КНІГІ ОНЛАЙН
Аўтаматычна згенераваная тэкставая версія, можа быць з памылкамі і не поўная.
Княжычу нясцерпна захацелася пачуць голас Янькі, кароткае гучанне яго пры амаль адначасовым прывітанні яе і князёўны, было нейтральным і не адбіўся выразна ў яго свядомасці. Як бы з ёй пагаварыць без старонніх, ўлавіць інтанацыі голаса. Цікава, ён такі ж лагодны як у яго маці, ці іншы? Наогул што яе цікавіць у жыцці? Напэўна, яе інтарэсы больш шырокія і глыбокія, чым у князёўны. Бо яна расла ў сям’і шмат ведаюшчага гандляра Чорнавіла, і брат яе гандляр Міхайла збірае грэцкія кнігі. Памятаецца мне, што яе брат Міхайла жанаты на канстанцінопальскай хрысціянцы. Можа і яна хрысцілася ў канстанцінопальскае хрысціянства? Як вызначыць? Вось лацінскіх прапаведнікаў, як бы яны не апраналіся, я адразу пазнаю, па іх прагі нажывы. А як вызначыць канстанцінопальскую хрысціянку? Міндоўг дапытліва паглядзеў на Яньку. Гэты погляд заўважыла князёўна і таксама паглядзела на Яньку. — Янька, варожыш па палёце птушкі? I што нагадала? — Сёння і заўтра будзе добрае надвор’е, а паслязаўтра надвор’е зменіцца. Вечарам у месяцы пачынаецца маладзік. Яе голас гучаў ласкава і нетаропка, яму спадабаўся. Княжыч з радасцю адзначыў, што яна варожыць, значыць не хрысціянка. — А якая птушка паляцела? — Сарока. — I што гэта азначае? — Калі ўбачыш самотную сароку злева, гэта значыць вельмі неспрыяльны знак. Але я ўбачыла справа. — He хавай, кажы. — Гэта азначае смутак. — Дык мы ж сёння будзем на паненскім вечары. Гэта прагучала як пацверджанне таго што сёння будзе смутак, але Янька ведала нешта, што не хацела гаварыць. Таму князёўна Марфа звярнулася да Міндоўгу: — Княжыч, як у вас праходзіць абрад вяселля? Міндоўг не вельмі прыслухоўваўся да аповяду Акуша аб абрадзе вяселле, і тое што засталося зрабіць яму здзівіла яго працягласцю абраду. — У нас абрад больш хуткаплынны. У першы дзень жаніх з татам ідуць у дом нявесты і выкупляюць нявесту. Пасля выкупу жаніх завязвае на руцэ нявесты скураны бранзалет, які сведчыць аб абавязацельстве выйсці замуж. Пасля гэтага трапеза ў доме нявесты. На другі дзень, нявеста прыбывае з раднёй ў дом жаніха, і волхв здымае з яе галаўны ўбор. Непрыбраныя валасы жанчыны азначаюць, што яна замужам. Потым святочная трапеза, песні і скокі. Першая сумесная ноч. — Так. А нявеста ідзе жыць у дом жаніха? Заусёды? — Заўсёды. У княжыча Жыгімонта тут няма свайго дома, значыць ён і бацькі князёўны Святохны звярнуліся да валхва і той даў дазвол на змяненне абраду. Так? — Так. Драккар, калі трапіў у хуткую плынь ракі Нёман, паплыў хутчэй і ў зацішнае надвор’е яшчэ да вечара прычаліў да прыстані Гародні. На прыстані чакалі не толькі коннікі атрада, але і княжыч Жыгімонт са сваімі збраяносцамі. Калі ўсе разам падышлі да моста ў замак, Міндоўг перакінуў праз сваё плячо вясельны ручнік і ўзяў у правую руку бізун, для адпужвання злых духаў ад маладых. Пры падыходзе да брамы, да іх выйшла князёўна Святохна з дзявочым вянком і адной касой валасоў на галаве і ўбачыўшы ўсміхаючыся Жыгімонта і Міндоўга, сама не змагла ўтрымацца, каб не ўсміхнуцца, хоць па абрадзе ёй нельга ў гэты вечар ўсміхацца. Потым яны падзяліліся. Князёўны і Янька пайшлі ў пакоі Святохны на паненскі вечар, дзе яна развітвалася з дзявочым жыццём і сваімі сяброўкамі, і дзе яна і сяброўкі павінны аплакваць гэтае жыццё. Прычым, чым гучней плач, тым больш вясёлая жыццё будзе пасля замужжа. Астатнія пайшлі ў гасціную, дзе князь Жывінбуд з мужчынамі выпівалі і весяліліся. Зайшоўшы ў гасціную і выпіўшы з князем Жівінбудом медавухі, княжычы адасобіліся