Казкі беларускіх пісьменнікаў
Выдавец: Юнацтва
Памер: 206с.
Мінск 1983
— Калі ласка, паўтарай за мной.
Паўтарыў дрозд шпачыную песню і паляцеў далей.
Высока ў небе жаўрук вызвоньвае. Дрозд — да яго:
— Братка, навучы мяне спяваць па-твойму!
— Калі ласка, вучыся, як маеш ахвоту!
Праспяваў дрозд услед за жаўруком некалькі яго пераліваў — добра выходзіць!
Чуе— ластаўка шчабеча. Ды так звонка, так залівіста...
Пераняў дрозд і ластаўчын спеў.
Пасля да салаўя паляцеў.
А салавей на ўвесь гай расспяваўся. Дрозд сеў побач на
чаромсе, слухаў, слухаў — і раптам як зацухкае сам! Ну зусім як салавей.
— Навучыўся! — Зарадаваўся дрозд.— Калі я ўжо і салаўём пяю, дык мне больш вучыцца не трэба!
Прыляцеў ён да сваёй вербалозіны, пакалыхаўся на ёй і давай спяваць. Што гэта быў за спеў! To шпаком пасвішча, то жаўранкам зазвініць, то ластаўкай зашчабеча, то салаўём зацухкае, а сваёй песні і не ўспомніў.
Паслухаў дразда Май і кажа:
— Ох і майстар! Чужое пераняў, а сваё дзе? Забыўся?
Так і спявае дрозд з таго часу на ўсе птушыныя галасы і ўсё чужыя песні... I завуць яго людзі за гэта драздомперасмешнікам.
Алена КОБЕЦ-ФІЛІМОНАВА
Сем мастакоу
адным горадзе жылі-былі сем мастакоў. Горад, у якім яны жылі, быў вельмі змрочны. Таму што над ім віселі шэрыя хмары. I ад іх на ўвесь горад падаў шэры цень. 3-за хмар не было відаць аранжавага сонца. He было відаць зялёнай лістоты. He было відаць блакітных нябёс.
I ўсё, што малявалі мастакі, было шэрым і непрыгожым. Яны ж думалі, што неба можа быць толькі шэрага колеру. I лісце толькі шэрага колеру. I ўсё наўкол — толькі шэрага колеру. Таму і фарбы ў іх былі толькі шэрыя. Яны не маглі маляваць іначай.
Аднойчы ў горад прыляцеў вецер і разагнаў хмары. Мастакі выбеглі на вуліцу — і не паверылі сваім вачам.
— Ой, якое прыгожае неба! — сказалі яны.
— Ой, якое прыгожае сонца! — сказалі яны.
— Ой, якое прыгожае лісце! — сказалі яны.
I адразу ж пачалі маляваць. Але атрымалася непрыгожа. Таму што ў іх была толькі шэрая фарба.
Сем мастакоў цяжка ўздыхнулі. Што ж ім рабіць? Як навучыцца добра маляваць? Тады адзін з іх сказаў:
— Сябры! Пойдзем фарбы шукаць.
Узялі мастакі сем пэндзлікаў і сем вядзерцаў і пайшлі фарбы шукаць. Доўга вандравалі яны па белым свеце і ўсяму дзівіліся. А дзівіцца было чаму. Яны ж усё жыццё пражылі ў змрочным горадзе і не ведалі, што ёсць бялюткі рамонак з залацістай сярэдзінкай; што сонца ўдзень аранжавае, а ўвечары — малінавае. Яны любаваліся прыродай, многае спазнавалі і ўсё запаміналі.
Аднойчы мастакі падняліся на вяршыню самай высокай гары. Адтуль было відаць усё наўкол: і рэкі, і лясы, і лугі — увесь шлях, які яны прайшлі. Залюбаваліся мастакі і пачалі марыць:
— Ах, як бы я хацеў намаляваць мак!— сказаў адзін.
— А я сонца! — сказаў другі.
— А я дзьмухавец! — сказаў трэці.
— А я лісточак! — сказаў чацвёрты.
— А я неба! — сказаў пяты.
— А я званочак! — сказаў шосты.
— А я фіялку! —сказаў сёмы.
I як толькі яны гэта сказалі, на небе ўзнікла вясёлка. Убачылі мастакі вясёлку— і вачам сваім не паверылі. — Ах, якія фарбы! — уздыхнулі яны.
— Я бачу фарбу, як мак! — сказаў адзін.
— А я, як сонца!—сказаў другі.
— А я, як дзьмухавец! — сказаў трэці.
— А я, як лісточак! — сказаў чацвёрты.
— А я, як неба! — сказаў пяты.
— А я, як званочак! — сказаў шосты.
— А я, як фіялку! — сказаў сёмы.
I раптам адзін канец вясёлкі апусціўся ля самых ног мастакоў. I яны ўбачылі сем каляровых дарожак.
Чырвоную, як мак.
Аранжавую, як сонца.
Жоўтую, як дзьмухавец.
Зялёную, як лісточак.
Блакітную, як неба.
