Ix Мроя. Ix N.R.M.
Віктар Дзятліковіч
Выдавец: Сучасны літаратар
Памер: 320с.
Мінск 2005
Прыбярыце са свайго твару скептычную ўсьмешку. Слова «галоснасьць» вымаўлялася тады без усялякае іроніі, успрымалася як сьвятая каштоўнасьць. Галоснасьць мусіла аднавіць «папраную справядлівасьць». Падрабязна пра пошукі праўды напісала газэта «Літаратура і мастацтва»:
«... Пасля гала-канцэрта, на якім былі абвешчаны вынікі іраздадзены ўзнагароды, прызы і дыпломы, а пятай гадзіне раніцы большасць удзельнікаў, абураныя рашэннем журы, яшчэ збіраліся тэлеграфаваць на ЦТ у праграму «Взгляд»?!
I добра, што тэлеграма не паішіла. Што падумалі б ва «Взгляде» пра беларускі рок? Ну проста самы зручны час займацца «Взгляду» яго праблемамі, асабліва тады, калі беларускірок нідзе, апрача яку роднай рэспубліцы іў ЗША, не ведаюць. Які сэнс спрачацца з журы? Ў яго ж складзе не адзін быў чалавек. I калі «Мрою» назвалі лепшай групай, гэта думкаменавіта журы, а не тайнага прыхільніка калектыву.
Усе групы напрамку «сацыяльны рок» з «Мрояй» на чале заклапочаныя тым, што сказаць, а ўжо потым — як сказаць. Відаць, на сённяшні дзень у беларускай рок-музыцы актуальнасць выказвання перавышае па значэнні мастацкасць выказвання. Што ж, пра дзень сённяшні найбольш востра гавораць не раманісты, а публіцысты... Знакчасу!
I на гэтымямог бы нарэшце і скончыць, калі б не адзін, я сказаў бы, далікатны момант. Тое ж самае журы вызначала кандыдатаў на паездку на фестывальу Юрмале. Тут, як кажуць мае сябры з колаў, набліжаных да контркультуры, «халява не прайшла». Лепшым быў заслужана названы мінчанін А. Саладуха, які страсна, натхнёна, прафесійна выканаў песні А Елісеенкава. Трэба думаць, што тут ужо менавіта ўзровень музычнасці і прафесіяналізму быў крытэрыем ацэнак журы.
Дыкшто ж,урэшце, здарылася з журы, капіяно вырашалалёс першага месца сярод рок-груп?! Куды падзеліся — як крытэрыі ацэнкі тых груп — прафэсіяналізм выканання, індывідуальнае майстэрства, ансамблевая, сцэнічная і вакальная культура? Нарэшце,музычнасьць? Альбо рок — гэта немузыка, а сацыяльная з’ява,якая сцвярджае сябе музычнымі сродкамі, альбо гэтаўсё жмузыка, але наладжаная паводле зусім іншых, неўласцівых мастацтву, крытэрыяў?Адсюль і невытлумачальнасць высноў журы...
Што ж, відаць, я сапраўды безнадзейна пастарэў іўжо нічога не петруў гэтым жанры.Але памяркуйце самі: журы не змянілася, а прынцьты ацэнкі сталі з ног на галаву. Ужо нават сярод публікі чуліся думкі, што першаемесца сярод рокгруп наогул не трэба было даваць.Даўсяго,якмне здалося, удзельнікі «Мроі» не былі надта ўсхваляваныя перамогай. Ці то таму, што адчувалі пэўную недарэчнасць сітуацыі, ці то таму, што разумелі: сённяшнім творчым багажом яны яшчэ прыцягваюць нейкую частку аўдыторыі, алеўжо заўтра гэтага імможа нехапіць. Сёння жаданне выказацца ў «Мроі» значна ліацнсйшае за майстэрства, імо таму на сцэне група ўспрымаецца даволі арганічна.Ды не больш.
Але чаму ж у нас рок-музыканты, за малым выключэннем, дбаюць найперш пра фірменны інструментарый ды незвычайную сцэнічную
знешнасць, а не пра ўласна музыку? Ці не таму, што ў музыцы сказаць нешта пераканальнае цяжэй за ўсё? Але ў самадзейнай творчасці нездарма маецца адзін не дужа прыемны сінонім — «самапал». Г. зн. — падробка. I тое, што сёння трапляеў <<дзесятку>>,заўтраможа проста даць асечку». (Зьміцер ГІадбярэзкі, «Літаратура і мастацтва», 17.02.89 г.)
Што можна сказаць пасьля такога эмацыйнага, палкага выступу? Толькі тое, што праўдашукальнікі мелі рацыю! Журы й сапраўды было неабыякавым і жадала перамогі Мроі.
