Магабгарата
выбраныя аповеды
Выдавец: Янушкевіч
Памер: 484с.
Мінск 2022
43 «Прымі ў служанкі да сябе ты яе, багароўную!
Хай сяброўкай табс будзе у забавах бясклопатных!»
Такая ў сьвятой Магабгарацеў Лясным разьдзеле
62-я частка.
ЧАСТКА 63
Брыгадашва прамовіў:
і Пакінуўшы сваю жонку, ўладар Нала, о пан людзей, наблукаў празь некалькі дзён на вялікі лясны пажар.
2 I пачуў ён зь нетраў агню, быццам нехта яго заве: «Памажы мне хутчэй, Нала! Дабраслаўны, хутчэй, сюды!»
3 «Ня бойся!» — азваўся Нала і, ўвайшоўшы у полымя, зьмяінага ўбачыў цара, што ляжаў там, скруціўшыся.
4 ГІаважліва склаўшы рукі, сказаў зьмей, дрыжучы увесь: «Ведай, княжа, я цар зьмеяў і завуся Каркотакам.
5 Падмануў я калісь рышы, бязгрэшнага пустэльніка, і пракляў ён мяне ў гневе, о найлепшы сярод князёў.
6 3-за праклёну таго й кроку не магу я цяпер зрабіць — уратуй ты мяне, Нала! Шлях да шчасьця табеўкажу!»
7 Стану сябрам табе добрым, няма роўных мне зьмей нідзе.
Я стану маленькім. а ты хапай тут жа мяне й вынось!»
8 ПрамовіЎшы гэтак, ён стаў памерам з адзінец тады, і, схапіўшы яго, Нала тут жа вынес ды з полымя.
9 Прыйшоўшы ў зацішак тады, дзе агню не было, ўладар хацеўужо зьмея пусьціць, ды прамовіў Каркотака:
ю «Прайдзі, Нала, яшчэ трохі і лічы свае крокі ўслых — там цябе й адару ўрэшце я вялікай шчаснотаю!»
11
12
»3
ч
15
16
i?
18
19
20
21
22
23
24
37
1 вось на дзясятым кроку князя Налууджаліў зьмей’7, і тады ад свайго ўкусу ён свой выгляд зьмяніў ураз! У зьдзіўленьні застыў Нала, сваім воча.м ня верачы, і зьявіўся у сваёй яве тады князю Каркотака.
Каб суцешыць яго, вырак праўца зьмеяу: «О Найшадга! Зьмяніў я твой выгляд цяпер, каб ніхто не пазнаў цябе. А вось той, праз каго, Нала, ты цяжкўю зазнаў бяду, праз атруту маю мўкі будзеў целе тваім трываць! Напоўніць атрута яго, і пакуль ён зь цябе назад ня выпаЎзе, датуль, княжа, ў табе й будзе ён мучыцца! Хто табе прычыніў шкоду ні за што, той і сам цяпер зазнае ад мяне болю, бо з агню ты мяне дастау.
Hi стрэлы, ні іклы зьвяроў ня страшныя табе цяпер, ні праклёны сьвятар-рышы. Вось мой дар табе, Найшадга! Самому ж табе атрута не прычыніць ніякіх мук, і ў бітвах адоля заўжды тваёй будзе, о пан зя.млі!
А цяпер не чакай болей, к Рытупарну сьпяшай хутчэй, к знаўцу Вед і гульні ў косьці у Аёдг’ю прыўкрасную, ды прадстаўся яму, княжа, вазьнічым на ймя Багука. Нашчадак Ікшваку слаўны у абмен на стаеньніцтва адкрые табе ўсе тайны гульні ў косьці, о Найшадга.
А разам з тайнамі гульні стане ўдача тваёй ізноў, і ты вернеш сабе жонку разам зь дзецьмі й дзяржаваю. Я ісьцінна гэта кажу, не адчайвайся ж, пан людзей!
А калі ты зноў захочаш свой сапраўдны аблік прыняць, проста ўспомні мяне й гэты надзень шаты, о Найшадга. Як накінеш іх на сябе, станеш тут жа самім сабой!» I з гэтымі словамі зьмей даў яму пару дзіва-шат. Наставіўшы Налу й яму даўшы ўборы, о каўрава, зьнік пан зьмеяў тады, пане, бы яго й не было зусім.
Такая у сьвятой Магабгараце ў Лясным разьдзеле бря частка.
Dasa азначас і ‘дзесяць', і ‘ўкусі', таму I Іала “сам” папрасіў зьмся яго ўджаліць.
1
2
3
4
5
6
7
8
9 io
11
12
13
M
38.
ЧАСТКА 64
Брыгадашва пр амовіў:
Калі зьмей той прапаў, Налау дарогу адправіўся і Аёдг’і тады пекнай дасягнуў на дзясяты дзень. Прыбыўшы да князя, сказаў ён: «Завуць мяне Багука. Як ніхто на зямлі гэтай, я на конях ды знаюся.
