КНІГІ ОНЛАЙН
Пошук сярод кніг, што прайшлі індэксацыю гуглам. Некаторыя кнігі гугл не знаходзіць
Люка падумаў, што дзядок, мусіць, трохі прыдуркаваты. — Я. Мне патрэбен мансіньёр Асторы. Можна яго бачыць? Дзядок прасунуў галаву ў прыадчыненыя дзверцы брамы. — Каго вам трэба? — перапытаў, прыклаўшы руку да вуха. — Мансіньёр Асторы,— паўтарыў Люка, павысіўшы голас. Ён зразумеў, што стары дрэнна чуе, але не хацеў вымаўляць гэта імя занадта гучна, баючыся, што мансіньёр дома і пачуе яго. — А-а! — вымавіў нарэшце стары.— Яго няма. — Ён пайшоў ужо? — He, яго тут больш няма. — Дзе ж ён тады? — Яго тут няма,— сказаў зноў стары, які выйшаў, нарэшце, з-за варот і наблізіўся да Люкі. — Як, яго наогул няма? — перапытаў хлопец. — Так, я ж сказаў, што яго тут болып няма, не разумееш? 3 таго часу, як атрымаў новае прызначэнне, ён тут болып не жыве. Люка збянтэжана паглядзеў на старога. Што яшчэ за новае прызначэнне? Вядома, яно было на прыступку вышэй, нават у параўнанні з тым, што казаў дон Альда. — Дзе я магу яго знайсці? — запытаўся ў старога. — Як вы кажаце? — Дзе яго можна знайсці? — пракрычаў Люка. — А-а! Гэта на вуліцы Арнальда да Брэшыя, нумар 20, у каледжы. Але тут ён даўно не жыве, разумееш? — Я разумею,— адказаў Люка.— Вы мне можаце растлумачыць, як туды даехаць? Дзядок падумаў трохі, апусціўшы галаву, потьім сказаў: — О, гэта вельмі цяжка. Далёка адсюль. Трэба сесці на сёмы трамвай, даехаць да плошчы Адраджэння і сесці...— Ён пачухаў патыліцу, пасля працягваў: —На дваццаць другі, што ідзе да плошчы Кавура, пасля...— Стары зноў задумаўся. — He,— вымавіў ён нарэшце,— лепш ехаць іншым шляхам. Сядайце на чацвёрты нумар, на трамвай нумар чатыры, я кажу, едзьце да праспекта Аргенціна, пасля... пасля перасядзьце на тралейбус, тралейбус нумар... нумар...— Ён зноў пачухаў патыліцу, імкнучыся ўспомніць, на які тралейбус трэба перасесці.— Тралейбус... тралейбус...— Нарэшце стары паглядзеў на Люку і трохі збянтэжана сказаў: —He, не памятаю. — Тады можа скажаце,— папрасіў хлапец,— каля чаго гэта? — Яна перасякае вуліцу Джузэпе Вердзі. Але цяжка даехаць. Лепш ісці пешшу да канца гэтай вуліцы, потым... Чакай, я паклічу Антоніо. Ен увайшоў y браму i пачаў клікаць: — Антоніо! Антоніо! Падышоў чалавек сярэдняга веку, з рыдлёўкай у руках. — Што здарылася? — спытаў. — Антоніо, ты ведаеш, дзе жыве Асторы? — Ці не на вуліцы Абеліска? — He, не, там ён ужо не жыве, ён зноў пераехаў. Цяпер жыве на вуліцы Арнальда да Брэшыя. Антоніо і стары пачалі спрачацца наконт вуліц і трамваяў. Антоніо крычаў, імкнучыся даказаць старому сваё. Нарэшце Люка страціў цярпенне. — Дзякуй вам,— сказаў.— Я паспрабую знайсці сам. Спытаю ў якога-небудзь паліцэйскага. — Ага, гэта лепш,— згадзіўся стары.— Ён павінен ведаць. Яго падтрымаў і Антоніо: — Канешне, ён напэўна ведае, але і без яго няцяжка знайсці. Убачыце, што я меў рацыю. Люка накіраваўся далей, пакінуўшы абодвух каля брамы ў гарачай спрэчцы. «Вуліца Арнальда да Брэшыя...» Нарэшце Люка знайшоў яе. Вароты былі адчынены. Хлопец увайшоў і спытаў у парцье, ці можна бачыць мансіньёра Асторы. Той адказаў не адразу. Прайшло колькі часу, перш чым ён падняў галаву ад газеты і паглядзеў на Люку. Позірк у яго быў стомлены, абыякавы, твар з мутнымі, нібы шклянымі, вачамі гаварыў за тое, што ён не пачуў альбо не зразумеў, аб чым яго пытаюць. — Прападобны айцец дома,— вымавіў ён нарэшце.