КНІГІ ОНЛАЙН
Пошук сярод кніг, што прайшлі індэксацыю гуглам. Некаторыя кнігі гугл не знаходзіць
Лібрэта Аскара Корвіна-Мілеўскага. Аперэтка"* была напісана ў 1840 г. Прэм’ера, верагодна, адбылася ў Вільні ў красавіку альбо маі 1841 г. У Гродне фрашка была паказана 8 верасня 1841 г. У лістападзе 1843 г. «Латарэя» ставілася ў Мінску пад кіраўніцтвам аўтара. 12 верасня 1846 г. С. Манюшка дэбютаваў з «Латарэяй» у Варшаве. * * * Першае выкананне «Латарэі» па-беларуску ажыццёўлена 14 кастрычніка 2009 г. на сцэне Залы камернай музыкі імя Рыгора Шырмы Беларускай дзяржаўнай філармоніі ў аркестравай рэдакцыі Уладзіміра Байдава. Пераклад з польекай размоўных дыялогаў Васіля Сёмухі, пераклад паэтычных фрагментаў Святлены Немагай. Друкуецца ўпершыню. Пастановачная група: Дырыжор-пастаноўшчык Рэжысёр-пастаноўшчык Хормайстар Уладзімір Байдаў Андрэй Каламіец Наталля Міхайлава Дзеючыя асобы і выканаўцы: Н е з н а ё м ы Міхаіл Русіноўскі, Сяргей Лазарэвіч Ш л я х ц і ц к і, землеўласнік Андрэй Каламіец Г а н н a, яго дачка Яўгенія Каральчук Я н Піоркевіч, канторскі служачы Сяргей Клачкоў [Доўгушаў] Бібулкевіч, былы межавы рэгент Уладзімір Громаў 1 ц а к Амстэрдам, прадавец латарэйных білетаў Віктар Скорабагатаў П а ш т а л ь ё н Яўген Глебаў Р э й r р а с, аграном Аляксандр Лешчанок Фотаздымкі спектакля ўзяты з інтэрнэту. Святлена Немагай *** Акрэсленне «аперэтка» (польск. operetka) у дачыненні да «Латарэі» фігуравала на афішы варшаўскай прэм’еры твора ў 1846 г. і выданні куплетаў Бібулкевіча ў штотыднёвіку «Лютня». Распаўсюджаны на тэрыторыі ўсёй былой Рэчы Паспалітай у канцы XVIII — першай палавіне XIX ст., дадзены тэрмін з’яўляецца вытворным ад італьянскага тэрміна «operetta» — даслоўна «маленькая опера». Па-сутнасці, у акрэслены перыяд абодва варыянты тэрміна — «аперэта» і «аперэтка» — азначалі адно і тое ж: музычна-сцэнічны твор меншага маштабу і больш непераборлівы па стылі, чым «сапраўдная» опера. Патрэба замацавання тэрміна «аперэтка» ў сучасным беларускім культуразнаўстве абумоўлена неабходнасцю адрознення адпаведнага кола твораў ад аперэты ў яе сучасным значэнні, якая набыла свае жанравыя рысы ў другой палавіне XIX — першай палавіне XX ст. (у творчасці Ж. Афенбаха, Ф. Эрве, I. Штрауса, I. Кальмана, Ф. Легара і інш.). КАРМАНЬЁЛ*, АЛЬБО ФРАНЦУЗЫ ЛЮБЯЦЬ ЖАРТАВАЦЬ (Karmaniol czyli Francuzi lubiq zartowac) Камедыя-опера (вадэвіль) y двух актах Лібрэта Аскара Корвіна-Мілеўскага паводле вадэвіля Мары-Эмануэля Тэўлона дэ Ламбэра, Філіпа дэ Форжа і Эрнэста Жэма". Камедыя-опера была напісана ў Вільні ў 1841 —1842 гг. Па непацверджаных даных прэм’ера адбылася ў Вільні ў 1842 г. Спектакль быў таксама адноўлены ў Вільні ў 1844 г. Пры жыцці кампазітара камедыя-опера была пастаўлена таксама ў Жытоміры (1852) і Львове (1871). Пераклад з польскай мовы Святлены Немагай. Друкуецца ўпершыню. Тытульная старонка партытуры оперы «Карманьёл» Свяпглена Немагай * Імя галоўнага героя, вынесенае ў назву твора, пераклікаецца перш за ўсё з французскай «Карманьёлай». Аднак, зыходзячы з фабулы, становіцца зразумелым, што знакамітая песня Французскай рэвалюцыі адсутнічае ў вобразным коле п’есы. Аўтарам вадэвіля было важным падкрэсліць у яго назве месца дзеі — вобласць П’емонт, дзе знаходзіцца горад Карманьёла (іт. Carmagnola). Менавіта паходжанне галоўнага героя са шматкультурнага і шматнацыянальнага П’емонта з’яўляецца ключавым для яго вобраза. ** Мары-Эмануэль