Катэхізіс Помнік беларускай Рэфармацыі XVI стагодзьдзя

Катэхізіс

Помнік беларускай Рэфармацыі XVI стагодзьдзя
Выдавец: Юніпак
Памер: 312с.
Мінск 2005
84.26 МБ
АДКАЗ
Вельмі патрэбны нам заступнік, бо мы самі грэшныя і зусім ня вартыя, каб Бог нас выслухаў. Але не патрэбныя нам тыя памочнікі, якіх ужо колькі стагодзьдзяў таму нашыя продкі сабе навыдумлялі, прызываючы сабе на дапамогу тых, што ўжо памерлі або былі заму­чаны за веру ў Хрыста. Малітвы такім звычаем Бог ня толькі не выслухоўваў, але і вельмі дзеля іх гневаўся. Адзінага бо толькі даў нам Бог Памочніка або Заступніка Ісуса Хрыста, Сына Свайго, як Апостал да Цімахвея пісаў: «Бо адзін Бог, і адзін пасярэднік між Богам і людзьмі чалавек Хрыстос Ісус, які Самога Сябе выдаў дзеля адкупленьня ўсіх» (1 Цім. 2: 5).
Гэтаксама і Пётр казаў: «Той Хрыстос камень, каторы вы, будаўнікі, адкінулі, а Ён вось стаўся галавою кута. I няма ні ў кім іншым збаўленьня. бо няма іншага імя пад небам, дадзенага людзям, у каторым бы мы маглі быць збаўленыя» (Дзеі 4:10-11). Гэта і Сам Госпад сьцьвярджаў ў такія словы: «Я дарога, і праўда, і жыцьцё. Ніхто не прыходзіць да Айца, як толькі празь Мяне» (Ян 14: 6). Зноў жа, у іншым мейсцы Ён сьведчыць: «Сапраўды, сапраўды кажу вам: пра што будзеце прасіць Айца ў імя Маё, дасьць вам. Дасюль нічога не прасілі ў імя ІУІаё. Прасіце і атрымаеце» (Ян 16: 23).
Ёсьць і іншыя мейсцы, якія нам паказваюць толькі на Самога Хры­ста і што ў імя Ягонае мы маем маліцца Богу.
ПЫТАНЬНЕ
Што ж шкоднага ў тым, калі нехта сьвятых на дапамогу прызывае, каб за яго маліліся?
АДКАЗ
Вельмі такі чалавек грашыць. Бо, па-першае, той, хто моліцца сьвятым, мусіць пра іх мець веру, што яны ведаюць і пра ягоную малітву, і пра кожнага, хто ім моліцца. Бо калі б чалавек ня верыў, што сьвятыя чуюць малітву кожнага, то ніколі б іх не прызываў. Падругое, хто моліцца сьвятым або просіць іх пра дапамогу, мусіць верыць, што сьвятыя могуць гэта ўчыніць, ды, тым звычаем, спадзяецца на іхнюю дапамогу.
Абедзьве гэтыя рэчы — значыць, і спадзяваньне на дапамогу сьвя­тых, што памерлі, і вера ў тое, што паўсюль і ўсіх яны чуюць, — супярэчаць Сьвятому Пісьму і крыўдзяць Самога Бога. Бо Сам Бог ёсьць на кожным мейсцы, таму і паўсюль чуе малітвы і просьбы Сваіх верных. А хто так мяркуе пра чалавека, той прыпісвае чалавеку сілу ды славу Божую.
Дзеля гэтага Хрысьціянін ня можа таго дапусьціцца, каб спадзявацца на сьвятых або верыць, што яны на кожным мейсцы яго пачуюць. Бо хаця і невядома, якімі былі сьвятыя, найперш яны былі людзі і цяпер імі ёсьць, і пасьля ўваскрашэньня імі застануцца. А калі сьвятыя людзі, то няварта на іх спадзявацца, бо напісана: «Пракляты чалавек,
ка» (Ерем. 17). Не годится теже имъ того приписовати, абы о нас або о наших молитвах ведали. Духъ бо Святый Давыдом написалъ: «Не надейтеся на князи, на сыны человеческия, в них же несть спасеніа. Изыдетъ дух их, и возвратится в землю свою, в той день погыбнут вся помышленіа ихъ» (Псалом 145).
Зде напред заказуеть надеватися на сыны человеческие. Потом выписуеть причину, для чого не годится надевати на них, бо, поведаеть, погыбнуть вся помышленіа их. То естъ не будут ся нами опекати, ани о нас ведати.
ПЫТАНЬЕ
Лечь тое видить ми ся Духъ Святый только о князех сего света и о грешных людех пишеть, абы ся никто на нихъ не надевалъ, а не на тое, абы намъ святыхъ о причину молити боронилъ. Бо ми видится, ижь святіи о насъ ведають и молитвы чують.
