Канфесіі на Беларусі
(к. XVIII — XX ст.)
Выдавец: Экаперспектыва
Памер: 340с.
Мінск 1998
У рэспубліцы праводзіцца значная работа па ліквідацыі ўплываў дэструктыўных сектаў на насельніцтва. 3 ліпеня 1995 г. Кабінет Міністраў зацвердзіў Палажэнне аб парадку запрашэння і дзейнасці замежных свяшчэннаслужыцеляў на тэрыторыі Рэспублікі Беларусь. Тым не менш некаторыя місіянеры робяць спробы разгарнуць сваю дзейнасць без рэгістрацыі. У 1996 г. толькі ў Мінску за парушэнне правіл знаходжання замежных місіянераў былі прыцягнуты да адміністрацыйнай адказнасці 18 чалавек, а таксама 7 жыхароў сталіцы за прадастаўленне ім жылля. За распаўсюджванне друкаваных выданняў дэструктыўнага зместу да адміністрацыйнай адказнасці былі прыцягнуты два грамадзяніна Казахстана і тры — Расіі.
У плане мерапрыемстваў па абароне насельніцтва ад уздзеяння дэструктыўных сектаў пры Савеце па справах рэлігій у 1996 г. была створана міжведамасная камісія, куды ўвайшлі навукоўцы-рэлігіязнаўцы, філосафы, гісторыкі, юрысты. Яе задачай з’яўляецца правядзенне экспертызы веравучэння, статута і дзейнасці новых рэлігійных плыняў [69. С. 3].
Як бачна, постсавецкія гады абагацілі рэлігійнае жыццё ў Беларусі. Кожнаму грамадзяніну прадастаўлена права спавядаць любую рэлігію альбо быць атэістам. Вырасла колькасць канфесій, рэлігійных абшчын, якія карыстаюцца вялікім аўтарытэтам у насельніцтва. Грамадства зацікаўлена ў дыялогу прадстаўнікоў розных канфесій, зацвярджэнні прынцыпаў талерантнасці і супрацоўніцтва. Паважлівыя ўзаемаадносіны з’яўляюцца гарантам сацыяльнага міру і спакою на беларускай зямлі.
ЛІТАРАТУРА
1. Млнскле епархнальные ведомостл: В 2 ч. 1993. № 1 — 6.
2. Матэрыялы нацыянальнага архіва Рэспублікі Беларусь.
3. ГарошкаЛ. Савецкая рэлігійная палітыка пасля 1942 г.// Беларус. зб. Мюнхен, 1955. Кн. 3.
4. Пішчулёнак М., Старкова Н. Ціхі прытулак, або Чацвёртае адраджэнне//Беларус. мінуўшчына, 1995. № 6.
5. КПСС в резолюцлях л решенлях сьездов, конференцлй л пленумов ЦК. М„ 1985. Т. 8. 1946 1955.
6. КПБ в резолюцлях. .. Мн., Т. 4. 1945 — 1955.
7. Шейнман М.М. Ватлкан между двумя млровымл войнамл. М., 1948.
8. Матэрыялы дзяржаўнага архіва Гродзенскай вобласці.
9. Ленсу М. Ктотакле “лнлцлатлвнлкл?” Мн., 1967.
10. Нсторпя евангельсклх хрлстпан-баптлстов в СССР. М., 1989.
11. Ноффе Э.Г. Странлцы лсторлл евреев Беларусл. Кратклй научно-популярный очерк. Мн., 1996.
12. Розенблат Е. “Жлзнь л судьба” Брестской еврейской обіцлны. Брест, 1993.
13. XX сьезд Коммунлстлческой партлн Советского Союза. Стеногр. отчет. М., 1956. Т. 1.
14. Одйнцов М.Н. Государство л церковь в Росслл: XX век. М., 1994.
15. Поспеловскйй Д.В. Русская православная церковь в XX веке. М., 1995.
16. КПСС в резолюцлях л решенлях сьездов, конференцлй л пленумов ЦК. 1956 1960. М., 1986. Т. 9.
17. Гордун С. Русская Православная Церковь в перлод с 1943 по 1970 год //Журн. Моск. Патрлархлл. 1992. N° 2.
18. ТрусаваА. Гісторыя знішчэння Мікалаеўскага сабора ў Віцебску/ Віцебскі сшытак. 1995. X? 1.
19. Федоров В. На рулнах разрушенных храмов//Влтеб.новостл. 1995. 4 нояб.
20. Рэспубліка. 1996. 21 лют.
21. Беларус. мінуўшчына. 1996. № 1.
22. Журнал Московской Патрпархлл. 1961. № 8.
23. Поместный Собор Русской Православной Церквл. 30 мая — 2 люня 1971 года: Документы, матерлалы, хронлка. М., 1972.
24. Нльйчев Л.Ф. Очередные задачн ндеологнческой работы партші. М., 1963.
