Казкі беларускіх пісьменнікаў
Выдавец: Юнацтва
Памер: 206с.
Мінск 1983
Але прайшла пасадка,
I адлягло на сэрцы. I самалёт узняўся, Як легкакрылы вецер.
Хацеў зірнуць Бадзіня, Ці карабель харошы, Ды ўбачыў сцюардэсу I зноў схаваўся ў кошык.
А там і не заўважыў, Як ахінула стома.
I ён заснуў, нібыта У роднай пушчы дома.
Ці доўга спаў, ці мала — Таго і сам не знае.
Прачнуўся толькі, помніць, За новым небакраем,
Калі матораў змоўкла Грымець грымуча рэха, Калі да самалёта Высокі трап пад’ехаў.
Гурмою пасажыры Пайшлі ў вясёлым гуле, За імі падалася
3 гасцінцамі бабуля
I трапіла адразу
Ў абдымкі свайго сына: — Ну, як здарова, мама? Хутчэй ідзі ў машыну!
— Вось, бачыш, сынку, жыва, Хаця і пастарэла...
— Як добра, што ты ў госці Нарэшце прыляцела...
Пакуль ішла гамонка, Вандроўнік наш Бадзіня Паспеў прыхарашыцца, Прад тым як кош пакіне.
Ён выйшаў і падаўся Туды, дзе ззяла сонца I нейкі слуп вялізны Гарэў на гарызонце.
Мо лепш сядзеў бы дома, A то аж неяк млосна Ад думкі, што сабраўся Ляцець у сцюжны космас.
Такое ўпершыню ён Убачыў. Няўжо гэта, Здзівіўшыся, падумаў, Касмічная ракета?
Але ж і адступаць як, Калі ўсе ў родным краі Пра гэта падарожжа На кожнай сцежцы знаюць.
I ўпершыню страх нейкі Ў сабе адчуў Бадзіня: Малюсенькі які ён Прад гэткаю махінай!
Ды і карціць самому Пабачыць дзівы свету Памалу абышоў ён Касмічную ракету,
Якую да палёту, Знаць, людзі рыхтавалі I правяралі ўважна Ўсе часткі і дэталі.
Таму мо не звярнулі
I ўвагі на Бадзіню.
А той, па мачтах скрытна, Дабраўся да кабіны.
Нырнуў у глыб ракеты, Дзе між дратоў, утулак, Дзівосных апаратаў Знайшоў сабе прытулак.
Прылёг. Але не спіцца Яму ад хвалявання.
Прыйшлі два касманаўты Ў кабіну на світанні.
Праверылі прыборы. — Гатова ўсё як трэба!.. I гул маланкагромны Узняў ракету ў неба.
I тут адчуў Бадзіня Груз перагрузкі цяжкі, А потым наступіла Дзівосная бязважкасць.
Каб не ўчапіўся добра За нейкую там скрыню, Напэўна, стаў бы плаваць Ці лётаць па кабіне.
Праз нейкі час абвыкся.
Гучалі тэлехвалі.
Ён чуў, як касманаўты Зямлі рапартавалі,
Што ў іх усё ў парадку, Да працы прыступілі, Салют касмічна-зорны Ўсім перадаць прасілі.
Калі ж іх сном глыбокім, Стамлёных, агарнула, Бадзіня асцярожна Пакінуў свой прытулак.
Знайшоў запасы ежы, Падсілкаваўся, потым Праз люк палюбаваўся Нябёсаў пазалотай.
А ў тэлескоп як глянуў Ён на зямлі прасторы, Убачыў акіяны, Даліны, рэкі, горы,
Знаёмыя мясціны — Баравіковы ельнік, Сярод густой ажыны Свой родны муравейнік.
Ад радасці, здзіўлення Пра ўсё забыў Бадзіня. — Глядзіце, як лячу я! Гукнуў ён у кабіне, Нібыта яго голас Мог даляцець да дому, Да нарачанскіх нетраў, Да блізкіх і знаёмых.
Ён толькі касманаўтаў Збудзіў, якія, дужа Здзівіўшыся, спыталі: — Адкуль ,ты ўзяўся, дружа?
Ды ты ўжо не хавайся. Цяпер нас будзе трое. Работу падшукаем I для цябе, героя.
Пра тое, што ты з намі, У рапарце адзначым.
Нат можаш інтэрв’ю даць Па тэлеперадачы...
Цяпер, як паўнапраўны Ўжо касманаўт, Бадзіня Даследаваў з усімі Падзорныя глыбіні.
Шырот паўночных ззянне, Камет агністых грывы, Дзівосных, серабрыстых Аблокаў пералівы.
Нагледзеўся ён столькі Ў палёце дзіўным гэтым, Што нат сябрам не змог бы Ўсё расказаць за лета.
Таму, калі палёт іх Праграмны завяршыўся, I карабель касмічны Дзе трэба прызямліўся,
I касманаўтаў гучна Віталі ўсе,— Бадзіня
Кабіну непрыкметна Ў той мітусні пакінуў.
Калі ж яго адсутнасць Заўважылі, далёка Ужо ішоў ён стэпам Квітнеючым, шырокім.