для абмену навінамі. Жыгімонту князь перадаў у праўленне сотню ваяроў, з якой ён штодня праводзіў трэніровачныя баі вершнікамі і пешымі. Жыгімонт паскардзіўся на недахоп добрых мячоў, але адзначыў добрае валоданне лукам, кідальнымі дзідамі і баявымі сякірамі. Абодва княжычы прыйшлі да адзінай думкі, што неабходна павысіць значэнне дазорных. Жыгімонт выказаў жаданне пайсці ваенным паходам на мазураў, але Міндоўг перасцярог яго ад неапраўданай рызыкі, бо яму будуць супрацьстаяць ордэнскія рыцары, а да гэтага неабходна дасканала падрыхтавацца. Яны дамовілісь на будучыню абменьвацца навінамі праз сваіх ганцоў з умоўнымі таемнымі словамі пры прывітанні. Жыгімонт рады таму, што чуйка яго не падвяла, і ў гэтых землях ён знайшоў тое, што шукаў, а гэта магчымасць абараняць веру сваіх продкаў і быць шчаслівым, ажаніўшыся на мясцовай князёўне. Ён хацеў бы наведаць сваіх супляменнікаў у паселішчы Жырмунты. Княжычы абмеркавалі гэтую магчымасць і яшчэ раз выпілі медавухі за заўтрашнюю радасную падзею. 3 раніцы Міндоўг паклаў у правы бот Жыгімонта манету грош. Перад шлюбнай ноччу нявеста разувае жаніха з правай нагі і дастае сабе манету. У сувязі з тым, што ў далейшым абрадзе Міндоўг і князёўна Марфа ўвесь час будуць суправаджаць жаніха і нявесту, княжыч загадаў Акушу быць заўсёды з Янькай. Ён баяўся, што хто-небудзь з госцей ўгледзіць у ёй сваю нявесту. Калі з’явілася князёўна Святохна, на галаве ў яе была хустка, з-пад якой былі бачныя дзве касы валасоў. Пасля змены прычоскі яе сталі клікаць маладзіца. Потым сябрук і баярка суправаджалі жаніха і нявесту да капішча, дзе іх чакаў волхв. Волхв падышоў да нявесты, зняў з яе хустку, якой яна выцірала слёзы і выкінуў яе ў ахвярнік, а потым узяўшы яе за руку, перадаў жаніху і ўказаў ім пацалавацца. Жыгімонт схаваў Святохну полай свайго плашча, і яны пацелаваліся. Затым Жыгімонт, узяўшы за руку Святохну, тройчы абвёў яе вакол дуба. А Міндоўг, як дружка ўсклікнуў: — Абвёў вакол дуба, так няхай будзе люба! Пасля гэтага волхв даў ім чару з медавухай. Стоячы перад ахвярнікам, Жыгімонт і Святохна тройчы па чарзе пілі з чары. Рэшткі медавухі Жыгімонт выпліснуў у ахвярнік. Па дарозе ў замак маладыя ішлі моцна прыціскаючыся адзін да аднаго, а ўжо ў замку запрошаныя госці напераменку тузалі іх за рукавы, спрабуючы разлучыць. Пасля гэтага выпрабаванні, маладыя падышлі да бацькоў, якія іх блаславілі. У знак шлюбнага злучэння іх пасадзілі на самае ганаровае месца, на лаву, засланую вывернутым кожухом мядзведзя, штоб былі багатымі і шчаслівымі. Потым сябрук Міндоўг звязаў іх паясамі. 3 гэтага моманту яны злучаны шлюбам. На ўрачыстай трапезе маладыя мала елі і мала пілі. Калі на стол падалі курыны пірог, то сябрук Міндоўг усклікнуў: — Цяцера на стол прыляцела — маладзіца спаць захацела! Жыгімонт і Святохна пайшлі ў супакой, дзе маці нявесты заслала ложак куньей шкурай, а пад ложак паклала мужчынскую шапку, каб першае дзіця быў сын. Госці ў гэты час працягвалі вяселіцца, а дружка Міндоўг хадзіў каля дзвярэй з аголеным мечом, і ахоўваючы спакой маладых, выкрыкваў пажаданні: — Кунью футру таптаць! Адзін аднаго штурхаць! Здоровенько спаць! Вяселенька ўстаць! Праз некаторы час госці прыходзілі даведацца пра здароўе. Калі Жыгімонт з-за дзвярэй адказаў, што ён у добрым здароўі, значыць добрае адбылося, і вяселенька ўстаўшы, маладыя прыступалі да ежы. У канцы ўрачыстай трапезы дзялілі вясельны каравай і ўсім гасцям гэтага каравая хапіла, значыць бяды і няшчасці новую сям’ю не чакаюць. На наступную раніцу зноў прыйшлі госці і баль працягнуўся. Міндоўг не прывык