Кліч продкаў | Белы Ікол | Любоў да жыцця
Джэк Лондан
Для старэйшага школьнага ўзросту
Выдавец: Полымя
Памер: 334с.
Мінск 1997
— He, не баюся.
Твар Біла пацямнеў ад гневу.
— Дык у чым жа справа, растлумач, не мучай мяне,— сказаў ён.
— Спэнкер уцёк,— адказаў Генры.
Павольна, з выглядам абсалютнай пакорнасці лёсу, Біл павярнуў галаву і, не сыходзячы з месца, пералічыў сабак.
— Як гэта здарылася? — абыякава спытаў ён.
Генры паціснуў плячыма.
— He ведаю. Мабыць, Аднавухі перагрыз яму рэмень. Сам ён, канечне, не мог гэтага зрабіць.
— Праклятая жывёліна! — павольна прамовіў Біл, нічым не выдаючы свайго гневу.— У сябе рэмень перагрызці не мог, дык у Спэнкера перагрыз.
— Ну, для Спэнкера цяпер усе жыццёвыя трывогі скончыліся. Ваўкі, мабыць, ужо пераварылі яго, і цяпер ён у іхніх кішках.— Такую эпітафію прачытаў Генры трэцяму сабаку.— Выпі кавы, Біл.
Але Біл пакруціў галавой.
— Ну, выпі,— настойваў Генры, падняўшы кафейнік.
Біл адсунуў свой кубак.
— Каб я скрозь зямлю праваліўся, калі вып’ю! Сказаў, што не буду, калі сабака прападзе,— значыць, не буду.
— Цудоўная кава! — спакушаў яго Генры.
Але Біл не здаўся і паснедаў усухамятку, прыпраўляючы яду неразборлівымі праклёнамі ў адрас Аднавухага, які з імі так дрэнна пажартаваў.
— Сёння нанач прывяжу іх усіх паасобку,— сказаў Біл, калі яны рушылі ў дарогу.
Прайшоўшы каля ста крокаў, Генры, які ішоў спераду, нахіліўся і падняў нейкі прадмет, што трапіў яму пад лыжы. У цемнаце ён не мог разгледзець, што гэта такое, але пазнаў навобмацак і шпурнуў гэтую рэч назад, так што яна стукнулася аб сані і адскочыла якраз да лыжаў Біла.
— Можа, табе гэта яшчэ спатрэбіцца,— сказаў Генры.
Біл ахнуў. Вось усё, што засталося ад Спэнкера,— палка, якая была прывязана да ягонай шыі.
— Дашчэнту зжэрлі,— сказаў Біл.— I нават рамянёў на палцы не пакінулі. Добра ж яны прагаладаліся, Генры... Чаго добрага, яшчэ і да нас з табой дабяруцца.
Генры абуральна рассмяяўся.
— Сапраўды, ваўкі ніколі за мной не ганяліся, але мне было і горш, чым цяпер, а ўсё ж жывы
застаўся. Дзесятка назойлівых жывёлін яшчэ недастаткова, каб даканаць твайго пакорнага слугу, Біл!
— Пабачым, пабачым...— злосна прабурчаў яго таварыш.
— Ну вось, калі мы будзем пад’язджаць да МакГэры, тады і пабачыш.
— He вельмі я на гэта спадзяюся,— стаяў на сваім Біл.
— Ты проста не ў настроі, і больш нічога,— рашуча заявіў Генры.— Табе трэба хіны прыняць. Вось дай толькі да Мак-Гэры дабрацца, я табе ўкачу добрую дозу.
Біл прабурчаў штосьці, выказваючы сваю нязгоду з такім дыягназам, і замаўчаў.
Дзень прайшоў, як і ўсе папярэднія.
Развіднела а дзевятай гадзіне. А дванаццатай гарызонт на поўначы паружавеў ад нябачнага сонца, і настаў пахмурны дзень, які праз тры гадзіны павінна была праглынуць ноч.
Якраз у той момант, калі сонца зрабіла нясмелую спробу выглянуць з-за гарызонту, Біл выняў з саней стрэльбу і сказаў:
— Ты не спыняйся, Генры. Я пайду зірнуць, што там робіцца.
— He адыходзься ад саней! — крыкнуў яму Генры.— У цябе ж усяго тры патроны. Хто яго ведае, што можа здарыцца...
— Ага! Цяпер ты заныў? — урачыста спытаў Біл. Генры прамаўчаў і пайшоў далей адзін, увесь час неспакойна азіраючыся назад у пустэльную імглу, дзе знік яго таварыш.
Праз гадзіну Біл нагнаў сані, скараціўшы адлегласць напрасткі.
— Шырока разбрыліся,— сказаў ён,— паўсюль рыскаюць, але і ад нас не адстаюць. Відаць, упэўненыя, што мы ад іх не ўцячом. Вырашылі пацярпець трохі, не хочуць упускаць нічога ядомага.
