Магабгарата
выбраныя аповеды
Выдавец: Янушкевіч
Памер: 484с.
Мінск 2022
31 Заўважыўшы яго, Сіта, заўжды дгарме адданая, запрасіла яго тут жа паспытацьу яе пладоў.
32 Адрынуўшы яе просьбу, ён сапраўдны прыняў аблік
і гэтак пачаў Майтхілі угаворваць, зламысьлівы:
33 «О Сіта, я ракшасаў пан, а завуць мяне Равана.
Я ў прыўкраснай жыву Ланцы, што за морам знаходзіцца.
34 Там сярод найлепшых жанчын ты зіхцецьмеш каля мяне.
шатры Mrga-siras‘алснева галава’ (шэраг зорак у нашым сузор’і Касцы).
51. Некаторыя пустэльнікі націралі цсла попслам.
35
З6
37
38
39
40
4і
і
2
3
jz.
53-
54-
55-
Стань дружынаю мне, пані! Кінь пустэльніка РаГгаву!» Пачуўшы такавы словы, Сіта вушы заціснула і сказала ракшасу так: «Не бываць сяму, Равана!
Хутчэй неба падзе долу, ці расколецца дол ушчэнт, ці халодны.м агонь стане, чымся Раму пакіну я!
Хіба магутнага слана са скронямі у трэшчынах52 сланіха прамяняць можа на дзіка непрыкметнага?! Хіба стане пасьля мёду або іншага хмельнага напою салодкага піць жана рысаўку прэсную?!» Прамовіўшы гэта, янау прыстанак была пайшла, ды кінуўся за ёй ракшас і спыніў перад дзьверамі. 3 праклёнамі грубымі ён за валосьсе яе схапіў ды хутка узьляцеў зь Сітай угару, з паўпрытомнаю. I пабачыў тады дужы птах Джатаюс, як Равана няшчасную нёс Майтхілі, штоў сьлязах звала РагТаву.
Такая ў сьвятой Магабгараце ў Лясным разьдзеде 262-я частка.
ЧАСТКА 2бЗ
Mapкандэя п р амо віў:
Дашаратху здаўна сябрам быў Джатаюс, сын Аруны53, адважны ўладар каршакоў і Сампаці54 самога брат. Убачыўшы жану сына55ў лапах Раваны злоснага, угнсваўся тады коршак ды на ракшаса ўраз напаў. I прамовіў Равану птах: «Адпусьці, адпусьці яе! Пакуль я дыхаю, табе не забраць жаны Рамавай! Ці адпусьціш яе зараз — ці загінеш ад лап маіх!»
Падчас гонуў сланоў трэскаюцца скроні, і зь іх сочыцца пахкая вадкасьць. Лгйпа‘чырванаваты’ — вазьнічы бога сонца Сур’і.
Sampan найстарэйшы сын Гаруды, пана птахаў.
У санскрыцкіх тэкстах сваякі аднаго чалавска нярэдка называюцца сваякамі й ягонага сябра, каб падкрэсьліць сілу іх дружбы.
4
5
6
7
8
9 ю
n
12
13
14
15
16
17
56.
57
1 ўчапіўся ў Равану ён кіпцюрамі а глюгаю і крыламі сваймі гэтак моцна перыць стаў ракшаса, што кроў палілася зь яго, як патокі зь вяршыняў гор. Так турзаў Равану магут, Сіту выбавіць прагнучы, але выхапіў той меч свой і Джатаюсу крылы сьцяў. Адсекшы ж каршаку крылы, нібы Індра калісь гарам5, абхапіў ён за стан Сіту ды паветрам памкнуў далей. Паўсюды, дзе жана Рамы заўважала прыстан лясны ці азёры або рэкі, там скідала ўпрыгожаньні.
Над гара.мі ж яна малпаў пяць магутных пабачыла і скінула адну зь пекных апранахаў сваіх уніз. Падхоплены ветрам, убор ярка-жоўты упаў тады сярод велічных тых малпаў, як маланка сярод аблок. Так скрадзена была Сіта. Рама ж, зьвера усьмерціўшы, вяртаўся назаду прыстан і сустрэў тады Лакшману. «Як жа мог ты адну кінуць, — стаў яго дакараць ваяр, — маю Сітуў вялік-лесе, дзе кішаць кішма ракшасы?!» I ўстрывожыўся муж слаўны: «Перш выбавіў мяне з жытла той нібы-алень, а цяпер дом пакінуў і Лакшмана!» Пасьпяшаў ён тады к брату і з дакорам я.му сказаў: «Ці жывая яшчэ Сіта —ўжо й ня ведаю я цяпер!»
I тады перадаў Рамуусе словы ён Сіціны: «Ад Вайдэгі57 такіх словаў я ніколі ня чуў раней!» Пасьпяшаўся тады Рама зь цяжкім сэрцам у свой прыстан і пабачыў там каршака, што, нібыта скала, ляжаў. Баючыся, што й ён ракшас, Рама лук свой напяў тады і з Лакшманам, сваім братам, на Джатаюса кінуўся.