У самых складаных справах памагу я табе заўжды, а яшчэ лепш за ўсіх, княжа, я дасьведчаны ў кухарстве. 3 усякім рамяством, княжа, і з найцяжкай задачаю я змагу сабе даць рады. Ты на службу мяне вазьмі!
Рытупарна прамовіў:
Шаноўны, вітаю цябе! Я на службу цябе бяру, бо да хуткай язды ўсёды маё сэрца хілілася. Вось заданьне табе: коні хай мае стануць хуткімі! Ты галоўны цяпер стайнік, а заплатаю — сто манэтЛ Памагацьмуць табе ў гэтым і Варшнэя, і Джывала. Ты хутка паладзіш зь імі. Заставайся тут, Багука!
Брыгадашва п р а мовіў:
Пачуўшы такавы словы Рытупарны магутнага, у Аёдг’і тады Нала пасяліўся, о пан людзей. Жывучы там, жонкі сваёй не забыў Відарбгійкі ён, і штовечар такі верш ён, засмучоны, казаўуслых: «Дзе начуе яна ў лесе, смагай-голадам змучана? Ці ўзгадвае яшчэ дурня ці забыла ужо зусім?» Аднойчы пачуўшы яго, так сказаў яму Джывала: «Раскажы мне, аб кім, пане, ты смуткуеш штовечара?» «Калісьці ў аднаго дурня, — адказаў яму Найшадга, — бясхібная была жонка, але той не цаніў яе.
Лднойчы зь якойсь прычыны ён пакінуў яе, дурны, а пакінуўшы, стаў, скрушны, гушчарамі адзін блукаць. Ад гора ні днём, ні ноччу не знаходзіў адхланьня ён, толькі гэту сьпяваў шлоку на сутоне, журботлівы.
УД saram satdh — магчыма, ідзсцца пра манэты satamana‘стамсрны’.
15 АбышоЎ ён усе землі і нарэшце ў адной асеў, дый пагэтуль сваёй жонкі ён ня можа ніяк забыць.
16 Яна ж і ў бядоце цяжкой за ім сьледам пайшла у лес, а ён кінуў яе, злыдзень, — пэўна, згінула ўжо яна!
17 Невядомыя ёй сьцежкі, смага й голад яе грызуць. He для жонкі такой пушча — пэўна, згінула ўжо яна!
18 Там, у лесе, жыве процьма крыважэрных драпежнікаў, а ён кінуў яе, злыдзень неразважны, о дружа мой!»
19 Так у князя таго ў доме, анікім не пазнаны, жыў пан нішадгаў, штодня, княжа, па Бгімоўне сумуючы.
Такая ў сьвятой Магабгараце ў Лясным разьдзеле 64-я частка.
ЧАСТКА 65
Брыгадашва прамовіў:
і Калі Нала свой край страціў і з дружынаю стаў слугой, то пачаў іх шукаць Бгіма й разаслаў паўсюль брагманаў.
2 Лдарыўшы усіх шчодра, загадаў відарбііец так: «Шукайце ўладара ! Іалу й Дамаянці, маю дачку!
3 А хто з вас іх дваіх знойдзе і разам прывядзе сюды, я таго абдару шчодра: дам тысячу яму кароў, а ў дадатак яшчэ вёску, нібы горад, вялікую.
4 Калі ж іх прывесьці сюды вы, панове, ня зможаце, я дам дзесяць соцень кароў тым, хто скажа, дзе іх шукаць».
5 Пачуўшы такавы словы, разышліся тады мужы, шукаючы паўсюль Налу і княжну відарбгійскую.
6 I вось у сталіцы чэдзі Да.маянці прыўкрасную
знайшоў-такі адзін брагман, што Судэвы насіў імя: на сьвяце княжацкім яна пры Сунандзе тады была.
7 Ледзь пазнаў ён тады пані: так паблякла яе краса, нібы сонца, што ледзь сьвеціць праз густую заслону хмар.
8 Доўга ён на яе зорыў, на худую й мурзатую, але ўрэшце прызнаў, княжа: перад ім дачка Бгімава.
9 ю
ii
12
‘3 ч
15
16
17 і«
19
20
21
22
23
24
25
СуЗэва прамовіў:
Несумненна, яна тая, каго бачыў калісьці я. Дасягнуў я сваёй мэты: гэта пані смуглявая з аблікам, падобным поўні, што красою сваёй наўкол разганяе цемру, і ёсьць Бгімоўна паўнагрудая, Прыгожую, нібы жонка Кандарпы падмавокая, прыемную ўсяму сьвету, нібы поўні самой сьвятло, як падму, вырваў яе лёс са става відарбгійскага, на пялёсткі чые тут жа паналіпнула гразь і глей. Змарнеўшы ад цяжкай тугі, яна поўні падобная, што зацьмёна была Рагу, ці рацэ перасохнулай, ці ставу, у якім воды сланамі ўскаламучаны, распуджаны усе птушкі й патаптаныя лотасы. Самацьветных харом варта яе цела пяшчотнае!
