КНІГІ ОНЛАЙН
Пошук сярод кніг, што прайшлі індэксацыю гуглам. Некаторыя кнігі гугл не знаходзіць
He, мы посуд біць не будзем — суседзі прачнуцца. На кухню сходзім. Ваду пакруцім? Во, газавая пліта, а на ёй ручкі, а наша праграма можа круціць ручкі... Бэмс, бомс, бамс і бумс. Віцька! У цябе газ улучыўся! Цяпер бабахне! «Вы перайшлі на Узровень-3». Што на трэцім? Оп, удар з’явіўся! Куды стукнем? Зараз пап’ём піўка, падумаем і стукнем... Добрае піва... Так, дык куды ж стукнуць? Вось, ваза на стале... Шлёп — звалілася ваза! Ай-ай-ай, пабілася... Рух, здаецца, нейкі? Быццам цепь, сілуэт чалавека... Не-а, здалося, гэта прога глючыць. Манітор змяніць трэба, цені ўсялякія... Куды яшчэ стукнем? Ага, па вылучалыііку стукнем! Газу ўжо добра найшло... Віцю-ю-ня! Цяпер будзе феерверк! Мякенька — пстрык! Генка ледзь не адскочыў з крэслам ад манітора, які нібыта сам выбухнуў бязгучна, успыхнуў яскравым жоўтым святлом. «Вынік — адна ахвяра, жанчына. Вы дасягнулі вышэйшага ўзроўню. Віншуем!». Генку прабіў халодны пот — ён сядзеў і дробна дрыжэў. «Няма чаго было мяне дурыць... Няма чаго...» — білася ліхаманкава апраўданне, намагаючыся запоўніць сабой мозг. «Усё нармалёва... Ніхто не даведаецца... Я яе не бачыў яе не было! Адкуль я ведаў што гэта чалавек? Прога глючыла... Я дома сяджу. Я ні пры чым». Ён пацягнуўся да апошняй бляшанкі з півам. Скасавурыў позірк і замёр ад жаху, уціснуўся ў крэсл а. Бляшанка з півам павольна, сама сабой паўзла па стале, прыпынілася на краю, нібы разважаючы, і сарвалася долу. Недапітае піва расцяклося па падлозе пеннай лужынкай. Генка тарашчыўся на гэтую жаўтлявую вадкасць так, нібы сам толькі што тут абмачыўся. Раптоўна пацямнелы экран манітора вымусіў павярнуцца да яго. Генка з агідным пачуццём страху глядзеў, як на экране праступаюць чырвоныя літары. Чырвоны надпіс на чорным фоне: «Віншуем! Усе ўзроўні пройдзеныя. Вы залічаныя ў ганаровы лік Гульцоў! Game begins! Гульня пачалася! Вы і яшчэ 12 Гульцоў выйшлі на паляванне! Застаньцеся ў жывых!» НА КАНАЛЕ Містычная рэальнасць Мы сустрэліся абодва маладыя: я — малады аўтар, а ён — проста малады чалавек. Ён сядзеў у зале чакання і чытаў кнігу. Ля яго было вольнае месца, я падсеў, крадком зазірнуў што ён чытае. Выявілася, гэта таўсценная кніга ў яго руках мела назву «Эстэтыка і літаратурная крытыка» ГІятра Вяземскага. Але чытаў ён (я быў упэўнены — нудотнае чытво) з такой цікавасцю, такой прагай у вачах, што я не вытрымаў і ветла пацікавіўся: — Выбачайце, няўжо цікава? Гэта ж мінулае стагоддзе... — Вядома ж, вядома цікава,— пераканаўча загаварыў ён. Потым усміхнуўся і дадаў спакайней: — Я хачу стаць крытыкам, літаратурным. Таму для мяне ўсё гэта — надзвычай цікава. I, трэба сказаць, яно мне проста неабходна. — Дык вы пачынаючы крытык? — пацікавіўся я.— Вельмі прыемна: пачынаючы аўтар... Так мы і пазнаёміліся. Мяне здзівіла тады тое, як ён ставіўся да свайго будучага занятку: з такой адказнасцю выхаваная жанчына рыхтуецца стаць маці. Як ён мне сам прызнаваўся, за дзень абавязкова прачытвае адну кнігу. Чытае крытыку і мастацкую прозу — каб зразумець: чаму так, a ііе іначай напісаў крытык, чым абгруіітоўвае, на што спасылаецца. Ён, амаль удвая маладзейшы за мяне, ведаў пра літаратуру, яе тэорыю столькі, што мне побач з ім зрабілася не зусім утульна. Постмадэрнізм, да прыкладу, быў для мяне зразумелым не больш, чым тэорыя Энштэйна, a слова «экзістэнцыялізм» крышку напружвала. Але перад пасадкай у свае цягнікі