Малы руска-беларускі слоўнік прыказак, прымавак і фразем
Выдавец: Навука і тэхніка
Памер: 218с.
Мінск 1991
74. Голод не тетка — Голад не дзядзіна, з’ясі і крадзена Голад не цётка, з’есць, што патрапіць Голад не свой брат -
Галоднаму ўсё смакуе = На галодны зуб усё смачна = Галоднаму асцюкі не колюцца = Черт з голаду й мухі еў. Гл. 325
75. Голодной куме хлеб на уме — Галоднай курцы проса на думцы = Галодны — пра хлеб, п’яны — пра хмель = Каму што, а галоднаму хлеб = Галоднаму канго авсс сніцца = Галоднаму — ежы, халоднаму — цяпла, а сытаму — музыкі. Гл. 457
7Ь. Голодному Федоту и пустые щи в охоту — Сагнешся ў сук — з’ясі । саломы пук = 3 гора, з бяды пад’еў лебяды = У голад і нішчымнае смачна ссці = Будзе смачна, як духі падвядзс = Галодны прысмакаў нс пытас = Галоднаму жывату І пушынка па нутру
77. Голому разбой не страшен — Голы разбою не баіцца = Старцу пажар не страшны = Мокры дажджу нс баіцца = 3 жабрака сарочкі не здзярэш
78. Гора родила мышь — 3 вялікага гуку нс будзе чаго брацьу руку = Шырокідвор, ды нсвялікі збор = 3 вялікага грому малы дождж = 3 вялікае хмары малы дождж
79. Горбатого могила исправит — Гарбатага хіба труна выпрастае (паправіць) = Гарбатага выпрастае магіла, а ўпартага — дубіна = Крывога дрэва нс выпрастасш = 3 дугі аглоблі не зробіш = Калі пень, то і будзе пень. Гл. 447
80. Господь терпел и нам велел — Бог жабраваў і нам казаў = Цярпі, Зося, так прыйшлося = Цярпі, казача, не выпадае йначай
81. Готовь летом сани, а зимой телегу — Ладзь калёсы зімою, а сані летам = На свята думай пра будзень, а ўлетку пра зіму
82. Грамоте учиться — всегда пригодится — Вучыся, нябожа, вучэннс паможа = Навука хоць намучыць, але жыць навучыць = Што замаладу навучышся, на старасць як знойдзеш = Навуку за плячыма нс носяць
83. Грехи любезны доводят до бездны — Не заглядайся на чужых жонак: не скасееш, дык здурнссш = Сам сябс загубіш, як чужую жонку прыгалубіш = Што цела любіць, тос душу губіць = Нс кладзіся каля чужой жонкі — адаб’юць пячонкі
84. Гром не грянет — мужик не перекрестится — Не прыйдзе трывога — нс ўспомніш і бога = Як трывога, тады да бога = Пакуль пярун не грымне, чалавек яму нс паклоніцца = Пакуль не загрыміць, мужык нс перахрысціцца
85. Гулять смолоду — помирать под старость с голоду — Хто замоладу не працуе, той на старасць жабрус = Хто гуляе
змоладу, той памрэ з толаду = Гульня ў маладосці дае хваробу на стары я косці = Змоладу банкетавалі, а пад старасць жабравал! = Змоладу балі спраўлялі, пад старасць галышамі сталі Нс хочаш у маладосці працаваць, будзеш на старасці з торбачкайтанцаваць
86. Гусь свинье не товарищ — Мядзведзь карове не брат Воўк сабаку не радня = Качар курыцы не пара = Воўк казе не таварыш = Раўня як свіння да каня = Свіння каню не таварыш “ Багатыр беднаму не брат = Сыты галоднаму не раўня
87. Дал слово — крепись, а не дал — держись — Слова давай, дык яго і трымай = Што сказаў, тое святое = Будзь свайму слову гаспадар
88. Даром и чирей не сядет, а все прежде почешется — Дарма хадзіць — ногі адбіць = Дарэмна і каза не спела Каза ваўку дарма нс скача = Дарма і каза цераз плот не скача “ Дармавога нічога на свеце няма. Гл 141
89. Даст бог день — даст и пищу — Дасць бог дзень — дасць і спажытак = Дасць бог хлеба — дасць і да хлеба = Даў бог стан — дасць іжупан