— Але не ведаю, ці прымае. Як я павінен далажыць? Люка назваў прозвішча, і парцье пайшоў. Гле- дзячы на чалавека, які цяжка падымаўся па лесвіцы, хлопец успомніў, што парцье сказаў «прападобны айцец», тады як на пісьме дона Альда стаяла толькі «мансіньёр». Добра ж ведае свяшчэннік свайго сябра! Ён падумаў, што прападобны Асторы можа пакрыўдзіцца ці будзе смяяцца, прачытаўшы «мансіньёр», і пачаў меркаваць, ці нельга паправіць адрас альбо памяняць канверт і перапісаць усё нанава; тым больш, што імянны канверт на такую важную асобу не мог зрабіць ніякага ўражання і таму страчваў сваё значэнне. Але пасля зразумеў, што цяпер позна рабіць што-небудзь. «Зрэшты,— разважаў Люка,— духоўныя асобы не павінны надаваць такім рэчам вялікага значэння. Ды і зрабіць ужо нічога нельга. Хай будзе, што будзе». Але такое рашэнне не надта супакойвала. Вярнуўся парцье. — Прападобны айцец заняты,— сказаў ён.— Прасілі трохі пачакаць. Потым зайшоў у сваю будку і зноў уткнуўся ў газету. Люка застаўся стаяць, думаючы пра адрас на канверце. У глыбіні пад’езда была відаць частка двара з вялікім вазонам насупраць уваходу. У вазоне расло нейкае незнаёмае дрэва з шырокімі бліскучымі лісцямі. Зямля і брукаваны двор былі вільготныя, мусіць, нядаўна палітыя. Зверху ў двор глядзелі шматлікія вокны, якія цяпер былі зачынены. Магчыма, айцец Асторы быў якраз за адным з гэтых вокнаў і мог бачыць Люку, можа, нават разглядаў яго. Пры гэтай думцы хлопец зноў вярнуўся ў пад’езд. Адсюль быў відзён невялікі куток двара. Дом быў стары і пахнуў цвіллю. На сценах сям-там віднеліся трзшчыны, мармуравыя прыступкі былі сцёрты, адшліфаваны нагамі за многія гады. Парцье сядзеў нерухома за шклянымі дзвярыма, і Люку была відна толькі яго галава, схіленая над газетай. Здавалася, што чалавек спіць,— настолькі нерухома сядзеў ён на сваім месцы. Ва ўсім вялізным доме панавала цішыня, у пад’езд ледзь прабівалася святло, таму пад столлю ўвесь час гарэў старажытнай формы шэры ад пылу ліхтар. Вуліца таксама была ціхая. У той час як Люка імкнуўся ўспомніць дарогу, у швейцарскай раптам зазвінеў званок. Парцье падняў галаву, паглядзеў яшчэ раз у газету, потым устаў, не спяшаючыся накіраваўся ўверх па лесвіцы. Марудлівасць парцье падбадзёрыла Люку. «Відаць,— зазначыў ён сабе,— гаспадар тут сапраўды добры». — Прападобны айцец свабодны. Уваходзьце. У Люкі трывожна забілася сэрца. «Трэба ўзяць сябе ў рукі,— падумаў ён.— Няма чаго хвалявацца. Ён жа таксама чалавек, як усе іншыя». Хлопец неадступна ішоў за парцье. Той падняўся на другі паверх, збочыў у невялікі, засланы дыванамі калідор, спыніўся перад дзвярыма. Пастукаў. Праз нейкую хвіліну пачуўся голас: — Уваходзьце. Люка ўвайшоў. У пакоі за шырокім пісьмовым сталом сядзеў свяшчэннік сярэдніх год, хударлявы, суровы з вьігляду. Хлопец прывітаўся і адразу пачаў тлумачыць, хто ён такі і чаго хоча. Было непрыемна, пакутліва цяжка называць імя і прозвішча, расказваць пра сям’ю і жыццё чалавека, якога звалі Люка. Хлопцу здавалася, што той, пра каго ён гаворыць, зусім другі чалавек, а не ён, Люка, не такі, якім бачыў сябе заўсёды. Нейкі аморфны чалавек, які выпадкова носіць тое ж імя і мае тыя ж самыя жыццёвыя прыгоды. У пакоі панаваў прыцемак. Размаўляючы, Люка разглядаў за спіной свяшчэнніка стэлажы з кнігамі, кнігі стаялі радамі, але няроўна, нахіліўшыся адна да адной, нібы стомленыя. Абапал вялікага чорнага, паточанага шашалем стала