Малы руска-беларускі слоўнік прыказак, прымавак і фразем
Выдавец: Навука і тэхніка
Памер: 218с.
Мінск 1991
125. Закон, что дышло: куда повернул, туда и вышло — На рынку долі не купіш, а ў судзе праўды нс знойдзеш = Каму за штуку прымуць, а каму за тос ж скуру здымуць = У каго капшук паўнейшы, у таго і суд спраўнейшы = Была б спіна — знойдзецца віна
126. За мое же добро переломили ребро — За мае жыта ды мяне ж біта = Прыйшлі ў маю хату і б’юць майго тату = Маёй пугай ды па маёй жа кабылс = Маім садам ды па маёй скуры
127. За мооем телушка полушка, да рубль перевоз — За морам валы дарам = За морам вол па грошу. Гл 392
128. Запас карман не дерет — Вялікая куча нс надакучыць = Запас бяды не чыніць = Запас мссца нс пралежыць =
Няхай будзе — есці не просіць = Хто жыве без запасу, той гіне без часу = Добра, у каго запас на ліхі час. Гл 283
129. За постой денег не платят — Сядзь, даражэй не заплоціш = 3а пастаянку даражэй не плоцім — сядзь = Прысядзь, госцьбудзеш. Гл 37
130. За посул денег не дают — Ад абяцанкі не патаўсцееш (не разжывешея) = Абяцанкамі сыты нс будзеш
131. Запретный плод всегда слаще — Калі кажуць "нс", то хочаццаўдвайне (смачнейудвайнс) =Дзеплотдыдзядуля, там смачныя дулі = 3а высокім частаколам слівы смачнсйшыя = Чаго не вольна,таго і карціць
132. За свой грош всюду хорош — За свае грошы хоць дзе харошы = Хто мае грошы, той добры й харошы = 3 грашамі і копшы дагодзіш = 3 грашыма ўсюды добра = Абы грошы, усё будзе
133. За спрос не бьют в нос — За папытаннс не даюць ні ў каршэнь, ні снядання = За запытаннс не страціш ні абеду, ні снядання = Хто пытае, той многа знае. Гл 313
134. Заставь дурака богу молиться — он и лоб расшибет — Скажы дурному наклоны біць, то ён і лоб паб’е = Дурань І мяла зломіць = Разумны работу зробіць, а дурань і мяла зломіць Дай дурню брытву, то ён зарэжацца = Не хадзіў шалудзька богу маліцца, а як пайшоў, дык І лоб разбіў = Дурань І молячыся лоб паб’е
135. За что купил, за то и продаю — Што на язык, то і з языка = Што бачыў, тое кажу = Што купіў, тое й прадаў = Што пачуў,тое й сказаў
136. Золото и в грязи блестит — Золата і ў попсле (і ў зацемку) свеціцца (пазнаць, відаць) = Золата і на смстніку відаць
137. И волки сыты, и овцы целы — 1 козы сытыя, і сена цэлае = 1 воўк сыты, і козы цэлыя = I бога не гнявіць, і чорту дагадзіць
138. Из грязи да в князи — Як з пана пан, то аддасць валы, а як з мужыка пан, то здзярэ пасталы = Як з мужыка зробіцца пан, то колам галавы не дастаць = Нс дай бог з гною пірог, а з мужыка пан = Не дай бог свінні рог, а мужыку панства = Сто коп не грошы, мужык не пан
139. Из огня да в полымя — 3 агню ды ў прысак (ў полымя) = 3 гаручага ды ў балючас = 3 пекла ды ў агонь = 3 холаду ў мароз = Здажджу пад рыну = Ад воўка ўцякаўшы, на мядзведзя наско-
чыў = Уцякаў ад пана, а трапіў да войта “Ад бяды ўцёк, ды ў гора трапіў
140. Из песни слова не выкинешь — 3 песні слова не выкідаюць: як спяваюць, так спяваюць-3 мора вады не выбераш, з песні слова не выкінеш = 3 мора вады не выліць, 3 песні слова не выкінуць = 3 песні слова не выкінеш, а плачучы рота не паправіш
141. Из спасиба шапки не сошьеш — Дзякуем не адбудзеш Дзякаю (падзякаю) сыты не будзеш За дзякуй футра не справки За дзякуй пірага не купли Дзякуй не дзякуй, а заплаціць мусіш = Дзякуй не з’ясі. Гл. 88
142. Или полковник, или покойник — Ці пан, ці прапаў Ці паскачаш, ці паплачаш
