Магабгарата
выбраныя аповеды
Выдавец: Янушкевіч
Памер: 484с.
Мінск 2022
Такая ў сьвятой Магабгараце ў Лясным разьдзеле 133-я частка.
ЧАСТКА 134
Аштавакра прамовіў:
і Як шмат князёў тут сабралося, княжа! Нібыта войска незраўнана-грознае, яны гамоняць між сабой шумліва, як стада гусей на вялікім возеры.
2 Ня будзеш сёньня ты гаварыцьу спрэчцы, нібы ля вады, о Бандзіне, стоячы!
Выходзь жа зараз да свайго суперніка, што падобны агню, едаку жаротваў!
12. Маланка й пярун, Абодва словы ў санскрыце ж.р.
13. ЛГні.
14. УЛ «ня рухаецца».
Б анд зін п р амо віў:
3 Нашто ты будзіш цяпер тыгра сьпячага? Калі на зьмяю, што язык высоўвае, наступіш, пнуўшы ў галаву нагою, зубоў ты, хлопча, не пазьбегнеш вострых!
4 Калі чалавек, хоць слабы, ды з пыхі на гару, дурны, нападзе цьвярдую, то рукі паб’е ды паломіць ногці, але на скале не пакіне й сьледу.
5 Як горы каля Майнакі'5, як цяляты каля быка, так і ўладцы каля ўладцы, ўладыкі Мітхілы сяе!
Ломаша прамовіў:
6 Прамовіў тады Аштавакра ў гневе, і быў падобны яго голас грому: «Калі я скажу табе слова зараз, дай мне адказ, каб адказаў табе я!»
Бандзін прамовіў:
7 Агонь адзін, але гарыць паўсюды ён. Сонца адно, ды асьвятляе ўсё яно. Адзін між багоў валадар магутны. Адзін валадарыць над дзядамі Яма.
Аштавакра прамовіў:
8 Індра й Агні — два сябры неразлучныя. Багарышы двое — Нарада й Парвата. Ашвінаў двое, і два колы ў возе.
Двое злучаных Творцам — муж і жонка.
Бандзін прамовіў:
9 Траяка праз чын нараджаюцца зроды16. Тры брагманы чыняць ваджапэю-вучту'7.
к. Mainaka піку Гімалаі. Ен быў сынам Гімавата й апсары Мэнакі — адзіным, хто захавау крылы пасьля таго, як Індра паадсякаў іх у гор.
16. У выглядзе жывёлы, чалавека ці бога. Лбо «дзякуючы трыма абрадам нараджасцца чалавек» (garbhadhana‘абрад перад зачацьцем’, pum-savana‘абрад падчас цяжарнасьці’ і jdca-karman'абрад па нараджэньні’).
іу. vdja-peya‘піцьцё сілы’ — адзін з абрадау выцісканыія сомы; трое — князь,
Тры разы на дзень'8 узьліваюць адпраўцы.
Пра тры кажуць сьветы і тройцу сьветачаў'9. Лштавакра прамовіў:
ю Чатыры ў жыцьці сьвятара прыпынкі20.
Чатыры мужы адпраўляюць вучту21.
Чатыры варны й стараны пазему.
Чатыры нагі у сьвятой каровы22.
Б а нд зін прамовіў:
іі Есьць пяць агнёў,2’ пяць у панкці24 ступаў.
Пяць вучтаў25, і гэтулькі ж існуе здоляў26.
княгіня й сьвятар. Пра сымбалізм ваджапэі кажацца ў ШБ 5.1.
18. Тройчы на дзень — раніцай, апоўдні й на зьмяркапьні.
19. Тры сьвсты — зямля, павстра, неба (ПН пекла, зямля й нсба). Тры сьветачы — агонь, вецер, сонца (ШБ 11.5.8.2: «ён [Пан зродаў] нагрэў гэтыя тры сьветы; зь іх, нагрэтых, нарадзіліся тры сьветачы: агонь; той, што вее; сонца»). Або тры сьвстачы — гэта сонца, месяц і зоркі.
20. Чатыры этапы (asrama-) жыцьця сьвятара: brahma-cdrin‘які вывучае Бсды’, grha-stha'які ўтрымлівае сям’ю’, vanaprastha‘які жыве ў лесе’ (разам з жонкаю) і samnyasin'які адракаецца ад сьвецкага жыцьця’.
2і. Чатыры сьвятары, што чыняць вучту: hotr‘жрэц’ (прамаўляс Рыгведу), udgarr‘расьпеўца’ (сыіявае Самаведу), adhvaryu‘адпраўца’ (чыніць вучту паводле Яджурведы й чытае зь яе ахвярныя выслоўі), brahman‘сьвятар’ (знаўца ўсіх трох Ведаў, кіраўнік адправы).
22. Ідзецца пра мову. У Рыгведзе 1.164.45 кажацца: catvari vdk parimicd paddni «разьмерана мова на чатыры чвэрці».
2j. Garhaparya‘домагаспадарскі', daksina‘паўднёвы’, ahavantya‘жаротвенны’, sabhya‘зборневы’ і avasathya‘дамовы’.