таксама стаялі кнігі, таксама нахіленыя на адзін бок. За ўсім адчуваўся беспарадак. На невялікім століку Люка ўбачыў драўляную мадэль царквы, некалькі чарніліц, старыя кнігі з каляровымі закладкамі і абшарпанымі вокладкамі. Тут жа на талерцы стаяў падсвечнік, з якога мудрагелістымі ўзорамі звісалі застылыя ручайкі воска. Час ад часу Люка пазіраў у твар свяшчэнніку, які слухаў моўчкі, узлакаціўшыся на стол, падпершы рукой падбародак. Зрэдку пальцы яго варушыліся, то гладзячы, то прыціскаючы шчаку. — Дон Альда,— вымавіў нарэшце свяшчэннік,— але, але... дон Альда...— Здавалася, ён імкнецца ўспомніць, хто такі гэты дон Альда.— Ах! — усклікнуў ён праз хвіліну.— Дон Альда. Як ён там маецца? — Добра,— адказаў Люка. — Ах, як прыемна, як прыемна,— загаварыў, усміхаючыся, святы айцец.— Які добры чалавек. — Ага,— згадзіўся Люка,— вельмі добры чалавек. Сапраўдны анёл дабрадзейнасці. — I вы прыехалі адтуль? — Так, па прычынах, аб якіх я вам расказаў. Свяшчэннік апусціў галаву і змоўк, задумаўся. Твар яго зноў пасуровеў. Маўчанне было цяжкае, у цёмным пакоі вісела нерухомая цішыня. — Праўду кажучы,— вымавіў нарэшце свяшчэннік, падняўшы на Люку вочы,— я не бачу, чым вам дапамагчы. Што я магу зрабіць? Адной- чы, праўда, я дапамог юнаку, якога дон Альда прыслаў да мяне. Але тады я мог зрабіць гэта. Люка сядзеў, сашчапіўшы на каленях рукі. Лры словах свяшчэнніка ён да хрусту сціснуў пальцы. — Але...— загаварыў ён нясмела,— мне не трэба многа. Хаця б якую-небудзь работу. — He, не, ні ў якім разе! — энергічна запярэчыў прападобны айцец.— Якая можа быць гаворка пра якую-небудзь работу. Трэба мець на ўвазе занятак прыстойны, варты, сапраўдную работу, а не гаварыць пра якую-небудзь работу. — Яно так,— згадзіўся Люка,— але я хацеў сказаць, што для пачатку гэта можа быць работа з невялікім заробкам. Трэба ж з нечага пачаць. — Вядома, вядома, я добра разумею, аб чым вы гаворыце, і, каб меў магчымасць, дапамог бы з прыемнасцю. Люка нічога не адказаў. Ён нават супакоіўся трохі і ўжо не сціскаў пальцы, імкнучыся адолець хваляванне. Сядзеў моўчкі, паклаўшы руку на крэсла. — Пабачым... пабачым...— загаварыў між тым Асторы. Ён падпёр рукой шчаку і сядзеў, задумаўшыся. У сэрцы хлопца зноў варухнулася надзея. Можа, цяпер ён пачуе добры адказ. — А чаму,— спытаў Асторы, гледзячы яму ў вочы,— вам не вярнуцца дамоў? Я думаю, што там, у сябе, вам лягчэй было б уладкавацца. Люка збянтэжыўся. Як быццам чалавек, якога ён чакаў спераду, раптам з’явіўся ў яго за плячыма. — Я вам ужо казаў. Гэта проста немагчыма. Толькі час змарную. — Але, друг мой,— запярэчыў свяшчэннік,— тут таксама нялёгка, я сапраўды не ведаю, што для вас зрабіць. Вы дарэмна цешыце сябе надзеямі, калі кідаеце вёску і едзеце ў горад. — Я вельмі спадзяваўся на вас,— прамовіў Люка.— У мяне няма іншай падтрымкі... Калі не можаце дапамагчы вы... Свяшчэннік зноў усміхнуўся, і твар яго адразу змяніўся. Здавалася, у яго два абліччы: адно сур’ёзнае, нават суровае, другое лагоднае, добразычлівае. Мусіць, такое ўражанне рабілі губы, тоўстыя і адвіслыя, якія надавалі свяшчэнніку суровы, гнеўны выраз, калі ён быў сур’ёзным, і адкрываліся, расплываліся на ўвесь твар, калі чалавек усміхаўся. — Нядобра, нядобра, дон Альда зрабіў нядобра, прымусіўшы вас разлічваць на мяне. Лагоднейшы чалавек. Гатоў пайсці ў заклад, што ён нават запэўніў вас, быццам я абавязкова знайду што-небудзь. Так ці не?