Малы руска-беларускі слоўнік прыказак, прымавак і фразем
Выдавец: Навука і тэхніка
Памер: 218с.
Мінск 1991
957. Ни в городе Богдан ни в селе Селифан — Hi к Сідару ні к Хведару = Hi да печы ні да рэчы. Гл 954, 982, 1252
958. Ни в дудочку ни в сопелочку — Hi скакун ні граюн, а ў куточку сядун = Hi качка ні швачка = Hi млен ні таўкач. Гл 960, 988
959. Ни в коем случае — Hi ў якім разе. Гл 966
960. Ни в куль ни в воду — Ні ў плот ні ў азярод Hi ў кола ні ў мяла = Hi ў плот ні ў тын, ні ў добрыя людзі = Hi ў пень ні ў калоду, ні ў плот ні ў азярод = Hi ў сеч ні ў печ = Hi ў біла ні ў мяла = Hi спору ні ўмалоту. Гл 958, 988
961. Ни дать ни взять — Hi ўцяць ні ўзяць
962. Ни дна тебе ни покрышки — Трасца тваёй галавс = Каб табе на тым свеце дна не было = Каб табе заняло, каб табе зацяло = Каб табе зарвала ды залажыла = Каб ты яснага сонейканеўбачыў (неаглядаў) = Кабтабебелысветзачыніўся = Каб цябе сонейка не грэла = Каб па табе не званілі = Каб табе тры пагібслі і адна трасца = Каб ты высах ды выпетраў = Каб цябе на сухой дарозе пабіла. Гл 618, 1110, 1315, 1323, 1328
963. Ни жарко ни холодно — Hi свярбіць ні баліць = Hi ў пяце ні ў галаве “ Hi цёпла ні холадна. Гл 1295, 1296, 1308
964. Ни жив ни мери в — Без духу = Hi павешаны ні апушчаны = Hi жывы ні ўмерлы
965. Ни за грош (пропасть) — Hi за дзякуй = За гнілую рыбу = Як сабака (за сабаку) = Як рудая мыш (як рудыя мышы) = Як прусакі на марозе = Як рыба без вады = За гарэлы блін = За марны цень
966. Ни за какие блага — Hi за якія грошы = Hi за што на свеце. Гл 959
967. Ни за понюшку табаку — Hi за панюх табакі = За няма што. Гл 700, 968, 985, /162
968. Низа что ни про что — За няма што = Без дай прычыны
6. Зак.479
81
= Без дай рацы = Ці ёсць за што ці няма за што = Задарма. Гл. 700, 967,.985, 1162
969. Ни кожи ни рожи — Hi з стану ні з твару = Hi з гловы ні з мовы = Hi людзям паказаць, ні сабе паглядзець = Хоць аброць кладзі на морду
970. Ни кола ни двора — Hi хаты ні лапаты = Hi хаткі ні градкі Hi вала ні кала = Hi плоту ні азяроду = Hi курчаці ні парасяці = Hi ў лесе ні ў небе = Hi цюк ні чым чагенька = Hi чым чаго (чагенька). Гл. 956, 1310
971. Ни к селу ни к городу — Hi да печы ні да рэчы = Hi да рады ні да звады = Hi ў тры ні ў два (згарадзіць) = Hi два ні паўтара = Hi з пушчы ні з поля. Гл. 925
972. Ни мычит ни телится — Hi трэ ні мне = Hi куе ні плешча. Гл. 990
973. Ни на волос — Hi каліва (ні каліўца) = Hi на макавае зярнятка = Hi на макўлінку (макуліначку) = Hi на волас. Гл. 974, 975, 976, 977 '
974. Ни на грош — Як у рэшаце вады = Як у жабрака грошай= Hi знаку = Hi крышкі (ні крышачкі). Гл. 973, 975, 976, 977
975. Ни на капельку — Hi крышачкі ні кропслькі = Ні на панюх табакі = Ні-ні, ні крышачкі. Гл. 973, 974, 976, 977
976. Ни на малость — Hi на сіні пазногаць (кепаць) = Ані звання Hi на трошкі (трошачкі). Гл. 973, 974, 975, 977
977. Ни на синь-порох — Hi пораху ні сіняга. Гл. 973, 974, 975, 976
978. Ни ответа ни привета — Hi чуткі ні почуткі = I вочуткі не чуваць = I чуткі не чулі = I почуту няма = Hi адзыву ні адрыгу. Гл. 984
979. Ни охнуть ни вздохнуть — Hi дыхнуць ні зіпнуць = Хоць душу навязвай = Хоць ты сеўшы плач. Гл. 916, 1302
980. Ни пуха ни пера — Ляшчы ды акуні = Лаўцу з аўцу, братка = Дай жа, божа, нашаму лаўцу з аўцу = Дай, божа, каб было ўсё гожа
981. Ни пуха ни пера — К черту — Рыбна вам — Хоць не рыбна, затое юшна
