Малы руска-беларускі слоўнік прыказак, прымавак і фразем
Выдавец: Навука і тэхніка
Памер: 218с.
Мінск 1991
(вылупіць) = Вочы ў лоб кульнуліся = Вырачкі прадаваць = Утаропіцца. Гл. 941, 1208
606. Вышел сухим из воды — Пабыў у вадзе і не мокры нідзе Дарма прайшло. Гл. 1219
607. Глаза бы мои не смотрели — Брыдка глядзець = На вочы б не бачыць = Гадка пазіраць
608. Глазам своим не верить — Вачам веры не даваць
609. Глаз не сомкнуть — Вачэй (вока) не злажыць = I на волас не задрамаць = Hi на макавае зернейка не заснуць
610. Глас вопиющего в пустыне — Марны лямант
611. Глуп как пробка (как пень, как сивый мерин) — Дурны, як даўбешка (як доўбня, як пень, як авечка, як цецярук, як баран, як свіння, як пута, як халява, як хамут, як бязмен) • Абух абухом Тупы як абух (як боўтка)
612. Гнутьсвое — У сваю дуду дзьмуць=Свае правіць (свае права правіць) На свае наважваць На свой капыл гнуць (рабіць)
613. Гнуться в дугу — Крукам гнуцца = Гнуцца як ангельскі цюцька. Гл. 535, 1140, 1234, 1287
614. Гол как сокол — Голы як бізун (як палец, як костка, як стары венік) Голы як стой = Гол як кол = Голы гальцом = Салому сячэ, пірагі пячэ, сенам падмазвае. Гл. 482
615. Голова садовая — Галава малінавая Галава капусцяная. Гл. 487, 657, 658, 867, 1007
616. Гоняться за двумя зайцами — На сем сукоў садзіцца = Дзвюх сарок за хвост трымаць Два зайцы гнаць
617. Горе луковое — Гора чубатае Згарода няшчасная Няздара нейкая
618. Гори синим огнем — Гары яно тарам А няхай яно дымам возьмецца “ Хай яго агні высмаляць = Хай яно перуном (пылам) пойдзеНяхай тут усе дымам сядзе =* Каб яно дагары з дымам пайшло = Бадай ты без агню згарэў = А няхай ты згары = Каб ты ўпапялеў = Каб цябе агонь спаліў = Агнсм цябе запалі. Гл. 962, 1110, 1315, 1323, 1328
619. Груши околачивать — Вуглы абціраць = Мухі лавіць = Па завуголлі туляцца. Гл. 490, 838, 1045, 1106, 1212
620. Давать голову на отсечение — Руку (рукі) на адцён даваць Галаву (руку) на страцённе даваць = Рукі па локаць даваць адцяць = Родам і плодам клясціся
621. Давать на чай — Гасцінца даваць
622. Давать (задавать) стрекача — Лататы даваць = Хадала даваць = Дзеркача (дзерака) даваць = Цягу даваць. Гл 691, 1069
623. Дать (сунуть) барашка в бумажке (дать взятку) — Руку застраміць (заскабіць) = У лапу даць = Цюку ў руку
624. Дать березовой каши (сильно избить) — Лазы даць = Кія ўсыпаць = Дубца даць (ўліць) = Пугі ўліць = Кулакамі пачаставаць. Гл 584, 694, 1222
625. Дать дуба — Старчом стаць = Душою рыгнуць = Бараду задзерці I кокашы задзерці = Жаба цыцкі дала. Гл. 704, 1016, 1024, 1088, 1096, 1115, 1214, 1249
626. Дать (задать) жару (отругать, наказать) — Пытлю даць = Зыра даць = Лазні даць = Фаеру даць = Л ўпня (лўпцаха) даць. Гл 630, 695, 1211
627. Дать маху — Пўдла даць Не на тую нагу бот надзець = Схібіць = Спудлаваць
628. Дать повольку — Лейцы папусціць = Папўску даць = Патолю даць = Распусшць як дзедаву (цыганскую) пугу
629. Дать по шее — Каўнер (каўняра) памацаць = Па шыі накласці = У каўнер наўскладаць (налажыць) Па карку заехаць = Каўша даць. Гл 888, 890, 1043
630. Дать прикурить — Гароху засыпаць (троху) = Па пер’і даць = Салёнкі даць = Лупакоў надаваць. Гл 626, 695, 1211
631. Два сапога пара — Абое рабое = Роўны з роўнага цешыцца = Адзін аднаго (адзін другога) нс перацягне = Які ехаў, такі (такую) стрэў. Гл 737, 892, 1003, 1004