Віталь Сямашка: «Трэба былоўяўляць атмасфэру ў Наваполацку. Панаехала гуртоў расейскамоўных процьма. Ідуць рэпэтыцыі, гэтыя маскалі бяруць сабелепшыя гадзіны. Гукарэжысэр агульны і таксама прамаскальскі. Яны яму і падарункі, і частуюць гарзлачкай-каньячкач... А Мроі дзякуй богу што на квіткі да Наваполацку грошай хапіла — яДя там падарункі!Нарэпэтыцыю ім толькі дзьве гадзіны далі.
I, канешне, на Мрою ніхто ня ставіў. Наадварот,усіх сабак на іх вешазі — і нацыяшглісты яны, і граць няўмеюць. I гэтыя ліаскалі ўпэўненыя былі, што выйграюць. А ў журы ўваходзіў тады я, Юра Цыбін, Лёня Барткевіч, Сяргей Вінаградаў з маладзёжнага тэлевізійнага цэнтру, яшчэ пару чалавек і Падбярэзкі.Але Дзіма тады быў жлоб і яго ўразьлік ніхто ня браў.Івось сабраліся неякувечары дома ў Сокалава-Воюша я, Юра і Барткевіча запрасілі. Пасядзелі, выпілі і сказалі: глядзі ты, што робіцца — час ужо гэтых маскалей мачыць парэшце. A то зашмат выёбваюцца. Паводзяць сябе тут як гаспадары і пут зямлі. I пшды адбыўся такі гандаль — мы абяцалі Вінаградаву, што на гранпры падтрымаем «Дзьвіч)>’> з Віцебску (абсалютна мафіёзная рэстаранная каманда была,якая паіла журы з ног да галавы і з ранку да ночы), аёнза гэта галасуе за Мрою як пераможіу)’ сярод рок-гурпгоў. Такмы й набралі бальшасьць галасоў.
I потымужо Отраженйе і Сяргей Сількевіч, гомельскі гурт Гранйт сталі завадатарамі бунту — крычалі, што журы купленае. За якія такія грошы Мроя магла нас купіць? Ім кішэні тады можна было зашываць — боўсё адно яны заўжды пустымі былі».
СпРЭЧКІ ПРА ВАРТАСЬЦІ
Што тычыцца вартасьцяў мроеўскай музыкі, дык спрэчка тая як з нараджэньнем Мроі пачалася, дык па сёньняшні дзень і не сьціхае. Праз некалькі месяцаў пасьля таго ж наваполацкага фэсту «Вячэрні Мінск» надрукаваў інтэрвію з лідарам Сузор’я Валянцінам Пучынскім, дзе той абураўся залішняй увагай да творчасьці Мроі і назваў яе «торжеством безвкуснцы». Праз колькі год гэтыя спрэчкі перакінуліся і на N.R.M. Па мне, дык добра Клімаў сказаў.
«Неоднократно слышал в прйватных беседах йз уст нашйх йзвестных музыкантов, что как йнструменталйсты, no отдельностй, «энэрэмовцы» чудовшцно слабы й пршштйвны (такуж й «чудовшцно»!). Но вот ведь собйраются вместе — на запйсй, в копцерте, — й тыуже не обраіцаешь внйманйя на огрехй, впйтываешь йх музыку целйком, не отвлекаясь на ее составляюіцйе. Н в этом феномен коллектйва: йграть музыканты нй хрена не умеют, но хренячат так, что, папа, торжествуй!» (Олег Клнмов, «Музыкальная газета».)
Уладзя: «Нейкічас тамуя быў намерапрыемстве з нагоды дня нараджэньня Лявона Нарушэвіча. I Сузор’е, якоеў свой час нас крытыкавала пастаянна, там брала ўдзел. А яны вырашылі вярнуцца да старых песень.Ізгралі самы вялікі гіт таго часу «Стары мост». Я ня чуў гэтай песьні гадоў 20. Я цалкам разыйшоўся з Мрояй і зараз магу гаварыцьякчалавекдосыць нэйтральны,умяне іншыя цікаўнасьціў жыцьці.Але я паслухаў гэтую песьню
і падумаў — ну якога чорта вы так валілі на Мрою?! Нашыя жа песьні былі нічым ня горш. I акрамя пшгоў іх была энэргетыка. Іхможна хоць зараз падняць і прасьпяваць.А «Старымост» — гэта песьня, якая засталася ў тым часе. Была мода і прайшпа.Як і на само СузорР.Дык дзеля чаго тады трэба іх «прафэсыйнае» граньнеРА нашамузыка была інчшя, але ня горішля».