I прамовіў ім птах дужы, Раму слаўнаму й Лакшману:
Гэта паданьне расказваецца ў Maitrayam-samhica(1.10.13): «Найстарэйшымі дзецьмі Прародзіча былі горы. I былі яны крылатымі, і ляталі ды сядалі, дзе хацелі. Л зямля тады яшчэ хісталася. Таму Індра адсек гарам крылы й гэтак замацаваў зямлю. А крылы ператварыліся ў аблокі. Таму яны так часта хінуцца да гор, бо там іх радзіма».
Vaidehi— князёўна відэгаў, т.-б. Сіта.
18
!9
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
58.
59-
6о.
61.
«Панове, я князь каршакоў і верны Дашаратхаў друг». Пачуўшы такавы словы, яны стрэлы зьнялі зь цяціў і сказалі: «Ты кім будзеш і адкуль князя ведаеш?» I паведаў тады коршак, як у бітве за Рамаву ліхі Равана, ракшасаў пан, яму крылы адсек мячом. Спытаўся Раггава тады, ў які бок памчаў Равана, і коршак, кіўком галавы адказаўшы яму, памёр.
Зразумеўшы зь яго жэсту, што на поўдзень памчаў крыўдун, Рама сябра свайго бацькР8 пахаваў з найпашанаю.
Апусьцеў іх прыстан гожы: раскіданы, валяўся спрат, і вароны дзяўблі ежу ды шакалы ўкол гойсалі.
Пабачылі браты гэта ды, па Сіце бядуючы, памкнулі тады на паўдня, ваяры мнагамужныя.
У тым вялікім гушчары Раму з сынам Сумітрыным сустрэлася мноства зьвяроў, што туды-сюды бегалі, і стаяў там такі гоман, нібы побач гарэў пажар.
Налучылі яны скора на Кабандгу55 жахлівага: падобны ён быў да гары, плечы меў, як у шалы ствол60, на грудзях жа было вока, а на чэраве — страшны рот. I вось той ракшаса зьнячэў схапіў лапаю Лакшману, і пакінулі ўраз сілы ваяра, о Юдгіштхіра.
Пацягнуў яго той ракшас сабе ў пашчу, і ў роспачы брат да Рамы тады мовіў: «Гора, гора мне, РаГгава! Скралі жонку тваю Сіту, а цяпер і са мной бяда! Ты княства пазбыўся свайго, і наш любы айцец памёр! He пабачу я ўжо, браце, як ты вернесься зь Сітаю у Косалу й правіцьмеш зноў сваім краем прадзедаўскім. Як месяцу хмарах, твой твар, пасыпаны зярнятамі гароху а рысу61, іншым пашчасьлівіцца ўбачыці».
Насамрэч, Сітавага бацькі. Гл. увагу 55.
Kabandha‘тулава’.
AC «вялікарукі».
УА «чорнага гароху, [травы] кўша й пражанага рысу» — усім гэтым пасыпалі галаву будучаму ўладару падчас абраду пасьвячэньня.
3J
З2
33
34
35
З6
37
38
39
40
41
42
43
62.
Так аплакваў сябе мудры сын Сумітрын, о бгарата, ды прамовіў яму Рама, і ў бядзе не бядуючы: «Не ўпадай у адчай, браце! Хіба я не з табой цяпер? Ты правіцу сячы сьмела — я ж лявіцу яму сьсяку!» I, прамовіўшы так, Рама сьцяў Кабандгу тады руку велявострым сваім мечам, бы галінку кунжутную. Тут і Лакшмана, муж дужы, падбадзёраны Раггавам, ударыў Кабандгу мячом ды правіцу адсек яму. А потым ён цяў яго ў бок, бык між воінаў — ракшаса, і паў Кабандга на зямлю бездыханны, о бгарата. Тады выйшла зь яго цела істота дзівазрочная і, ў неба узьнёсшыся, там, як сонца, засьвяцілася. Запытаўся тады Рама, муж, у словах дасьведчаны: «Калі ласка, скажы, хто ты, о стварэньне дзівоснае!» I пачуў ён адказ гэткі: «Я гандгарва Вішвавасу! Пракляты калісь сьвятаром62, нарадзіўся я ракшасам. Скраў Сіту сам Равана-князь, што на Ланцы жыве, ліхі. Да Сугрьівы ідзі, Рама: ён паможа табе ў бядзе! Каля Рыш’ямўкі-гары мілаводна ёсьць возера, а завецца яно Пампа, дом для качак і лебедзяў.
Вось там СуГрыва і жыве з чатырма сваймі райцамі. Ён брат валадара малпаў, златаздобнага Валіна. О Рама, я пэўны: жану ты пабачыш сваю ізноў! Дарогу да Ланкі добра знае ўладца над малпамі». Прамовіўшы гэта, прапаў той вялікабліскучы дух, і застылі мужы ў зьдзіве — слаўны Рама і Лакшмана.
