым самым рогам у руках, які іскрыўся, як срэбная луска, і блішчэў, нібы само сонца. Ды як жа чарамі ад яго патыхала нечуванымі! Я нават сумеўся. — Чарадзейны... — А ты не хацеў даць веры! — лясны багацей па-заліхвацку прытупнуў. — Зараз мы ў яго папросім ці лепей загадаем... пітва ды ежы, — падзьмуў у рог, патрос, зноў падзьмуў вартаўнік-гаспад ар. Нічога не надарылася. Ані пітва, ані ежы мы так і не пабачылі. Дзіўна... — Ты, можа, слаба дзьмеш? — я перахапіў чарадзейную рэч. — To я ж магу мацней. Вось так. I дзьмухнуў, як кажуць людцы, ад усёй душы. Ці ж дарма магу выводзіць рознымі галасамі? Як моцны паўночны вецер, што нясе з сабою трывогу і непагадзь. Маю чарадзейныя сілы азывацца посвістам у самай моцнай улеўнай навальніцы. Клікаць, будзіць, палохаць. Нездарма ж нават лядашчы мяне паважае. Дзьмухнуў япічэ і чакаю, што ж будзе. Анічога! Ды не веру ў такое, не веру... Задрыжэў срэбрана-залаты рог, аж зрабілася трывожна. Спалохана адхінуўся ад мяне скарбнік, замахаў рукамі. — Ці ведаеш, што зараз учыніцца, паўночнічак? — Адкуль? Хіба ж гэта я вартаўнік-ахоўнік? — I я не ведаю... He бачыў такога ніколі. А я наогул гэты чарадзейны рог першы раз бачу. Скаланаецца-іскрыцца, блішчыць месікам, зіхаціць сонцам. Як быццам пытаецца ў мяне, чаго ў ім болей. Канешне ж, ночы, не быў бы я тым, хто ёсць! Ноч спагадлівая і таемная, як самая чаканая казка. Хто сказаў, што яна страшная? Хто сказаў, што яна цёмная? Той не зведаў яе... Прымае рог мой выбар, і чутна мне, як засцяць свет ваўкалачы люты плач, дзікі рогат начніц ды ўсё тое, пра што б не хацелася ўспамінаць. Галасы таемнае ночы. Знікае некуды цёмны лясны гушчар, не бачу і ашчаднага скарбніка. Затое бачу блізка-блізенька вялікага ваўкалачага караля. Пашча, якая можа глынуць нябесную поўню. Водбліскі зорак у бяздонных вачах і... холад самай пранізлівай сцюжы. Мне падалося, што чорная поўсць падобная да непраглядных лясных нетраў, калі неспадзявана пачуў: — Ну, будзь здароў, чалавеча! — Хто ты? — маё самае намарнае пытанне, але пра гэта б не змаўчаў чалавек. — Я валадар таго рога, які патрапіў табе ў рукі. Які мяне сюды прынёс? Што мне на гэта адказаць? Узяў той рог, думаючы пра ядомае... Нават не пра багацце. I аднекуль узнікае пэўнасць, што такога ты не зразумееш. I калі гэта я апошні раз цвяліў ваўкалака? He памятаю штосьці, не памятаю... — He бойся мяне. Ты не паквапіўся на золата-срэбра, хоць і не збаяўся да яго пайсці. Заўсёды паважаў такіх. I цяпер, пабачыўшы многіх, як ты, спытаю: дзеля чаго ты жывеш? Ці ёсць у твайго кароткага чалавечага жыцця мэта? Ды чаго там, была... Начніц ад хат адводзіць, бавіцца ды трошкі палохаць каго сустрэну. На тое ж я і паўночнік. Але вось цябе не напалохаеш, то, адчуваю, з’явіцца ў мяне вялікая мэта, зараз жа і з’явіцца. Так сам сабе думаю, а ваўкалаку ж моўлю: — Ат, якая мэта. Грошай паболей прыдбаць. Смачна паесці. Вось і ўсё... А пра жыццё я ніколі і не задумваўся! Зіркае на мяне падазрона, але далей па-свойму цягне ды ўсё прыглядаецца: — Тое добра, што грошы. Маю ж і я багацці вялікія-незлічоныя, але