Каханак Вялікай Мядзведзіцы
Сяргей Пясецкі
Выдавец: Логвінаў
Памер: 405с.
Мінск 2020
— Кажу і заяўляю, хлопцы: ані з картамі, ані з бабамі ў мяне фарту няма! Толькі з гарэлкай! Куды ні павярнуся, бутэлечкі і шкляначкі звіняць і мне падміргваюць... Ну, яшчэ па адным!
— Мудра!
Лорд пачаў свістаць. Свістаў ён цудоўна і яго варта было паслухаць, але сваё мастацтва ён дэманстраваў рэдка. I вось цяпер перапыніў свіст і заспяваў прапітым, быццам крыху прастылым голасам:
Прыйшоў да іх на куражы:
Ў кішэнях модных — па нажы.
Незнаёмы мне кантрабандыст з дзіцячым выразам твару, яшчэ зусім маладзенькі, зычным альтам далучыўся да ягонага спеву:
Мне сябручок крычыць: “Шалом!”
Імы ўжо разам за сталом:
“Ты, Болек, майстра справы!
Сядай, напіся... кавы!"
На слове “кавы” Болек Камета страшна зморшчыўся і зрабіў выгляд, што ванітуе. Некаторыя засмяяліся, а Лорд цягнуў далей:
Мы працавалі сем начэй I скончылася, што крапчэй...
— Няпраўда! — крыкнуў Болек Камета. — Кажу і заяўляю вам, хлопцы: пакуль мяжа стаіць, хутчэй ужо нам жыцця не хопіць, чымся жытнёўкі!
— Мудра! — адказаў хтосьці за Лорда, які спяваў далей:
Сем дзюр у чэрапе, а ў горле
Жаданне выпіць, каб не ўмёрлі!..
— Аў Фэлькі адна, але клёвая! — кінуў з іншага канца стала Ванька Бальшавік, шчэрачы зубы.
— Ты Фэльчыным іменем сабе губёхі не выцірай, — бліснуў на яго вачыма Сашка.
— Я ж нічога, я толькі так... гуляю вось...
— Ну то гуляй. I глядзі мне!
Усе былі распаленыя алкаголем. Раздаваліся выбухі шалёнага смеху, у паветры луналі свавольныя жарты. Курылі безупынна. Падлога была засеяная недапалкамі. На стале блішчалі лужыны гарэлкі і піва. Мамант, Камета, Шчур і Лорд пілі не падымаючы галоў. Фэлек Маруда сур’ёзна і паволі жэр вялізны кавалак сальцісону. Шчур піхнуў мяне локцем у бок і сказаў:
— Глядзі, хрыпіць, як мех кавальскі!
Болек Камета пачуў гэта і сказаў Марудзе:
— Фэлюся-лапуся! Ты цяпер падобны да льва пасярод пустыні — равеш і трушчыш.
— А дзе ты льва бачыў? — спытаў яго Шчур.
— На малюнку.
— На якім малюнку?
— Там Ісус Хрыстос на ім у Ерусалім заязджае.
— Дык там жа асёл! — заўважыў Шчур.
— А я думаў, што леў! — не здаваўся Камета.
Маруда адарваўся ад ежы. Доўга жаваў. Праглынуў. А потым вельмі сур’ёзна сказаў:
— Аты падобны да трынаццатага апостала!
Ён прамовіў гэта і зноў заняўся сальцісонам. Усе зараўлі ад смеху. Марудавы словы пра тое, што Камета падобны да трынаццатага апостала, немаведама чаму падаліся нам вельмі камічнымі.
— Як адрэзаў.
— Адбрахаўся.
— Адбрыкаўся.
— Як у сук уляпіў!
— Стары закапёршчык! Маўчыць, маўчыць, а як скажа...
— Як чорт у балота дрыстане.
Болек Камета замахнуў паўшклянкі гарэлкі, выцер адваротным бокам рукі вусны. Прыгладзіў вусы і сказаў:
— Гэта хлопец гарадскі, прабеглы.
Шчур падхапіў:
— На млын збожжа вазіў!
— Да быка карову вадзіў! — дадаў Лорд.
Камета працягваў:
— Біты гусак!
— Катлетай па мордзе біты! — дадаў Шчур.
— I стрэляны верабей, — не спыняўся Лорд.
— Па свіннях вочкамі страляў!
Маруда даеў, аблізаў пальцы і флегматычна сказаў:
— Мне вашая балбатня да таго месца, дзе ў курыцы яйка!
