Магабгарата
выбраныя аповеды
Выдавец: Янушкевіч
Памер: 484с.
Мінск 2022
А калі саб’яце — тут жа зь яго вынікне й амрыта, разнакія лячы-травы й самацьветы ўсялякія.
Таму зьбеце, багі, мора ды агорайце амрыту!»
Тйкдя ў сьвятой Магабгараце ў Разьдзеле пачатку іўя частка.
Гаворка ідзс пра капя Ўччайхшраваса.
kalpa— адзін кругабсг існаваньня сьвсту, роўны тысячы вялікіх вякоў (mahdyuga-), кожны зь якіх складасцца з чатырох частак: Krca-yuga-, Tretayuga-, Dvapara-yuga-, Kali-yuga-. Працягласьць вякоў розьніцца ў розных крыніцах, алнак калі прыняць вялікі вск за адзінку, то Крыта-вск роўны 4/10, Трэта-вск — 3/10, Двапара-век — 2/10, а Калі-вск — і/ю.
ЧАСТКА 16
Вазьнічы прамовіў:
і Есьць Мандара, гара з гораў, што лазою спавітая. Шматлікія пікі яе, што аблокі, бялюткія.
2 Там розныя пяюць птахі, там розныя жывуць зьвяры, самі богі там час бавяць ды кіннары з апсарамі.
3 На ’дзінаццаць яна тысяч уздымаецца ёджанаў, і на столькі ж ідзе тысяч каранямі яна ў зямлю.
4 Ня здолеўшы яе вырваць, гару тую, усе багі да Ві'шну падышлі й Брагмы ды прамовілі ім тады:
5 «Зрабеце нам цяпер ласку, дзеля нас пастарайцеся! Пасобце нам вырваць гару — гэту Мандару слаўную!»
6 «Ахвотна!» — ім Вішну адрок разам з Брагмам, о Бгаргава3. Папрасілі тады разам яны Шэшу Бясконцага, і за справу ўзяўся ураз зьмей на просьбу Нараяны.
7 I тады ўладара гораў вырваў Шэша магутлівы
з усімі лясамі разам ды з усімі, хто ў лесе жыў.
8 Да мора затым падышлі ўсе багі ды прамовілі: «Твае воды зьбіваць будзем мы цяпер дзеля амрыты!»
9 I прамовіў ім пан водаў: «Калі долю вы мне дасьце, я пакуты сьцярплю стойка ад кручэньня крутой гары!»
ю Да ўладцы тады чарапах падышлі багі з чортамі й папрасілі: «Пабудзь, пане, ты апорай для Мандары!»
п Даў ім згоду пан чарапах, і на сьпіне яго тады вяршыню ўмацаваў Індра прыстасоваю хітраю.
12 I ўзяліся багі тут жа разам з данава-дайт’ямі па амрыту зьбіваць мора, й была ім калатоўкаю крутая Мандара-гара4, а вяроўкай — зьмей Васукі5.
3 Тут Шаўнака.
4. Паказальна, што ў санскрыце тут алітэрацыя: manthanam mandaram krtva ‘зрабіўшы Мандару калатоўкаю’.
5. Vdsuki— адзін з трох зьмяіных валадароў, побач зь вялікім Шэшам і Такша-
кам.
13
*4
15
16
17
1S
19
20
21
22
23
24
25
26
27
6.
7
8.
За адзін ягоны кансц узяліся тады чарты, а багове усім гуртам абхапілі ягоны хвост. Бясконцы6 ж валадар Вішну галаву падымаў яму і знову апускаў потым, велямудры Нараяна, бо як зьмея багі рэзка цягнулі на сябе, тады вырываўся зь яго пашчы моцны вецер, агонь і дым. Лў небе той дым скідаўся на хмары бліскавічныя, штоўпекленых багоў спорна палівалі залевамі. Зь вяршыні ж гары угору біў няспынны паток цьвятоў і багоў а чартоў разам вянкамі асыпаў сыпма.
Стаяў там вялікі грукат, нібы гром ад вялікіх хмар, пакуль мораусім гуртам там зьбівалі багі й чарты. Велямнога жывёл водныху зьбіванай тады вадзе раздушыла сабой тая гара Мандара слаўная.
Сотні соцень істот розных, насельнікаў прадоньніцы7, пагубіла гара, пане, пры зьбіваньні тае вады.
Лд кручэньня на ёй дрэвы сутыкалісь адно з адным і падалі далоў з трэскам, птушак губячы сотнямі. Ад трэньня гольля агарнуў гару полым і дым густы, зацягнула нібы вершадзь апонай навальнічных хмар. Спаліў той жахлівы пажар многа соцень сланоў і львоў — шмат жывёл у яго сквары із жыцьцём разлучылася.
