Культура як зносіны
выбранае з разваг
Дамінік Татарка
Выдавец: Галіяфы
Памер: 352с.
Мінск 2012
27. Трэба нам усё // Мацічныя чытанні. — 1969. — № 3. — с. 1. Сваім артыкулам Татарка далучаецца да дыскусіі пра місію Маціцы славацкай, якую распачаў на старонках «Мацічных чытанняў» Іван Кадлэчык артыкулам «Які сэнс?» (Мацічныя чытанні. — 1969. — №2. — с. 1).
28. Дыскусійнае выступленне // Культурнае жыццё. — 1968. — № 19. — с. 4. Тэкст падрыхтаваны на аснове магнітафоннага запісу выступлення Д. Татаркі на канферэнцыі Звязу славацкіх пісьменнікаў у Браціславе 30.04.1968.
29. Пра культуру і ўладу//Літаратурны штотыднёвік. — 1990. — № 50. — с. 10. Тэкст падрыхтаваны на аснове стэнаграфічнага запісу выступлення Д. Татаркі на пасяджэнні Клубу маладой інтэлігенцыі Славакіі ў 1968 г.
30. Пісьменнік і грамадства // Мацічныя чытанні. — 1969. — № 5. — с. 3. Дыскусійнае выступленне на актыве славацкіх пісьменнікаў 03.12.1968.
31. Цяпер гаворка ідзе... пра што?//Праца. — 1969. — 1 красавіка. — с. 4—5.
32. Дыялогі з Дамінікам Татаркам (запісаў Марцін Бутора) // Рэха. — 1967. — № 12 — 13. — с. 1—3. Паводле дыскусіі са студэнтамі філасофскага факультэта ўніверсітэта імя Каменскага. Першапачаткова тэкст пабачыў свет у скарочаным варыянце; для гэтага выдання ён быў дапоўнены на аснове рукапісу М. Бутора.
33. Слова мае Дамінік Татарка (запісаў А. Ліегм) // Арыентацыя. — 1968. — № 4. — с. 22—31. Размова ўвайшла і ў кнігу «Супраць дэманаў» (1968). Але ў адрозненне ад першапачатковага тэксту ў гэтым выданні былі апушчаныя некаторыя часткі.
34. На слова з Дамінікам Татаркам (інтэрв’ю з Юліусам Вановічам)//Славацкія погляды.— 1968. — № 3. — с.2—10. Першапачаткова інтэрв’ю выйшла пад назвай «На слова з Дамінікам Татаркам з нагоды яго пяцідзесяцігоддзя».
35. Павучанне з літаратуры (інтэрв’ю з Міхаэлай Юроўскай) // Змена. — 1968. — 21 сакавіка. — с. 4.
36. Пісьменніцкі год 1968 (запісала Агата Пілатава) // Рэпарцёр. — 1969. — № 1. — с. 28—29. Тэкст быў падрыхтаваны на аснове інтэрв’ю, але выйшаў пад назвай «Маналог Дамініка Татаркі», таму што аўтарка свае пытанні не друкавала.
37. Як разумець так званы дэмакратычны працэс... // Культурнае жыццё. — 1968. — № 25. — с. 1. Адказ у анкеце «Сённяшнія перспектывы» на пытанні «№ 1. Што, на вашую думку, магло б паскорыць і ўмацаваць дэмакратычны працэс у Славакіі?» і «№ 2. Вашае меркаванне наконт дыскусійнага пытання пра манапольную плюралістычную палітычную сістэму ў нашай краіне».
38. Пасля прыходу чужых войск... // Славацкія погляды. — 1969. — № 1. — с. 2—3. Першапачаткова тэкст быў надрукаваны без назвы як адказ у анкеце, падрыхтаванай да пяцідзесяцігоддзя Чэхаславацкай рэспублікі.
39. Выбухі бяссілля ці свабоды // Славацкія погляды. — 1969. — № 6. — с. 5—6. Адказ у анкеце славацкіх і харвацкіх пісьменнікаў «Пісьменнік і народ».
40. Да шасцідзясятых угодкаў Чэхаславацкай рэспублікі. Друкуецца паводле тэксту «Дамінік Татарка да шасцідзесятых угодкаў Чэхаславацкай рэспублікі» //
Змены (Мніхаў). — 1983. — № 3. — с. 1—3. Тэкст пачынаецца з заўвагі рэдакцыі: «14 сакавіка 1983 года Дамінік Татарка адзначыў сваё сямідзесяцігоддзе. 3 нагоды гэтай падзеі друкуем да сёння невядомы тэкст, які пяць гадоў таму быў агучаны як адказ у анкеце чэшскага гісторыка Карла Бартошыка да шасцідзесяцігоддзя Чэхаславацкай рэспублікі. Тэкст друкуем без ведама аўтара».
41. Калі мне было дваццаць год... // Змест. — 1986. — с. 69—70. Адказ у анкеце «...а што наконт гэтага думаеце вы?», падрыхтаванай Л. Прахазковай, на пытанні «№ 1. Чым вы займаліся, у што верылі ў свае дваццаць год?» і «№ 2. Што б вы параілі сённяшняй дваццацігадовай моладзі Чэхаславакіі?». Тэкст быў надрукаваны ў самвыдатаўскім часопісе «Змест» у сакавіку 1985 года.
Змест
I.
