Клінічны выпадак, альбо Дарэмныя ўцёкі
Марыя Роўда
Выдавец: Кнігазбор
Памер: 312с.
Мінск 2015
К і р ы л а. Нічога тамака не чуваць. Слухай, а ты мяне раўнавала?
С о іі я. Нс.
К і р ы л а. Як так?
С о н я. Ты гэтага не зразумееш.
К і р ы л а. Дзе там! Куды мпе бедненькаму! Я ж сем месяцаў духоўнымі пошукамі не займаўся.
С о н я. А й гіраўда што ты ўвесь гэты час рабіў?
К і р ы л а. Працаваў. «што?» Што й заўсёды. Дарэчы, я сцэнар мультфільма напісаў. Для цябе, дурніца, стараўся. Думаў, гэта будзе маім вясельным падарункам табе. Хацеў спаліць рукапіс, але Ягор перакапаў не рабіць гэткай бязглу-
здзіцы, тым болып, іпто ўжо да таго часу паабяцаў дапамагчы з грашыма. Прыйшлося далей змагацца. Ірынка ваша й сам Ягор малявалі. А Ніна... Мы якраз тады й пазнаёміліся. У яе кампутар добры ёсць. Яна сцэнар рэдагавала й набірала. Потым мы ў яе сёе-тое па творчай частцы рабілі.
С о н я. Цуды. А калі ўсё гэта адбылося? Я яівчэ тут была?
К і р ы л а. Нс ведаю. Можа, у канцы верасня...
С о н я. Яшчэ тут...
К і р ы л а. Ну што ты?.. He будзеш жа ты зараз плакаць па мінулым?
С о н я. Як ты адразу разумна загаварыў!
К і р ы л а. Ты сама ўва ўсім вінаватая.
С о н я. Hi ў чым я не вінаватая! Я ўсё правільна зрабіла...
К і р ы л а. Ну канечне! Гэта я гюдлы нявесту кінуў.
С о н я. А хіба не? Мы ж толькі ў сярэдзіне верасня разышліся! Ты й тыдня не патрываў!
К і р ы л а. Можа, мне сто гадоў трэба было трываць?
С о н я. Бог з табой... Што ўжо зараз праз гэта вадзіцца? Але сам падумай ты б з ёю ўсё роўна сышоўся, каб да вяселля сцэнар надрукаваць. Значыць, я мусіла зрабіць тое, што зрабіла, таму што гэта быў лёс.
К і р ы л a. He кажы глупстваў. Я б тады інакш да яе паставіўся. Лёс не лёс. Што ты йзноў пачынаеш? Мы самі ствараем жыццёвыя сітуацыі.
С о н я. He. Нездарма ўсё гэта са мной ні з поля ні з лесу пачалося. Я, відаць, інтуітыўна прадчувала, што ты іншую сустрэнеш, проста не магла гэта напэўна ведаць, але дзейнічала правільна.
К і р ы л а. Ну, што ты выдумляеш? Я тады ніякі да яе йпюў. Я пра цябе толькі й думаў, толькі што пакрыўджаны быў. Але я спадзяваўся, што мы яшчэ памірымся. Што я табе нараніцу ясшню смажыць буду...
С о н я. А-а. Ну, так. Яешня гэта, вядома, незабыўнае.
К і р ы л а. Вось бачыш ты толькі здзекуепіся. Для цябе нічога святога няма. Ніякія пачуцці цябе не кранаюць!
С о н я. О так! Тваё «я», «яешня» гэта суперпачуцці, супердоказы кахання!
К і р ы л а. Што ты ўсё са сваімі доказамі? Што ты ўсё розумам жывеш? Ты хоць бы раз сэрца сваё паслухала! Мо, не нарабіла б столькі недарэчнасцяў!
С о н я. Як чалавек можа нарабіць недарэчнасцяў, калі ён жывс розумам?
К і р ы л а. Ой, я цябе прашу! Пакінь мяне ў спакоі!
С о н я. Ну вось. Першая твая нросьба да мяне, пасля таго як мы столькі не бачыліся, пакінуць цябе ў спакоі. Гэтак я, значыцца, табе патрэбная! А дарэчы, паглядзі, як я цябе разумею й люблю: я здагадалася, чаго ты хочаш, ажно за сем месяцаў да таго, як ты сам усвядоміў, што табе ад мяпс трэба.
К і р ы л а. Ну ты й вар’ятка! Усё перавсрнеш з ног на галаву! Як бы мы яіпчэ з табой жылі?..
С о н я. Хвалюйся лепш пра тое, як ты з ёю жыць будзеш. Гэта яна зараз свой «Always Plus» па ўсёй майстэрні раскідала, а потым будзеш ты ёй на кватэру грошыкі зарабляць. Забудзешся й на тэатр, і на мульцікі! Будзеш коміваяжорам!
К і р ы л a. А ты? Далёка зайпіла? Хутка станеш лесбіянкай, калі гэтак ад мужыкоў лётаць будзеш. Будзеш за Мізэрыю з ейным італьянцам біцца. Ха-ха!
