Каханак Вялікай Мядзведзіцы
Сяргей Пясецкі
Выдавец: Логвінаў
Памер: 405с.
Мінск 2020
— У банку дзвесце! — абвясціў Альфрэд гульцам.
Ён раздаў карты, і я таксама ўзяў адну. Першым хадзіў Шчур.
— Дай за 50!
Альфрэд суха сказаў:
— Пастаў куш!
— He бойся. He акантую.
Шчур паклаў на стол 50 рублёў, дакупіў дзве карты і прайграў, бо перабраў 21. Альфрэд згроб ягоныя грошы паўзверх агульнай кучы. Другім гуляў Жывіца. Хтосьці пацягнуў мяне за руку. Я азірнуўся і ўбачыў малады, дзяцінны твар кантрабандыста, які падпяваў Лорду.
— Чаго табе? — спытаў я ў яго.
— Пакажы карту. “Памазаць” хачу! — сказаў хлопец.
Я паказаў яму дзясятку.
— Добра! — адгукнуўся ён. — Мажу гузік.
I ён даў мне залатую манету. Жывіца прайграў. Ebina мая чарга. Я паставіў 30 рублёў і выйграў. Свайму супольніку я аддаў 20, але браць грошы той адмовіўся. Сказаўтолькі:
— На другі раз застанецца.
— Добра. Як цябе зваць? — спытаў я ў яго.
— Крумкач, — адказаў хлопец.
Гульня працягвалася. Прайгравалі амаль усе, асабліва тыя, хто рабіў вялікія стаўкі. Сашка паставіў 100 рублёў і таксама прайграў. Ён быў апошнім у гэтым “туры”. Альфрэд ператасаваў карты, і пачаўся другі “тур”. Шчур уважліва сачыў за ягонымі рухамі. Раздалі карты. Шчур паклаў на стол 100 рублёў.
— Іду на сто!
Альфрэд даў яму карту.
— Хопіць! — сказаў Шчур.
Альфрэд узяў дзве карты і, ускрываючы іх, сказаў: — Дзевятнаццаць.
Шчур прайграў. У яго было толькі сямнаццаць.
Потым 50 рублёў прайграўЖывіца. Я дадаў да дваццаткі Крумкача свае 30. Адгукнуўся Шчур:
— Мажу 50.
Я выйграў 100 рублёў і аддаў супольнікам іх “долі”.
Напрыканцы другога “туру” банк вырас амаль у сем разоў. У ім было блізу 1300 рублёў. Альфрэд нерваваўся. Твар у яго быў чырвоны. Ён ператасаваў і раздаў карты. Ішоўтрэці і апошні “тур”. Шчур паставіў 170 рублёў.Усё, што меў. Узяў карты і прайграў. Жывіца таксама прайграў і сказаў мне:
— Пакажы карту!
У мяне быўтуз. Жывіца вырашыў:
— Мажу 300 рублёў.
Ён даў мне грошы. Сашка з іншага бока падсунуў мне дзве стодаляравыя купюры. Крумкач даў 50 рублёў. Я зразумеў, што яны хочуць адыграцца і сарваць банк. Сам я паставіў 100. Шчур падышоў да мяне:
— Можаш паставіць за мяне 200 рублёў? Калі прайграю, заўтра табе аддам.
— Добра.
Я паставіў разам 200 даляраў і 650 рублёў. У Альфрэда трэсліся рукі. Шчур нахіліўся і ўважліва сачыў за кожным ягоным рухам.
Банкір здаў карту сабе, потым на секунду завагаўся. Шчур не спускаў вачэй з ягоных рук. Альфрэд даў карту мне. Гэта была дзясятка. Я выйграў. Хрыпатым голасам Алінчук адлічваў мне грошы.
— Клёва! — сказаў Лорд. — Табе, братка, шанцуе!
Банк зменшыўся на палову. За некалькі наступных “тураў” ён зноў вырас. Прыйшла Сашкава чарга. Ён каротка сказаў:
— Банк!
— Як? — спытаў Альфрэд палатнеючы.
— Я кажу: банк!
— Усё-о?
— Так.
Сашка паклаў кашалёк на стол. Альфрэд адлічыў грошы і абвясціў:
— Тут 1040 рублёў і 370 даляраў!
— Іду на ўсё! — заявіў Сашка.
Альфрэд, збялелы, даў Сашку карту. Узяў сабе. Потым даў Вэбліну другую і трэцюю карты. Сашка кінуў іх на стол. У яго было 24.
— Я прайграў! — сказаў Сашка і пацягнуўся па кашалёк, каб заплаціць прайграныя грошы.
I тут Шчур, вырваўшы ў Альфрэда з рук карты, ускрыкнуў:
— Хлопцы! Стыркі цынкованыя!
Банкір аслупянеў. Жывіца паклаў магутную руку на грошы ў банку. Сашка нахіліўся наперад.
— Стыркі цынкованыя? Га? — глуха працадзіў ён.
Альфрэд жахнуўся.
— Хлусіць, гадзіна! — прапішчаў Алінчук, ледзь не плачучы.
— А ты люй! — крыкнуў Шчур.