Сінюю, як званочак.
Фіялетавую, як фіялка.
— Ура! — закрычалі мастакі.— Нарэшце мы знайшлі фарбы!
Кожны выбраў сабе любімую дарожку і пайшоў па ёй.
Прайшлі мастакі па ўсёй вясёлцы. I адразу ж пачалі маляваць. Ім не цярпелася даведацца, якога колеру фарбы ў іх вядзерцах.
Узялі мастакі вялікі ліст паперы і кожны па чарзе правёў па ім лінію сваім пэндзлікам. Атрымалася яркая, сямі колераў, вясёлка. Мастакі былі шчаслівыя. Цяпер яны маглі намаляваць усё, аб чым марылі.
А што з вясёлкай? Яна знікла. Таму што аддала ўсе свае фарбы. А калі пойдуць яе шукаць іншыя мастакі, яна зноў паявіцца і аддасць ім свае новыя фарбы.
Еўдакія ЛОСЬ
Казка пра Ласку
Ціха, дзеці, Паслухайце казку Пра дзяўчынку харошую Ласку!
Дзе жыве яна,
Як выглядае, 3 кім сябруе, Каму памагае.
* * *
Неяк Ласку угледзеў Сяргейка, Хоць і слёзы блішчалі На вейках.
Захварэў неўспадзеўкі Хлапчына.
Сінява залягла
Пад вачыма.
Парашкі ён глытаў I пілюлі,
Смеху хлопчыка Доўга не чулі!
I тады да ягонага Ложка
Падышла, нібы цень, Басаножка.
Падышла неўзаметку Малая, За плячамі— Каса залатая.
— Ты Сяргейка? — Пытае ласкава
I плыве каля ложка, Як пава.
— Ты хварэеш? Замучылі лекі? Пацярпі, He хвалюйся, маленькі!
Хочаш— коўдру тваю Я папраўлю!
Хочаш — кветак у шклянку Пастаўлю!
Каля хворага
Без адпачынку
Завіхаецца
Тая дзяўчынка.
Лоб малога пагладзіла, Бровы,—
I Сяргейка заснуў, Як здаровы.
I у сне ўжо,
Што быў нібы казка,
Ён пытае:
— Скажы, калі ласка, Хто ты?
— Ласка.
— Якая?
— Такая, Што маленькім Заснуць памагае.
— Дык застанься са мной, Мая Ласка!
— Я спяшаю ў калгас, Да Тараскі!
I, махнуўшы хусцінкаю Белай, Неўпрыкметку пайшла, Паляцела.
Ціхі хлопчык
Ажно засмяяўся: Ён з хваробай сваёй Развітаўся!
* * *
Пасварылася з Надзяй Ларыска.
I за што?
3-за малочнай ірыскі!
Да дзяўчынак Прыходзіла цёця. Надарыла цукерак Блазноце.
I дражэ,
I «падушак»,
I «мішак»...
Немалое багацце Ў малышак!
Адно цешся з салодкіх I еш,
Ды сябровак частуй ты... Дык не ж! •
Стала крыўдна старэйшай — Ларысцы,
Што ў Надзеі —
Яшчэ і ірыскі!
Вось старэйшая, Каб не журыцца, Адабрала ірыскі Ў сястрыцы!
Хто паможа
Надзейцы ціхманай?
Хто ёй верне
Прысмак адабраны?
Можа, цёця? Яна на рабоце.
Можа, мама? На працы таксама. Памагла ёй Дзяўчынка-краса, За плячмі— Залатая каса.
I адкуль яна толькі Ўзялася?
Як пазнала, Што спрэчка ўзнялася?
На маленькіх нагах Неабутых Падышла да дзяўчынак Надзьмутых.
Белай хусткаю Твар абмахнула, На сястрычак Лагодна зірнула.
— Я завуся,— гаворыць ім,— Ласкай.
Вы паслухайце Простую казку!
— Я прыйшла Ад СяргейкіХварэйкі, Я прыйшла Ад Тараскі-Падпаска.
Сумаваў той без ласкі За статкам, Калі ў поле падаўся За таткам.
А пасля пабыла я За морам, За бязмежным Блакітным прасторам.
Там чакаў мяне, Бедны, пануры Хлопчык з чорнаюЧорнаю скурай.
У краіне, Дзе сонца багата,
Гэты хлопчык • Застаўся без таты.
Тату ворагі злыя
Забілі,
Бо змагаўся ён Супраць насілля.
Супраць гора змагаўся
Адважна, Клікаў волю Ў свой край неабсяжны...
Пацямнелі,
Як быццам ад ночы, Васільковыя Ласчыны вочы.
Залатую касу
Запляла, Пацішэлых сястрыц Адняла.
I тады запытала
Ларыса:
— А як хлопчыка клічуць? — Патрысам.
I ўжо шэпчуцца ціха Дзяўчынкі...
Ім цяпер
He да прыкрых учынкаў!
Трэба другу
Пісьмо напісаць, Падарунак яму Пераслаць.
I пачула тут госця: «Патрысік!