С о н я. Пакуль што ў мяне з гэтым усё ў парадку.
К і р ы л a. А-а! А казала, што не спала з лесніком!
С о н я. Ну ты й свіння!
К і р ы л a. He горшая за цябе!
С о н я. Так. Сто гадоў не бачыліся ёсць пра што пагаварыць. Цёплыя сяброўскія адносіны. Уяўляю, што было б, калі б мы разам жылі!
К і р ы л а. Нічога гэтага не было б! Як ты не разумеепі? Інакш бы ўсё было!
С о н я. He веру я ў гэта, Кірыл.
К і р ы л а. Слухай, мы знаёмыя сем гадоў, чатыры з іх былі разам, а зараз, праз нейкіх сем месяцаў, ты ўжо нічога не памятаеш, ні ўва што не верыш. Няхай. Я разумею: ты пачуваешся зняважанай праз Ніну. Але чаму ты не можаш быць шчырай? I нашто ты тады маніла ўсе гады?
С о н я. Я не маніла.
К і р ы л a. He маніла? Л памятаеш, мы адпачывалі ў санаторыі, і ты сказала: «Гэта нейкая бязглуздзіца: мы ядзім трускаўкі з вяршынамі, а потым ходзім у драўляную прыбіральню на двары. Адзіпае, што мяне суцяшае, дык гэта тое, што мы з табой назаўжды разам». Чаму ты тады зманіла?
С о н я. Наконт прыбіральні?
К і р ы л а. Наконт трускавак!
С о н я. Думаеш, гэта пасамрэч былі буйныя суніцы?
К і р ы л а. Думаю, іпто трэба ўсіх папярэдзіць, што ты не жанчына, а акула. Альбо рэкамендаваць цябе сваім ворагам.
С о н я. Для гэтага ты занадта раўнівы. Ты не вытрываеш тага, што жанчына, якая ад цябе сышла, з тваім ворагам.
К і р ы л а. А-а, усё-ткі ты ад мяне сышла! Толькі што плакалася, што гэта я псракіпуўся да Ніны.
С о н я. Так і ёсць. Слухай, мне ўжо ўсё гэта абрыдла. Мы пайшлі па другім крузе. Можаш папісаць усё, што ты маеіп сказаць, і даслаць мне па пошце. Абяцаю табе, што ўважліва пастаўлюся да ўсіх канструктыўных прапановаў.
К і р ы л а. Дзякуй. Я лепш увасоблю свой негатыўны вопыт у якім-небудзь творчым праекце. Нагірыклад, у п’есе пад назовам «Горшай гадаўкі за Соню я не ведаю». Альбо зраблю на радыё аналітычную праграму «Асцярожна: Соня Дзядзінец».
С о н я. Загадзя магу табе сказаць, што твае задумкі праваляцца.
К і р ы л а. Чаму?
С о н я. Ты не ўмееш абагульняць. Да таго ж людзі мусяць пазнаваць сябе ў героях, а я выключэнне з правілаў.
К і р ы л а. Выключэнні правілы толькі пацвярджаюць.
С о п я. Слухай, Кірыла! Ну нарэшце я апраўдаюся! Справа ў тым што ты правіла, а я выключэнне. Я тады пе зманіла: мы заўсёды будзем разам, але пры гэтым ніколі не сыдземся. «Мы з табой два берагі ў адной ракі...». Песню чуў?
К і р ы л а. Якой ракі?
С о п я. Я ведаю, якой. Як-небудзь потым распавяду. Леппі скажы, ці дарабілі вы мультфільм.
К і р ы л а. Соня, ты проста неверагодна паслядоўны чалавек!
Co н я. Дзякуй.
К і р ы л а. Хм. He. He дарабілі. Ягор ужо збіраўся цябе з вёскі выклікаць. Сказаў, няма цэласнасці, няма стылю.
С о н я. Хацелася б паглядзець. Калі дазволіце, канечне. He пужайся аўтарства мне не трэба. Так прафесійная цікаўнасць.
К і р ы л а. Можна было б. Толькі ты ўсё, глядзі, гвалтоўна не перарабляй, a то я цябе ведаю.
С о н я. Нашто мне? Гэта ж ваш праект.
К і р ы л а. Што гіраўда, то праўда. Але цябе не бракавала б да яго прыцягнуць. Толькі ты загадзя павінна ведаць, што там своеасаблівая канцэпцыя. Ды ты й сама мусіш адразу пабачыць. Дарэчы, калі?
С о н я. Што «калі»?
К і р ы л а. Сустрэцца па гэтай справе мы калі маглі б?
С о н я. А-а. He ведаю. Заўтра падыдзе?
К і р ы л а. Давай, пакуль згаджаешся. Але глядзі Ірынка за кожны малюнак біцца будзе.
С о н я. Гэта натуральна. Але я не думаю, што там шмат што давядзецца перапраўляць. Я Ірынцы ў гэтым плане давяраю.
К і р ы л а. Добра. Тады дакладна: дзе й калі?
С о н я. Як вам зручней я ж чалавек вольны.