25. Деятельность партнйных органнзацнй Белорусснн по ндейнополнтнческому воспнтанню трудяіцнхся (1959 — 1972 гг.). Мн., 1973.
26. Мерзлова Г.К. Православне в Белорусслн на современном этапе: Днс. ... канд. нст. наук. Мн., 1966.
27. Hlebowicr A. Kosciol w niewoli. Kosciol Rzymsklicki na Bialorusi i Ukraini po II Wonie Swiafowez. Warszawa, 1991.
28. Глябовіч A. Адроджаны касцёл. Рэлігійнае жыццё ў савецкіх лагерах, турмах і ссылках//Спадчына. 1995. № 3.
29. Католнцнзм без маскн. Мн., 1960.
30. Брежнев Л.М. Ленннскнм курсом. Речн н статьн. М., 1970. Т. 2.
31. Тэзісы навуковай канферэнцыі, прысвечанай 1000-годдзю Полацкай епархіі і праваслаўнай Царквы на Беларусі. 25 верасня 1992 г. Мн., 1992.
32. Збор законаў, указаў Прэзідыума Вярхоўнага Савета Беларускай ССР, пастаноў і распараджэнняў Савета Міністраў Беларускай ССР. 1966. № 11.
33. 06 ндеологнческой работе КПСС. М., 1970.
34. Нёман. 1995. № 9.
35. Чырв. змена. 1995. 21 сак.
36. Звязда. 1995. 21 сак.
37. Куроедов В.А. Советское государство н церковь. М., 1976.
38. Канстытуцыя (Асноўны Закон Беларускай Савецкай Сацыялістычнай Рэспублікі). Мн., 1984.
39. Свабода совестн (Советская Белоруссня). Мн., 1969.
40. Матерналы Пленума Центрального Комнтета КПСС, 14 — 15 нюня 1983 года. М., 1983.
41. Матэрыялы архіва Камітэта па справах рэлігій і нацыянальнасцяў Рэспублікі Беларусь. 1986 г.
42. Католнцнзм в Беларусн: органнзацня, вероученне, нсторня. Гродно, 1992.
43. ЛіМ. 1994. 30 верас.
44. Сов.Белоруссня. 1992. 11 февр.
45. Ротовскйй А.А. Клернкальное радновеіцанне в “пснхологнческойвойне”. Кнев, 1987.
46. Матэрыялы дзяржаўнага архіва грамадскіх аб’яднанняў Гродзенскай вобласці.
М. Матэрыялы архіва Камітэта па справах рэлігій і нацыянальнасцяў Рэспублікі Беларусь. 1988 г.
48. Проблемы преодолення релмгнозного экстремнзма. М., 1982.
49. Горбачев М.С. І4збр. речннстатьн. Т. 2. М., 1987;Т. 6. М., 1989.
50. Матерналы XXVII сьезда КПСС. М.. 1986.
51. Матерналы XIX Всесоюзной конференцнп Коммуннстнческой партнп Советского Союза. М., 1988.
52. Матэрыялы архіва камітэта па справах рэлігій і нацыянальнасцяў Рэспублікі Беларусь. Калекцыя дакументаў за 1985 г.
53. Ведамасці Вярхоўнага Савета Рэспублікі Беларусь. Мн., 1992. № 1.
54. Нар. газ. 1993. 13 студз.
55. Бабосов Е.М. Дннамнка релнгпозностп в незавнснмой Беларусн. Мн., 1995.
56. Семьдней. 1997. № 9.
57. Свобод. мысль. 1996. № 8.
58. Веснік Беларус. Экзархата. 1995. № 2.
59. Горбачев М. Жнзнь н реформы. М., 1985. Кн. 2.
60. Дзянісаў Ул. Касцёл сьв.Сымона і сьв. Алены. Мн., 1996.
61. Ave Maria. 1995. № 2.
62. Завальнюк У. Будслаўскі касцёл — святыня Беларусі. Мн., 1997.
63. Беларус. думка. 1993. № 7.
64. ЛычЛ., Навіцкі У. Гісторыя культуры Беларусі. Мн., 1997.
65. Добры вечар. 1995. 4 жн.
66. Свободные новостн — плюс. 1995. № 30.
67. Беларусь. 1996. № 7. С. 8 — 9.
68. Байрам. 1997. № 1.
69. Наша слова. 1996. № 23.
