Катэхізіс Помнік беларускай Рэфармацыі XVI стагодзьдзя

Катэхізіс

Помнік беларускай Рэфармацыі XVI стагодзьдзя
Выдавец: Юніпак
Памер: 312с.
Мінск 2005
84.26 МБ
ПЫТАНЬНЕ
Што нам за здабытак з узьнясеньня Хрыста?
АДКАЗ
Два здабыткі з гэтага маем. Першы здабытак нашая пэўнасьць у тым, што дарога ў неба нам ўжо адкрыта і мейсца падрыхтавана, бо так Сам Хрыстос казаў: «Іду прыгатаваць вам мейсца, і калі адыйду і прыгатую вам мейсца, зноў прыйду і прыйму вас да Сябе, каб і вы былі там, дзе Я буду» (Ян 14: 2).
Другі здабытак у тым, што мы ўжо маем перад абліччам Божым Пасярэдніка ды Заступніка нашага Госпада Ісуса Хрыста.
ПЫТАНЬНЕ
Як разумець тое, што мы потым вызнаём: «I сядзіць праваруч Айца»? Што гэта за правіца ў Бога і дзе гэта Хрыстос сядзіць?
АДКАЗ
Правіцы ў Бога няма, як няма і ўсіх іншых частак цела, бо Ён Дух. Аднак Сьвятое Пісьмо часта гаворыць пра Бога тым звычаем, як быц-
мелъ человеческіе оуды или члонки, абы есмо потому лепшей и снадней вырозумети могли. Яко коли нас Писмо упоменути и наоучити хочеть, абы есмо верили, яко ся пред Богомъ утаити нельзя, причита­етъ Богу очи. А если нам за такового, Бога указати хочеть, котори бы рад просяшчих выслухалъ, приписуеть Ему уши.
Тым же обычаем зде, хотечи ознаимити, яко Христос всякою сла­вою и властию от Бога подарованъ и Господемъ всякому створенью учиненъ, кажеть о Ним «Зложенье веры», яко одесную Отца седить. Тако бо межи людей, наболей у пановъ великих бывает, оных по пра­вой руце сажають, которих собе ровными быти знають, або естли кому свой уряд полецають. Прото где о Христе яко одесную Бога Отца се­дить исповедуемъ, тако розумеемъ, иже естъ яко еси вже поведелъ, Господаром и Богомъ всей твари.
ПЫТАНЬЕ
Чого для такъ просто о Христе не кажеть «Гасло», иже ест Господь и Богъ всей твари?
ОТКАЗЪ
Гасло иже ест от Светого Писаніа събрано, прото тыми жь словы ест пописано, которими ся тамо найдуеть. То пакъ сее слово ест при­брано от псалма Давидова, где тако пишеть: «Рече Господь Господеви моему: “Седи одесную Мне”».
ПЫТАНЬЕ
Опять, яко маем розумети, где исповедуемъ, иже Христос паки пріидеть въ славе судити живым и мертвымъ? Естли бо судъ Хрис­товъ не будетъ, ажь по скончаніи света, што жь тогда за живіи будуть? Наболей иже Апостолъ пишеть, яко всем человеком уставлено еди­ною умрети, потом суду быти (Евр. 9).
ОТКАЗЪ
Неціи черезъ живые благочестивых, а через мертвые незбожныхъ розумеют, але Апостолъ право живыхъ розумееть, которих суд­ный день в теле застанеть, а мертвыми оных зоветь, которіи до того часу помрютъ. Тако бо къ Солуняном пишеть: «Се глаголемъ словесемъ Господнимъ, яко мы живы сушче и лишени въ пришествіе Гос­подне, не имам постигнути оумерши, яко Самъ Господь въ повеленіи, и въ гласе архаггелеве, и въ трубе Божій снидеть съ небесе и мертвіи о Христе въскреснуть преже, потом же и мы живіи и лишени купно с Нимъ въсхитимся на облацехъ» (1 Сол. 4:13-18).
ПЫТАНЬЕ
Вижю и розумею, што мертвіи, а што живіи, але ешче не вижю, яко сее слово згодится з онымъ, которое вже привелъ есмъ от того жь Апостола. Бо зде пишеть, яко они, которих день судный заста-
цам бы Ён мае чалавечае цела, гэта дзеля таге, каб нам было лепш і прасьцей зразумець. Напрыклад, калі Пісьмо хоча нам нагадаць ды нас навучыць, каб мы верылі, што перад Богам нельга схавацца, тады яно кажа, што Бог мае вочы; калі ж яно хоча паказаць нам такога Бога, Які з радасьцю выслухае тых, хто просіць, тады кажа, што Бог мае вушы.