парукаліся мы амаль сябрамі. Наступным разам сустрэліся толькі праз сем гадоў. He ведаю, ці памятаў ён мяне гэты час, але я сачыў за ўсімі яго публікацыямі, мне было прыемна чытаць яго насамрэч глыбокія, абгрунтаваныя артыкулы. I хоць яны з’яўляліся не так часта і ў самых розных выданнях, але адчувалася: з яго атрымаўся крытык. Гэтым разам сустрэліся мы невьшадкова — перамовіліся праз Фэйсбук, я сказаў што прыязджаю ў сталіцу. Вось тады ён нечакана і папрасіў: давай сустрэнемся. Менавіта папрасіў, і ў тоне гэтай просьбы гучала трывога. Сустрэліся ў невялікай кавярні, дзе людзсй амаль не было, зайшлі ў самы зацішны куток, замовілі кавы. — Здаецца, я не казаў табе раней,— пачаў ён.— Апрача літаратуры, ёсць у мяне яшчэ рыбалка. I гэта ііе проста адпачынак. Забрацца падалей, туды, куды на машыне прабіраешся паўзком, асцярожненька, спыніцца на беразе якога невядомага старога канала, агледзіцца. Вось дзе прыволле: цішыня, вакол — ніводнага рыбака. Выглядзець пралысіну чыстай вады, рыхтаваць вуды і пазіраць у гэтае цёмнае спакойнае люстэрка, пабачыць, як адзін за адным кругі па ім разыходзяцца — і даць сэрцу забіцца часцей у радаснай узрушанасці. Закінуць і чакаць першага варуш.эшія паплаўка. Сонца яшчэ толькі ўзыходзіць, вялікае, чырвонае — добра на яго глядзець. Добра, калі бярэ рыба. Але і калі не бярэ, таксама добра. Тады я ўспамінаю новыя прачытаныя ў тоўстых часопісах, кнігах аповеды, аповесці і раманы — і пішу, у думках, вядома, крытычныя матэрыялы. I Іамятаеш, там на вакзале. я казаў табе, што мару стаць ім — вядомым, уплывовым, аўтарытэтным крытыкам? Мне падаецца, я ім і стаў. Ды, думаеш, лёгка мне цяпер? Пяць гадоў публікацый у розных часопісах, газетах, інтэрнэт-выданнях, а ворагаў — што карасёў у тым канале. Як толькі яны ні абзываюць, чым толькі ні пагражаюць, у якія толькі суды не абяцаюць пацягнуць. Але, папраўдзе, сам-насам са мной усе мілыя і пачцівыя. За пяць гадоў я сабе імя зрабіў. I зараз кожны чытач, кожны выдавец ведае: калі ўжо я пра аўтара і ягоныя творы адгукнуўся добра — яны таго вартыя. Таму сяброў у мяне ўсё ж больш. Гэта я табе зусім не затым кажу, каб пахваліцца. Прымем гэта як факт. Рыбалка — гэта амаль казка. Калі набліжаецца поўдзень і ўсагрэтым яскравым сонцам канале гультаяватыя карасі засынаюць, калі паплавок замірае на вадзе і ніводнай самой маленькай хвалькі на бліскучай паверхні вады няма, калі толькі конікі трашчаць — я адкідваюся на пакатым беразе назад. закідваю рукі пад галаву і гляджу ў неба. Тады такія думкі чыстыя і ясныя, тады так пуката бачныя ўсе агрэхі і ўсе поспехі таго, што прачытаў на тыдні... Ты не крыўдуй, я зараз не зусім прыемную рэч пратваіхкалегскажу.Дыквось, пісьменнікі — вельмі розныя. I сярод іх больш паловы папросту ненармальных. Асабліва цётак. У мяне ў адным куце кватэры вялікі стос іх кніг: бездапаможных, бляклых, убогіх. I цёткі мне тэлефануюць (я тры разы ўжо змяніў СІМ-карту), пішуць (скрыню мяняю штомесяц), лезуць у Скайп, зафлужваюць любы запіс у ЖЧ ці Фэйсбуку. Ім, зболыпага, трэба так мала: каб я прачытаў і сказаў: нармалёва. I яны панясуць гэта маё «Нармалёва», як сцяг, грукаючыся з ім ва ўсе дзверы і беручы штурмам усялякія рэдакцыі. Але я не магу сказаць так. Бо прачытаць нават не магу іх кнігі. Мяне ўсяго літаральна паралізуе ад графаманства, выварочвае навыварат. Далібог, рэальна пачынае падванітоўваць. А яны мне пішуць і пішуць. I якія лісты! Пачытала б мая Люда... Хоць павінна разумець, не першы