24. Паэтычны памер зь пяці радкоў (pada-).
25. ПН agni-hocra‘вогнеўзьліваньне’ ў дні маладзіка й поўні, caturmdsya‘чатырохмесячны’ (на пачатку кожнай з трох паравін году), ахвяраваньне жывёлы й сомы. Лбо гаворка можа ісьці пра пяць вялікіх вучтаў (mahd-yajna-): brahmayajna‘вучта Всдам (вывучэньне ці навучаньнс)’, dcva-yajna‘вучта багам’, pitryajna‘вучта продкам’, manusya-yajna'вучта чалавеку (госьцю)’ і bhura-yajna'вучта жывым істотам'.
26. Пяць органау знаньня (jnanendriya-): вока, вуха, язык, нос і скура.
У Ведах ёсьць апсара ІІаньчачуда27.
Слыве сьвятое Пяцірэчча28ў сьвеце.
Лштавакра прамовіў:
12 Шэсыдь адгодаў25 надаюць за распал агню.
Шэсьць гіаравінаў30 твораць кола часу.
Шэсьцьу Стажар’і зор, і столькі ж здоляў3'.
Шэсьцьу Ведах называюць сад яскаў’2”.
Бандзін прамовіў:
13 Сем жывёлаў лясных54 і сем жа свойскіх15.
Сем памераўэ6 вязуць адну адправу.
Сем прамудрых рышы” і семушанаў.
Сем струнаў зычных, як вядома, ў віне’8.
Аштавакра прамовіў:
14 Восем шанаў сотню складаюць манаў’9.
Восем ног у шарабгі40, львазабойцы.
Восем Васу сярод багоў вядома.
Слуп васьмікутны ставяць заўжды на вучтах.
27. Panca-cudd‘у якой няць пасмаў’.
28. Panca-nada Панджаб.
29. daksind плата брагману за правядзсньне абраду. ПН ідзсцца пра 5 кароў.
30. Vasanta‘вясна’, grisma‘лста’, varsa‘дажджы’, sarad‘восень’, hemanta‘зіма’ і sisira‘прадвссьне’.
31. Шостая здоля — manas‘орган мысьлсньня’.
32. Від вучты.
33. Рытмічны малюнак радкоў ня вытрыманы.
34. Лсў, тыгар, дзік, буйвал, мядзьвсдзь, слон, малпа.
35, Бык, каза, авсчка, чалавск, конь, мул, ассл.
36. Паэтычныя памсры: gdyatri(3 ступы па 8 складоў), usnih(8-8-12), anustubh(4 х 8), pankti(5 х 8), brhati(8-8-12-8), rristubh(4 x 11) i jagati(4 x 12).
37. Ссм зорак, што складаюць сузор’е Вялікі воз (Saptarsi-). У розных крыніцах даюцца розныя імёны; у Джаймінія-брагмане (2.218-221) прыводзіцца такі пералік: Agastya,Atri-, Rharadvaja-, Gautama-, [amadagni-, Vasisthai Visvamitra-.
38. Vina— індыйская лютня.
39. Індыйскія меры вагі (sanaі mana-).
40. sarabha мітычная істота з васьмю нагамі й вачамі, што глядзяць угору; лічылася, што шарабгі жывуць у гарах і мацнсйшыя нават за львоў.
Б анд зін n р а мовіў:
15 Дзевяць сьвяваюць запалітваў4' продкам. Дзевяць праходзіць праяўленьне крокаў. Зь дзевяці складоў брыгаці складаюць. Для лічэньня ўжываюць дзевяць лічбаў.
Лштавакра прамовіў:
16 На дзесяць дзеляў век чалавечы дзеляць.
У тысячы, ведама, дзесяць соцень.
Дзесяць месяцаў носяць плод жанчыны.
«Дзесяць» чуваць у дашарнах, дашах42.
Бандзін прамовіў:
17 Адзінаццаць жывёл па адной на суткі, адзінаццаць слупоў43 дзеля іхузводзяць. Адзінаццаць зьмен зазнаюць істоты. Адзінаццаць, кажуць, на небе рудраў44.
Лштавакра прамовіў:
18 Складаецца год з дванаццаці месяцаў. Дванаццаць складоў у джаГаці на паду. Ідзе дванаццаць дзён звычайна вучта. Дванаццаць, кажуць мудрацы, адзіт'яў.
Бандзін прамовіў:
19 Трынаццаты дзень, кажуць, найспрыяльны45. Трынаццаць выспаў утвараюць сушу...
Л ом я ш а прамовіў:
2о Сказаўшы гэтак, ён запнуўся раптам, і Аштавакра верш за яго закончыў:
41. samidheni[гс-] — [славень,] які вымаўлясцца пры распальваньні агню, у дадзеным выпадку — прысьвечанага продкам.
42. daseraka dasa dasa dasarnah ДС ‘дашэракі, дзесяць, дашы, дашарны’. У назвах усіх гэтых плямён чуваць слова dasa ‘дзесяць’.