Шлём табе мы салодкіх Ірысак,
I дражэ,
I «падушак»-малышак. Толькі з’елі мы Некалькі «мішак».
3 падарункам прымі, Калі ласка, Нашу светлую Шчырую Ласку!
He гаруй,
Мы цябе не забудзем, I пра татку
Раскажам мы людзям.
Будзем дружныя мы Між сабою
I навек
Пасябруем з табою!..
* * *
Вось вам, дзеці, I ўся мая казка Пра дзяўчынку харошую — Ласку.
Ласка ўсіх вас
Пабачыць жадала, Але часу ў яе Дужа мала.
А таму, покуль стрэнецца 3 вамі, Будзьце, дзеці, Ласкавыя самі!
Алег ЛОЙКА
Чаму не старэе дуб
ПІтп за дуб, слаўны дуб — Зелянюткі чуб, Ён здалёку відзён, На гары вырас ён.
А ля той гары
Мосцяць шлях брукары, Мосцяць Дзень, мосцяць Ноч, Сходзяць Суткі наўзбоч.
Дзень выходзіць на шлях — Носіць сонца ў руках, Ноч выходзіць — вакол Сыпле зоры на дол, Пройдзе Дзень, Пройдзе Ноч,—
Сходзяць Суткі наўзбоч!..
Зажурыўся дубок, Ападае лісток:
Што ні Суткі — набок Зелянюткі лісток, Сем лісточкаў апала, Тыдня — як не бывала!..
Затрывожыўся дуб, Вецер скуб яго, скуб: Першы Тыдзень — сем лісткоў, Зноўку Тыдзень — сем ізноў, I на трэці — сем, На чацвёрты — сем,— Стаў сябе дубок тым цешыць, Што чатыры Тыдні — Месяц, Як тут што ні гавары, А зусім я не стары, Я падрос на месяц толькі, На адзін!..
А вы на колькі?..
Што за дуб, слаўны дуб, Вецер скуб яго, скуб, Першы Месяц—скуб, I другі — зноў скуб, I дванаццаты скуб,— Прызадумаўся дуб: «Пастарэю без пары, Застануся без кары!..» I рашыў сабе тады: «Стану я лічыць Гады: Хай дванаццаць Месяцаў У адзін Год месцяцца!.. Як тут што ні гавары, А зусім я не стары, Я падрбс на Годзік толькі, На адзін!..
А вы на колькі?..»
Год прайшоў адзін, другі, Рос дубочак без тугі, Дзесяць, дваццаць, трыццаць год
Ніна Мацяш. Два браты і сякера 155
Мікола Маляўка. Як зайцы з тушканчыкамг ў футбол гулялг 159
Павел Місько. Старамодны заяц 163
Іван Муравейка. Казка пра Мінутуі Анюту . . . 169
Аляксей Пысін. Лясная газета 171
Пятро Рунец. Як Заяц Мядзведзю памагаў . . .174
Вера Сурская. Маладыя дубкг 177
Максім Танк. Былгна пра касмічнае падарожжа
Мураша Бадзгнг 180
Ніна Тарас. Кот, сабака і мыш 185
Раман Тармола. Тры ластаўкг 187
Кастусь Цвірка. Пчолы г кветкі 192
Мікола Чарняўскі. Незвычайны ўрок 195
Станіслаў Шушкевіч. Пчала і Авадзень .... 198
Іван Шуцько. Палахліўцы 200
Алесь Якімовіч. Чырвоная зорка 201
Составленне Прнны ( таннславовны Чепловодской СКАЗКЙ БЕЛОРУССКМХ ПНСАТЕЛЕЙ Для детей дошкольного u младшего школьного возраста Мннск, нздательство «Юнацтва» На белорусском языке
Рэдактар Ул. I. Карызна
Мастацкі рэдактар А. Ул. Ружо Тэхнічны рэдактар Г. М. Шашко Карэктар Л. I. Саўчанка ІБ № 145
Здадзена ў набор 12.11.82. Падп. да друку 14.03.83. Фармат 70Х90'/іб. Папера афс. № 1. Гарнітура часопісная. Афс. друк. Ум. друк. арк. 15,21. Ум. фарб.-адб. 31,30. Ул.-выд. арк.
12,09. Тыраж 80 000 экз. Зак. 3141. Цана 85 к.
Выдавецтва «Юнацтва» Дзяржаўнага камітэта БССР па справах выдавецтваў, паліграфіі 1 кніжнага гандлю. 220600, Мінск, праспект Машэрава, 11.
Мінскі ордэна Працоўнага Чырвонага Сцяга паліграфкамбінат МВПА імя Я. Коласа. 220005, Мінск, Чырвоная, 23.
Колькі трэба, He было ў іх хаце хлеба. Плата— кухталі ў спіну. Лёс бязлітасна сагнуў.
Год за годам і жылі Так на бацькавай зямлі. Ды абрыдла бедаваць — Трэба шчасця пашукаць! Мо яно за сіняй сінню Стрэне цеплынёй, Як сына?
КНІГІ ОНЛАЙН