ОТКАЗЪ
Не можеть никто поведети, абы Авраамъ, о котором Святое Пись­мо и Нового и Ветхого Завета великие сведества чинить, не былъ святый, по тому жъ и о внуце его о Ізраиле, или о Іакове. А предся тако о них Писмо Святое кажеть, ижь о нас ничого не ведають. Тако бо пророкъ Ісаіа оу своей молитве къ Богу говорить: «Обратися, Господи, от небесе и виждь от дому святого Своего и славы Твоея. Где естъ ревень Твоя и крепость Твоя? Где ест множество милости Твоея и шчедрости Твои, яко притръпе намъ? Ты бо есь нашь Отецъ, Авраамъ бо не позна нас, и Ізраиль не оуведе нас, но Ты, Господи, Отецъ нашь, исперва имя Твое на нас ест» (Ісаіа 63).
Ясными словы Ісаіа поведелъ, ижь Авраамъ и Ізраиль, ачкольвек великіи святіи были и суть, предся о потомстве своемъ не ведають. Если Авраамъ не ведалъ, што ся над его потомством дееть, далеко меншь иншіи ведають, што ся с нами чинить.
ПЫТАНЬЕ
Если непотребные суть молитвы святыхъ, для чого жь Богъ Авимелеху, Царю Ерарскому, поведелъ, ижь на молитву Авраамлю мелъ живъ быти (Быт. 20)?
ОТКАЗЪ
Не тое я мовлю, абы ся святіи, которіи зде ешче на земли живут, не могли за нами молити Бога, але што мовлю, о святыхъ вже оумерших или оусопших розумею. Живый бо святіи может ся за живых молити, бо ведаеть, чого им надобе. Опять, коли оусопнеть, ни о чимъ не ведаеть. Тело зде зоставается, а духъ в руце Божіе идеть, Авраамъ живъ будучи на тотъ час, могъ ся за Авимелехом молити. Бо его зналъ, и потребы его ведалъ, и греха его зведом был.
Потому жь Апостолъ Павелъ, где къ Рімляном пишеть сия слова: «Молю вы, братіа, Господемъ нашим Ісус Хрістомъ и за любов духов-
які спадзяецца на чалавека» (Ярэм. 17). Таксама няварта ім прыпісваць, што яны ведаюць пра нас або пра нашыя малітвы, Дух бо Сьвяты праз Давіда прамовіў: «Не спадзявайцеся на князёў, на чалавека, няма ў іх збаўленьня. Выйдзе іхні дух, і вернуцца яны ў зямлю, і той жа дзень прападуць усе намеры іхнія» (Пс. 145).
Тут найперш Дух Сьвяты забараняе нам спадзявацца на сыноў чалавечых, потым тлумачыць прычыну, дзеля якой няварта на іх спадзя­вацца: бо, кажа, згінуць усе іхнія намеры. Значыць, ня будуць яны ані пра нас клапаціцца, ані пра нас ведаць.
ПЫТАНЬНЕ
Але ж так, я мяркую, Дух Сьвяты піша толькі пра князёў гэтага сьвету ды пра грэшнікаў, каб ніхто на іх не спадзяваўся, ды не забара­няе нам маліць сьвятых пра дапамогу. Во мне здаецца, што сьвятыя пра нас ведаюць ды малітвы чуюць.
АДКАЗ
Ніхто не запярэчыць, што Абрагам, пра якога Сьвятое Пісьмо і Новага, і старога Запавету прыводзіць вялікія сьведчаньні, ня быў свьятым, як і ўнук ягоны Ізраэль, або Якуб. Але пра іх Пісьмо Сьвятое кажа, што яны нічога пра нас ня ведаюць. Так бо прарок Ісая кажа ў сваёй малітве Богу: «Зірні зь нябёсаў ды глянь з жытла Твайго сьвятога і слаўнага! Дзе руплівасьць і моц Твая? Дзе вялікая міласьць і шчодрасьць Твая? Ты ж бо Айцец наш; Абрагам бо ня ведае нас і Ізраэль нас ня знае. Ты ж, Госпадзе, Айцец наш ды спрадвек імя Тваё над намі» (Іс. 63).
Ясна Ісая сказаў, што Абрагам ды Ізраэль, хаця былі ды ёсьць вялікімі сьвятымі, аднак нічога ня ведаюць пра сваіх нашчадкаў. Калі Абрагам ня ведаў, што будзе зь ягонымі нашчадкамі, яшчэ менш іншыя ведаюць, што з намі робіцца.
ПЫТАНЬНЕ
Калі не патрэбныя малітвы сьвятых, то дзеля чаго Бог сказаў Абімэлеху, каралю Гэрарскаму, што па малітве Абрагама той жывым застанецца(Роду 20)?
