Малы руска-беларускі слоўнік прыказак, прымавак і фразем
Выдавец: Навука і тэхніка
Памер: 218с.
Мінск 1991
285. От смерти нет зелья — Не дапамогуць лекі, калі прыйшло навекі = Ад старасці і смерці няма лекаў на свеце = Хоць доктар з неба, а памерці трзба “ Як не грэе дух, то не сагрэе кажух = На смерць няма зелля = Ад смерці нікога не вылечыш=Ад смерці доктара няма = Ад смерці не адперці. Гл 92
286. От трудов, праведных не наживешь палат каменных.— Мазалёваю працай не збудуеш палайдў = Не ўзяўшы на душу, не хадзіць у кунтушу = 1 так бывае: хто працуе, той не мае = Працуем, гаруем і нічога не маем
287. От тюрьмы да от сумы не отрекайся — Ад астрогу няма перасцярогу = Хваробы бойся, астрогу сцеражыся, а торбы не цурайся = Ад бяды кіем не абаронішся = Батата жыві, жабраваць не заракайся
288. От чего заболел (чем ушибся), тем и лечись — Што зашкодзіла, няхай тое і паможа = Што зашкодзіла, тым і лячыся (тым і памагаць трзба) = Заразу заразаю выганяюць = Аб камень ступіш (вытупіш), аб камень і навсстрыш. Гл 159
289. Охота пуще неволи — Дай душы волю, то сам будзеш у нявол! = Дай сэрцу (ахвоце) волі — завядзеда няволі
290, Палка о двух концах — У кіі два канцы і абодьа б’юць“ Грошык такі: у ім два бакі = Мае манета і той бок, і гэты = Такая справа — t ўлева, і ўправа
291. Пар костей не ломит — Ад цяплосці не баляць (не гнуцца) косці
З.Зак. 479
33
292. Паршивая овца все стадо портит — Праз аднаго Іванка ўсім заганка = Праз аднаго барана увесь статак наганы = Дурны баран усю чараду збянтэжыдь. /л 182
293. Пашню пахать — не руками махать — Араць — не ў дуду іграць = Гаспадарку весці — не штанамі трэсці (не торбаю трэсці). Гл 104
294. Пень колотить — день проводить — 3 кута у кут — i вечар тут = Абы дзснь да вечара, а там псч увечары = Туды день, сюды день, абы перайшоу дзснь
295. Первый бдин комом — Псршае цялятка — шчанятка = Першыя каты за платы = Псршы плод за плот = Першую работу за плот выкідаюць = Псршы блін сабаку
296. Перед смертью все равны — Зямля святая ўсіх (нас) зраўняс = На тым свсде ўсс роўныя будзем = Хто піша, хто ара, хто барануе — зямслька ўсіх раўнус = Магіла ўсіх памірыла (зраўніла) = Магіла ўсіх прымас (зраўняс) = Усе людзі роўна родзяцца і роўна паміраюдь. Гл 375
297. Петр кивает на Ивана, Иван кивает на Петра — Благі з ліхім знаюдда, адзін на другога спасылаюдда = Мікіта на Гаўрылу, Гаўрыла на Тамаша, то будзе жыцце кепска наша
298. Пир на весь мир — Банкет на ўвесь свет = Пацеха як на святога Вайцсха
299. Пить да гулять — добра не видать — Балі ды гулі ў лапці абулі = Балявалі, гулялі, пакуль голыя не сталі = За баляваннем бывас галадаванне = Хмель не вада — чалавску бяда = Гарэлка да добрага нс давядзе = Гулі да дабра не давядудь = Гулі і пана разулі. Гл 165
300. Пить — ум пропить — Ад гарэлкі розум мелкі = П’янства розум з’сла = Гарэлкай розуму не прамыеш = Пі — дурнейшы стансш
301. Плетью обуха не перешибешь — Пугаю кавадла не рассячэш = Страдою камень не праб’сш. Гл 73
302. Плыви, мой челн, по воле волн — Будзем жыць, як набяжыць, а памрэцца — ўсс мінсцца = Трэба жыць, як набяжыць (усе роўна будзем гніць)
303. Повадился кувшин по воду ходить — там ему и голову сломить — Да пары збан ваду носіць = Да пары сіцсчка ссе = Панадзіўся журавель да нашых канапсль — паспытае аглабсль = Гарцаваў, гарцаваў, пакуль карку не зламаў = Дахадзіўся, што й хваста пазбыўся = Унадзілася свінка ў ніўку: ці ніўку сажні, ці свінку забі