982. Ни рыба ни мясо — Hi лой ні масла = Hi лой ні мяса, горай дурня Апанаса = Hi пражаны ні смажаны = Hi печаны ні вараны = Hi з мяса ні з пер’я = Hi ладу ні складу. Гл. 954, 957, 1252
983. Ни свет ни заря — Яшчэ й на дзень не займала = 3 цёмнага рана. Гл. 1336
984. Ни слуху ни духу — Hi слыху ні прослыху Hi слыху ні дыху = I куры не шзпчуць = Ані вокам не відаць, ані слыхам не чуваць = Hi вока не бачыла, ні вуха не чула. Гл. 978
985. Ни с того ни с сего — Без нічога ніякага = Без нічога ніякага, без нічога нічагісенька = Hi села ні пала = Hi села ні пала, дай бабе (баба) сала Hi села ні пала, давай, котка, сала Здабрамсру. Гл. 700, 967, 968, 1162
986. Ни сюда ни туда — Hi сюдою ні тудою = Hi сюды ні туды, мае мілыя дуды = Hi сюды Мікіта ні туды Мікіта
987. Ничего себе — Нішто сабе = Дарма сабе. Гл. 951, 1294
988. Ни швец, ни жнец, ни в дуду игрец — Hi шавец, ні кравец, ні каваль, ні стругаль (а проста гаварыльшчык) — Hi трэц, ні мнец, ні ў дуду ігрэц Hi да танца ні да ражанца. Гл. 958,960
989. Ни шуму ни гаму — Hi піску ні віску = Hi крыку ні выку
990. Ни шьет ни порет — Hi куе ні плешча = Hi пашые ні папора = Hi качка ні швачка. Гл. 972
991. Носится как дурак с писаной торбой — Носіцца як дурань з маляванай торбай (з мялам, са ступаю, з дзвярыма) Носіцца як чорт з бубнам = Важдаецца як кот са здохлай мышшу = Носіцца як са скулянкаю = Дурань дзверы. Гл. 992
992. Носится как курица с яйцом — Цацкаецца як з велікодным яйкам = Носіцца (кешкаецца) як кот з салам (з селядцоМ) = Носіцца як курыца з першым яйкам. Гл. 991
993. Обливаться (умываться) слезами — Свет тапіць = Слязьмі (слёзкамі, слёзачкамі) залівацца-Плакаць як бацьку (матку) пахаваўшы = Плакаць як матка па дзіцятку-Як бобам плакаць Слёзы ручйцца. Гл. 843, 1139, 1144
994. Обломать рога — Pori падпілаваць (спілаваць, урэзаць, падрэзаць) = Рогі прыцерці (уцяць, пазбіваць) = Рожкі зняць = Хвост уцяць
995. Ободрать (обчистить) как липку — Аблупіць (абабраць, абдзсрці) як ліпку = Да жывога аблупіць = Ад пят да галавы абдзерці = Hi на семя ні на емя не пакінуць. Гл. 1009, 1123
996. О двух головах — Кароткія (кароткі) завароткі. Гл. 939
997. Один на один — Сам-насам. Гл. 1168
998. Один-одинешенек — Адзін душою = Адзін-аднюткі (адзін-аднюсенькі) = Адзін-адзінюткі (адзін-адзінюсенькі) = Адзін-адненькі = Адзін-адным = Адным-адзініца = Сам сабою = Сам сабе = Усяе талакі — свае дзве рукі. Гл. 486, 787
999. Один черт — Адна трасца = Адна халера = Адна вяроўка = Адно шчасце = Адзін дабрыдзень = Не Гірша, дык чорт іншы = Ці пражаны, ці смажаны — усё адно. Гл. 575
1000. Одна лавочка — Адна хеўра = 3 адной хеўры
1001. Одним духом — Чуй дух = Як слова мовіць (сказаць) = У адзін дух = Як слова вымавіць здалося. Гл. 520, 541, 542
1002. Одним махом — За адным скрыпам = За адным цягам = За адным свістам = За адным добрым днём = Адным скокам. Гл. 554
1003. Одним миром мазаны — Адзін чорт маляваў (намаляваў) = Адным грэбенсм прычасаліся = Чэрці адной шэрсці. Гл. 631, 737, 892, 1004
1004. Одного поля ягоды — 3 аднаго гнязда птушкі = 3 аднаго балета чэрці = Адным возам па піва едуць = Каб павесіў, тоадзін другога нс пераважыць. Гл. 631, 737, 892, 1003
1005. Оказать любезность — Ласку зрабіць (учыніць) = Літасць учыніць
1006. Окунуться (уйти) с головой — Па вушы ўехаць
1007. Олух царя небесного — Асёл маляваны = Дурань малёваны = Непадсяваны дурань = Глумак глумаком. Гл. 487, 615, 657, 658, 867
