Магабгарата
выбраныя аповеды
Выдавец: Янушкевіч
Памер: 484с.
Мінск 2022
Саг'я (Sahya-) — паводле эпічнай геаграфіі — адзін зь сямі галоўных горных хрыбтоў Бгаратаваршы.
садг’і (sadhya-) — няясная група багоў. У эпасе часта зьмешваюцца зь сіддгамі.
Самабьіўца (Svayam-bhii-) — адно з імён Брагмы.
самавіты (dtmavat-) — тут: самастрыманы, які кантралюе сябе (atman‘сам, душа’).
Capacваці (Sarasvati-) — багіня красамоўства й мовыўвогуле.
саттра (sattra-) — 1) вялікае ахвярапрынашэньне сомы; 2) усякая вялікая вучта, чый плён прыраўноваецца да плёну і).
свасмны (niyata-, samyata-) — самастрыманы.
сербавіца (.асататуа-) — вада, якую сёрбаюць з далоні перад і пасьля абрадаў, перад і пасьля ежы для ачышчэньня.
Слоўнік
сіддгі (siddha-) — паўбоскія істоты, якія валодаюць васьмю цудаякасьцямі, што дазваляюць ім дасягаць усяго жаданага.
Сіндгу (Sindhu-) — рака Інд, краіна абапал яе, а таксама насельнікі гэтай краіны.
Сканда (Skanda-) — бог вайны, сын Шывы й Парваці.
славень, -ўня (гс-) — страфа хвалебна Рыгведы.
смры'ці (smrti‘памяць’) — корпус традыцыйных тэкстаў, чый аўтарытэт абапіраецца на ШРУЦІ. У смрыці ўваходзяць наставы ў дгарме (напр., Manu-smrti-), ведангі, Рамаяна й Магабгарата, пураны, наставы ў праўбе й некаторыя іншыя тэксты.
сома (soma‘выжым’) — напой нясьмерця, якім пояць багоў на вучце. Зь якой расьліны яго выціскалі, дакладна невядома, але ёсьць меркаваньне, што гэта была горная эфэдра.
стан (varna-) — адна з чатырох груп, на якія традыцыйна дзеліцца індыйскае грамадзтва: брагманы, ці сьвятары (brahmana-); кшатрыі, ці ваяры (ksatriya-); вайш’і (vaisya-) і шўдры, ці сьмерды (sudra-).
ступняві'ца (padya-) — вада абмываць ногі, якую прапаноўваюць госьцю.
сьветапастыры (loka-pala-)— багі, што вартуюць бакі сьвету: Індра —усход, Яма — поўдзень, Варуна — захад, Кубэра — поўнач.
сьвятар (brahmana-) — гл. брлг.млн.
сьмерд (sudra-) — гл. іііудрл.
труд — тут: і) вычын; 2) аскетычная практыка.
трўднік, -а — тут: аскет, пустэльнік.
трынеба (tri-diva-) — трэцяе, найвышэшае неба або неба ўвогуле. У індыйскай традыцыі сусьвет дзеліцца на тры сьветы-ўзроўні, кожны зь якіх зноў дзеліцца на тры часткі.
чакравака (cakravaka-) — чырвоная качка (Anas Casarca); гэтая птушка стала ў Індыі сымбалем шлюбнай вернасьці (уважаецца, штоўначы іх пары разлучаюцца, і таму яны гучна крычаць).
Шакра (Sakra‘магутны’) — адно з імён Індры.
шала (sala-) — дрэва Varies Robusta, якое славілася цьвёрдасьцю сваёй драўніны й часта ўжывалася пры будоўлі дамоў.
Шанкара (San-kara‘спрыяльны’) — адно з імён IIІывы
Шачы (Saci-)— Індрава жонка.
шруці (sruti‘чуцьцё, слуханьне’) — корпус сьвятых тэкстаў, якія валодаюць абсалютным аўтарытэтам у індуізьме. У шруці ўваходзяць Веды, брагманы, аран’які і ўпанішады.
Шры(бп-) — багіня прыгажосьці й дабрабыту, жонка Вішну.