АДКАЗ
Не кажу я, што сьвятыя, якія яшчэ тут, на зямлі жывуць, ня могуць за нас Богу маліцца, але кажу пра сьвятых, якія ўжо памерлі. Жывы бо сьвяты можа за жывых маліцца, бо ведае, што ім патрэбна. Зноў жа, калі памрэ, ні пра што ведаць ня будзе: цела тут застанецца, а дух пойдзе ў руку Божую. Абрагам жывы быў на той час, ён мог маліцца за Абімэлеха, бо яго ведаў, ды патрэбы ягоныя ведаў, ды пра ягоны грэх быў сьвядомы.
Тым жа звычаем і Апостал Паўла прыстойна чыніць, калі да Рым-
ную, поспешествуйте ми въ молитвах о мне къ Богу» (Рим. 15: 30-33), пристойно чинить, бо живым ся в молитву полецаеть. Годится бо дру­гу за друга Бога молити. Яко Апостолъ повелеваеть: «Молитеся другъ за друга, яко да исцелете. Много бо можеть молитва праведнаго испоспешествуема» (Іак. 5:10-19).
И на многыхъ местехъ оу Святомъ Писмени находимъ, ижь святіи, докуле зде жили, много молитвами своими помагали. А ведже нигде не писано, абы по симъ животе кому што оупросили.
ПЫТАНЬЕ
Што на оныя слова самого Христа речешь, где поведелъ: «Азъ есмъ въскресеніе и животъ, веруяй въ Мя ашче оумреть, оживеть, и веруяй въ Мя ашче не оумреть въвеки» (Іоан 11: 1-46). Явно бо тут Господь сведчить, иж веруюшчіи во Нь николи не оумерають. А поневажь не оумерають, ино всегды ся молять. Бо есь и самъ поведелъ, яко живіи могут ся молити.
ОТКАЗЪ
Двоякая есть смерть дочасная и вечная. Дочасною смертію мусить каждый оумерети и верный и неверный. Вечною пакъ смертію сами только нечестивіи оумерають. Прото где Христос верным Сво­имъ обецуеть, иже не мають оумерети, розумети маешь, ижь вечною смертію не мають оумерати. Бо дочасною смертію поставлено ест всемъ человекомъ единою оумерети, яко Апостолъ рече (Евр. 9: 24-28).
А хотя жь пакъ вечною смертію не помруть верніи, предся не ве­дают о нас, яко есмъ вже пророкомъ Ісаіею довелъ, ижь Авраамъ и внукъ его Іаковъ не ведают о нас. О которих поведети не можемъ, абы вечною смертію померли. Сам бо Господь о сих рече къ саддукеомъ: «Яко встають мертвіи Мойсей сказа при купине, яко же глаголить Гос­пода Бога Авраамля, и Бога Ісаакова, и Бога Іаковля. Богъ же не ест мертвых, но живыхъ, вси бо Тому живи суть» (Лука 20: 27-45).
Видишь, яко зде Господь сведчить, ижь Авраамъ, Ісаакъ и Іаковъ живи, а предся Ісаіа о нихъ кажеть, ижь о нас не ведають. А поневажъ святіи не ведають о нас и о молитвах наших, ино не потреба ся им молити. А кто бы ся им молилъ, грешить противу Бога. Бо што бы мелъ о Бозе розу­мети, тое о Его твари розумееть. А хотя кто святого не просить яко Бога, абы ему што далъ, але только на помочь призываеть, предся тяжко гре­шить. Бо вместо Сына Божіего, который будучи Богъ и человек ест на­шим Ходотаемъ (1 Тім. 2), чинить собе иншие ходотае з людей.
ПЫТАНЬЕ
Неподобенство, абы ся за тое мелъ або гневати, або мстити Хри­стос, коли святых Его въ учтивости маемъ. Бо честь, которую святымъ чинемъ, обецалъ тако приняти, яко бы есмо Самому чинили. Тако бо
лянаў піша ў такія словы: «Дык прашу вас, браты, праз Госпада нашага Ісуса Хрыста і празь любоў Духа, каб успамаглі мяне вашымі малітвамі да Бога за мяне» (Рым. 15: 30), бо даручае жывым за сябе маліцца. Належыць бо адзін за аднаго Богу маліцца, як Апостал загадвае: «Дык маліцеся адны за другіх, каб атрымалі здароўе. Бо вялікую сілу мае стойкая малітва справядлівага» (Як. 5:16).
Ды шмат дзе ў Пісьме Сьвятым знаходзім, што сьвятыя, пакуль тут жылі, моцна дапамагалі сваімі малітвамі. Але нідзе не напісана, што яны пасьля сваёй сьмерці некаму нешта выпрасілі.