I тады той агонь грозны, што выпальваўусё паўсюль, вадою патушыў хмарнай Багавода8, нясьмертных пан. Забруіла тады ў мора зь велядрэваў магут-смала, заструменілі з траў сокі, несучы сілу амрыты. Менавіта ад тых сокаў ды ад золата вадкага нясьмертнымі тады сталі ўсе багі небакрочныя. Спачатку марская вада стала там малаком, яно ж, зьмяшаўшыся з магут-сокам, стала маслам ачышчаным.
Лпапы— фактычна, адно з імён Вішну.
УЛ Расаіа адзін зь сямі падземных сьветаў; таксама падземны сьвет увогуле.
Індра часта атаясамляецца з богам аблокаў Парджан’см.
28 I сказалі багі Брагму: «Мы страшэнна стаміліся, ды амрыта ніяк з мора не зьяўляецца, дарніча.
29 Зьнебыліся мы ўсе, Брагма: багі й чорты са зьмеямі.
На Вішну адна надзея — хай вялебны пасобіць нам!»
30 I зьвярнуўся тады Брагма да Нараяны й так сказаў: «О, надай ты ім сіл, Вішну! Пан — апора іх рэшняя!»
Вішну прамовіў:
31 Што ж, надам я сілаўусім, што зьбіваньнем занятыя. Хай Мандару далей круцяць! Калатоўка хай верціцца!
Вазьнічы прамовіў:
32 Пачуўшы такавы словы, яны з новымі сіламі калаціць пачалі мора ды разам малако зьбіваць.
33 I вынікнуў тады з мора ясны Месяц, узьняўшыся, што сотняю тысяч сьвяціў прамянёў прахалодлівых.
34 Л потым вынікла з таго з масла Шры белашатная, багавіца Сура? сьледам, а за ёй бел-скакун тады.
35 Затым з амрыты ўзьнік зыркі самацьветаў пан Каўстубга, што носіць на грудзях Вішну, дзівакамень — Нараяна.
36 Тады Шры, і Сура, й Месяц, і як-мысьль-імклівы конь узьняліся на Шлях сонца, бо багамі яны былі.
37 Л потым паўстаў з малака сам бажысты Дганвантары10, несучы у руках белы збан, напоўнены амрытай.
38 Убачыўшы з амрытай збан, зажадалі яго чарты — і падняўся тады страшны велягалас: «Маё! Маё!»
39 3 дапамогай сваіх чараў Вішну выгляд тады прыняў
найчароўнай краса-дзевы і да чортаў наблізіўся.
40 Зацьміла яе пекната розум дайт’ям і данавам, і ў ачмуры яны самі аддалі дзеве амрыту.
Такая ў сьвятой Магабгараце ў Разьдзеле пачатку
і6-я частка.
у. Sura багіня віна.
io. Dhanvanrari— лекар багоў, паводле традыцыі — аўтар Аюрведы.
1
2
3
4
5
6
7
8
9 ю
ii
12
13
14
15
п.
ЧАСТКА 17
Вазьнічы прамовіў:
Начапіўшы свае латы, зброюўзяўшы разнакую, v пагоню тады чорты за багамі памкнуліся.
А Вішну амрыты напой разам з Нарам, магутлівы, прэч ад чортаў панёс, пане, ад тых дайт’яў і данаваў. I тады ў сумятні гэтай сталі амрыту піць багі, што для іх раздабыў Вішну, багавіты Нараяна.
А як пілі багі разам, то ў абліку нябёсьніка адпіў жаданага пітва й ліхі Рагу, што данава. Але Сонца й Месяц яго распазналі ды ўсім багом расказалі тады сейміг, ды ўжоў горле пітво было. I адсек яму пан Вішну галаву шматаздобную, Дысканоша сваім дыскам разрубіў горла данаву. Кружалом адсечаная, упала галава з плячэй, падобная піку гары, сутрасаючы ўсю зямлю. He прабачыў таго Рагу, і па сёньня, ўнясьмерчаны, то Сонца, то ясны Месяц глытае галавой сваёй". Скінуў Гары тады выгляд той жанчыны панадлівай і на чортаў напаў тут жа, грознай зброяй узброены. I пачаўся там бой страшны каля мора салёнага, найеіберна з усіх сечаў, між багамі а чортамі. Паляцелі зуеюль хмары велядзідаў навостраных, сто тысяч валочняў вострых і аружжа шмат іншага. Пабітыя зброяй, чарты сталі кроўю тады бляваць і долу валіцца ўмнозе ад мячоў, перначоў і пік. Зьляталі зь іх плеч галовы у суворым пабоішчы, у сетках залатых зыркі на зямлю дажджо.м падалі. Ляжалі там чарты ўпокат, у крыві з галавы да ног, нібыта рудыя ад руд вяршыні велягорныя.
Віднець пачало, ды бітве той канца не было відаць: пярэсьцілі багі чортаў, а чарты у адказ багоў.
Гаворка ідзс пра сонечнае й месячнае зацьменьні.
16 Рубілі мячамі яны й кулакамі мясілі плоць, і, здавалася, іх крыкі аж да неба даходзілі.
