КНІГІ ОНЛАЙН
Пошук сярод кніг, што прайшлі індэксацыю гуглам. Некаторыя кнігі гугл не знаходзіць
— Добра. — Увечары я прыйду да цябе, — сказаў Шчур і з дзвюма носкамі на спіне знік у глыбіні падворка, а я пайшоў дадому. Такім чынам я першы раз выпрабаваў рэвальвер. Назаўтра Шчур прыйшоў да мяне апоўдні. — Апыліў ношы? — спытаў я ў яго. — He... За ўвесь тавар: твой і мой разам — даюць 180 рублёў. За горла бяруць, дрэні, бо ведаюць, што мне вельмі трэба. Я б аддаў, але не ведаю, як ты. Каб ты чаго не падумаў. — А што я падумаю? — Што ад тваёй долі частку вымагаў. — Ведаю, што ты гэтага не зробіш! Няма пра што і гаварыць! Ідзі і бяры форсу. Шчур выйшаў з хаты, а ўвечары вярнуўся і прынёс 90 рублёў золатам. Ён весела смяяўся. — Ведаеш, партыя Юрліна таксама вярнулася. — Усе прыйшлі? — Юрлін вярнуўся з Лордам, Жыдам і Каметай. Алігант і Смочак прыйшлі разам. А Соньку Ванька Бальшавік на світанні прывёў. Мусіць, усю траву на паграніччы скамячылі. Скарысталі момант. — А Кавалерчык? — я меў на ўвазе Жубіну. — Ён не вярнуўся. Можа, дзесь блукае? — А як тавар? — Юрлін, Лорд і Камета аддалі, бо ішлі разам з жыдам. Арэшта —ф’юць! — Шчурпрацягласвіснуў. — Нямадурняў. Потым мы пайшлі да Гінты. У салоне было поўна перамытнікаў. Наша гелда2 працавала напоўніцу. Тут распрацоўвалі розныя планы, тут камплектавалі партыю. Тут весяліліся тыя, хто зарабіў. Тут граў гармонік, лілася гарэлка, а нярэдка і кроў. Тут гулялі ў карты. 2 Гелда (польск.) — біржа. Калі мы ўвайшлі ў поўную тытунёвага дыму хату, я ўбачыў, што за сталом пасярод хаты сядзяць усе нашы і Юрлін, які рэдка калі зазіраў сюды. Для нас за сталом зрабілі месца. — Ну, выпіце, а потым пагаворым! — сказаў Лорд, надаючы сваім словам вялікае значэнне. Мы выпілі дзве шклянкі гарэл кі. Потым Лорд звярну ўся да Шчура: — Гэта ты ўчора валіў з машыны ў хамаў? — He, не я... А што? — Нічога. Лорд звярнуўся да мяне: — Ты рубіў у гадаў? — He. Юрлін павысіў голас: — Яны стралялі... Або адзін, або другі... Я ведаю. Я быў паблізу! — А, можа, гэта яны ў нас валілі? — сказаў Шчур. — А ліхтаром іх хто асвяціў? Га? — спытаў Юрлін. А што вам да гэтага? — спытаў я ў Лорда, крыху раззлаваны за такія пытанні. — А я пра тое, што наша партыя спакойная. Мы ходзім на чыстую работу і не хочам браць машын... Бо як ісці з машынамі, то ўсім, бо інакш аднаго зловяць з машынай, а да сценкі ўсе пойдзем. Вось Кавалерчык не вярнуўся. Можа, яго там і цопнулі? Шчур засмяяўся: — Эх вы, зайцы! А каб нас усіх цопнулі, то што? — To нічога, — адрэзаў Юрлін. — Так... Табе нічога. Цябе жыды выкупяць, а мы ў Надзвычайцы паздыхаем. — Можа, і цябе выкупяць. — Я ім не пахолак! — Дык не кажы так, — усміхнуўся Камета. — Юрлін — наш хлопец, і ведае, што гаворыць. ТТТчур сарваўся з месца: — Ён ведае, але для сябе!.. А вы памятаеце пяцёх кучкуноўскіх хлопцаў, якіх гады ў мінулым годзе на балоце каля Гараняў укатрупілі1? Га? Памятаеце? А?.. А нас таксама затрымалі паблізу Гараняў! Усе маўчалі. Тады я ўстаў і сказаў: — Гэта я рубануў па гадах з машыны! Ніхто не адазваўся. Толькі Шчур урачыста сказаў: — I добра зрабіў! Праз хвіліну падаў голас Лорд: — Ну гэта нешта іншае! Ты не ведаў, што ніхто з нас не бярэ ў дарогу машын! — Ведаў. У гэты час Юрлін сказаў: — Каб болып гэтага не рабіў! — Гэта мая справа, — адрэзаў я. — Ты не будзеш мне камандаваць. Хадзіў з машынай і буду хадзіць з машынай. — Клёва! — сказаў