Алезіс: «Канешне, гурты кшталту Отраженйя былі больш тэхнічнымімузыкамі.Але што з таго, калі іх граньне ніякіх эмоцыяў не выклікае? Ну, скажуць яму «маладзец» за прыгожанькі пасаж, а што акрамя таго?»
Між тым скандал у Наваполацку ня меў працягу. Перамога адчыніла перад Мрояй усе дзьверы. Гарулёва не магла лезьці са сваім літаваньнем тэкстаў да ляўрэатаў рэспубліканскага конкурсу, радыё магло без папрокаў ставіць песьні ў эфір, а Мроя набыла статус першага рок-гурта Беларусі. Скандалы толькі дадалі вядомасьці. У гадавым выніковым «Парадзе папулярнасьці» «Чырвонай змены» Мроя з вялікім адрывам становіцца першай. Праўда, што такое папулярнасьць самі яны разумеюць зь цяжкасьцю.
ПАРАД ПАПУАЯРНАСЬЦІ 1988
«Парад папулярнасьці ’88». Зь інтэрвію Вітаўту Мартыненку, «Чырвоная змена», 3112.88:
«Юрась Ляўкоў Папулярнасць? Я яе не адчуваю. Поўныя канцэртныя залы — гэта прыемна, але яны не сведчаць аб чымсьці неверагодныму адносінах да нас. Каб была сапраўдная паггулярнасць, нам бы сыпаліся не толькі запрашэнні на выступленні, але і прапановы ад розных дырэктараўДКу сэнсе творчай базы. У насжа няма ніякіх умоў для творчасці. Сёння рэпеціруеш тут, заўтра там, а паслязаўтра не можаш паехаць на дамоўлены канцэрт, бо няма апаратуры ці транспарту. Праўда, калі выступленне арганізу-
ецца дэталёва, яку Бабруйску, напрыклад, куды мы былі запрошаны гэтай восенню у якасці гасцей побач з такімі зоркамі,якленінградскі «Сезон дажджоў», рыжскі «Пілігрым», наш «Рэй» ці «Алібі» зДубны, — усёўдаецца. Мы і выстутлі добра (атрымалі прыз гаркома камсамола <<3а актыўную жыццёвую пазіцыю»), і сваю матэрыяльную базу палепшылі (канцэрт праходзіў па ўзаемавыгадным кантракце). Але гэта хутчэй выключэнне, чым правіла.
Лявон Вольскі: За гэты год мы далі каля паўтара дзесятка канцэртаў. ГэтаўЗ разы болей за мінулагоднюю колькасць, але мізэрна лшла ў параўнанні з такімі калектывамі (сстраўды папулярнымі), як венгерская «Амега», польскі «Лёмбард» ці тым больш які-небудзь «Айран Майдан»... Там да двухсот-трохсот канцэртаў у год, ды яшчэ рэгулярны выхад альбамаў, відэакліпаў. Наша папулярнасць, спадзяюся,яшчэ наперадзе.
Уладзя Давыдоўскі: Калі пасля доўгай працы адчуваеш пэўную ўвагу да яе плёну з боку публікі, прэсы — гэта цікава. Прыемна. Але потым разумееш, што гэта толькі адзін бок справы. Вядомасць усё большая, а магчымасць ствараць усё меншая. Мы ўжо былі тройчы лаўрэатамі, калі нас тройчы папрасілі пакінуць прадастаўленую базу. Нам даюць прызы за грамадзянскую пазіцыю г за пазіцыю жузнімаюць цэлы скандал вакол «Мроі».
Алег Дземідовіч: He вартаяшчэ закранаць тзму нашай папулярнасці. Скажу лепш: мы адчуваем, што наша творчасць патрэбна людзям. Бадай, прыхільнікаўусё болыа.Атіе спецыяльна працаваць дзеля гэтага?.. Нас не вабіць пшкая перспектыва. Увогуле, папулярнасць — абстрактнае паняцце. Можна быцьусім вядамый, усюды на слыху, але не быць нікому дарагім. Куды лепей адчуваць сваю лучнасць з працэсам абуджэння грамадскай думкі, спрыяць канкрэтным зрухаму перабудове чалавечай свядомасці».
«Студыя БМ» I ПЕРШЫЯ ВІДЭАКЛІПЫ
Паралельна са скандаламі пісаўся і новы, трэці альбом Мроі. Уся праца праходзіла ў студыі «Беларускай маладзёжнай». 3 гурта за запіс ня бралі ні капейкі. Мо таму, за такую дабрату, альбом і атрымаў свой назоў — «Студыя БМ». Гэта быў першы запіс не ў падпольных умовах, а ў прафэсыйнае радыйнае студыі. Яго рабілі гукарэжысэры Уладзімір Сакульскі і Валеры Бяляеў.
КНІГІ ОНЛАЙН