хіба ў іх шчасце? Дык чаго ты, чалавеча, золата напоўніцу не хапаў, а за рэч небяспечную схапіўся? — Прыгожы ражок, залаценькі. — Тое добра, што залаценькі. I я ж залатое люблю. А чары табе ў залаценькім ражку не прымроіліся? — А як жа! Вось, думаю, навошта ж мне золата? Няхай дасць мне залаты рог трохі ежы. От маё і ўсё! I шчэрыць пашчу ваўкалак. Па-ваўчынаму заходзіцца ад смеху. — Ежы? Гэты рог здольны даць і багацце, і славу, і шчасце. Ды ці мала яшчэ чаго, пра што ты нават і не чуў!.. А ты просіш ежы?! — Капусты з хлебам! He, як той рог такі магутны, то з салам! Ды сала каб абавязкова з кмінам. От смаката' He верыш? Я з табой падзялюся... — Тое добра, што падзелішся, — цягнецца да мяне носам страхалюдная пашча. — Але ж ты сам такі маленькі, смачненькі, як той кавалачак сала... I аблізваецца ад вуха да вуха. Маўляў, з’ем цябе зараз, з’ем. Глыну — і ўсё тут... А я ж яшчэ і шкоды найлепшай учыніці не паспеў. To хоць цяпер пастараюся. Чаго б такога прыемнага пажадаць? — Ды я нямыты, брыдкі. Жывот табе падвядзе. З’еш лепей свой хвост, ваўкалача! — Чаго? — за доўгія стагоддзі чарадзейства такая думка не прыходзіла ваўкалачаму каралю. — Зноў блюзнерыш? За тое, што табе не належыць, схапіўся. У свет мой прыйшоў. Ды яшчэ на карысную справу цябе ніяк не ўгаварыць. Што ж з табою зрабіць? Здзівіў. На гэта я заўсёды адкажу пэўна: — Клапаціцца. Карміць. Забаўляць. I шанаваць! I пазіраю на ваўкалака з такой шчырасцю ды любоўю, на якія рэдка калі быў здольны. Ах, шкада, як заўсёды болей здатны да кпінаў... He быў бы паўночнікам! — А з табою не засумуеш. Даўно я так не бавіўся. Ну, павесялі мяне, пасмяшы яшчэ! — вялізная пашча чакальна лягла на ваўчыныя лапы. — От гэта я зараз! Тыж сам такі смешны! Валадар вялікага рога, а касматы і няшчасны... I шукаеш спагаднай чалавечай душы. Чары ў цябе вялікія, багацці незлічоныя, але такой ты не знаходзіш... I змаўкаю. От зараз будзе гнеўнае гірчэнне. А можа, ураз праглыне. Чакаю. Трэба ж, не дачакаўся таго. Хоча падацца лепшым? Ці дапраўды лепшы? — Ведаеш, нячысцік, я некалі быў чалавекам. Ты павінен гэта зразумець, бо сам навучыўся ў людзей адчуваць і спагадаць... Я прыйшоў водным іпляхам з далёкай сцюдзёнай зямлі, дзе многа зімы, а мала лета. Спаткаў, нібыта наканаваны лёс, летнюю прыгожую зямлю, і азёрную, і лясную. Прынёс найвялікшыя чары і быў шчаслівым, як толькі можа быць смяротны. Мінуліся гады, і скончыўся мой шлях. Надарыліся разам і гнеў, і жальба. I мне шкада, бо я сам не стаў зямлёю. Сышліся чары з чарамі, і стала мая душа вартаваць найвялікшы цуд, чакаць і шукаць спадкаемца... — Ты стаміўся і знябыўся. I сам мала памятаеш усё тое, пра што радаваўся, пра што сумаваў... Вартуеш болей, чым багацце, але не жадаеш таго. Знаходзіў і абраных, і ведных, з самымі чыстымі чалавечымі сэрцамі. Ішлі за табою і станавіліся ваўкалакамі. Толькі ніякія чары не змаглі стацца мацнейшымі за вас. За цябе... Цепаюць ваўкалачыя вочы, бліскае нябесная поўня, суладная з імі. Я не ведаю гэтакіх чараў. I я ніколі не спазнаю, дзе сыходзяцца чалавечая зацятасць