Невядомы твар 6
Да пытання духоўнай арыентацыі ў славацкай белетрыстыцы 12
Слова да дыскусіі 21
Пра пазітыўную праграму нацыянальнай літаратуры. 29
Слова пра авангард 31
II
Пра ўшанаванне багоў 36
Культура як зносіны 77
Свядомасць культуры 90
Размовы пра культуру 1 100
Размовы пра культуру II 103
Размовы пра культуру III 111
Блуканні па Славакіі 118
III.
Роздум пра выставу Рудольфа Угра 148
Венеры Тотга 152
Дзяржаўнае ўшанаванне Уладзіміра Кампанэка 156
Крэматорый Мілучка і некалькі слоў пра выяўленчае мастацтва 159
Ціхая радасць 166
Пекла і рай у творчасці Эрвіна Семіана 174
Дзівосны вол 178
Дабрадзейнасць Мілана Лалуга 187
IV.
Месца Божае — месца чалавечае 196
Фігуры-цэзарапапы раз і назаўсёды сыходзяць? 208
Студэнцкае паўстанне ў Парыжы 215
Што неабходна Браціславе як сталіцы? 227
Узнаўленне Маціцы славацкай 234
Яшчэ раз пра Маціцу славацкую 238
Трэба нам усё 244
Дыскусійнае выступленне 248
Пра культуру і ўладу 258
Пісьменнік і грамадства 267
Цяпер гаворка ідзе... пра што? 271
V.
Дыялогі з Дамінікам Татаркам 276
Слова мае Дамінік Татарка 283
На слова з Дамінікам Татаркам 307
Павучанне з літаратуры 319
Пісьменніцкі год 1968 326
Як разумець так званы дэмакратычны працэс 332
Пасля прыходу чужых войск 334
Выбухі бяссілля ці свабоды 336
Да шасцідзясятых угодкаў Чэхаславацкай рэспублікі 338
Калі мне было дваццаць год 342
Каментар 343
Літаратурна-мастацкае выданне
ТАТАРКА Дамінік
КУЛЬТУРА ЯК ЗНОСІНЫ
Выбранае з разваг
Адказны за выпуск: Зміцер Вішнёў Рэдактар: Алена Карп Дызайн вокладкі: Сяргей Кандраценка Вёрстка: Сяргей Кандраценка Карэктар: Кацярына Макарэвіч
Падпісана да друку 16.08.2012. Фармат 84*108 1/32.
Папера афсетная. Гарнітура Serif. Друк афсетны.
Ум. друк. арк 18,48. Ул.-выд. арк 15,95. Наклад 500 асоб.
Замова 2154.
Прыватнае выдавецкае унітарнае прадпрыемства «Галіяфы». Лй №02330/0150300 ад 08.04.2008.
Вул. Брылеўская, 11-44, 220039, г. Мінск.
E-mail: vish@bk.ru www.goliafy.com
Друк ТДО «НоваПрынт» ЛП № 02330/0552786 ад 25.02.2009 г. Вул. Геалагічная, 59-4-10, 220047, г. Мінск.
ДАМІНІК ТАТАРКА (1913-1989) — вядомы славацкі пісьменнік, эсэіст, публіцыст, яскравы прадстаўнік дысідэнцкай і апазіцыйнай славацкай літаратуры.
Нарадзіўся ДамінікТатарка 14 сакавіка 1913 года ў Дрыеновым (Славакія), паходзіў са шматдзетнай сялянскай сям'і. Скончыў філасофскі факультэт Карлавага ўніверсітэта ў Празе (1934—1938), вучыўся ў Сарбоне (1938—1939).
Падчас другой сусветнай вайны працаваў выкладчыкам славацкай і французскай мовы ў школе, браў удзел у славацкім нацыянальным паўстанні (1944).
Пасля заканчэння вайны працаваў рэдактарам газет «Нацыянальнае адраджэнне», «Праўда», штотыднёвіка «Культурнае жыццё», кінасцэнарыстам. Актыўна ўдзельнічаў у грамадска-палітычным жыцці. У1968—1969 гг. далучыўся да барацьбы за дэмакратычныя змены ў краіне, выказваўся супраць савецкай акупацыі.
У 1969 годзе адмовіўся ад членства ў камуністычнай партыі, у 1971 годзе — выключаны са славацкага Саюза пісьменнікаў. Быў перанаследаваны, творы яго былі забароненыя. Адным з першых падпісаў «Хартыю-77».
Першыя творы Дамініка Татаркі з'явіліся ў друку яшчэ перад другой сусветнай вайной. У1942 годзе пабачыла свет яго першая кніга — зборнік навел «У боязі пошуку». Вядомы чытачу як аўтар празаічных мастацкіх тэкстаў (раманы «Фарная рэспубліка» (1948), «Панна чараўніца» (1944), аповесць «Дэман згоды» (1963)), эсэіст («Супраць дэманаў» (1968), «Размовы пра культуру і зносіны» (1995)), перакладчык з французскай мовы, сцэнарыст (у 1966 годзе паводле яго сцэнарыя С. Угэр стварыў фільм «Панна чараўніца»),
Атрымаў нацыянальную прэмію (1949) і чэхаславацкую прэмію міру (1951) за раман «Фарная рэспубліка».
Памёр Дамінік Татарка 10 траўня ў Браціславе. У 1990 — пасмяротна рэабілітаваны. У гэтым жа годзе ў Стакгольме была заснаваная літаратурная прэмія імя Дамініка Татаркі.
ISBN 978-985-6906-81-0
ВЫДАВЕЦТВА
ГААІЯФЫ
КНІГІ ОНЛАЙН