Тэўлон дэ Ламбэр (Marie-Emmanuel Theaulon de Lambert, 1787—1841) — досыць модны ў 1830—1840-я гг. французскі драматург. Падчас рэстаўрацыі Бурбонаў ён напісаў каля 250 драматычных п’ес, пераважна камедый, большасць з якіх аказаліся п’есамі-аднаднеўкамі. Тым не менш яго творы ў канцы 1830 — пачатку 1840-х гг. часта фігуравалі на афішах польскіх тэатраў. Так, напрыклад, «Gazeta Рогаппа» №152 за 1837 г. інфармавала пра пастаноўку ў Варшаве двухактовай камедыі М. Тэўлона «Камінар». Філіп дэ Форж (PhilippeAuguste Pittaud de Forges, 1803—1881) — французскі драматург, аўтар шматлікіх вадэвіляў, напісаных у супрацоўніцтве з Адольфам дэ Лёвэнам, Эмануэлем Тэўлонам, Жанам-Франсуа Баярдам і інш. Напісаў некалькі лібрэта для камічных опер і аперэт Жака Афенбаха і Адольфа Адана. Эрнэст Жэм (Ernest Jaime, 1802— 1884) быў асобай з шырокім спектрам творчых інтарэсаў. Вызначаў сябе як паэт, драматург і выдавец, быў калекцыянерам выяўленчага мастацтва. ГАЛЬКА (Halka) Опера ў двух актах. Рэдакцыя 1847 г. Лібрэта Уладзіміра Вольскага. Першая, двухактовая, рэдакцыя створана ў 1846—1847 гг. Прэм’ера оперы (канцэртнае выкананне) адбылася 1 студзеня 1848 г. у Вільні. Прэм'ера оперы ў сцэнічным увасабленні адбылася 16 лютага 1854 г. таксама ў Вільні. * * * Першае выкананне двухактовай версіі оперы «Галька» па-беларуску ажыццёўлена 5 красавіка 2019 г. Опернай студыяй Беларускай дзяржаўнай акадэміі музыкі. Пераклад лібрэта з польскай мовы Святлены Немагай. Друкуецца ўпершыню. Пастановачная група: Музычны кіраўнік і дырыжор Аляксандр Высоцкі Рэжысёр-пастаноўшчык, аўтар сцэнічнага вырашэння і відэапраекцыі Ганна Маторная Хормайстар Сяргей Аграновіч Харэограф-пастаноўшчык Сяргей Мікель Канцэртмайстар Ангеліна Грыгор’ева Дзеючыя асобы і выканаўцы: Ч a in н і к Руслан Маспанаў С о ф ’ я , яго дачка Дар’я Тарасевіч Я н a ш Уладзіслаў Барткевіч Д з е м б a , маршалак Чашніка Ілья Пеўзнер Сяляне з маёнтка Г а л ь к а Дар’я Ваўковіч Ё н т а к Міхаіл Клепец Ж а н ч ы н а з м а ё н т к а Ірына Лой Л і р н і к і Ван Сіін, Юань Мэн. Цю Цзюнь Чжы Госці на вяселлі, музыканты. сяляне, сялянкі — артысты хору Опернай студыі, студэнты кафедры спеваў. Артысты балета Алена Германовіч, Святлана Марцінкевіч-Салаўцова, Настасся Голешава, Аляксандр Місіюк, Уладзіслаў Пазлевіч. Навучэнцы Рэспубліканскай гімназіі-каледжа пры Беларускай акадэміі музыкі Марыя Дзеева, Настасся Іода, Дар’я Мікулік. У спектаклі прымаў удзел малодшы хор хлопчыкаў Рэспубліканскай гімназіікаледжа. Мастацкі кіраўнік — Вольга Іжык, канцэртмайстар — Вераніка Непарожняя. Фотаздымкі спектакля — Сяргей Махаў. Святлена Немагай Будынак былой Віленскай ратушы, дзе ў час жыцця С. Манюшкі адбылася прэм’ера — першае канцэртнае выкананне оперы «Галька». Фота Яна Булгака. 1912 г. ІДЫЛІЯ (Sielanka) Опера ў двух актах Лібрэта Вінцэнта Дуніна-Марцінкевіча было напісана ў 1842—1844 гг. Упершыню «Ідылія» пастаўлена на сцэне ў Мінску 9 лютага 1852 г. (па старым стылі). Мінск у 1850-х гт. «Куток Верхняга горада». Аўталітаграфія В. Сташчанюка. 