і звярыная лютасць. Цяпер, так блізка ад ваўкалачай пашчы, мне здаецца, што няма ж тут нічога звярынага... Ніколі не спачуваў ваўкалакам. А іх кароль не маўчыць: — Тое добра, нячысцік, як зразумеў ты, што чалавечая душа не мінаецца. — От, зноў ты назваў мяне нячысцікам... А спачатку клікаў чалавекам. — У людзей мала такой спагады і праніклівасці. Доўгія зімы-леты я спазнаваў гэта, толькі не мог прыняць. Як там, у чалавечым свеце? — Весела. Прыгодна. Радасна смяецца ваўкалачы кароль. Лёгка, як не мае невыноснага чарадзейнага цяжару. Гулліва іскрацца зоркі, ахінаюць сваімі водбліскамі начны свет. Дрымушчых лясоў, заснулых, таемных, дзе вольны толькі той, хто мае шпаркія ногі. Сініх азёр, у якія, нібы ў мінулае, падае прызыўнае і адчайнае выццё. — Я мог бы стаць ваўкалакам... Разбіваецца нябесная поўня на блішчастыя кавалкі. Застаецца ў небе самотны веташок. Вечнае ваўчынае сонца. Смяецца ваўкалачы кароль. Кліча не таемныя шолахі сініх лясоў, не спрадвечныя чары зямлі і памяці. Кліча маё памятлівае сэрца, якое заўсёды было і будзе жывым. Чалавечым. — He бойся ваўкалакаў, нячысцік. Дзе б нас не сустрэў-ў-ў! Чаго вас баяцца?.. Дрыжыць жоўты ветах, плача прызыўна, як трубны рог, што дагэтуль трымаю ў руках. Трымціць, як дапраўды жывы. Быццам хвалюецца-непакоіцца. Чаго тры- маю? Ды проста не выпусціў, хоць і баяўся, кпіў, шкоднічаў. He згубіў чужога скарбу, не адно ж блюзнерыць! — Як мне цябе ратаваць, ваўкалача? Кажы! Ты мудры і ведаеш. Пытаюся гэтак ды спрабую памацаць чорны вялізны нос, аж бачу побач з сабою спалоханага блішчаста-залатога скарбнічка. Няма ваўкалачага караля. Ані веташка, ані загадкавых лясоў, ані прыгожых азёр. Дзе яно ўсё? Дзе? Хачу назад, у свет чараў-цудаў! — Ды што ж з табою, паўночтіічак? Як узяў рог у рукі, то задрыжэў увесь чыста ды бразнуўся вобзем... Ляжыш, як нежывы, — уздыхае цяжанька лясны хавальнік грошай. — Ці апрытомнеў хоць? Думаў ужо за жывой вадой бегчы, каб табе палепшала... — Палепшала... Ды мне пагоршала! Ці дасі веры, што бачыў я самога ваўкалачага караля? Сапраўднага, жывога. Ён такі... дзіўны! — Вай-вай! Мусіць, ты яшчэ не ў сабе, бедачына. Ніхто ніколі не бачыў ваўкалачага караля. Зусім, кажу, няма такога. 3 чаго б табе яго бачыць? 3 чаго? — Як з чаго? Ты ж скарб найвялікшы — рог чарадзейны — беражэш-хаваеш. Таму і бачыў! — I што? Думаеш, ваўкалак на золата-срэбра ды на рог гэты паквапіцца? — скарбнік устрывожана падхапіўся. Даў кругоў колькі вакол мяне ды бліжэйшых ялін. — Ды што тут думаць!.. — кажу гэтаму палахліваму багацею. — Як на добры роздум, то чаго ваўкалаку квапіцца на сваё ж! — Што значыць на сваё? Трызні-трызні, але меру ведай! Гэты рог толькі мой! — He твой! Ён ведаў нараджэнне чараў. Чарадзействы ж і сабраў. Мусіць, яшчэ за тваім дзедам. — I што? Гэта спадчынны скарб! А ты, як не хочаш з тым гадзіцца, ідзі адсюль прэч! У мяне з усіх бакоў спрытна паляцелі яловыя шыіпкі. Што тут паробіш? Трэба ратавацца... — Ідзі-ідзі! A то вавёркі цябе шышкамі заб’юць! А ўжо і ваверчаняты такія вялікія! — гневу ляснога вартавальніка не было мяжы.