Яна — як сарваны цьвяток, што ад сьпёкі зусім завяў. Без аздобаў сваіх пекных яна, вартая ўсіх аздоб, нібы той маладзік тонкі, што схаваны апонай хмар. Пазбытая ўцехаў любві,у разлуцы з сваёй сям’ёй, жыве пані адно марай, што каханага стрэне зноў. Найлепшая ўкраса жонкі — гэта муж, і таму яна, хаця і красуня з красунь, безь яго не красуе больш. Згубіўшы такую жонку, ці жывы яшчэ Найшадга? Ці ад гора ужо цела ён пакінуў сваё даўно?
У шчасьці дастойная жыць, мізарнее яна ў журбе — не магу я бязь сьлёз зорыць на жану чарнапасмую! Калі ж на той бераг пакут красуня пераправіцца? Калі стрэненца зноў з мужам, нібы зь Месяцам Рогіні? Сустрэчы з дарагой жонкай Ыала ўсьцешыцца нават больш, князь, пазбыты свайго княства, чым вяртаньню сваёй зямлі! Яны роўны сабе ў веку, у выхове й шляхетнасьці; варты Нала дачкі Бгімы, а яна — Дабраслаўнага.
Я мушу яе суцешыць, красуню чарнавокую, што па мужу сваім тужыць, па незраўнаным Найшадгу. Так, суцешыць яе мушу: бед ня знала яна раней, а цяпер ад журбы горкай зьмізарнела яна зусім.
26
27
28
29
30
З1
32
33
34
35
З6
37
Брыгадашва прамовіў:
Па прыкметах тады розных ён пазнаў дачку Бгімаву і, к ёй падышоўшы, сказаў Дамаянці наступнае: «Я Судэва, твайго брата мілы друг, о прыўкрасная. На просьбу ўладара Бгімы я прыйшоў цябе тут шукаць. У добрым здароўі цяпер і бацькі, і браты твае;
усё добра, дачка Бгімы, і ў маленькіх тваіх дзяцей — ад трывогі, аднак, пані, сваякі твае змучаны». Прызнаўшы Судэву, тады Дамаянці, о пан людзей, аб дамовых сваіх тут жа прынялася яго пытаць. Стрэўшы сябра свайго брата нечакана, о бгарата, зарыдала яна горка, сваім горам зьнябытая. Сунанда ж, убачыўшы, як дачка Бгімы, рыдаючы, гамоніць адна з Судэвам, горам горкім зьнябытая, перадала тады маці: «Зь сьвятаром размаўляючы, горка плача мая служка. Трэба нам распытаць яе». Тады маці цара чэдзі з нутраных сваіх хорамаў прыйшла хутка туды, княжа, дзе была дачка Бгімава. Пазваўшы к сабе сьвятара, маці князя, о пан людзей, запытала: «Чыя ж жонка і дачка яна, брагмане? Як з мужам сваім і сям'ёй разлучылася пекная? Калі знаеш аб тым, пане, раскажы мне усё як ёсьць! Сьвятару, прашу я цябе, калі нешта ты ведаеш, паведай мне усё зараз пра пані багароўную!» Пачуўшы такаву просьбу, найвыбітнейшы з брагманаў там усеўся ямчэй, княжа, і пачаў свой расказ тады.
Такая у сьвятой Магабгараце ў Лясным разьдзеле
бўя частка.
ЧАСТКА 66
Су дэва n р а м о в іў:
Кіруе зямлёй відарбгаў цяпер Бгіма, наймужны муж. Гэта пані — яго дочка, Дамаянці яе завуць.
2
3
4
5
6
7
8
9 ю
ii
12
13
14
15
16
У нішадгаў жа князь Нала, Вірасэны адважны сын. Гэта пані — яго жонка, ваяра дабраслаўнага.
У косьці прайграўшы усё свайму брату, ўладар зямлі са сталіцы пайшоў з жонкай — і ня знае ніхто куды. Шукаючы яе, ўсюды пабываў я на сёй зямлі і восьу палацы тваім я нарэшце знайшоў яе! Прыгажэй за дачку Бгімы нідзе ў сьвеце няма жанчын. У смуглявай між броў, пані, ёсьць радзімка цудоўная, што падме падобна пекнай, — я разгледзеў яе ледзь-ледзь, бо пакрыта яна пылам, нібы месяц аблокамі, — гэта сьлед самога Тварца і вялікасьці ейнай знак.
Як у хмарны дзень маладзік, не відаць пекнаты яе, але ж не прапала яна, хоць і пылам пакрытая: бы золата, зіхціць пані, нат пазбытая ўсіх аздоб. Па радзімцы й красе боскай і пазнаў я, шаноўная, як па сквары агонь скрыты, Дамаянці ў прыслужніцы.
КНІГІ ОНЛАЙН