ЗМЕСТ
ПРАДМОВА (Навіцкі У. I.) 3
ГЛАВА 1. Хрысціянскія канфесіі пасля далучэння Беларусі
да Расійскай імперыі (1772 — I860) (Філатава А.М.) 5
1.1. Уніяцкая царква і Полацкі Сабор 1839 г 5
1.2. Адносіны царскага ўрада да каталіцтва 21
1.3. Змены ў становішчы праваслаўнай царквы 31
1.4. Нешматлікія хрысціянскія веравызнанні 43
ГЛАВА 2. Русіфікацыя насельніцтва і канфесіянальная палі-
тыка царызму на Беларусі (1861 — 1904) (Грыгор’ева В.В.) 58
2.1. Духавенства і паўстанне 1863 г 58
2.2. Палітыка русіфікацыі насельніцтва праз праваслаўную царкву 71
2.3. Адносіны ўрада да каталіцтва 86
2.4. Стараверства і пратэстантызм 93
ГЛАВА 3. Канфесіі і грамадска-палітычнае жыццё (1905 —
1917) {Грыгор’ева В.В.) 110
3.1. Указ аб верацярпімасці і змены ў стане хрысціянскіх канфесій 110
3.2. Нацыянальныя аспекты ў дзейнасці хрысціянскага духавенства 124
ГЛАВА 4. Нехрысціянскія канфесіі на Беларусі (1772 —
1917) {Грыгор'ева В.В., Філатава А.М.) 135
4.1. Іудаізм (Грыгор’ева В.В., Філатава А.М.) 135
4.2. Мусульманства (Філатава А.М.) 145
ГЛАВА 5. Змена канфесіянальнай палітыкі дзяржавы ў 20 —
30-я гг. XX ст. (Навіцкі У.І.) 155
5.1. Адносіны савецкага ўрада да канфесій. Распаўсюджванне атэізму 155
5.2. Канфесіянальная палітыкаў Заходняй Беларусі 199
5.3. Рэлігійнае жыццё ў гады Вялікай Айчыннай вайны 216
ГЛАВА 6. Дзяржаўна-канфесіянальныя адносіны ў 40 —
90-я гг. (Завальнюк У.М., Навіцкі У.І.) 234
6.1. Партыйна-дзяржаўная палітыка да рэлігіі ў пасляваенны
час (Навіцкі У.І.) 234
6.2. Новая хваля ўціску канфесій у гады палітычнай “адлігі” (Навіцкі У.І.) 263
6.3. Далейшае наступленне на рэлігійнае жыццё {Завальнюк У.М., Навіцкі У.І.) 293
6.4. Рэлігія ў сучасным беларускім грамадстве (Завальнюк У.М., Навіцкі У.І.) 315
Навуковае выданне
Грыгор’сва Валянціна Васільеўна Завальнюк Уладзіслаў Мацвеевіч Навіцкі Уладзімір Іосіфавіч Філатава Алена Мікалаеўна
Канфесіі на Беларусі
(XVIII XX ст.)
Рэдактар Н. Б. Гуліш, Р. В. Міхнавец Мастацкі рэдактар I. М. Дзівіна
Тэхнічны рэдактар В П. Безбародава
Падпісана ў друк 7. 04. 98. Фармат 84x108/32.
Друк афсетны. Гарнітура Кудрашоўская. Папера афсетная. Умоўн. друк. арк. 17,7. Ул.-выд. арк. 21,0. Тыраж 5000 экз.
Заказ 899.
Выдавецкае прадпрыемства “Экаперспектыва”.
Ліцэнзія № 65 ад 5.11.97 г.
220072, г. Мінск-70, пр. Партызанскі, 12а.
Выданнс выпушчана пры садзсіінічанні МП «Лсракс».
Ліцэнзія ЛВ № 178
220013, г. Мінск, вул. Усходняя, 64.
Надрукавана з арыгінал-макета ВП “Экаперспектыва” ў друкарні выдавецтва “Беларускі Дом друку”.
220013, г. Мінск, пр. Ф. Скарыны, 79.
УЛАДЗІМІР НАВІЦКІ, доктар гістарычных навук. Даследуе пытанні сацыяльна-палітычнай гісторыі Беларусі XX ст. Аўтар больш 100 навуковых прац, у тым ліку 8 манаграфій і 8 калектыўных работ.
ВАЛЯНЦІНА ГРЫГОР'ЕВА, кандыдат гістарычных навук. Ко.іа навуковых інтарэсаў канфесіянальная гісторыя Беларусі другой паловы XIX пачатку XX ст. Mae каля 100 прац па пытаннях канфесіянальнай гісторыі Беларусі другой паловы XIX ст„ сацыяльна-эканамічнага развіцця БССР у пасляваенныя гады.
УЛАДЗІСЛАУ ЗАВАЛЬНЮК, пробашч, ксёндзмагістр касцёла св. Сымона і св. Алёны ў Мінску. Даследуе гісторыю рымска-каталіцкай царквы на Беларусі. Аўтар 20 гістарычных і тэалагічных прац.
АЛЕНА ФІЛАТАВА, спецыялізуецца на даследаванні палітычнай і канфесіянальнай гісторыі Беларусі другой паловы XVIII першай паловы XIX ст. Аўтар 100 прац па пытаннях палітычнай і канфесіянальнай гісторыі, гістарычнага краязнаўства гэтага перыяду.
КНІГІ ОНЛАЙН