1008. Опустить руки — Рукі злажыць = Крылы раскапусціць
1009. Оставить без рубашки —Зсарочкі вывесці = Да ніткі абабраць= Hi вала ні кала не пакінуць= Hi хаты ні лапаты не пакінуць = Руб ды пярэпірка засталіся. Гл. 995, 1123
1010. Оставить рожки да ножки — Хвост і грыву пакінуць = Pori ды ногі пакінуць
1011. Остаться при своих интересах (козырях) — На тым жа суку сесці = На той самай сесці = 3 такам пайсці (вярнуцца) = Ш то прынёс, з гым 1 пайшоў = Як прыйшлі, так і размінуліся = На тым самым месцы сесці. Гл. 943
1012. Остер на язык — 3 языком як з мячом = Язык як брытва = Ажно у пяты коле = Спрытны на язык
1013. Отбоя нет — Хоць махаллам махай = Не абабрацца. Гл 514, 654, 788, 819, 833, 945, 1050, 1301, 1304, 1305
1014. От всей души — Ад шчырае душы. Гл 1029
1015. От горшка два вершка — Кату па пяту = Вераб’ю па калена = Пчале па крылле = Сабаку па хвост = Раку па вўсы = Ад зямлі не адрос = На раз аблізаць = Кавалер — кату па каўнер. Гл 479
1016. Отдать концы — Ключыкі ў мора аддаць = Вечкам накрыцца = Век скончыць = Душа з цела выйшла. Гл 625, 704, 1024, 1088, 1096, 1115, 1214,'1249
1017. От зари до зари — Ад вина да вина (ад віднога да віднога) = Ад зары да зары. Гл 1224
1018. Отколоть номер — Коніка выкінуць. Гл 1021
1019. От корки до корки — .Ад дошчачкі да дошчачкі (ад дошкі да дошкі) = Ад вокладкі да вокладкі
1020. Откуда ни возьмись — Hi адтуль ні адсюль = Hi стуль ні ссюль = Адкуль ні возьмецца = Скуль ні ўзяуся. Гл 504, 773
1021. Отмочить штуку — Штуку адпаліць (удзерці, укроіць, урэзаць, утнуць) = Штучку вытварыць. Гл 1018
1022. Отныне и до века — Ад веку і да веку = Пакуль свет (стаіць). Гл 653
1023. Отправить в мириной — У царства нябеснае пусціць = На той свет загнаць (пусціць) Гл 598, 1146, 1163, 1180, 1217, 1273
1024. Отправиться на тот свет (к праотцам) — На той свет падацца (пайсці) = Да бога пайсш = Да Абрагама на піва пасхаць (пайсці) = Авечкі пасвіць да Абрагама пайсці = Са свету збыцца (збавіцца) = 3 гэтага свету зыйсщ. Гл 625, 704, 1016, 1088, 1096, 1115, 1214, 1249
1025. Отрезанный ломоть — Адкрышаны бераг (край) = Адрэзаная дуста (адкроеная скіба) = За чужым парогам
1026. От случая к случаю — Калі-нікалі = Сяды-тады (тады-сяды) = Гады ў рады = Мала калі = Іншым разам. Гл 570
1027. Отсохни у меня язык — Каб мне язык адсох = Каб мне калом язык стах (калі гэта няпрауда). Гл 507, 942. 1105, 1125, И37, 1269
1028. Отставной козы барабанщик — Пустога двара затычка = Да пустога хлява затычка = Ад пустой бочкі затычка = Ад пустой хаты затычка = Усадзіў (даў, зляпіў) бог душу ні ў пень ні ў грушу. Гл 1104
1029. От чистого сердца — Ад шчырага сэрца. Гл 1014
1030. Очертя голову — Як утрапёны = Як чорт падсмалены = Не гледзячы ні вока, ні бока = Як жару пад хвост насыпалі. Гл 546, 551, 604, 736, 781, 802, 1201, 1213, 1332
1031. Падать к ногам — У ногі кідацца (падаць, каціцца, давацца) = Боты цалаваць = Па нагах поўзаць = Да рук кідацца. Гл 1312
1032. Палец о палец не ударить — Саломку не псраламаць = За халодную ваду не ўзяцца = Hi за халодную ваду = Палец на палец не пакласці = Палкі не перакінуць = Рук не падлажыць
1033. Пара пустяков — Няма што = Як арэх раскусіць = Як хукнуць Дробязь (драбяза). Гл 1117, 1136
1034. Парень хоть куда — Да зайца стралец і да дзевак маладзец = I да волікаў пастух і да конікаў канюх = Радзіўся днём з агнём