90. Дают — бери, бранят — беги — Калі вераць, не бажыся, калі б’юць, не прасіся = Што кажуць — рабі, што даюць — бяры (еш) = Не ймуць веры — не бажыся, а б’юць — не маліся = Хоць няшмат даюць — бяры, хоць недалёка шлюць — не йдзі
91. Двое дерутся — третий в выигрыше — Дзе двух зваду вядзс, там трэці крадзе = Дзе двох сварыцца, там трэці карыстаецца = Дзе двух б’юцца, там трэці карыстае = Тады багатыя рады, калі ў бедных пайшлі звады
92. Двум смертям не бывать, а одной не миновать — Што будзе, то будзе, а дзве смерці не будзе = Не бываюць дзве смсрці, а раз трэба памерці = Раз радзіла маці, раз трэба паміраці = Калі павесяць, дык не ўтопяць Два разы не паміраць, а раз давядзецца = Адна казе смерць. Гл 285
93. Делай дело не спеша, была бы слава хороша — Не глядзі, каб скора, а глядзі, каб добра “Скора каты робяцца, ды сляпыя родзяцца = Што хутка робіцца, то сляпое родзіцца “ Завіхайся, алс неспяшайся. Гл. 316
94. Делу — время, потехе — час — Перш папрацуй, атады й патанцуй = Была нядзсля — і мы дудзелі, цяпер серада — працуй, грамада = Калі — на лянок, а калі — у танок = Гульня, ды нс штодня = Годзе цалавацца, пара і на хлеб старацца. Гл 49
95. Десятая (седьмая) вода на киселе — На адным сонцы
анучы сушылі Пебь гарэў, а чорт ногі пагрэў, іскра пала — і радия стала Адзін пень гарэў, а другі спіну грэў Сваякі гарбузовыя, жывуць цераз дарогу наўпрысядкі. Гл. 229
96. Дешево и сердито — Хітра, мудра, невялікім коштам ■ Хітра-мудра і нядорага -1 танна, і хітра
97. Долг платежом красен — Што вінен, аддаць павінен ■ Умеў узяць — умей і аддаць Любіш браць — любі і аддаць Пазычай — як умееш, аддавай — хораша Прыйшоў з мехам, не адбудзеш смехам Круціне круці, а што трэба заплаці
98. Дома стены помогают — У сваей хаце і вуглы памагаюць = У сваей хаце і качарга помач У сваей хаце і дзіркі грэюць. Гл. 56
99. Дом невелик — гулять не велит — Сямейка малая — (усім) работы хапае Гурт невялічкі — гулЯць няма звычк! ” Былі бы мы сямёра, змаглі б усё ўчора
100. Дорога ложка к обеду — Дарагое яечка да Вялікадня Дождж у пару, што золата Усё добра ў пару Дарагая помач ў свой час Не ў час лыжка па абедзе
101. Дорог не обед, а привет — Не дорага ежка, дорага пацешка = Даражэйша не сняданне, а прывітанне Не частуй (мяне) ні піўцом, ні вінцом, а прывітай шчыранькім слаўцом “ Піццё — смяццё, пасядзёнка дорага ” Ці з перцам, ці не з перцам, абы са шчырым сэрцам
102. Дорого, да мило, дешево, да гнило — Прыгажэйшае — даражэйшае, а што заганнае, тое таннае Есць загона — купіш танна За тавар гшлы і грош малы Якія грошы, такі і тавар Таннае мяса сабак! ядуць (цягаюць)
103. До свадьбы заживет — Пакуль жаніцца, загаіцца Пакуль шлюб браць — нічога не знаць
104. Доход не живет без хлопот — Хто дбае, той мае Гаспадарка — клапатарка “ Хто полю годзіць, у таго жыта родзіць Дзе гаспадар ходзіць, там ніўка родзіць Пільнуй гаспадаркі — будуць у гаршку скваркі. Гл. 293
105. Друзья познаются в беде — Зычлівага прыяцеля ў няшчасці пазнаюць Прыяцеля ў няпічасці пазнаеш Хто ў бядзе не быў, той праўдзівых прыяцеляў не знае
106. Дуракам закон не писан — Дурны законаў не чытае, ды свае мае Для вар’ята няма свята Дурны сабака і на гаспадара брэша
107. Дурака пошлешь, а за ним и сам пойдешь — Пашлі дурнога, а за ім другого Паслаўшы дурнота, за ім пашлі
другога = Пашлі асла, а за ім пасла = Пайшоў Апанас па квас, дык ні Апанаса, ні кваса = Пашлі Ціта пасіта — нямасіта, няма Ціта = Паслалі сабаку па табаку — ані табакі, ані сабакі