632. Делать из мухи слона — 3 камара каня рабшь = 3 блыхі (з мухі) вала рабіць = 3 ветру вяроўку віць = Раскажаш пра вераб’я, а перакажуць пра жураўля = Скажы на кепаць, а даложаць на локаць = Байка з камара вырасце на вала
633. Делить шкуру неубитого медведя — 3 незабітага ліса футра (кажух) шыць= На жывым мядзведзі скуру купляць = Скуру ў лесе фарбаваць (прадаваць) Не скубі, пакуль не зловіш
634. Дело труба (табак) — Справа дрэнь = Паганая (кепская)справа
635. День-деньской — Як божы дзень= Як дзеньбелы = Ад світання да змяркання = Ад рання да змяркання = Ад віднога да віднога = Цалюткі дзень = Пераз цалюхенькі дзень
636. День ото дня — Што ні дзень = 3 кожным днём
637. Держать в узде — На аброці трымаць = На дугу трымаць. Гл 638
638. Держать в черном теле — У абцугах трымать (у абцугі ўзяць) У цвіку трымаць = У шчэпці (у ляшчоткі) ўзяць У аглоблі загнаць. Гл. 637
639. Держать пари — У заклад ісці
640. Держать себя высоко — Высока галаву насіць= Шмат казюлек у носе = Без фігі не да носа = Шостам галавы не дастаць. Гл. 696
641. Держать (иметь) сердце — Слязу ў сэрцы трымаць= Закалец мець. Гл. 745
642. Держи карман шире — Кішэнь падстаўляй = Заўтра з мехам прыходзь
643. Держится на честном слове — Ледзьве ліпіць = Ледзь трымаецца = На жывую нітку шыта. Гл 537
644. Держи хвост пистолетом — Хвост абаранкам (дугою) трымай = Нос дудою трымай
645. Длинный язык — Язык з-за зубоў выбіваецца = Язык доўгі = Язык як дзедава пуга = Язык да пят = Язык як памяло (у бабы) = Язык доўгі як у жаўны = Рот наросхрыст, язык на плячо. Гл. 1195, 1345
646. Для вида — Для (дзеля) прыліку = Толькі знаку = Адно знак
647. Днем с огнем не сыскать — Са свечкаю (у руках) не знайсці = I Саўка не знойдзе. Гл 754
648. Довести до ручки — Да абу ха дабіць (давесці) = Да пухі дабіць= На пусты канец звесці = На пшык звесці
649. Дойти до ручки — На пусты канец сысці (з’ехаць) = Да пустога канца дажыць (дажыцца) = На нішто з’ехаць = На пшык з’ехаць = Да путаўя (да пужальна) дабщца = Да няма нічога дайсці
650. До основания — Ушчэнт (дашчэнту) = Дарэшты = Да пня
651. До отвала — Як стаць = Як завязаць = Па (самую) завязку; = У разорву = Аж цераз вушы = Цераз горла валіцца = Ажно кішка прутам стала
652. До последнего издыхания — Да самага скону = Да астатняга дыху
653. До скончания века — Па век вякоў (векаў) = Да скону свету = Пакуль свет (стаіць) = Давеку. Гл. 1022
654. До черта — Чорт колькі Чортава процьма Да гібелі ~ Да халеры. Гл. 514, 788, 819, 833, 945, 1013, 1050, 1301, 1304, 1305
655. Драть шкуру — Скуру дзерці = Дзерці як воўк кабылу = Скуру палосамі дзерці. Гл. 600, 1266
656. Дрожать над каждой копейкой — За капейку калаціцца = Крукам вісець над шэлегам. Гл. 690, 703, 719
657. Дубина стоеросовая — Варона загуменная = Доўбня (даўбешка) дурная = Цялё нялізанае = Палена дурное. Гл. 487, 615,658,867, 1007
658. Дурак набитый — Чысты дурань = Дурны як бот (як стаптаны бот, як бот з левай нагі) = Дурны як кавальскія гарны = Дурны як варона (як цецярук) = Як сала без хлеба = Боўдзіла дурное = Абух тупы. Гл. 487, 615, 657, 867, 1007
659. Дурной (худой) глаз — Нялюдскія (паганыя, ліхія, кспскія) вочы = Лядашчыкава вока = Нядобры на вочы
660. Дух захватывает — Духі (дух) займае (зацінае) = Дух забівае
661. Духовная пища — Духоўны пажытак = Пажытак душы
662. Душа нараспашку. — Душа наросхрыст (нахлашч) = Шчырая душа = Сэрца на далоні. Гл. 1148
663. Душа не лежит — Душа не горнецца