17 «Бі! Сячы! Нападай! Кідай! Адступай! Працінай! Бяжы!» — даляталі зусюль крыкі, покі грозны тачыўся бой.
18 Уступілі тады ў вальку багі Нара й Нараяна, у сібернай у той сечы на памогу прыйшлі багом.
19 Пабачыўшы ў Нары яго цудадзейны й магутны лук, падумаў і Вішну тады пра свой чортазабойчы дыск.
2о Ледзь бог падумаў, як зь нябёс зьявіўся ён — пагубца грозны варагоў Сударшана12, заўсёды востры й неадольныў бітве дыск, вяліказьзяйны, нібы сам Жаротваед1’.
2і Той дыск пагрозны, што палаў, быццам жар-агонь, шпурнуў, імклівы, у чартоў тут жа Ач’юта сваёй рукою, бы ў слана хобат, дужаю, гразу варожых гарадоў, бог у данаваў.
22 Як полым той, штоу канцы веку зьнішчыць сьвет, туды-сюды там велядыск зыркі той шугаў, шмат тысяч тысяч у баі чортаў крышачы, пусканы Вішну балагім, богам між багоў.
23 To жэг ён данаваў, нібы страшнай сілы зьніч, то сек і рваў іх на кускі, мужным Ач’ютам шпурляны ўгору без канцаў бітве вусьцішнай, то, як пішача, на зямлі прагна кроў хлябтаў.
24 Але ня беглі яны прэч, духам цьвёрдыя, а ў неба хутка узышлі, дайт’і й данавы, і, быццам хмары на зямлю дождж ліюць, тады згары гарамі у багоў сталі кідацца.
25 Зь лясамі ўсімі, што на іх, процьмы грозных гор, як хмары чорныя, удол зь неба падалі, й адна з адною на ляту з шумам жудасным яны стыкаліся тады, друзам сыплючы.
12. Sudarsana‘прыгожы’.
13. Памср vamsasthavila-.
26 Лд ліўню страшнага таго з гор і вострых скал уся здрыгалася зямля разам з пушчамі, лунаў над бітвішчам далей тысяч мечаў ляск і крыкі вояў, што ад ран долу падалі.
27 Тады заслонай з залатых стрэл усю вакол прастору неба ахінуў Нара, найстралок, у пыл сьціраючы усе хмары цяжкіх гор у бітве жудаснай тады ган4 і данаваў.
28 I вось, убачыўшы усю моц Сударшаны, што ў гневе спальвала усё, як Жаротваед, адны схаваліся чарты ўглыб самой зямлі, другія ў мора увайшлі, дых ратуючы.
29 Здалеўшы чортаў, на сваё месца Мандару тады вярнулі ўсе багі, пік уважыўшы, і з крыкам радасьці назад дому рушылі, напой здабыўшы для сябе ў лютым тым баі.
30 Надзейны ўзяўшы для яго збан, усе багі напой туды пералілі, вельмі радыя, і разам зь Індрам балагім той гарлач тады далі Кірьітыну15 яны, добра каб хаваў'6.
'Гакая v сьвятой Магабгараце ў Разьдзеле пачатку 17-я частка.
14. еапа—служкі бога Шывы.
15. Kiritin— Нара.
16. Вершы 22-30 складзеныя ў памеры rucird-.
АПОВЕД ПРА ШАКУНТАЛУ
1.62-69
Гэта адзін з самых вядомых устаўных аповедаў у МБ. Паводле тубыльнай традыцыі, усе індыйскія князі старажытнасьці належалі да дзьвюх дынастый: Сонечнай і Месяцовай. Да апошняга роду прылічаецца і князь Духшанта (пазьней “Душ'янта”), пра чый шлюб з Шакунталлй, дачкою рышы Вішвамітры й апсары Мэнакі, і расказвае гэты аповед.
Сынам Духшанты й Шакунталы быў Бгарата — першы cakravartin-, валадар усёй зямлі. Сярод яго нашчадкаў — пандавы й каўравы, героі МБ. Паводле самога Бгараты й яго нашчадкау сталі называць і краіну, вядомую нам цяпер як Індыя. У Вішну-пуране (2.1.32) кажацца: «Таму й завецца сярод людзей гэтая краіна Bharara-, што бацька перадаў яе |сыну| Бгарату, а сам выправіўся ў лес [, каб весыді там жыцыдё пустэльніка]». А ў іншым месцы (2.3.1) дадаецца: «Якая краіна на поўнач ад мора й на поўдзень ад Гімалаі, тая завецца Bharara-, дзе жывуць нашчадкі Бгараты». У 1950 годзе, неўзабаве пасьля атрыманьня Індыяй незалежнасьці ад Брытанскай імпэрыі, у Індыйскай канстытуцыі было запісана: «India, that is Bharat, shall he a Union of States»'.
КНІГІ ОНЛАЙН