Шчур. — Ну, дык з маёй партыяй не пойдзеш, — сказаў Юрлін. — I не трэба! — адказаў за мяне Шчур. — Бачыш, які ганарысты! Можа, хлопец нам свабоду ўратаваў, а ён носам круціць! Раптам з дзвярэй данёсся голас: — 3 квасу піва не будзе! Мы азірнуліся. У дзвярах, у клубах тытунёвага дыму, стаяў Сашка. Мы не ведалі, калі ён увайшоў, бо дзверы салона былі пастаянна адчыненыя для вентыляцыі. Стоячы ў парозе, Сашка чуў усю нашу размову. Цяпер ён паволі наблізіўся да стала. За ім крочыў Жывіца. У абодвух рукі былі ў кішэнях. Чуліся прывітанні. Для іх таксама зрабілі месца ля стала. Пасля іх прыходу Юрлін хутка выйшаў з хаты. — Mae мойру2, — сказаў Сашка, наліваючы дзве шклянкі гарэлкі. Шчур пагардліва пырснуў: — Кішка ў яго тонкая! Сашка звярнуўся да мяне: — Ты валіў учора ў гадаў? 1 Укатрупіць (польск.) — забіць. 2 Мойра (жарг} — страх. — Так. — Hy дык на! Ён прысунуў да мяне адну шклянку, а сам узяў другую: — Вып'ем за шчасце! Мы грукнулі шклянкамі і залпам выпілі гарэлку. Потым Сашка закурыў папяросу і сказаў: — Добра! Сашка выйшаў з салона ў рэстаран. Хутка ён вярнуўся да нас, а праз некалькі хвілін Гінта і Тэкля пачалі ўносіць і ставіць на стол бутэлькі з гарэлкай, півам і лікёрам. Потым прынеслі шмат разнастайных рыбных і мясных страў. — Сашка скупіў буфет! — сказаў Камета. А Сашка сказаў: — Ну, братва, піць! Піць і есці! Сёння ніхто не плоціць! Потым запрасіў да стала Антонія і наліў яму шклянку лікёру: — Смакчы! Гарманіст выпіў і перакусіў. Сашка ўткнуў яму ў руку некалькі дзесяцірублёвак і сказаў: — Ідзі, рыпні «Шабашоўку»! Але па-нашаму, з агнём! Каб стол нагамі рухаў! Хуткахатузапоўнілі жывыя гукі «Шабашоўкі», падрываючы хлопцаў з месцаў. Перамытнікі пілі на змор. Гарэлку закусвалі ігрушамі і цукеркамі, лікёры — селядцамі, каўбасой і агуркамі. — Піць, братва, піць! Каб нічога не засталося! — заахвочваў нас Сашка. Хлопцы не марнавалі ні часу, ні гарэлкі. А Лорд спяваў на мелодыю «Хто смяецца з нашай веры»: Глянь жа, Гэля, на мяне ты, Як іду з забавы клёвай: Голы, босы, абарваны, Спіты, збіты, падрапаны... Позна ўначы я выйшаў з салона разам са Шчурам. У галаве шумела. Шчур таксама быў зусім п'яны. Пасярод рынку мы спыніліся. Я сказаў калегу: — Дык з Юрлінам канец? — А, канец. — Халера! 3 кім цяпер пойдзем? Залаты сезон на носе. — А хаця б і з «дзікімі»! — Ведаеш іх? — спытаў я Шчура. — Каго я толькі не ведаю!.. Як агранда, то агранда! Хоць пагуляем!.. Тай-да! Та-ра-дзі-ра! I Шчур, напяваючы і пасвістваючы «Шабашоўку», пачаў танцаваць прама ў брудзе на рынку. Потым мы доўга па чарзе праводзілі адзін аднаго дадому. Ён мне штосьці расказваў, а я яму, але нічога гэтага я не памятаю. Глава 9 Была на паграніччы яшчэ адна незвычайная партыя. Яеназывалі «дзікай», ахлопцаў, якія даяеналежалі, «дзікімі» або вар'ятамі. Дзікія не захоўвалі амаль ніякай асцярожнасці і хадзілі праз граніцу на ўра. Часта пападаліся. Машыністы ў ёй змяняліся кожныя некалькі месяцаў. Але дзіўная рэч: гэтая вар'яцкая партыя працавала трэці год! Сто разоў разбітая, яна зноў сто разоў збіралася і зноў трэсла па начах граніцай і паграніччам... Партыі з’яўляліся і знікалі, «клаліся» найвыбітнейшыя машыністы, а гэтыя д'яблы працавалі бесперапынна. Рабілі гранды і агранды і трымаліся гадамі, хаця штораз у новым складзе. 