Зноў раздаўся шалёны рогат. I ў гэты ж момант у пакой увайшла Фэля. Яна стала ў дзвярах і прымру-
жыла вочы, намагаючыся разгледзець хоць штосьці ўдымнай хмары. Смех змоўк, сціхлі размовы.Усе скіравалі свае погляды на яе. Фэля была ў чорнай шаўковай сукенцы. На нагах у яе былі чорныя шаўковыя панчохі і лакаваныя туфлікі, на шыі блішчаў залаты гадзіннікавы ланцужок, а на руках зіхацела мноства пярсцёнкаў і бранзалетак. Яна паволі прайшла ў пакой. Рухалася Фэля велічна, з гонарам трымаючы прыгожую галоўку. Позіркі хлопцаў абляпілі яе, ішлі следам за ёю, сачылі за кожным ейным рухам і жэстам. Ванька Бальшавік ажно рот адкрыў ад захаплення. А яна, задаволеная эфектам, лёгкай хадой наблізілася да брата.
Сашка насупіў бровы:
— Ну, чаго табе?
— Мо трэба што?
— Нічога не трэба... Ідзі адсюль!
Фэля надзьмула вусны і страсянула галавой. Агледзела прысутных. Я сустрэўся з ёю позіркам, і мне ажно халодна зрабілася... Нечакана раздаўся голас Маруды:
— Гуркоўбы...
Шчур пырснуў смехам. Сашка таксама засмяяўся і крыкнуў сястры, якая ўжо ішла да дзвярэй:
— Фэлька, пачакай! Прынясі гуркоў, цэлае вядро... Для сябра Маруды. Мігам!
— Добра, — адказала Фэля.
Ужо ля самых дзвярэй яна павярнулася і сказала брату:
— Дык хадзем, дапаможаш!
Сашка падняўся і паклаў на стол карты.
Нейкі момант вагаўся, а потым падышоў да мяне: — Ідзі, Уладзю, дапаможаш Фэлі гуркоў прынесці! Я паспешліва падняўся і скіраваўся да застылай у чаканні Фэлі.
X
Разам з Фэляй мы выйшлі ў прасторныя сенцы.
— У цябе ліхтарык ёсць? — спытала яна.
— Ёсць.
Мы размаўлялі, стоячы ў сенцах. Хутка я зразумеў, што Фэля п’яная. Некалькі разоў яе закружыла, і ішла яна не зусім упэўнена. Дзяўчына намацала дзверы ў кладоўку і адчыніла іх. Я пасвяціў у сярэдзіну ліхтарыкам. Раздаўся прыглушаны жаночы крык, і я ўбачыў на падлозе хлопца і дзяўчыну. Ён падарваўся на калені, а яна засланіла рукамі твар, каб яе не пазналі. Фэля тарганула мяне за руку і пацягнула ў сенцы.
— Выключы! Хадзем!
Я выйшаў з ёю на двор. Ля сцяны дома абдымалася другая парачка. Заўважыўшы нас, яны адскочылі адно ад аднаго і зніклі ў цемры. Я пачуў ціхі Фэльчын смех. Вельмі ціхі — такі, каб я не пачуў. Мяне падмывала пасвяціць ёй ліхтарыкам у твар, але я не наважваўся. Ейны смех неяк дзіўна на мяне падзейнічаў. Мне зрабілася горача. I тут я адчуў дотык ейнае рукі і пачуў ненатуральны, нервовы шэпт:
— Ідзі туды... у камору. Вазьмі вядро і ліхтар. Ідзі...
— Дык яны там... — я асекся.
Фэля пырснула смехам.
— Ну ты дурны. Ідзі...
Камора была пустая. Я знайшоўтам вялізнае цынкавае вядро і ліхтар, узяў іх і выйшаў на двор.
— Узяў?
— Узяў.
— To хадзем.
Яна ішла хутка. Мы апынуліся на гародзе за домам. Я ўбачыў прысыпаны зямлёй пахілены дах склепа. Фэля адамкнула замок і, нахіліўшыся, увайшла ў сярэдзіну. Я пайшоў за ёю. У цемры мы наляцелі адно на
аднаго. He разумеючы, што раблю, я моцна абняў яе і прыцягнуў да сябе. Фэля маўчала. Праз нейкі момант адгукнулася:
— Ну, пусці!
Я адразу ж адпусціў яе. Яна запаліла ліхтар і адчыніла маленькія дзверцы ў склеп. Павярнула да мяне бледны твар і дзіўным голасам, якога я раней ніколі ў яе не чуў, сказала:
— Лезь туды! Ліхтар маеш.
Я злез уніз па простай стромкай драбіне, ліхтар паставіў на зямлю.
— Лаві! — крыкнула яна, кінула мне вядро і пачала спускацца ўніз.
У склепе пахла плесняй, святло ліхтара губілася ў цёмных кутах. Я глядзеў угару на драбіну, па якой паволі спускалася Фэля. Я бачыў яе стройныя ногі. Адной рукой Фэля падабрала сукенку... Вышэй, чым было патрэбна для свабоды рухаў. Калі яна была на перадапошняй прыступцы, я падхапіў яе на рукі і агледзеўся навокал. Убачыў вялікую скрынку, пастаўленую дном дагары, пасадзіў на яе Фэлю і кінуўся цалаваць ейны твар, вусны, шыю. Вочы ў яе былі прымружаныя. Я стаў расшпільваць сукенку. Дзяўчына мне зусім не перашкаджала... Мне ажно млосна зрабілася, якая ж яна прыгожая і гэтажяна... недаступная, ганарыстая Фэля.Яна не расплюшчвала вачэй, а твар ейны збялеў яшчэ больш. Я заўважыў, што яна закусіла ніжнюю губу. Але потым... амаль у апошні момант яна адгукнулася абсалютна спакойным голасам, які мяне проста агаломшыў:
— Пусці! Досыць!