— Карацей кажучы, ім здаецца, што мы не ўцячом ад іх,— падкрэсліў Генры.
Але Біл пакінуў гэтыя словы без увагі.
— Я некаторых бачыў — худыя! Напэўна, даўно ім нічога не перападала, калі не лічыць Фэці, Фрога і Спэнкера. А зграя вялікая, з’елі і не адчулі. Вельмі схуднелі. Рэбры як пральная дошка, і жываты зусім уваліліся. Карацей кажучы, дайшлі да крайнасці. Чаго добрага, усякі страх забудуць, а тады трымай вуха востра!
Праз некалькі хвілін Генры, які ішоў за санямі, ціха перасцерагальна свіснуў.
Біл азірнуўся і спакойна спыніў сабак. За паваротам, які яны толькі што прайшлі, па іх свежых слядах бег хударлявы пушысты звер. Прынюхваючыся да снегу, ён бег лёгкай, плаўнай рыссю. Калі людзі спыніліся, спыніўся і ён, выцягнуўшы морду і ўцягваючы дрыготкімі ноздрамі далятаючыя да яго пахі.
— Яна. Ваўчыца,— сказаў Біл.
Сабакі ляжалі на снезе. Ён прайшоў міма іх да таварыша, які стаяў ля саней. Абодва сталі разглядаць дзіўнага звера, які ўжо некалькі дзён праследаваў іх і знішчыў палову запрэжкі.
Пачакаўшы і агледзеўшыся, звер зрабіў некалькі крокаў наперад. Ён паўтараў гэты манеўр да таго часу, пакуль не падышоў да саней ярдаў на сто, потым спыніўся каля елак, падняў морду і, водзячы носам, стаў уважліва сачыць за людзьмі, якія назіралі за ім. У гэтым поглядзе было нешта тужлівае, што нагадвала погляд сабакі, але без ценю сабачай адданасці. Гэта была туга, народжаная голадам — жорсткім, як воўчыя іклы, бязлітасным, як сцюжа.
Для ваўка звер быў завялікі, і, нягледзячы на яго худзізну, было відаць, што ён належыць да самых буйных прадстаўнікоў сваёй пароды.
— Ростам футы два з паловай,— вызначыў Генры.— I ад галавы да хваста пэўна каля пяці будзе.
— He зусім звычайная масць для ваўка,— сказаў Біл.— Я ніколі рыжых не бачыў. А гэты нейкі чырванавата-карычневы.
Біл памыляўся. Шэрсць у звера была сапраўды
воўчая. У ёй пераважалі шэрыя валасы, аднак лёгкае чырванаватае адценне, якое то знікала, то з’яўлялася зноў, стварала ілжывае ўражанне — шэрсць здавалася то шэрай, то раптам адлівала рыжынкай.
— Самая сапраўдная ездавая лайка, толькі буйнейшая,— сказаў Біл.— Чаго добрага, хвастом завіляе.
— Гэй ты, лайка! — крыкнуў ён.— Падыдзі ж сюды... Як там цябе завуць?
— Ды яна ані не баіцца,— засмяяўся Генры.
Яго сябар крыкнуў мацней і пагразіў зверу кулаком, аднак той не праявіў ніякага страху і толькі яшчэ больш насцярожыўся. Ён працягваў глядзець на іх усё з той жа бязлітаснай галоднай тугой. Перад ім было мяса, а ён галадаў. I каб у яго толькі хапіла смеласці, ён кінуўся б на людзей і зжор іх.
— Слухай, Генры,— сказаў Біл, несвядома панізіўшы голас да шэпту.— У нас тры патроны. Але ж яе можна забіць напавал. Тут не прамахнешся. Трох сабак як і не было, трэба ж пакласці гэтаму канец. Што ты скажаш?
Генры кіўнуў галавой у знак згоды.
Біл асцярожна выцягнуў стрэльбу з саней, падняў быў яе, але так і не данёс да пляча. Ваўчыца скочыла са сцежкі ўбок і знікла сярод елак. Сябры паглядзелі адзін на аднаго. Генры шматзначна засвістаў.
— Эх, не скеміў я! — ускрыкнуў Біл, кладучы стрэльбу на месца.— Як жа такой ваўчыцы не ведаць стрэльбы, калі яна ведае час кармлення сабак! Кажу табе, Генры, ва ўсіх нашых няшчасцях вінавата яна. Каб не гэтая жывёліна, у нас бы зараз было шэсць сабак, а не тры. He, Генры, я да яе дабяруся. На адкрытым месцы яе не заб’еш: надта разумная. Але я яе высачу. Я падстрэлю гэтую жывёліну з засады.