шўдра, -a (su^ra-) — агюшняя з чатырох варнаў індыйскага грамадзтва (ж.р. — шудранка), галоўным абавязкам якой было прыслужваньне астатнім варнам. Таксама перакладаецца як 'сшерд' і ‘сылердаўка’.
шчаснота, -ы (sreyas-) — і) вызваленьне ад перараджэньня (гл. рлйствл); 2) шчасьце, дабрабыт.
Шы'ва (Siva-) — побач з Брагмам і Вішну — адзін з трох галоўных багоў эпасу, які ўвасабляе стыхію разбурэньня. Шыва ўважаецца найвялікшым аскетам, чаму яго яшчэ завуць Kapardin‘кудлаты’. Сярод іншых яго імён Пінакін (Pinakin‘носьбіт [лукаі Пінака), Гара (Hara‘разбуральнік’), Рўдра (Kudra‘равучы, жахлівы’), Try-ambaka‘Трохвокі’, Шамбгу (Sam-bhu‘спрыяльны, ласкавы’) і Шанкара (San-kara‘т.с.’).
Шэша (Sesa-) — тысячагаловы зьмей, які трымае на сабе сем падземных сьветаў і, адпаведна, сем сьветаў над імі.
Ума (Uma-) — Шывава жонка Парваці.
учтар (rtvij‘які чціць [багоў] учас’) — які чыніць ахвярапрынашэньні багам. Ёсьць чатыры віды ўчтароў: жрэц (hotr-), адпраўца (adhvaryu-), расьпеўца (udgatr-) і малітоўца (brahman-).
Юдгі'штхіра (Yudhisthira-) — Арджунаў брат, найстарэйшы сярод пандаваў.
якшы (yaksa-) — ваяўнічыя паўбоскія істоты, якія ахоўваюць скарбы бога Кубэры.
Яма (Удшй-) — бог сьмерці й пан памерлых, сьветапастыр поўдня, дзе й месьціцца сяліба продкаў. Таксама завецца Dnarma-raja‘князь дгармы’.
Яяці (Yayati-) — Нагушаў сын, князь зь Месяцовага роду, бацька Яду й Пўру, заснавальнікаў роду ядаваў і роду паўраваў.
УМОУНЫЯ СКАРОТЫ
адз.л. = адзіночны лік бел. = беларускае
г. = год гл. = глядзі гр. = грэцкае ж.р. = жаночы род м.р. = мужчынскі род мн.л. = множны лік напр. = напрыклад санскр. = санскрыцкае ст. = стагодзьдзе т.-б. = то-бок
= дзеяслоўны корань
АВ = Атхарваведа ДР = дададзены радок ДС = даслоўна МБ = Магабгарата НК = Нілакантха ГІБМ = паводле Бамбэйскага |выданьня| Магабгараты ПКМ = паводле крытычнага [выданьняі Магабгараты ПН = паводле Нілакантхі РВ = Рыгведа УА = у арыгінале
SUMMARY
‘Having bowed to Narayana and Nara, supreme among men, and to the goddess Sarasvati, [the sura] shall utter [the songl of The Victory' — thus begins The Mahabharata, or Jaya ‘victory’, the great Indian epic and the longest poetic work in the world literature. The indigenous tradition has it that its author was a single person, the great sage Vyasa, who is also credited with the arrangement of the Vedas and other important texts. Philological and historical analysis, however, has sufficiently shown that the great epic is a product of many authors and was composed over many centuries somewhere between 400 BC and AD 400. At the core of its narrative lies the internecine strife between the Pandavas and Kauravas that culminates in a great battle on the Field of the Kurus (Kuru-ksetra-), a vast plain to the north of modern Delhi. Both clans belonged to the tribe of the Bhararas whose land has been called Bh Arata, which the rest of the world knows as India.