3 дзікімі былі тыя, каго нельга было прымусіць хадзіць з партыяй рэгулярна, і тыя, якія былі непакорлівыя і не хацелі падпарадкоўвацца абавязковым для ўсіх членаў партыі правілам, i тыя, каму трэба было тэрмінова зарабіць колькі грошай, а таксама тыя, хто любіў авантуры і не дбаў пра ўласную бяспеку і пастаянны заробак. Назаўтра пасля нашай сваркі з Юрлінам Шчур пазнаёміў мяне з машыністам дзікіх Войцехам Анёлам. Мы не хацелі страціць ніводнага тыдня з залатога сезону, бо ведалі, што дзікія не будуць пытацца ў нас, ходзім мы са зброяй ці не. Анёла мы засталі дома. Ён сядзеў у вялікай дзіцячай калысцы на палазках, якая стаяла пасярод хаты, і заўзята гойдаўся, падкідваючы ногі ўзад-уперад. Да ніжняй губы ў яго прыліпла папяроса, што была скручана з лістка насценнага календара. На стале на коўдры ляжаў выняты з калыскі зусім голы хлопчык. Дзіўна, што ён не плакаў: можа, таму, што быў заняты засоўваннем пальцаў левай нагі ў рот. — Здароў, Анёл! — крыкнуў Шчур, уваходзячы са мной у хату. Анёл прыжмурыў вока і плюнуў у кут пакоя. — Ну, і што з таго? — сказаў ён. — Што ў цябе чуваць? — сказаў Шчур. — Бізнес у руху, a pyx у бізнесе! — адрэзаў Анёл, не перастаючы гушкацца ў калысцы і, напэўна, маючы нешта на ўвазе. — Хочам хадзіць з вамі за граніцу, — сказаў Шчур. — Можаце... He даю вам ці што?.. Анёльскі бізнес! — To калі будзе? — Сёння. — Адкуль? — Халера яго ведае, адкуль! — Дык як вас знайсці? — Халера яго ведае, як! Шчур выняў з кішэні пляшку гарэлкі. — Дык акропім бізнес. Анёл абуральна кашлянуў і пусціў пад столь густы клуб дыму. Шчур падаў яму пляшку. Анёл лёгкім рухам далоні выбіў з бутэлькі корак і, гушкаючыся, паглядзеў на мяне. — Ты таксама хочаш? — Так... з рыльца... — He, я не хачу, — сказаў я. — To і добра, — сказаў Анёл. Потым пазногцем пазначыў на пляшцы палову яе аб'ёму, закінуў галаву і, працягваючы гушкацца, пачаў піць. Анёл, не гледзячы на пляшку, перарваў піццё. Зноў глянуў на шкло бутэлькі: выпіў — як адмераў — па рыску, пазначаную пазногцем. Падаў пляшку Шчуру, які на адным духу высярбаў сваю частку, а потым спытаў у Анёла: — Дзе спаткаемся? — Пад вечар... Каля Цэнтаўра... як анёлы... — Клёва! Заставайся з Богам! — Ідзіце з д'яблам! Калі мы выйшлі ад Анёла, я сказаў Шчуру: — Гэта ж вар'ят! — Разумны вар'ят! — адрэзаў калега. Увечары мы выйшлі ў напрамку дома купца Цэнтаўра, якога ў мястэчку таксама клікалі вар’ятам. Гэтаму спрыяла шмат акалічнасцей, а перад усім тое, што даваў тавар дзікім. Здараліся яму лепшыя, стабільныя партыі, але ён меў нейкую прыязнасць да дзікіх і даваў ім тавар ужо трэці год. Дзікія рабілі яму агранду — ён міргаў ім вокам: ведаю пра гэта!.. Зноў агранда — ён зноў міргаў ім вокам і запрашаў некалькіх вар'ятаў да сябе на пейсахоўку. Потым казаў ім: — Ну, хлопцы, як цяпер будзе кляпа, то ў наступны раз за граніцу панесяце салому... I я з вамі! Дзікіх гэта брала за сэрца, і яны раскідвалі начыста 5-8 партый. Цэнтаўр адкоўваўся1. Адкрыў фабрыку мыла ў Вільні, фабрыку чарніла ў Лідзе, фабрыку шакалада ў Гродне — фабрыкі былі яго маніяй. Апрача мянушкі Цэнтаўр (фірмовы знак яго шматлікіх фабрык), меў яшчэ адну: Фабрыкант... Дзікія, бачачы, што купец у прыбытку, бо адкрываефабрыкі, пачыналі рабіцьяму агранды, і Цэнтаўр прыходзіў у заняпад. Потым зноў запрашаў сваіх вар'ятаў 1 Адкавацца (жарг) — атрымаць прыбытак, акупіцца. на пейсахоўку, зноў прапаноўваў ім насіць салому за граніцу і зноў адкоўваўся. I так раз за разам — трэці год.