К і р ы л а. Тады а сёмай, пасля працы. Прыходзь да Ягора на студыю я з усімі дамоўлюся.
С о н я. Добра.
К і р ы л а. Сонь!
Co н я. Аў?
К і р ы л a. А ты ўпэўненая, што цябе да заўтра ніякі ляснік не звядзс?
С о п я. Ды пу цябе! 3 табой па-сур’ёзнаму ніяк нельга! Сачы лепш за сваёй прыгажуняй, a то прыйдзецца потым яе з італьянцам разнімаць, а пе мяпе. Дарэчы! Мізэрыя! Мы сыходзім!
М і з э р ы я. Нарэшце! (Схамянуўшыся.) Хаця шкада: Ніна, напэўна, пакрыўдзіцца, што я не перамагла яе ў нашай спрэчцы. (Ніяа смяецца.) Нічога. Наступным разам. Галоўнае, запомпі асноўпы тэзіс: «Гэта не тое, што ты думаеш».
Цяпер ужо смяюцца ўсе. Соня й Мізэрыя (Соня нацягнена) цалуюцца з Нінай. Мізэрыя штурхае Кірылу на развітанне кулаком у плячо. Соня глядзіць уверх на вакно, і відавочна, што ёй не на жарт сумна, але гэты сум яна будзе дуіпыць, душыць і япічэ раз дуіпыць. I, магчыма, дарма.
Соня й Мізэрыя, дзівацкія, у пацёртых джынсах і майках у абцяжку, падьтмаюцца па лесвіцы да дзвярэй. Соня думае, што Кірыла ніколі не бачыў яе з даўгімі валасамі, і што ўсё здарылася, магчыма, таму, што яна не брунетка. Кірыла, з напружаным тварам, паліць унізе, ля выхаду з пакоя, і думае, што ніколі не глядзеў у майстэрні на Соню як старонні назіральнік, ніколі не бачыў, каб яна сыходзіла сама па сабе а.тьбо з некім, акрамя яго.
Наверсе Соня дастае з сумкі ключ і машынальна адчыняе дзверы. Раптам яна амаль перапалохана паварочваецца да Кірылы, паказвае на сумку й апраўдваецца: «Яна вісела ў калідоры яшчэ з тых часоў я зусім не планавала нічога такога...». Кірыла, дагэтуль са сківіцамі, сціснутымі ўспамінамі, адразу ўсміхаецца й кажа: «Магла б і зманіць. Добра, не сярдуй. Прыходзь заўтра а сёмай».
«Пакуль», «шчасліва», «бывайце», смех... Дзверы ляскаюць, і знадворку Соню з Мізэрыяй прымае ў абдымкі вечар. Мяккім ветрам, бы рукою, гладзіць іх па галовах і, як бацька, дакарае: «Дарослыя, а жывяце, як дзеці...».
«I сапраўды! Што мы як малыя? Пойдзем да мяне! Мой з’ехаў дадому, а ў нас ёсць бутэлька “кампары”, і поўна ўсялякай смакаты. Пойдзем! Няхай сабе тутака сядзяць і плеснеюць! “Ні-іна”. Хіба гэта ймя? He бядуй!..»
* * *
А я й не бядую: стаю сабе на балконе ў Мізэрыі й пыхкаю дымам у кручоныя вочкі кратаў. Я ведаю, што ўсё яшчэ наперадзе. Што ўсе мужчыны, якія былі ў мяне дагэтуль і будуць пазней, гэта проста цягнікі на шляху да майго суджанага, і я толькі час ад часу мушу рабіць перасадкі, каб дапасці да яго, Я як вынаходнік і даследчык карысных выкапняў: адкрываю мужчыну й рухаюся затым далей. Але няўжо маё жыццё мусіць стаць бясконцай экспедыцыяй з невялікімі прываламі на стаянках падчас распрацоўкі месца пакладаў? Няўжо ж я так і буду шукаць сабе аб’екты страсці замест таго, каб знайсці
ўзаемную страсць альбо... роднасную адасобленасць? I ці ёсць ён, гэты суджаны? Ці не атрымаецца так, што калі Бог дасць мне той самы, «бяспройгрышны» варыянт, я не змагу затрымацца з гэтым мужчынам, а ўсё роўна ўцяку, як і раней, каб пазбегнуць неабходнасці канчатковага выбару? Канцовасці. Ахвярнасці. Кампрамісу. I чаму я так свята веру ў неабходнасць сям’і, але разумею, што маё жаданне аб’яднацца з некім гэта насамрэч гульня ў хованкі са сваёй сутнасцю? Чаму я разрываюся паміж прагай свабоды й у той жа час застаюся звычайнай жанчынай, якая не можа пражыць сама па сабе? I чаму я так зашмат кахаю, і кожны раз назаўжды? Хаця... Чаму «зашмат»? Можа, ува мне заўсёды жыло толькі адно каханне, дадзенае мне спрадвеку? Можа, яно рухалася ўва мне цэласнай плынню і толькі аказвалася накіраваным на таго, хто ў гэты струмень ступаў?
КНІГІ ОНЛАЙН