664. Душа ушла в пятки — Аж душа зайшлася I душы не было = Аж душа ў пяткі зайшла = Душа ў пяты пайшла = Душа трасецца = Пад пяты коле. Гл. 559, 863, 1055
665. Дышать на ладан — У вырай збірацца = Зямлёю пахнуць = Галасок хоць у пясок. Гл 512, 904, 1100, 1207, 1239
666. Едва ноги волочить — Ледзьве ногі перастаўляць = Ног не змяніць = Ног змяніць не можа = Ледзь ногі совае. Гл. 515, 592
6Ы. Ей-богу — Далібог (дальбог) = Д.алібог праўда = Даліпан Даліпан праўда = Дайне веры = Богам сведчуся. Гл. 668
668. Ей-ей (ей-же-ей) — Дапраўды Дадушы Дадушы праўда. Гл 667
669. Еле-еле душа в теле — Душа на штачцы затрымалася Дух вылазіць (духі вылазяць) Ледзьве ноп цягае. Гл. 526,589
670. Есть поедом — Ежма есці Жыўцом есці Бакі аб’ядаць = Кішкі пераядаць = Вочы пячы. Гл. 596, 1265
671. Ехать в ригу (блевать) —Казлы драць Ванітаваць
672. Еще бы — Дзіва што = Атож
673; Жевать жвачку (надоедливо говорить) — Казань Казань = Малебны правіць = Таўчы адно Жуйку жаваць. Гл. 827
674. Животики надрывать — Бакі рваць (зрываць, урываць) = За жывот (за жываты) брацца Кішкі з рогату рваць Ад смеху падрывацца = Порва бярэ. Гл. 807, 1276
675. Живот подвело — Духі падцягнула = Кішка ў кішку лезс. Гл. 808, 847
676. Живые мощи — Як здань з таго свету Як з таго свету' ўстаў = Як з крыжа зняты Адно цень застаўся Худы як смерць (як шкілет) Косці звоняць. Гл. 815
677. Жизнь бьет ключом — Жыццё крынічыць (віруе, буяе, кіпіць)
678. Жить в свое удовольствие — На сваю пацеху жыць ■ Жыць як Адам у раі = Жыць як сад на пагодзе (як птушка на моры) = Жыць як вянкі плесці “ Пялёгавацца Раскашаваць (раскашавацца). Гл. 801
679. Жить как кошка с собакой — Каты дзерці Жыць (любіцца) як кот з сабакам Сябраваць як два каты ў мяху. Гл. 511
680. Жить на чужих хлебах — На ласкавым хлебе быць Жыць як у бога за дзвярыма
68 Е Жить на широкую ногу — Жыць як пан (як кароль) Панам (па-панску) жыць = Жыць як золата важыць Жыццё як мёду піццё = Жывем як песні пяем
682. Жить по старинке — Па-даўнейшаму жыць Па старых звычаях жыць
683. Жить своим умом — Свой роэум мець — Сваім одумам (сваім розумам) жыць
684. Жребий брошен — Выбар зроблены Лесы зробленыя
685. Заблудшая овца — Аблудная авечка
686. Забодай тебя комар — Бадай цябе качкі з’елі (стапталі) = Каб цябе куры затапталі Бадай цябе кот убрыкнуў -
Каб цябе рак убрыкнуў = Каб цябе камары затаўклі = Каб цябе дождж памачыў = Каб цябе пярун калядны спаліў. Гл 1329
687. Заводить шуры-муры — Залёты рабіць = Халяўкі смаліць. Гл 1052, 1057
688. Заглянуть в бутылку (в рюмку) — Чарку ўзяць (кульнуць) =3 шкляным богам пабачыцца (убачыцца, сустрэцца) = Шкляному богу пакланіцца = Шкло ўбачыць (пабачыць) = У бутэльку (у пляшку) зірнуць. Гл 866
689. Заговаривать зубы — Зубы замаўляць. Гл 536, 587, 706, 729, 1121
690. Загребистые глаза — Зямля ненаедная (ненасжная) = Зайздроснас вока. Гл 656, 703, 719
691. Задавать драла (деру) — Драпака даваць = Лататы даваць = Цуба (цубака) даваць = Уцякаць як ад халеры (як ад заразы, як заяцадсабакі, як чорт ад пасвячонай вады). Гл 622, 1069
692. Задавать тон — Рэй весці
693. Задавать храпака (храповицкого) — На ўсе застаўкі храпці = Тхары капаць (дзёрці) = У сапуны (усапунцы) пайсці
694. Задать баню — Дыхту даць = Лазні даць= Наабаранкі ўскінуць (даць) = На бабку збіць. Гл 584, 624, 1222
695. Задать перцу — Перцу ўсыпаць = Даць перцу з імберцам = Лою за скуру заліць = На хвост усыпаць. Гл 626, 630, 1211