Такая у сьвятой Магабгараце у Лясным разьЗзеле збуя частка.
У Рамаяне Кабандга не гандгарва, але данава, а праклінальнікам выступае Індра, які пакараў яго за тое, што той насьмеліўся выклікаць бога на бой.
2
3
4
5
6
7
8
9 ю
ii
12
Ч
>4
15
ЧАСТКЛ 264
Маркандэя прамовіў:
Недалёка была Пампа мнагалотасапекная63, і дабраўся туды хутка Рама, горам ахоплены. Там, v лесе, з вады веяў вей, духмяны, як амрыта, што пра Сіту ураз вою нагадаў, прахалодлівы. Якуспомніў жану Рама, стралой Камы паранены, зарыдаў ён тады горка, ды сказаў яму Лакшмана: «Не павінен цябе, браце, апаноўваць такі адчай! Самавітых мужоў хіра не змагае і ў старасьці. Лб Равану й Сіце здабыў ты вестку, о паважлівы, — дык сьмеласьць і мудрасьць яві: сабе жонку вярні назад! Хадзем да Сугрывы хутчэй, што на гэтай жыве гары. Даверся мне, вучню твайму, твайму служку й паплечніку!» Так Лакшмана свайго брата суцяшаў, о Юдгіштхіра, і той нарэшце ачуняў ды за справу узяўся ўраз.
Абмыўшыся ў вадзе Пампы і ўчыніўшы узьліў дзядом, засьпяшалі далей воі — два браты, Рама й Лакшмана. Да той дабраўшыся гары, Рыш’ямукі шматплоднае, на вяршыні яны пекнай пяцёх малпаў пабачылі.
I паслаў Сугрыва тады да братоў велямудрага Ганумата, свайго райцу, Гімавату падобнага.
3 паслом перамовіўшы, ўраз да Сугрывы яны пайшлі, — так Рама й зрабіўся тады князю малпаў хаўрусьнікам. Пачуўшы пра гора братоў, паказаў ім тады ўладар адзежыну, штоўніз Сіта ля гары тае скінула.
Пранікся даверам тады да Суі'рывы вялік-ваяр і памазаў яго тут жа наўладарства над малпамі. Пакляўся Раггава пры ўсіх, што усьмерціць ён Валіна, а СуГрыва — што зноў Сіту дапаможа яму сустрэць. Уклаўшы такую ўгоду і даверам пранікшыся,
УА «парослай ружовымі й блакітнымі лотасамі».
16
»7
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
64.
65.
66. 6-j.
на бітву рушылі яны да Кішкіндгі64 прыўкраснае. Прыбыўшы туды, СуГрыва, нібы горны паток, зароў — і Валін разьюшыўся ўраз, ды спыніла яго жана:
«Па тым, як Сугрыва раве, мне здаецца, прыйшоў сюды не адзін, a з помаччу ён — не выходзь, я прашу цябе!» Прамовіў прамовісты ёй, прыгажуні, парыўчы муж, поўнятварай65 сваёй пані так пан малпаў тады сказаў: «Знаеш гукі ты ўсіх бытаў — дык скажы мне, о мудрая, хто падмогу яму чыніць, майму брату нікчэмнаму?» Падумаўшы з хвілю, Тара, пані поўнеаблічная, адказала тады мужу: «Слухай, праўча над малпамі! Пазбаўлены жаны Рама, Дашаратхаў найзацны сын, заключыў з Сугрывам хаўрус проці ворага спольнага. I брат дужарукі яго, неадольны Сумітрын сын памагае яму спраўна ваўсім, Лакшмана ўмудраны.
3 Сугрывам разам прыбылі і райцы: Майнда, Двівіда, Ветравееў сын Ганумат і Джамбават, мядзьведзяў пан. Сабраліся ўсе магуты гэты зацныя й мудрыя, каб пазбавіць цябе горла з дапамогаю Рамавай».
He даслухаў тады мудрых яе словаў малпіны пан, бо здалося яму: Тара да СуГрывы прыхільная. Абарваўшы яе груба, выйшаў Валін са сховішча ды Сугрыву тады мовіў, што каля Мальявата66 стаў: «Ты ня раз мнеужоў бітве прайграваў, хоць жыцьцю жадзён, і я горла табе, дурню, дараваў, бо ты родзіч мне.
Дык навошта настрэч сьмерці ты імкнесься цяпер ізноў?!»67 I адрок Сугрыва тады свайму брату упэўнена,
Kiskindha малпіная сталіца v пячоры аднайменнай гары.
УЛ гульня слоў, бо Валінаву жонку завуць Tara‘зорка’, а для месяца ўжыта слова taradhipa‘пан зорак’. Гэтая шлока увогуле насычана паўторамі:
КНІГІ ОНЛАЙН