It must be noted that The Mahabharata as we have it today is not a classic epic in that it does not just tell a story from the glorious past but edifies its listeners in dharma. The original epic songs about the internecine war of the Bharatas must have been gradually reworked by brahmans who added much new mythological, philosophical and didactic material to fit their needs. Thus, The Mahabharata is first and foremost an epic about dharma. Not only is Yudhisthira, the eldest of the Pandavas, considered to be the son of the god Dharma but the very battlefield is styled ‘the field of dharma’ (dharma-ksetra-) in the first verse of The Bhagavad-gita, the philosophical axis of the epic. Its doctrine of karma-phala-tyaga-, abandonment of the fruit of actions, has successfully reconciled pravrttidharma-, the duty of the continuation of this world, with nivrttidharma-, the renunciation of this world.
The Mahabharata, however, is valued not only for its philosophical and religious discourse. Over the centuries of its development, it has absorbed other epic songs which might otherwise have been lost. As a result, the amount of material not directly connected to the main
plot is bigger than the original story itself. While some see in it a significant drawback which renders the epic virtually unreadable, most regard The Mahabharata as a treasure trove of texts which enrich our understanding of ancient India.
It is mainly these upaldiyanas, or substories, that have been chosen for translation in this edition. Among them are such famous texts as Tire Tale of Nala, The Tale of Sakuntala, The Tale of SavitrT, and many others. The book also features two episodes with the main characters of the epic which the translator considers too important to be overlooked (The Tale of Kirata and Gandhan’s Lament). Today, The Mahabharata is usually translated in prose to preserve all semantic nuances of the original. This edition is different in that the translator attempts to capture the poetic facet of the great epic and present it to the Belarusian reader in a form as close to the Sanskrit original as possible. In order to succeed in this endeavour, an experimental method of imitating Sanskrit poetical meters has been devised by the translator. The tables of metrical correspondences between the languages can be found in the Foreword to this book.
Літаратурна-мастацкае выданне
МАГАБГАРАТА выбраныя аповеды
Лдказны за выпуск Лндрэй Янушксвіч Дызайн вокладкі Ігар Кулікоў, Міхаіл Баярын Карты Анастасія Пазняк Карэктура Ллсг Жлутка
Вёрстка Ігар Кулікоў
Падпісана да друку 02.02.2022. Дата вырабу 02.2022. Фармат 60x84/1(1. Папсра кніжная. Друк лічбавы.
Ум. друк. арк. 28,0. Ул.-выд. арк. 21,8.
I Іаклад ібо экз. Заказ 175860.
Індывідуальны прадпрымальнік Янушксвіч Андрэй Мікалаевіч. Пасведчанне аб дзяржаўнай рэгістрацыі выдаўца, вытворцы і распаўсюджвальніка друкаваных выданняў № 1/218 ад 18.03.2015. Вул. Шафарнянская, 3/135. 220125 г. Мінск. www.januskevic.by
Акцыянернас таварыства «Т8 Нздательскне Тсхнологнн». Валгаградскі пр-т, 42, корп. 5, 109316 г. Масква, Расійская Фсдэрацыя. www.t8print.ru
МАГАБГАРАТА — вялікі індыйскі эпас, які расказвае пра міжусобную вайну каўраваў і пандаваў ды перамогу апошніх у бітве на сьвятым полі Курукшэтра. I тыя, і другія належалі да племені бгаратаў — адсюль і назва Mahabharata «Вялікае сказаньне пра вайну бгаратаў». Эпітэт «вялікі» зусім дарэчы, бо паэма налічвае 200.000 радкоў, што робіць яе адным з найвялікшых паэтычных твораў чалавецтва.
Магабгарата складвалася цягам многіх стагодзьдзяў і за гэты час увабрала ў сябе мноства іншых гісторый сама рознага кшталту — ад эпічных песень і філязофскіх прыпавесьцяў да жывёльных баек і показак. У гэтай кнізе зьмешчаны 23 такія аповеды: амаль усе яны наўпрост ня зьвязаны з галоўным сюжэтам. Зь іх чытач мала даведаецца пра падзеі вялійкай вайны бгаратаў, але затое пазнаёміцца зь іншымі, ня менш знакамітымі індыйскімі сказаньнямі, такімі, як «Аповед пра Налу», «Аповед пра Савітры», «Аповед пра зьбіваньне мора», а таксама з кароткім пераказам другога вялікага эпасу Індыі — «Рамаяны».
КНІГІ ОНЛАЙН