1986 г. 3 арыгінальнага тэксту афішы: «С дозволенйя начальства в субботу 9 февраля 1852 года будет представлена гг. любйтелямй (в пользу бедных) опера в двух действйях на польском й простонародном языке, сочйненйя Вйкентйя Мартйнкевйча с музыкою Монюшкй, Кржйжановского й прочйх под заглавйем «Селянка». Паводле некаторых звестак (дадзеныя не пацверджаныя дакументальна), на працягу 1853—1855 гг. опера была паказана на прыватных сцэнах у Бабруйску, Віцебску, Нясвіжы, Слуцку і Глуску. В. Дунін-Марцінкевіч і трупа Мінскага тэатра. Фота 1850-х гг. Рукапіс арыі Камісара з оперы «Ідылія». Сляды страчанай партытуры «Сялянкі» рассеяны ў некаторых пісьмовых крыніцах. Так, першы біёграф Станіслава Манюшкі. выдавец Аляксандр Валіцкі, у сваёй манаграфіі аднатаваў наступнае: «Ідылія. опера ў 2-х актах. Словы В. Марцінкевіча. Пастаўлена ў Менску аматарскім тэатрам у 185... годзе. Рукапіс загінуў. Маю толькі: раманс («Літасці, малю, літасці...») і спеў («Мая люба, мая міла...»). Прыгожы там быў спеў «Чарадзейка» і дуэт («Як жа мілаў вясковым зацішшы.Некаторыя звесткі аб лёсах партытуры «Сялянкі» захоўваюцца ў лістах Цэзарыя Тэраевіча і Камілы Асіповіч (дачкі В. Дуніна-Марцінкевіча)". Да нашага часу дайшлі два музычныя нумары з оперы — «Ах!» («Мая люба...») — спеў камісара Бонавентуры Выкрутача і фрагмент дуэта Юліі і Караля. Кампазітар Уладзімір Кур’ян — аўтар музыкі да пастаноўкі спектакля «Ідылія» тэатра імя Янкі Купалы ў 1993 г. — на аснове гуказапісу спеваў Стафаніі Сасноўскай. праўнучкі Вінцэнта Дуніна-Марцінкевіча’", ажыццявіў мастацкую рэканструкцыю сцэны Навума Прыгаворкі з фіналу I акта оперы. * * * Лібрэта «Ідыліі» выдадзена ў 1846 г. у Вільні. Тытульная інфармацыя першага асобнага выдання: Sielanka: Opera we dwoch aktach. Napisana przez Wincentego Dunin Marcinkiewicza. Wilno. Drukiem Jozefa Zawadzkiego, 1846. Першай публікацыі спадарожнічаюць цэнзарскія нататкі-пазнакі: «Одобряется к представленню. С. Петербург. 27 января 1845. 111 Отделення OPERA WE DWOCB AKTACH. lEhntmttgo Tiumn JDanlobtttoina. * Walicki A. Stanislaw Moniuszko. Warszawa, 1873. S. 118. Спеў («Moja luba») — гэта адзіны захаваны ў паперах А. Валіцкага музычны нумар (Aria) Камісара «Мая люба, мая міла...» (сцэна III, акт II); спеў «Чарадзейка» — верагодна, гэта спеў Караля «Nie patrz na mnie, nie patrz, prosz?» («He глядзі так на мяне ты») са словамі «Tys czarodziejka prawdziwa» (№ 7, сцэна IX. акт II); апошні «Дуэт» — гэта дуэт Караля і Юліі «О jak jest milo w wiejskiej zaciszy» (№ 8, сцэна IX, акт II). Раманс ca словамі «Litosci, blagam, litosci» не надаецца да ідэнтыфікацыі паводле захаванага лібрэта. Магчыма, А. Валіцкі ўзгадаў інцыпіт спеву з іншага твора С. Манюшкі. ** Niemahaj S. Zaginione opery і operetki Stanislawa Moniuszki do librett Wincentego DuninaMarcinkiewicza: ksztalt, losy, w^tpliwosci / S. Nemahaj // Operowy kontrapunkt. Libretto w Europie Srodkowej i Wschodniej. Poznan, 2014. S. 197—226. Тытульны аркуш выдання лібрэта оперы «Ідылія». Вільня, 1846 г. *** Гуказапіс ажыццявіў кандыдат філалагічных навук Язэп Янушкевіч. Собственной ЕГО ВЕЛНЧЕСТВА Канцелярям Помоіцннк Старшего Чяновннка Надворный Советннк А. Урель. Печатать позволяется с тем, чтобы по отпечатанню представлено было в Ценсурный Комнтет узаконенное чнсло экземпляров. Внльно. 5 мая 1844 года. Нсправл[яюіцнй] Долж[ность] Ценсора, Коллежскнй Асессор н Кавалер А. Мухнн». У арыгінале лібрэта прадстаўнікі шляхецкага стану размаўляюць папольску, сяляне — па-беларуску. У сітуацыях, калі шляхцянка Юлія альбо Камісар звяртаюцца да падданых, яны пераходзяць на беларускую мову. Такім чынам, «Сялянка» В. Дуніна-Марцінкевіча — С. Манюшкі з’яўляецца музычналітаратурным помнікам, які фіксуе і непасрэдна адлюстроўвае моўныя суадносіны паміж прадстаўнікамі розных станаў у тагачаснай Беларусі.