143. И мы когда-^го были рысаками — Быў час, калі дзеўкі любілі і нас = Было, што й мы навыперадкі рвалі “ Бывала, буяла, а сягоння й рыкаць не хоча
144. И мы не лыком шиты — I мая доля не шчарбатая “ I мой квасок не з трасок -1 мы не з гліны злепленыя “ I мая душа не ў пні -1 мы не абораю хлеб кроім -1 ў мяне рукі ёсцьАбо мой грош дзіравы? = I мая ж душа не лішняя = I мая хата не карчма
145. И на старуху бывает проруха — I хітры ліс у пастку трапляе = I на дзеўку грэх бывае “ I ў цесце можна палец вывіхнуць = Конь на чатырох, і той спатыкаецца -1 нагладкай дарозе прыпадак можа стацца
146. И хочется, и колется — Смачная кашка, ды зарабіць цяжка = Калючы ёрш, але юшка смачная “ Хочацца, ды не даскочыцца = Хочацца, але страшна Адсюль гарача (горача), а адтуль баляча (боляча)
147. Кабы не д ыра во рту — жил бы жил, ни о чем не тужил — Каб не ежка ды не адзежка, дык была б грошай поўная дзежка ~ Хадзіў бы ў злоце, каб не дзірка ў роце ■ Каб не піў ды не еў, то залатога б каня меў “ Каб не елі, не шлі, то б у золаце хадзілі
148. Кабы свинье рога, всех бы со свету сжила — Каб свінні рогі, нікому б не было дарогі Каб свінні рогі, не сышла б з дарогі = Каб свінні рогі, арала б дарогі Дай свінні port, дык набок з дарогі. Гл. 19
149. Каждой твари по паре — Кожная пачвара мае сваю пару = Кожнай пачвары па пары
150. Как аукнется, так и откликнется — Як гукнеш, так і адгукнецца Як клічуць, так і адклікаюцца " Як вы нашым,
так мы вашим Як баба да дзеда, так і дзед да бабы Як мы да людзсй, так і людзі да нас = Як у лес, так і з лесу. Гл. 154
151. Как бедному жениться, так ночь коротка — Сіраціне і ўзімку дзень доўгі Як нам жаніцца, то й ноч малая Калі нам жаніцца, то і ночка кароткая (пакарацела) = Каму месяц свсціць, а ад сіраты хаваецца = Беднаму і вецер у вочы
152. Какова пава, такова ей и слава — Які Рыгорка, такая пра яго й гаворка = Якая дзеўка, такая ёй і прыпсўка
153. Какова погудка, такова и пляска — Якая песня, такія і скокі = Як будуць граць, так будзем скакаць.= Як граюць, так і танчаць
154. Каков вопрос, таков и ответ — Я кос пытанне, такое адпавяданне = На добрае запытанне добрае і адпавяданне. Гл 150
155. Каков Дема, таково у него и дома — Які пан, такі і будан = Якая Агатка, такая ў яс і хатка = Якія мы гаспадары, такія й нашыя двары = Які пан, такі і жупан. Гл 314
156. Каково семя, таково и племя — Якое карэнне, такое і насеннс = Які куст, такі і парастак = Які род, такі і плод. Гл. 472
157. Каков поп, таков и приход — Якая рада, такая і грамада = Які пастух, такая й чарада. Гл 1
158. Кашу маслом не испортишь — Патравы любяць прыправы = Салам (маслам) кашы нс змарнуеш (не сапсуеш) = Калі ёсць сала, то і грыб патрава
159. Клин клином вышибают — На крутое дрэва трэба круты клін = Клін кліна паганяс (выбівас) = Церахам на клін. Гл 288
160. Кому до чего, а кузнецу до наковальни — Каму што, а млынару всцср = Каму што, а псўню бойка = Каму што, а курыцы проса = Каму што, а Сымону сслядца = Каму што, а Барысу ладкі = Хто пра што, а цыган пра сала = Каму што, а Ганці кубсл = Каму што, а галоднаму хлеб
161. Копейка рубль бережет — Зерне да зерня, будзе поўная мерня = Коласда коласа — сноп будзе = Рубель з граша паходзіць = Па кропельцы — рэчка, па травінцы — копка, а па копцы — стог = 3 малога дойдзе да вялікага
162. Коса — девичья краса — Дзявоцкая краса — заплеценая каса і руцьвяны вяночак = Дзсўка без касы нс мае красы
163. Кошке игрушки, а мышке слезки— Катку смсх.амыш-