Тым жа звычаем і тут Пісьмо абвяшчае, што Бог даў Хрысту усю славу і ўладу ды ўчыніў Яго Госпадам усякага стварэньня, таму «Вызнаньне веры» пра Яго кажа, што Ён сядзіць праваруч Айца. Так бо бывае пасярод людзей, перадусім пасярод вялікіх паноў: праваруч садзяць таго, каго лічаць сабе роўным, або таго, каму сваю ўладу перадаюць. Таму калі мы вызнаём пра Хрыста, што Ён сядзіць праваруч Бога Айца, гэта азначае, што Ён, як ужо вышэй я казаў, Госпад і Бог усякага стварэньня.
ПЫТАНЬНЕ
Дзеля чаго «Вызнаньне» так проста пра Хрыста ня кажа, што Ён Госпад і Бог усякага стварэньня?
АДКАЗ
Вызнаньне веры складзена паводле Сьвятога Пісьма, таму напісана ў тыя ж словы, што былі ў Сьвятым Пісьме. Гэтыя ж словы ўзятыя з псальму Давіда, дзе ён так піша: «Сказаў Госпад Госпаду майму: “Сядзі праваруч Мяне”».
ПЫТАНЬНЕ
Зноў жа, як мусім разумець тое вызнаньне, што Хрыстос прыйдзе ў славе судзіць жывых ды памерлых? Калі суд Хрыстовы будзе пасьля канцу сьвету, хто ж тады будзе жывы? Тым больш і Апостал піша, што спачатку ўсім людзям пастаноўлена памерці, а потым будзе суд (Гебр. 9).
АДКАЗ
Некаторыя мяркуюць, што жывыя гэта справядлівыя, а мёртвыя грэшнікі, але Апостал насамрэч кажа, што жывыя гэта тыя, каго судны дзень у целе застане, а мёртвымі Ён заве тых, што да таго часу памруць, так бо да Салунянаў піша: «Гэта вось кажам вам словам Госпадавым, што мы, якія жывём і пакінутыя да прыходу Госпада, не папярэдзім тых, што паўміралі. Бо Сам Госпад на загад і на голас арханёла ды на гук трубы Божай зыйдзе зь неба, і памерлыя ў Хрысьце ўваскрэснуць першымі. Потым мы, жывыя і пакінутыя, разам зь імі будзем паднятыя ў паветра на аблоках на спатканьне Хрыста» (1 Тэс. 4: 15-17).
ПЫТАНЬНЕ
Бачу і разумею, што значыць «мёртвыя» і «жывыя», але яшчэ ня бачу, як гэта згаджаецца з прыведзеным словам Апостала. Бо ён тут піша, што тыя, на якіх прыйдзе судны дзень, «паднятыя будуць у павет­ра на аблоках на спатканьне Госпада ды так назаўсёды з Госпадам будуць». Калі яны з Госпадам будуць, то не памруць, як жа споўніцца
неть, въсхишчени будуть на облаки въ стретеніе Господне на въздусе, и тако всегда съ Господемъ будуть. Если съ Господемъ будут, ино не умрють, какъ же ся исполнить оное слово: «Оуставлено или лежить человеку единою умрети»?(Евр. 9: 24-28)
ОТКАЗЪ
На тое пытанье сам же Апостолъ въ первом посланіи къ Корин­фом отказуеть сими словы: «Се же тайну вамъ глаголю: вси убо не оусъпнемъ, вси же изменимся в непресечени, въ мгновеніи ока, в последней трубе» (1 Кор. 15: 47-57). Где кажеть Апостолъ, иже вси изменимся, даеть знати, иже и они, которих день судный застанеть, помруть. Але ижь опять вельми скоро, яко окомъ скинути можеть, оживуть, того для смертію не зоветъ, но измененіемъ. А што рече: «Не оусъпнемъ», тое для того приложилъ, иже они, которих день Господень живых найдеть, хотя жь умрют, але иже въ мгненіи ока оживут, не усъпнуть. Се ест, не будуть потому у гробехъ лежати, яко которіи тепер умерають.
ПЫТАНЬЕ
Яковъ нам той день будеть: страшен ли, чи веселъ?
ОТКАЗЪ
Не можна речь, абы тогды страх великъ на люди пріити не мелъ, егда и земля, и небеса, и вси небесные силы порушатся. Нижли тако­вые страхы не на благочестивых, но на грешных а нечестивыхъ Богъ пустить, которіи теперь Бога не боятся и о заповеди Его не дбають. Тіи на тотъ час страх великъ пріимутъ.