Ішоў і ехаў доўга Ў дажджы і сухавеі... Ды хто ўсю прыгадае Бадзіні адысею!
Адно калі вярнуўся У свой стажок жывічны, Ўсе жыхары лясныя Яго сустрэлі зычна.
Сустрэлі як героя.
I расказаў усім ён Пра ўсе свае прыгоды У падарожжы дзіўным.
I сёння, калі часам Заглыбіцеся ў нетры, Дзе векавыя хвоі Шумяць пад веснім ветрам,
Дзе Нарач хвалі сініць I звон стаіць птушыны, Пачуеце вы гэту Пра Мураша быліну.
Ніна ТАРАС
Кот, сабака i мыш п райшло таму нямала год, Калі сабака, мыш і кот Жылі у згодзе, разам елі, Скакалі, нават песні пелі, Дзялілі косці пад сталом I весялілі цэлы дом.
Ды вось аднойчы гаспадар Задумаў ехаць на базар. Ён загадаў сабаку строга: — He адыходзься ад парога, Сядзі, для пэўнасці, пры хаце, Пільнуй усё маё багацце.
I, можа, мала, можа, многа Сядзеў сабака ля парога, Ды захацеў ён паскакаць, Крыху пагаўкаць, пабрахаць.
I кажа ён кату:
— У дружбу
Ты саслужы адну мне службу I за мяне пільнуй у хаце Гаспадаровае багацце.
— Ну што ж,— яму прамовіў кот,— Каб большых не было турбот!
3 ахвотай пасяджу ля ганка, А ты бяжы сабе пагаўкай.
I можа, мала, можа, многа Той кот праседзеў ля парога— Паклікаў мыш і кажа: — Ў дружбу
Ты саслужы адну мне службу I за мяне пільнуй у хаце Гаспадаровае багацце, Бо тут ад ветру на парозе Я дужа лапкі памарозіў.
— Ну, добра,— кажа мыш,— скарэй Скачы на печ ды лапкі грэй.
I можа, мала, можа, многа Сядзела мышка ля парога, Ды раптам чуе — ў гушчы траў Цвыркун на скрыпачцы зайграў. Тут мышка, ўзяўшы лапкі ў бокі, Пусцілася хутчэй у скокі.
Вярнуўся гаспадар — а ў хаце Ужо няма яго багацця.
Хацеў сабаку ён прагнаць, Ды той пачаў яго лізаць, Прасіць, маліць гаспадара: — He праганяй мяне з двара, За гэта цэлы век нязменна Я праслужу табе сумленна, Я за табой пайду заўсёды, А трэба — кінуся і ў воду.— Тут гаспадар сказаў лагодна: — Ну, добра, я на гэта згодны,— Служы ды верны будзь, як друг... Аднак ідзі, брат, на ланцуг. Сабака, бедны, з той пары Сядзіць навязан на двары. За крыўду за сваю гатоў Ён разарваць усіх катоў.
А кот хадзіць пачаў цішэй, Каб палавіць усіх мышэй.
А мыш, схаваўшыся ў падмосце, Грызе падлогу там са злосці.
* * *
Вядома, гэта толькі казка, Але над ёй падумаць раю Я тым, свае хто абавязкі Выконваць іншым даручае.
Раман ТАРМОЛА
Тры ластаўкг Т ры птушаняці ластаўкі Жылі ў нас пад акном.
I вырашылі ластаўкі Пакінуць родны дом.
Хацелі хоць хвілінку Над садам пакружыць.
Там, кажуць, на галінках He вусені — вужы.
I сонца вельмі яркае Высока там жыве. Казюркі там няшпаркія Пасуцца на траве.
Там ягадкі-гарошыны, Як росы, зіхацяць, Там камары харошыя, Бо самі ў рот ляцяць.
Ды што паробіш з мамаю, He хоча іх пусціць.
Штодзённа тое ж самае: — Патрэбна падрасці!
Каб вы, дачушкі любыя, Пабольшалі ўдвая,
Каб крыламі і дзюбамі Валодалі, як я.
Сястрычкі сумна глянулі,
Заплакалі ў адказ:
— I неба ў нас цаглянае, I цеснавата ў нас.
Ад раніцы да вечара
Чуваць было ў гняздзе:
— Слабеча я...
— Малеча я...
— Вось вырасці б за дзень!
I раніцаю раз такі —
Хто ж ведаў ці гадаў —
He вытрымалі ластаўкі
I пырхнулі з гнязда.
Імчацца ў неба сіняе, Ажно займае дух.
Над садам, над хацінамі .1
За кругам робяць круг.
Лятаюць, волі радыя,
У сіняй цішыні.
I раптам—птушкі падаюць 3 такое вышыні!
Першая ачнулася
На высачэзным стозе: ';
— Лячу я ўсё? Лячу я ўсё? —
Мроіла ў знямозе
I зноў ляцела-охала Са стога на зямлю.
Ваду ён чэрпаў жменькаю
I ластаўку паіў:
— Ой, гэтак напалохала! Я думаў, не злаўлю. Маленечкую пташачку Хлапчук туліў і гушкаў. — Маленькая, дурненькая, He бойся рук маіх.