304. Повинную голову меч не сечет — Павіннай галавы нс сцінаюць = Павіннай галавы і меч нс ймсць = Пакорнага І меч не сячэ = Як прызнаўся, то й расквітаўся
305. По два горошка в ложку — Крупіна за крупінаю ганяецца здубінаю = Крупка крупку гоніць, ажно шыю ломіць = Жар гарыць, вада кіпіць, ды няма чаго варыць
306. Под лежачий камень и вода не течет — Ляжачыя і грошы ржавеюць = Над ляжачы камень вада не бяжыць (не падплыве)
307. Пожалел волк кобылу — оставил хвост да гриву — Злітаваўся рак над жабаю дый вочы выдраў = Злітаваўся так, як над жабаю рак = Любіў рак жабу, аж вочы высў = Пашкадаваў воўк казла: пакінуў ногі ды хваста = Ад панскай дапамогі не пацягнеш ногі
308. Поживем — увидим — Пажывем далей, угледзім болей = Пажывем, пабачым больш = Хтодажыве, той паглядзщь = Што было, то бачылі, а што будзе — пабачым. /л 4/6
309. Позднему гостю — кости — Хто позна ходзіць, той сам сабе шкодзіць = Апошняму госцю лыжка ў качарджніку = Астаўцу з аўцу або ніяк = Апошняму ці многа, ці нічога = Хто позна прыязджае, той косці агрызае = Спазніўся пан да абеда, а вячэра нс зараз
310. Пока трава зазеленеет, кобыла околеет — Пакуль сонца ўзыдзс, раса вочы выссць = Пакуль тое настане, калом спіна стане = Пакуль да бога, то чорт душу выйме= Пакуль тое настане, шмат вады сплыве
311. По одежке встречают, по уму провожают — Пазнаюць нашу дачку і ў андарачку = Не пазнаюць, то папытаюць = Нс адзежа здобіць (харашыць) чалавска, а чалавек адзежу = Лыкам чалавска не мераюць = Не ўсё тое кепска, што на пагляд = Не глядзі, што на галаве, а паглядзі, што ў галаве
312. Попался, который кусался — Трапіў, жучку, у панскую ручку = Трапіў, дзедку, у клетку
313. Попытка не пытка, а спрос не беда — Спроба нс хвароба = Купіў не купіў, а патаргаваць можна = Дагнаў — не дагнаў, а прабегчы можна. Гл. 133
314. По Сеньке и шапка, по Еремке — колпак — Па Саўку (Хомку, Юрку) шапка = Па каню і хамут = Які конь, такая й пуга = Які гаспадар, такі і тавар. Гл. 155
315. После нас хоть потоп — Па маёй смерці няхай хоць выюць чэрці = Па маёй смерці хоць плот мйою падперці =
Што там па смерці: хоць плот падперці = Дзеля мане, няхай хоць воўк траву есць=Пасла нас не будзе нас
316. Поспешишь — людей насмешишь —Паспех — людзям на смех = Спех — людзям смех “ Хто спяшае, той перарабляе = 3 вялікага паспеху наробіш смеху. Гл. 93
317. По труду и честь — Якая справа, такая і слава “ Не памоўка, а паробка славіць = Taro на кут, у каго мазалі двяр • дзейшыя = Як дбаеш, то й павагу маеш
318. По усам текло, а в рот не попало — Быў на меду, абтоу мёдам параду = Па барадзе цякло, а ў роце суха было Па губах цякло, ды ў роце не было “ Адно губы памачыў
319. Правая рука не знаег, что делает левая — Галава не зедае, што язык апаведае=Неведаелравіца, шторсбідьлявіца
320. Правда всегда перетянет — У сё мінецца, адна праўда застанецца = Праўда спраўдзіць = Праўда як алей, выйдзе наверх = Праўду не закапает
321. Правда всего дороже — Праўда даражэйша за грошы Матка за ўсіх мілейша, праўда за ўсё даражэйша
322. Придет беда — купишь ума — Беда разуму вучыць “• Бада дакучыць ды разуму навучыць = Як беднее, чалавек разумнее = Пасля беды кожны разумны. Гл. 5
323. При солнце тепло, при матери добро — Птушка радая вясне, а дзіця — мамцы = Дзіця да маці, як краска да сояца » Нідзе няма лелш, як у сваей маці “ Няма лепшай хаткі, як у роднай маткі ~ Ніхто так не спагадае, як родная мацім Ніхто столысі жалю не мае, як родная мама Матчыны рукі заўсёды мяккія = У сваей маці добра і ў пасцелі паляжаці