Опять благоверніи, которіи зде от неверных всяку обиду терпять, розрадуются. Яко и Христос повелеваеть, где рече: «Начинаюшчим же симъ въсклонитеся и въздвигнете главы ваша, яко приближися избавленіе ваше» (Лука 21:12-27). Белить въздвигнути главы, се ест радоватися, веруюшчим. Кто бо наклонивши голову ходить или седить, знати иже смутенъ ест. Опять, кто веселъ, той к горе голову держить.
ПЫТАНЬЕ
Яко маемъ оного дня ожидати?
ОТКАЗЪ
Не маем ся опушчати, ани в недбалость или в прожнованье удати, але съ страхомъ и трепетом по Апостолу спасеніе свое съдевати, без­престанно ся молити, животъ побожный и тверезъ жити, от лихо­имства ся блюсти, милостину потребнымъ давати и во всех спра­вахъ спасеніе свое и день остаточный паметовати (Филип 2). Тако бо Сам Христос оучит нас того дня ожидати: «Вънемлете собе да не­когда отягчают сердца вашя обядениемъ и пианьством и печаль-
тады тое Слова, што пастаноўлена кожнаму чалавеку памерці? (Гебр. 9: 27)
АДКАЗ
На гэта пытаньне сам жа Апостал адказвае ў першым лісьце да Карынцянаў у такія словы: «Вось, абвяшчаю вам тайну: ня ўсе памром, але ўсе будзем перамененыя, адразу, імгненна, на гук апошняй тру­бы» (1 Кар. 15: 51-52). Калі гаворыць Апостал, што ўсе будзем пера­мененыя, дае нам знаць, што памруць і тыя, на якіх судны дзень прыйдзе, але зноў вельмі хутка, як вокам кінуць, ажывуць, таму і называе ён гэта ня сьмерцю, але перамяненьнем. А што сказаў: «Не памром», гэта таму далучыў, што тыя, якіх Госпад жывымі знойдзе, хоць і пам­руць, але ў імгненьне вока ажывуць. Значыць, ня будуць ляжаць у магіле як тыя, што цяпер паміраюць.
ПЫТАНЬНЕ
Які нам той дзень будзе: страшны ці радасны?
АДКАЗ
Не магчыма, каб не прыйшоў на людзей вялікі страх тады, калі і зямля, і неба, і ўсе нябесныя сілы зрушацца. Але Бог пусьціць гэтыя страхі не на справядлівых, а на грэшных ды бязбожных, якія цяпер Бога не баяцца ды пра Ягоныя прыказаньні ня дбаюць. Вялікі страх прыйдзе на іх у той час.
Зноў жа, справядлівыя, што ад грэшнікаў тут усялякія крыўды церпяць, усьцешацца, як і Хрыстос загадвае, кажучы: «А калі гэта дзеяцца пачне, углядайцеся і падымайце галовы вашыя, бо набліжаецца адкупленьне вашае» (Лк. 21: 28). Загадвае Ён тут веруючым падняць га­ловы, значыць, радавацца. Хто бо ходзіць ці сядзіць, галаву схіліўшы, той засмучаны; зноў жа, хто вясёлы, той высока галаву трымае.
ПЫТАНЬНЕ
Як маем на тэты дзень чакаць?
АДКАЗ
Ня маем нядбальстваваць ці ленавацца, але са страхам і дрыжаньнем, паводле Апостала, маем пра сваё збаўленьне клапаціцца (Флп. 2), заўсёды маліцца, жыцьцё пабожнае ды цьвярозае весьці, ліхвярства ўнікаць, міласьціну тым, хто ў патрэбе, даваць ды ў-ва ўсіх спра­вах на сваё збаўленьне ды на судны дзень памятаць. Так бо Сам Хры­стос вучыць нас на тэты дзень чакаць: «Сьцеражыцеся, каб часам не абцяжарылі сэрцы вашыя абжорствам і п’янствам, ды клопатам гэтага жыцьця і каб дзень тэты не прыйшоў на вас зьнянацку. Бо ён, як сетка, спадзе на ўсіх, што жывуць на абліччы ўсёй зямлі. Дык чувайце, молячыся ўвесь час, каб былі вартымі ўсьцерагчыся ўсяго гэтага, што мае прыйсьці, ды каб маглі стаць перад Сынам Чалавечым» (Лк. 21: 34-36).
Тым жа звычаем сьвяты Апостал вучыць нас чакаць на тэты дзень, калі да Ціта так піша: «Зьявілася бо ласка Бога, збаўляючы ўсіх лю-
ми житейскими, и найдеть на вы внезаапу день той. Яко сеть бо пріидеть на вся седяшчаа на лици всея земля, бдите убо на всяко время моляшчеся, да сподобитеся оубежати, всех сих хотяшчіих быти и стати пред Сыном Человеческімъ» (Лука 21: 28-36).