да гэтага доўгага вяселля, яго дзейная натура патрабавала карысных дзеянняў, таму ён паслаў Акуша да вершнікаў наваградскага атрада, каб хто-небудзь з іх паскакаў у паселішча Гезгала і папярэдзіў аб нашым хуткім прыбыцці. Калі вярнуўся Акуш, Міндоўг абвясціў што наваградцы адпраўляюцца ў далёкі зваротны шлях, і падзякаваўшы за пачастунак, і яшчэ раз павіншаваўшы маладых з шлюбным злучэннем, пакінулі трапезу. Праводзіць іх выйшлі князь Жывінбуд і маладыя, яны цёпла развіталіся. Міндоўг заўважыў, што князёўна Марфа без ахвоты садзілася на свайго каня, напэўна, яна хацела яшчэ пабыць на гулянцы. А вось Янька з задавальненнем узлезла на свайго каня, можа яе таксама як і Міндоўга стаміла гэтая доўгая гулянка, а можа яна захацела паскакаць на кані. Яна даволі спрытна сядзела ў сядле і кіравала канём. Князёўна Марфа не гэтак спрытна сядзела ў сядле, напэўна, радзей, чым Янька карысталася верхавой яздой. Хоць хутчэй за ўсё сяброўкі разам выбіраліся на верхавую язду, а ў Янькі здольнасцяў да гэтага больш. У Міндоўга быў добры настрой, не столькі ад таго што ён скача на сваім Імклівым пасля доўгага перапынку, колькі ад таго што скача ў сярэдзіне атрада за князёўнай і за Янькой. Ён можа спакойна і доўга любавацца яе гнуткім станам, яе прама пасаджанай галоўкай з каштанавымі валасамі на тонкай шыі. Відаць было, што ёй дастаўляе задавальненне скакаць рыссю, яе плыўныя, чароўныя рухі мімаволі прымусілі Міндоўга памарыць, як ён з ёй будзе мілавацца. У яго ўзнікла моцнае жаданне гэтага, і раптам яна полуобернулась на яго, у яе на твары была ўсмешка, падобна яна ведала яго жаданне. Міндоўг адчуў, што ўпершыню ў жыцці яго заспелі знянацку, яго абяззброілі, і ён не ведае што рабіць. Ён прывык сам прадбачыць думкі іншых, а тут яго думкі разведалі прычым, нават, нягледзячы яму ў вочы. Памятаецца яе тата гандляр Чарновіл, таксама разведаў маю думку, але тады ён глядзеў на мой твар, у вочы і па маіх пытан- нях мог здагадацца аб маіх думках. А тут нешта не абазнанае, нешта чароўнае. Трэба да гандляра Чорнавілу ісці за абярэгам, пярсцёнкам з капыт лася. Вось і надвор’е меняецца, як і прадказвала Янька. Калі конны атрад наблізіўся да ракі Нёман, іх ужо чакаў драккар і вершнік з іх атрада. Яны хутка пераселі ў драккар. Неба зацягнула хмарамі, ўзмацніўся вецер. Драккар, нягледзячы на намаганні весляроў, павольна прасоўваўся і калі быў у рацэ Моўчадзь, узмацніўся бакавы ўсходні вецер. Міндоўг прадставіў, што калі яны праплывуць паселішча Гезгала, затым возера і павернуць налева ў раку Промша, то ім будзе моцны сустрэчны вецер і цалкам магчыма дождж. Узважыўшы ўсё гэта, ён абвясціў, што спынімся ў паселішчы Гезгала. Прычаліўшы да паселішча, яны ледзь паспелі ўвайсці ў дом намесніка, як пачаўся дождж. Іх пачаставалі варанай рыбай і мёдам. 3 раніцы было малавоблачна і зацішна. Хутка паснедаўшы і ўзяўшы з сабой яблыкі, госці адправіліся ў шлях на драккары. Міндоўг вырашыў больш прыгледзецца да выразу твару і вачам Янькі, і паспрабаваць разгадаць яе стаўленне да яго. Яна па-ранейшаму зрэдку і коратка паглядала на яго, але ў гэты раз ніколькі не бянтэжылася, нават часам можна было разгледзець у гэтых прыгожых вачах іскрынкі смеху. У гэтай перастрэлцы поглядамі, Міндоўг адчуваў яе перавагу, як быццам яна ведае яго таямніцу, а ён не. Часам яе погляд можна было назваць хітрым. Зразумело, яна ж дачка гандляра. Міндоўгу вельмі не падабалася, калі хтосьці спрабаваў з ім хітраваць, але ў гэтым выпадку яго нішто не раздражняла, нават наадварот здавалася, што паміж імі пачалася таемная гульня, і гэта яму падабалася.