108. Дураков не сеют, они сами родятся — Дурняў не ссюць і нс жнуць, яны самі растуць = Дурань нс родзіцца, а сам знаходзіцца = Добрую траву чалавек ссс, а ліхая чорт ведае адкуль бярэцца
109. Душка не сосед, есть хочет — Душка не птушка, мякінаю нс адбудзсш = I мая душа нс з клочча, таго самага хоча = Душа нс камень, есці хоча = Без хлеба й вады з душою бяды. Гл 382
110. Дыма без огня не бывает — Дзе не гарыць, там і не курыць = Дзс дым, там і полымя = Адкуль дым, адтуль і полымя = Дзе сунічнік, там і суніцы = I сабака напуста не забрэша = 3 пальца нс выссуць людзі = Не дарма людзі гавораць = Без прычыны і хвост нс матляецца
111. Если б знал, где упадешь, то соломки б подостлал — Каб чалавек всдаў,дзсспатыкнсцца, дык абышоў бы тое месца = Каб ведаў, дзс яма, то псраступіў бы = Каб ведаў, дзе павалішся, лепей бы там сеў (лёг) = Калі б ведаў, дзе павалішся, то абышоў бы
112. Если бы да кабы выросли во рту грибы — Каб на хмель нс мароз, ён бы тын псрарос = Каб на дзятла не стралец, быў бы дзяцел маладзец = Каб нс плеш, дык і лысы не быў бы = Кап, кап — ды нс цячз = Нс здарылася б бяды, каб конь не быў худы = Што пра тос га^арыць, што не мае быць
113. Если кажется, нужно перекреститься — "Мусіць" за вуха ўкусіць = Здасцца, што й певень смяецца = Няхай не здаецца дурной авечцы = Як здасцца, то хрысціся = Перахрысціся, калі здасцца
114. Есть в мошне, так будет и в квашне — Калі маеш грошы, то небудзеш хадзіцьбосы = Калі ёсцьу мяшку, тобудзе і ў гаршку = Без нястачы пражывеш, калі грошай нажывеш
115. Ешь пирог с грибами, а язык держи за зубами — Памаўчы, язычок, калі ясі, а не памаўчыш — трасцу з’ясі = Трымай язык на прывязі = Маўчы дый мак таўчы “ Маўчы як жаба ў карчы = Маўчы, а то будуць таўчы = Маўчы і дыш, дык будзе барыш = Маўчы ды патаквай
116. Ешь — потей, работай — мерзни — На яду мастак, а на работу сяк^гак = Рабіць наш Васіль нс мае сіл, а на клёцкі ў малацэ — за чацвярых валачз = Як да чаркі — скоры, як да працы — хворы = На рабоцс "ой" ды "ох", а за стадом адзін за
2. Зак. 479 17
трох = Есць за вала, робіць за камара = Есць за двух, а нс зробіць за аднаго
117. Еще такой не родился, кто бы всем сгодился — Яшчэ гэткі нс спаткаўся, каб усім сн спадабаўся = 1 бог усім нс дагодзіць. Гл 211
118, Жди у моря погоды — Сядзі у будзс і чакай, што будзс = Сядзі ды на неба глядзі
119. Жив Курилка — Жывс наш тата і без свята = Хоць пацсем, але не мадзесм = Нашто той вох, калі мы ўтрох
120. Жизнь прожить — не поле перейти — Век звекаваць — не пальцам паківаць = Век зжыць — не мех сшыць = Жыццё пражыць — не песенку спсць = Жытку пражыць — не люльку выкурыць. Гл 28
121. За битого двух небитых дают —За аднаго бітага двух нябітых даюць, ды нс бяруць = Адзін біты дзесяцёх нябітых каштуе (варты) = За аднаго вучонага ссм слспакоў даюць, і то не бяруць
122. Загуляла булка с квасом, простокваша с молоком — Танцавала рыба з ракам, а пятрушка з песцярнякам = Бычкі йграюць у лучкі, а цёлкі у свісцёлкі, а бараны у арганы, а коні у гармоні = Нам вяселлейкабогдаў, ажаніўся мех — торбу ўзяў
123. За двумя зайцами погонишься — ни одного не поймаешь — Хто зашмат жадае, той нічога нс мае = За ссм работ бярэцца, а ні адна нсўдаецца = Хтодва зайцы гоніць, ніводнага не здагоніць = Разам дзвюхеарок за хвост неўтрымаеш. Гл 187
124. За деревьями леса не видит — Па хаце ходзіць, а дзвярэй нс знаходзіць = Па тары ходзіць І сонца нс бачыць = За хвойкаю лесу нс бачыць