— Ён на мяне пакрыўджаны і “салдацкай прэтэнзіі” шукае!
Я ўбачыў, як Крумкач, які вясёлымі вочкамі назіраў за сутычкай, схапіў са стала пляшку з-пад гарэлкі і скочыў наперад.
— Дык вось як ты з хлопцамі гуляеш?
Ён ударыў банкіра пляшкай, і шкло разляцелася на дробныя аскепкі. Альфрэд закрыў твар рукамі, бо хлопец замахнуўся на яго адбітым ад пляшкі рыльцам. Браты Алінчукі кінуліся наперад. Адзін з іх схапіў Крумкача ззаду за шыю. Тады Шчур бліснуў нажом і крыкнуў:
— Прэч, свалата!
Раптам Жывіца апынуўся ў самым цэнтры падзей і некалькімі рухамі раскідаўусіх у бакі.
— Ціха! Ціха! — казаў ён спакойна.
Сашка падняўся з-за стала і сказаў:
— Не,досыць! Зараз зірнём... Альфрэд, хадзісюды!
Алінчук падышоў да стала. Хусткай ён выціраў кроў з ілба.
— Стыркі цынкованыя? — спытаў яго Сашка.
— Я не ведаю. Я іх купіў.
— Стыркі купіў, а пацынкаваў сам! — кінуў Шчур збоку.
— Дзе ты купіў стыркі? — пытаў Сашка.
Альфрэдавы вочы бегалі з кута ў кут.
— У Вільні купіў.
Шчур пырснуў смехам. Сашка, Лорд і Болек Камета ўважліва агледзелі карты.
— Так! Стыркі цынкованыя! — заявіў Вэблін.
— А я казаў! — ускрыкнуў Шчур і кінуўся на Альфрэда.
Раптам Сашка тупнуў нагой. Шчур адступіў. Сашка агледзеў прысутных.
— Са свайго дома я бардэль рабіць не дам! Зразумелі? Хто разлічыцца з ім хоча, рабіце гэта ў іншым месцы!
Вэблін звярнуўся да Альфрэда:
— Ты ў банк 200 рублёў паставіў?
— Так.
Сашка ўзяў з банка 100 даляраў і адклаў купюру ўбок.
— Вось твае 200 рублёў. Розніца невялікая.
Потым ён звярнуўся да прысутных:
— А цяпер, хлопцы, слова гонару: хто колькі Альфрэду прайграў, той столькі і атрымае! Хто выйграў, давайце сюды! Але слова гонару! Мы не шпанюгі і не альфонсы, мы — фартоўцы! Слова гонару...
Пачуўся ўхвальны шум.
Падлічылі грошы ў банку, а потым усе пройгрышы і выйгрышы. Сашка падзяліў банк і ўсе грошы паміж прайгралых. Пасля ўзяў адкладзеныя 100 даляраў і звярнуўся да Альфрэда:
— Агэта твае!
Альфрэд маўчаў. Сашка сказаў Шчуру:
— Шаргані запалкай і спалі гэтае смецце!
Калі Шчур спаліў купюру, Сашка зноў звярнуўся да Альфрэда:
— А цяпер будзь асцярожны! Каб больш з хлопцамі не гуляў! Разумееш? Бо мы з табой інакш разбяромся. Я разбяруся! А вас, хлопцы, я папрашу не “стукаць” пра тое, што тут адбылося... Гэта наша справа, і яна застанецца між намі!
Альфрэд хацеў быў штосьці сказаць. Вэблін яго перапыніў:
— Маўчы! Сабачыя твае вочы і сабачы язык!
Гаспадар крыху памаўчаў, а потым звярнуўся ўжо да ўсіх братоў Алінчукоў:
— Дзякуй вам за тое, што прыйшлі да мяне ў rocpi... з цынкованымі стыркамі! Больш мы не будзем ані гуляць, ані піць разам!
Ён кінуў Жывіцу:
— Адчыні акно!
Жывіца хутка падышоў да акна і разнасцежыўяго.
— Было б нядобра вас праз дзверы выпускаць, — сказаў гаспадар Алінчукам. — Такіх гасцей я праз акно выправаджваю! Ну, ляціце! Адзін за адным!
Ён пальцам паказаў ім на расчыненае акно.
Алінчукі пачалі па чарзе вылазіць у сад, а Шчур стаяў ля рамы і смяяўся. Ён смяяўся так весела, нястрымана і заразліва, што неўзабаве зарагаталі ўсе. Сур’ёзныя твары захавалі толькі Сашка, Жывіца, Мамант і Фэлек Маруда, які еў, не звяртаючы ні на каго ўвагі. Гульня ў карты перапынілася. Пасля “сыходу” Алінчукоў хлопцы селі піць і есці, жвава каментуючы інцыдэнт з Альфрэдам.
— А ў Шчура вока пільнае! — заўважыў Ванька Бальшавік.
Шчур пырснуў смехам:
— Я такіх люяў ведаю, таму яго і пільнаваў!
Лорд рассмяяўся:
— Адобра Крумкач яго пляшкай прыклаў!