месяц замужам... Дык вось, у той дзень я забраўся далей звычайнага: усё берагам, берагам, паварочваў, не памятаю ўжо колькі разоў пакуль не забраўся ў сапраўдную глухмень. Мабыць, я уцякаў ад учарашняга. Люда позна ўвечары раптам папрасіла: паехалі на возера купацца. I так настойліва. Як быццам забылася, што для мяне рыбалка, забылася, што я ўвесь тыдзень трызніў гэтай суботай. Вядома, я псіхануў. А япа раніцай нават галавы не падняла — нібыта спіць. Пакрыўдзілася. А чаго? Вось мне і хацелася ад усяго далей. Ад людзей. Ад зносін усялякіх. Ад канфліктаў любых і размоў. Стомленасць ад гэтага найстрашнейшая. I лекуецца толькі адным — адзінотай. Брала рыба слаба. А думалася, як заўсёды, добра. I сонца ўзыіпло хораша: чысцюткае ў чысцюткім небе. Наагул, усё выдатна было. I тут чую над самым вухам: — Дзядзька, прывяжыце мне, калі ласка, гачок. Я падскочыў. Паверыш: у кроку ад мяне стаіць дзяўчынка, гадоў дзесяці. Трымае простае арэхавае вудзільна. I цягне да мяне канец лёскі і бліскучы маленькі гаплік на далоньцы. — Ты адкуль узялася? — пытаю як мага спакайней. — Прыйшла. ІІрывязаў гаплік, паглядзеў уважлівей. Звычайная дзяўчынка. Трошкі хударлявы тварык з акуратным носікам, русыя валасы ў хвосцік сабраныя. На ёй — сукеначка простая, белая ў сінія, трошкі лінялыя кветкі, чысцюткая. Сандалікі на загарэлых ножках. — Трымай, не адвяжацца. — Дзякуй. Няхай вам пашанцуе. Паднялася на грэбень канала, прыгледзелася ў далёкія кусты — відаць, туды ішла. I раптам павярнулася да мяне і кажа: — Яна плача. — Хто... плача? — агаломшана пытаю я. — Яна плача,— паўтарыла дзяўчынка.— Адна дома і плача. I пайшла. Бачу бочным зрокам — у мяне абодва паплаўкі, як вар'яты, заскакалі ў розныя бакі. Схапіў вуды — позна. Азірнуўся — няма дзяўчынкі. Вось ты ўяві гэтую сітуацыю... Хто плача? Чаго плача? Ды ну яе... I тут, ведаеш, мне як вочы адкрыла, успомніў: Люда ўчора зайшла ў пакой, абняла мяне ззаду, a я акурат пошту праглядаў. Вызваліўся з абдымкаў, падняўся папаліць... А калі Люда той ліст незнарок прачытала? Той, які я якраз адчыніў на ўвесь манітор? Там жа адна паэтка мне амаль што ў каханні прызнавалася, у госці клікала, абяцала і намякала... ды ўспомніць страшна! Вось жа чорт!!! Люда што падумала? На якую я рыбалку паехаў? Што тут табе апавядаць... Выбраўся я з таго балота, не шкадуючы машыну, прыляцеў дадому. Добра, сістэма старых каналаў недалёка ад горада. Паверыш: Люда і праўда плакала. Я яе ў бярэмя ўсю сабраў і ў машыну. I на той самы бераг прывёз, дзе нават вуды пакінуў быў. I мы ўдваіх лавілі рыбу... Сам разумееш, якая там ў нас рыбалка была... найсвятлейшая мая рыбалка... Калі такая дзікая прыгажосць, такая глухая ціша вакол, а побач — каханы чалавек. I вада. I сонца. I неба ў белых аблоках, на якія з такім замілаваннем можна бясконца глядзець, калі ляжаць шчака да шчакі на плячы адзін у аднаго. Але пра кнігі я ўсё адно падумаў... I вось што далей было. У наступны панядзелак атрымаў замову на матэрыял: рэцэнзія на кнігу аднаго аўтара. ГІрачытаў кнігу. Дзве аповесці. Адна — нешта такое жыццёвае, з прэтэнзіяй на вострасацыяльны канфлікт. Але ўсё нежывое, усё штучнае. Вобразаў няма, руху няма, размовы, размовы... Ніякая проза. Ні-я-ка-я. А вось фантастыка дык быццам і нічога. Ідэя арыгінальная, рэалізацыя на ўзроўні. Мовай аўтар валодае. Але фантастыка — гэта не маё. Я ў рэальных жанрах працую. Падрыхтаваў рэцэнзію, настрой быў, дык і вельмі востра атрымалася, з’едліва. I з гумарам.