Мяне агарнула злосць. Я спрабаваў узяць яе сілай. Раптам яна пачала крычаць страшным голасам:
— Пусці, кажу табе, халера! Папрасіць цябе? Я зараз крычаць буду! Хопіць!.. “Пшол вон!”
Я адскочыў ад яе, калоцячыся ўсім целам. А яна паволі, не звяртаючы на мяне ўвагі, прывяла да ладу
сукенку і пазашпільвала гузікі. Уважліва сябе агледзела, узяла вядро і падышла да бочкі ў куце.
Яна кідала ў вядро агуркі і абсалютна спакойна іх лічыла:
— Адзін, два, тры, чатыры...
Мяне ад злосці ажно падкідвала. Я раз’юшана назіраў за яе свабоднымі, зграбнымі рухамі.
...22,23,24,25...
Агуркі ляцелі ў вядро. 3 лютасцю я сціскаў кулакі і закусваў губы. Мне хацелася зірнуць на яе крытычна... Ногі ў яе былі шырока расстаўленыя, яна нахілілася да мяне задам. Я пераконваў сябе, што поза гэта брыдкая, а ў самой Фэлі няма нічога прыгожага. Займаўся самападманам. А з кута даносілася:
— ...46,47,48,49, 50... хопіць!
Яна прыкрыла агуркі вечкам, а вечка прыціснула вялікім каменем.
— Бяры вядро! — сказала Фэля.
— Сама бяры... Графіня!
Яна паглядзела мне ў вочы і рассмяялася. Я ніколі ў жыцці не чуў такога прыгожага смеху і не бачыў такога прыгожага твару. Фэля падышла да мяне і запусціла свае пальцы мне ў валасы. Левай рукой яна пагладзіла мяне па шчацэ.
— Бачыў, якая я?
— Ну, і што?
— Бачыў? — паўтарыла дзяўчына. — Падабаюся я табе?
— Так.
— Ну... то пасля вяселля ўсё мець будзеш. Усё, што захочаш!
— Дык нашто ж ты мяне мучыла?
Яна ціха смяялася, а потым прыцягнула мяне да сябе. Я адчуў на шыі ейную руку, а на вуснах — пацалунак. Доўгі, жарсны. Я так цалаваць не ўмеў. Фэля пры-
гарнулася да мяне цёплым, пругкім целам. А калі я ўжо хацеў сціснуць яе ў абдымках, сказала:
— Для таго, хлопча, каб ты ведаў, якая я, са мною не ашукаешся! Ну, бяры вядро і ідзі!
Я моўчкі стаяў на месцы. Фэля ўзяла мяне за руку і сур’ёзна сказала:
— Разумееш, нельга. Я салдацкай падсцілкай станавіцца не хачу! Мне, можа, горш за цябе! Ты падумай як-небудзь пра гэта. Ну, бяры вядро!
Я ўзяў вядро і стаў падымацца па драбіне. Фэля свяціла мне знізу, а потым сама шпарка вылезла са склепа. Я падаў ёй руку і дапамог зачыніць дзверцы ў склеп. Потым мы пайшлі дамоў.
Ужо пазней, халодным розумам, я спрабаваў дапяць, што ж адбылося між намі ў склепе. Але зразумець гэта мне было цяжка. He ведаю чаму, але мне здавалася, што ўсё адбылося як працягубачанага намі ў кладоўцы. Бо тая сцэна, несумнеўна, вельмі яе ўзбудзіла. Але тое, што адбылося потым, вельмі гэтаму супярэчыла. А мо ёй больш і не трэба было? Мо таго, што між намі адбылося, ёй цалкам хапіла?
3 вядром гуркоў у руках я вярнуўся да хлопцаў. У пакоі гуло, і гулянка працягвалася. Я паставіў вядро з агуркамі на стол насупраць Фэлека Маруды.
— Трымай! Малаці!
Маруда неадкладна запусціў руку ў вядро.
— А гэтаму і бочку пастаў, не адмовіцца! — рассмяяўся Лорд.
Я агледзеў пакой у пошуках Шчура. Ён быў на іншым баку стала, поруч з Алінчукамі. Шчур падміргнуў мне. Я падышоў да карцёжнікаў. Альфрэд Алінчук трымаў банк. Ён дастаў з кішэні дзве новыя калоды карт, разарваў перавязкі, ператасаваў карты і паклаў 200 рублёў.
КНІГІ ОНЛАЙН