4У Ідзецца пра тое, што v кожны з адзінаццаці дзён паловы месячнага месяца прыносяць v ахвяру па адной свойскай жывёле ля ахвярнага слупа.
44. rudra група багоў.
45. Ідзецца пра tithi‘месячны дзень’. ПН у век Калі для дасягненыія вызволу адных намаганьняў недастаткова — іх яшчэ трэба чыніць у спрыяльны час.
«Трынаццаць дзён быў у дарозе Кешын46.
Трынаццаць і больш складоў у звышпамерах»47.
2і Калі вазьнічыч замаўчаў зьнянацку, у думе цяжкай апусьціўшы голаў, а юны сьвятар яго верш закончыў, падняўся ў зборні тут жа гоман гучны.
22 I тады сярод сумятні агульнай на слаўнай вучце Джанакі-ўладыкі да Лштавакры падышлі з пашанай усе сьвятары, склаўшы рукі ветла.
Лштавакра п р амо віў:
23 Раней, здалеўшы мудрацоўу спрэчцы, тапіў іх Бандзін у вадзе бязьлітасна. Дык хай жа й яго той жа лёс спасьцігне! Хапайце яго ды ў вадзе тапеце!
Б а ндзін прамовіў:
24 Я сын самога валадыкі Варуны! Адначасна з тваёю саттрай, Джанака, ішла там саттра дванаццацірочная.
Туды й пасылаў я найлепшых брагманаў48.
25 На вучце божай у самога Варуны былі яны й вось да нас знову крочаць. Славагоднага слаўлю я Аштавакру, празь яго знову я сустрэну бацьку!
Лштавакра п рамовіў:
26 Тапіў сьвятароў у вадзе марской49 ён, адоленых ім у размове мудрай.
Зазнаў ад мяне ён паразу сёньня.
46. I [ьмяны верш. Словам Kesin‘грывасты’ ў РВ звычайна звалі Індравых коней. ПН Кешын — астап-, а трынаццаць дзён — здолі.
47. aticchandas памеры, большыя за джагаці (найдаўжэйшы ў РВ), у якім 12 складоў.
4& Памер зьменены на jagati-.
49. Мітхіла не стаіць на моры.
Хай праведнікі маё слова ацэняць!
27 Як палкі агонь Джатавэдас-Агні дамы праведнікаў не спаляе, палкі, так праведнікі дзяцей словы цэняць, нават калі тыя гучаць наіўна.
28 Ці то шлешматакі50 ты аб’еўся, княжа, ці то цябе так ап’янілі лёсткі?!
Ты быццам слон, якога гоняць палкай, і словаў маіх ты зусім ня чуеш.
Д ж а н а к а прамовіў:
29 Твае дзівосныя я чую словы і выгляд твой нечалавечы бачу. Раз ты ў размове перамог Бандзіна, то можаш цяпер зь ім рабіць, што хочаш.
Аштавакра пра мовіў:
30 3 жывога Бандзіна, ўладар, мне карысьці няма зусім.
Калі Варуна яго бацька насампраўду, ўтапі яго!
Ба ндзін прамовіў:
31 Я сын самога валадыкі Варуны, таму ў вадзе мне патануць ня страшна! Пабачыць зараз Аштавакра бацьку Кагоду, якога даўно ўтапіў я!
Ломаша прамовіў:
32 Паўсталі тады сьвятары перад Джанакам мудрыя, ды адзін за другім, княжа, ўшанаваныя Варунам.
Кагода прамовіў:
33 Таму і стараецца люд пакінуць па сабе дзяцей.
Што ня здолеў зьдзейсьніці я, тое зьдзейсьніў мой родны сын.
34 У слабога бо сын дужы, ў недарэкі умудраны, аў невука сын вучоны нараджаецца, Джанака.
Бандзін прамовіў:
35 Сякерай востраю няхай сам бог Антака’1 жудасны
50. ПН гэты плод затуманьвае розум.
51. Ancaka‘які спрычыняе канец’ — бог памерлых Яма.
сьцінае ворагам тваім ды галовы! Дабра табе’2!
36 Расьпеў пяецца ды ўрачыстань велі,я на саттры сома, як належыць, п’ецца.
На вучце Джанакавай самі богі прымаюць рада сваю долю чысту.
Л омаша п рамовіў: у I вось, калі ўсе сьвятары, о княжа, падняліся ў бліску сваім вялікім, Бандзін разьвітаўся тады зуладцам і ў воды тут жа увайшоў марскія.
38 Аштавакра ж, ушанаваўшы бацьку й прыняўшы шану ад сьвятароў прысутных, вярнуўся назад у прыстан прыўкрасны, Бандзіна змогшы, з сваім дзядзькам разам.
39 О сыне Кунці, тут жывучы з братамі у міры й шчасьці зь сьвятарамі разам, адданы цалком чысьціні ваўчынках, ты зьдзейсьніш са мной яшчэ шмат паломніцтваў.
КНІГІ ОНЛАЙН