324. Пришла беда — отворяй ворота — Бада па бедзе як па яітачцы йдзе “ Бада ідзе і баду вадзе “ Адна беда не ходзіць, другую за сабою водзіць ~ Бада за бедою, як рыба за вадою “ Бада за бедою ходзіць з каладою Беда беду вязе, а трэцяя паганяе ж Калі беда ходзіць, з сабою ўсю радню сваю водзіць ж Гора адно не йдзе, а за сабою сем вядзе
325. Проголодаешься — хлеб достать догадаешься — Дасць бог беду, і грошы знайду “ Грошы не неба — дастанеш, як трзба = Голад — найлепшы кухар Возьме толад — з’явіцца голас = Голад у свет гоніць. Гл. 74
326, Простота хуже воровства — Лішняя дабрата — дурата = Прастата — тая ж дурата
327. Пуганая ворона куста боится —Ратаваны з вады коньілужыны баіцца = Настрашыў мех, дык і торба страш-
ная = Напужаная варона і вераб’я баіцца = Біты сабака кія баіцца. Гл. 272
328. Пустая бочка пуще гремит — Парожняя бочка гучыць, а поўная маўчыць = Пустую бочку далёка чуваць = Колас, што зярнят не мае, угару лоб задзірае = Пустыя каласы высока трымаюцца
329. Пустился в драку — головы не жалей — Як пайшоў у сварку, то нс шкадуй карку = На чужы лоб сягаючы (шыбаючы), трэба й свой падставіць = Дастаўшы чужога лба, трэба й свой паказаць
330. Пусти свинью за стол, а она и ноги на стол — Пусці свінню пагрэцца, (то і самому) не будзе дзе дзецца = Пусці свіннюнаўзмежак, тоннаі ў бульбу = У прасіліся злыдні натры дні, а за тры гады не выжывеш = Упрасіўся на парог, а і з печы не згоніш = Пусці свінню пад стол, то яна захоча й на стол
331. Пьяница так сведет домок, что не нужен и замок — Гаспадар у карчме п’е і скача — гаспадарка плача = Латамі трасе, а ў карчму апошняе нясе = Рыззём трасе, а пятак на гарэлку нясе = Лату на лату будзе садзіць, а капеечку на гарэлку шчадзщь = Гарцы ўвядуць у старцы = Гаспадарку збыў: у горле ўтапіў
332. Пьяному море по колено — П’янаму і козы ў золаце = П’яніцу і V лужынс рай = Нап'ецца, дык з царамі б’ецца (а як праспіцца, дык і курыцы баіцца) = Для п’янай галавы ўсюды роўна, а для ног — адны ямы
333. Работа не волк, в лес не убежит — У бога дзён многа — паробім = Абы здароўс, работа будзе = Як будзе здаровіцца, работа (работка) паробіцца = Патрэба ў лес не збяжыць = Работа не заяц — не ўцячэ
334. Ранняя птичка носок прочищает, а поздняя глазки продирает — Ранні зайчык зубкі цярэбіць, а позні вочкі ўцірас = Ранняя птушачка дзюбку калупае, а позняя вочкі прадзірае = Хто да сонца ўстае, таму бог дае = Хто рана ўстае, таму хлеба стае = Хто любіць працаваць, той не будзе доўга спаць = Рана ўстанеш — болей зробіш
335. Рано пташечка запела, как бы кошечка не съела — Не хапайся ўперад бацькі на шыбеніцу = Не спяшайся на шыбеніцу — яшчэ навісішся = Не спяшайся паперад бацькі ў пекла = Не кажы "гоц", калі не пераскочыў
336. Речами тих, да сердцем лих — Сядзіць ціха, а думас ліха = Ходзіць ціхенька, а думас ліхенька = Хто ліслівы, той
куслівы = У ногі цалуе, а засэрца кусае=Ліхі сабакаспадцішка кусае = Не бойся сварлівага, а бойся мау клівага. 1:l 60
337. Ржаная каша хвалилась, что с маслом родилась — Дарагая залатовачка: каля рубля ляжала = Хвалілася рэдзька, што з мёдам смачная = Ганарылася свіння, што аб панскі плот пачухалася
338. Рука руку моет — Нага нагу падпірае, рука руку абмывае = Рука руку мыс. чорт чорта крыс = Рука руку мыс, каб абедзве белый (чыстыя) былі