Ты ледзь-ледзь не патрапіла На дзедаву касу.
Ой, лапка твая ў драпінках!.. Дадому занясу.
А ластаўка другая
3 палёгкаю ўздыхае: — Ох, не ўпала на зямлю, Мабыць, сплю?
Адкрыла вочы — мяккая Падушачка пад ёй.
Чаму ж падушка мяўкае? Зірнула — ой-ё-ёй!
Пад ёю кот вялізарны! Хутчэй адсюль, хутчэй Ад лап яго прылізаных, Ад вогненных вачэй.
I кіпцюры вялікія Стаў выпускаць кот... Цяпер адно мурлыкае, Цікуючы праз плот.
А трэцяя смялейшая, Няма бяды пакуль. Ляжыць сабе ў лілеі, Нібыта ў гамаку.
I сцены свайго доміка Разглядвае знутры, I слухае, як тоненька
Спяваюць камары.
— Жыў-жыў,— хтось крыкнуў поблізу,— Ці ёсць тут хто жывы?
I ластавачка боязна
Азвалася:
— А-а-а-вы,
Мяне вы не пакрыўдзіпе, Ве-ра-бей?
— Як прыйдзецца, як прыйдзецца, Ты ж за мяне слабей?!
He думала аб стрэчы?
Улезла ў мой гарод, Палохае, шчабеча — He закрывае рот.
Ляжыш, на сонцы парышся, Вылазь адсюль, ану!
Бо ў момант з кветкі звалішся, Як дзюбай дзеўбану!
I ластаўка з лілеі
Гукаць тут пачала:
— Ратуйце, птушкі, млею!
Ратуй мяне, пчала!
Ратуйце ад нягодніка Зладзюгі-агародніка...
Шпакі тут наляцелі, Пашкуматаць хацелі Ве-раб’-я.
Пчала хацела ўджаліць, Ды ён панёсся з жалем: — Ледзь жыў я...
Калі нарэшце ластаўкі
Сабраліся ў гняздзе, Як зубы, дзюбы ляскалі Ад страху цэлы дзень.
Ад гора нацярпеліся. Пяць дзён усім траім He пелася, не елася — Навука будзе ім!
Хіба яны не ведаюць — Вядома ж усім вам: Каб не знацца з бедамі, Патрэбна слухаць мам.
Кастусь ЦВІРКА
Пчолы і кветкг
Выйдзі ў луг ці ў поле Летам — Колькі там Дзівосных кветак! Жоўтыя, Ліловыя, Белыя, Ружовыя, Сінія, як вочкі, Васількі, Званочкі, Лотаць, Скрыпень гонкі, Скакункі, Рамонкі...
Дзе ж набралі фарбаў Кветкі?
Дзе красы дасталі Рэдкай?
Вось пра гэта, Калі ласка, I паслухайце Вы казку.
To было даўно. Інакшым Быў і луг, I поле наша. Дзе ні глянеш — Злева, справа — Ані кветкі —
Травы, травы...
У буйных травах
Васількі,
He заўважыла іх нават.
Чабор,
На лугах, палях,
Рамонкі,
На ўзгорках
Ружы,
Стала кветкам
Браткі,
Горка-горка:
Скрыпень гонкі,
Іх не любіць
Слёзкі,
Пчолка тая,
Зоркаўка,
Пчолка —
Румянак
Ножка залатая.
У траве
Толькі ўсё ж каля балота
Былі схаваны.
Гараваць не стала
Іх глушылі
Лотаць.
У ахвоту
Шчыра
Злы асот,
Траўку расхінала,
Круглец,
Твар свой
Чароты.
Сонцу падстаўляла,
Бедавалі,
Промні ясныя
Чэзлі кветкі:
Лавіла,
Як ім жыць
У зары
Пад ценем гэткім?
Пялёсткі мыла.
У траве ж ніхто,
Пралятала зноў
Няйначай,
Ад гаю
Нават зблізку
Пчолка —
Іх не ўбачыць.
Ножка залатая.
Іх ніхто не пашкадуе
Зірк —
I вясной не апылкуе.
Ажно каля балота
Пралятала неяк
Ззяе
3 гаю
Жоўценькая лотаць.
Пчолка —
У здзіўленні
Ножка залатая.
Села проста
Кветкі з радасці запелі,
На прыгожанькі пялёстак.
Загукалі,
Пакупалася ў пылку,
Зашумелі.
Паляцела за раку.
Скрозь паўскаквалі з цянёчку
I ярчэй каля балота
Скакункі,
Расцвіла ад шчасця
Зазванілі ўсе званочкі
Лотаць.
У званкі.
Небывалы росквіт кветкі
Ды пчала
Добра бачылі
Суседкі.
I сказалі:
— Трэба, мабыць, I да нас пчалу Завабіць.
I ўзяліся піць Рамонкі Туманы Світанкам звонкім, А канваліі ўсе чыста Мыцца ў росах Серабрыстых.
КНІГІ ОНЛАЙН