цы смсрць = Кату забаўка (жарцікі), а мышцы згуба = Каралю смачна, а нам горка = Калі пан пяс, то мужыка трасца трасе = Каму бяда, каму смех
164. Красна изба не углами, а красна пирогами — Хата слаўная гаспадыняю = Слауная хата нс вугламі, але пірагамі (кнышамі) = Якая ў гаспадыні страна, такая ёй і слава = Без гаспадынькі хата, штодзеньбез сонца
165. Кто вино любит, тот сам себя губит — Хто па гарэлку часта ходзіць, той сам сабе шкодзіць = Хто п’е, той доўга не жыве = Гарцы ўвядуць у старцы = П’янства розум з’сла= Чарка і сварка да добрага не давядуць = Чорту душу аддаў, бо часта ўгару заглядаў Вада жывіць, а гарэлка губіць. Гл 299
166. Кто в лес, кто по дрова — Хто ў плот, а хто ў агарод = Хто ў боб, хто ў гарох = Хто ў боб, хто ў гарох, а хто ў саладуху (а ты ў сачыўку) = Хто ў мох, хто ў алешнік
167. Кто вчера солгал, тому и завтра не поверят — Хто раз схлусіў, таму ніколі веры няма = Болей не ашукаеш, як толькі раз = Ад хлусні не мруць, толькі веры болей не даюць = Адзін раз зманіш — другі не павсраць = Манюку і праўды не павераць
168. Кто ищет, тот найдет — Хто пытае, той не блудзіць, хто шукае, той знаходзіць= Каму ў голаў зайдзе, той і за печчу знайдзе = Пашукай, як трэба, і знойдзеш, што трэба = Хто моцна жадас, той і мас = Шукай, дык знойдзеш = Не шукаючы, не знойдзеш. Гл 473
169. Кто сам себя хвалит, в том пути не бывает — Хто сябе хваліць, няхай таго пярун спаліць = Пахвальба — малайцу згуба = Чужая пахвала як гром грыміць, а самахвальства смярдзіць = Не хвалі сябе, няхай людзі пахваляць
170. Кто спит весной, плачет зимой — Хто ўлетку балюе, той узімку галадуе = Хто ўлстку цяньку шукае, той узімку галадас Калі ўлетку на сонцы не папячэшся, то ўзімку з холаду натрасешся = Хто не дбае, той трасцу мае
171. Кто чужого желает, скоро свое потеряет — Хто чужогажадае, часта свае пакладае= Не ганіся за чужым, не трэба будзе плаціць сваім = Чужое ўзяць — свае згубіць = Не бяры чужога: аддасі свае = Ты па чужое, а чорт па тваё. Гл 226
172. Куда конь с копытом, туда и рак с клешней — I жук, і жаба, І чорт, і баба = Каваль каня куе — і жаба нагу дае = Як каня куюць, то й жаба нагу настаўляс
173. Куй железо, пока горячо — Kaei, каса, пакуль раса =
Гні галінку, пакуль маладзенькая = Гні дрэўца, пакуль гнецца = Дзяры лыка, як дзярэцца: бо прысохне — не ўдзярэш = Ідзі, пакуль дзверы адчыненыя (бо потым рады не дасі) = Куй жалсза, пакуль гарачае, як астыне — не ўкусш
174. Курица не птица, баба не человек — Грошы не мякіна, баба не мужчина = Рак не рыба, кажан не птушка = Курыца не птушка, гультай не чалавек, балбатун не гаспадар Сыр не закуска, кум не сваяк = Лахман не адзежа, зацірка не ежа = Рубель не грошы, а гад нс брат
175. Легок на помине — Пра цыгана гамана, а ён і тут = Мы пра цыганку, а яна на ганку (а яна за клямку) = Пра воўка памоўка, а ён на парог= Пра каго звоняць, таго чэрці гоняць
176. Лентяй за дело — мозоль на тело — Як прывык да ляносці, то ад працы баляць косці = Як з мілым пастаяць, то ручанькі не баляць “ Людзі жыта жаць, а ў нас мазалі баляць = Гультай за работу — мазоль за руку = У няўмекі рукі калекі
177. Лес рубят — щепки летят — Дзе дровы сякуць, там трэскі лятуць = Дзе п’юць, там і льюць = Дзе чубы трашчаць, там і пэйсы ляцяць
178. Летами ушел, да умом не дошел — Барада па пояс, а розуму ні на волас = Век зжыў, а розуму не нажыў = Галава пасівела, а розуму не набрала = Ужо сівы, а ў галаве пуста Стары, а дурны. Гл. 30