— Толькі далёка не адыходзься,— папярэдзіў яго Генры.— Калі яны на цябе ўсёй зграяй накінуцца, тры патроны табе памогуць як мёртваму
прыпаркі. Надта ж гэтае звяр’ё прагаладалася. Глядзі, Біл, пападзешся ім!
Гэтай ноччу прыпынак быў зроблены рана. Тры сабакі не маглі везці сані так хутка і так доўга, як гэта рабілі шэсць; яны прыкметна выбіліся з сіл. Біл прывязаў іх далей адзін ад аднаго, каб яны не перагрызлі рамянёў, і абодва падарожныя адразу ляглі спаць. Але ваўкі асмялелі і ноччу не раз будзілі іх. Яны падыходзілі так блізка, што сабакі пачыналі шалець ад страху, і, для таго каб утрымаць ашалелых драпежнікаў на адлегласці, даводзілася раз-пораз падкладваць галлё ў вогнішча.
— Маракі расказваюць, быццам акулы любяць плаваць за караблямі,— сказаў Біл, залазячы пад коўдру пасля адной з такіх прагулянак да вогнішча.— Дык вось, ваўкі — гэта сухапутныя акулы. Яны сваю справу лепш за нас з табой ведаюць і бягуць за намі зусім не для мацыёну. Пападзёмся мы ім, Генры. Вось пабачыш, пападзёмся.
— Ты, можна лічыць, папаўся ўжо, раз столькі гаворыш пра гэта,— адрэзаў яго таварыш.— Хто баіцца лупцоўкі, той усё роўна што адлупцаваны, а ты усё роўна што ў ваўкоў на зубах.
— Яны прыкончвалі людзей і лепшых за нас з табой,— адказаў Біл.
— Ды перастань ты ныць! Сіл маіх больш няма!
Генры злосна перавярнуўся на другі бок, дзівячыся, чаму Біл прамаўчаў. Гэта на яго не было падобна, бо рэзкія словы лёгка выводзілі яго з сябе. Генры доўга думаў пра гэта, перш чым заснуць, але ўрэшце рэшт павекі яго пачалі зліпацца, і ён засынаў з такой думкай: «Хандрыць Біл. Трэба будзе разварушыць яго заўтра».
РАЗДЗЕЛ ТРЭЦІ
ПЕСНЯ ГОЛАДУ
Спачатку дзень абяцаў быць удачным. За ноч не прапала ніводнага сабакі, і Генры з Білам бадзёра рушылі ў дарогу сярод акаляючага іх маўчання, цемры і холаду. Біл як быццам не ўспамінаў пра сумныя прадчуванні, што трывожылі яго мінулай ноччу, і нават дазволіў сабе паджартаваць з сабак, калі на адным з заваротаў яны перакулілі сані. Усё змяшалася ў кучы. Перакуліўшыся, сані заселі паміж дрэвам і вялізным валуном, і, каб разабрацца ва ўсёй гэтай блытаніне, давялося распрагаць сабак. Як толькі падарожныя нахіліліся над санямі, намагаючыся падняць іх, Генры раптам убачыў, што Аднавухі адбягае ўбок.
■— Назад, Аднавухі! — крыкнуў ён, устаючы з каленяў і гледзячы сабаку ўслед.
Але Аднавухі пусціўся яшчэ хутчэй, цягнучы па снезе пастронкн. А там, на толькі што пройдзеным шляху, яго чакала ваўчыца. Падбягаючы да яе, Аднавухі навастрыў вушы, перайшоў на лёгкую дробную хаду, потым спыніўся. Ён глядзеў на яе ўважліва, недаверліва, але прагна. А яна скаліла зубы, нібыта ўсміхаючыся яму ліслівай усмешкай, потым зрабіла некалькі гуллівых скачкоў і спынілася. Аднавухі пайшоў да яе ўсё яшчэ з асцярогай, задзёршы хвост, навастрыўшы вушы і высока падняўшы галаву.
Ён хацеў быў абнюхаць яе, але ваўчыца падалася назад, хітравата заляцаючыся да яго. Штораз, як ён рабіў крок наперад, яна адступала назад. I так, крок за крокам, ваўчыца вяла Аднавухага за сабой, усё далей ад яго надзейных абаронцаў — людзей. Раптам як быццам незразумелая боязь спыніла Аднавухага. Ён павярнуў галаву і паглядзеў на перакуленыя сані, на сваіх сяброў па запрэжцы і на гаспадароў, якія клікалі яго. Але калі што-небудзь падобнае і мільганула ў галаве
сабакі, ваўчыца ўраз рассеяла ўсю яго нерашучасць: яна падышла да яго, на імгненне даткнулася да яго носам, а потым зноў пачала, гуляючы, адыходзіць усё далей і далей.
КНІГІ ОНЛАЙН