— Пачаставаў гарэліцай! — адгукнуўся Камета.
Крумкач смяяўся, весела бліскаючы вачыма.
— А чаго хамы хлопцаў ашукваюць!
— Мудра! — пацвердзіў Лорд.
Я падышоў да Сашкі і сказаў:
— Інтэрас да цябе маю. Мо выйдзеш на хвілінку з хаты?
— Важнае штосьці?
— Так. Пра Альфрэда...
— Ага! Ты выйдзі пачакай ля брамы!
Я прайшоў праз пакой, у якім працягвалася агульная гулянка, спыніўся ла брамы і стаў чакаць Вэбліна. Раз-пораз на падворак выбягалі хлопцы і дзяўчаты. 3 розных закуткаў даносіліся шэпт, смех і дзявочы віскат. Неўзабаве да мяне падышоў Сашка.
— Ну, што скажаш?
— Учора, позна ўвечары, я вяртаўся дамоў. Было цёмна. Калі я ўжо зачыняў веснічкі, з саду хтосьці ў мяне стрэліў. Чатыры разы...
— Та-ак?
— Так! Я ведаю, гэта Альфрэдава работа.
— Адкуль ты ведаеш?
— Ведаю. Мо гэта і не ён сам страляў. Мо хто іншы з братоў або наняў кагосьці. Мяне сёння з раніцы адзін чалавек папярэдзіў
Хто?
— Ён прасіў, каб я нікому пра яго не казаў!
— А пра што папярэдзіў?
— Што Альфрэд даваў нейкім блатным 100 рублёў, каб мяне прыбралі. To блатныя да гэтага чалавека прыйшлі распытваць, хто я такі. А ён ім сказаў, каб гэтага не рабілі.
Сашка хвіліну маўчаў, а потым сказаў:
— Я ведаю, хто табе гэта сказаў.
— ?..
— Ёсік Гусятнік.
Я не пярэчыў. Сашка думаў, а я дастаў з кішэні кулю, выцягнутую са сцяны дома, і працягнуў яму. Кантрабандыст прыгледзеўся:
— 3 браўнінга смаліў! 3 сямёркі.
А потым спытаў:
— А што ў вас з Альфрэдам такое? Чаму не паладзілі?
Я падрабязна расказаў яму пра сутычку, што здарылася ў мяне з Альфрэдам, калі я праводзіў Фэлю ў касцёл. I пра тое, як я прывітаў яго ў Трафідавым доме, калі ён прыйшоўда Гэлі.
— Добра, што ты мне пра гэта расказаў! — адгукнуўся Сашка. — Я пагутару з Жывіцам. Мы за ім прыгледзім. Аты не дрэйфі.
Я засмяяўся.
— Мне пляваць на такіх хойракаў, што ўначы з-за рога страляюць! Але ён можа наслаць на мяне нейкіх галадранцаў! Я хацеў, каб ты пра гэта ведаў.
— Добра. Пабачым, што далей будзе. А калі спатрэбіцца, то мы з яго на раз-два скуру злупім.
Вэблін ужо хацеў быў пайсці, але мне раптам закарцела сказаць пра Фэлю. Я падумаў, што было б добра быць з ім шчырым да канца. Я сказаў:
— Яшчэ адну справу маю. Толькі не ведаю, як табе пра яе сказаць.
— Як хочаш... Можаш не казаць.
— Калі не скажаш Фэлі,то раскажутабе.
Ён відавочна здзівіўся.
— He казаць Фэлі? Ну, добра, я не скажу.
— Слова?
— Паўтару: я не скажу... Гэтага хопіць. He верыш мне — не кажы.
— Я быў з Фэлькай у склепе. Ты паслаў па агуркі...
Ну?
— Я пайшоў. Ты ж прасіў...
Ну-ну?
— Ну і там гэта...
Што?
— Ну, разумееш...
— Ты да яе падвальваў?
— Так.
— I што яна?
— Сказала, што пасля вяселля!
Сашка разрагатаўся. А потым, паклаўшы руку мне на плячо, сказаў:
— Фэлька не нявіннае дзіцятка. Ёй 27 гадоў. He раз давала. Шчыра кажу. Нягледзячы, што сястра... Але што з таго? Лепш такую бабу мець, чым іншую якую! Добрую жонку займееш і найпрыгажэйшую шмару ў мястэчку! Я не ўгаворваю. Як сабе хочаш... Фэлька табе першаму такое сказала... He губляй магчымасці, бо яна і перадумаць можа.
ён замаўчаў, а потым працягнуў:
— Яна сто разоў магла замуж выйсці, але не хацела. He ведаю, што з ёю такое адбылося? Хлопцы на яе злятаюцца... I пасаг мае... Я за ёй усю гаспадарку даю і 15 000 рублёў. Разумееш? Нічога не патрабую! Калі потым надумаеш, то пабалакайце з ёю і зрабіце інтэрас. Я ў гэта ўмешвацца не буду. Справа вашая. Альфрэд таксама да яе лёстачкі падпускаў. Яна яго два гады за нос вадзіла — і нічога. Ну, я пайду да хлопцаў.
КНІГІ ОНЛАЙН
