КНІГІ ОНЛАЙН
Аўтаматычна згенераваная тэкставая версія, можа быць з памылкамі і не поўная.
— Да гэтага Аляксандра Яраслававіча, як і да яго таты Яраслава Усевалодавіча ні якога давера. Альгерд, ты чаго такі сумны, можа захварэў? — Міндоўг, не я захварэў, а Ванда. Мабыць памірае. Чуйка Альгерда спраўдзілась. Праз два дні Ванда памерла. Рыцар Альгерд цяжка перажываў страту любай жонкі. Як ні падтрымлівалі яго сыны і ўнукі, але на дзевяты дзень памёр і ён. Пахаваўшы сваего сябра і паплечніка, Міндоўг адчуў сабе вельмі адзінокім. Альгерд быў для яго не толькі памочніком і апорай з падлеткавага ўзроста, але і надзейным прыхільнікам яго думак, і выканаўца яго вельмі рызыкоўных даручэнній. Альгерд больш дасканальна ведаў аб ім, чым ён сам аб сабе. Міндоўг заўседы правераў сваі высновы на Альгерде, і калі чуў згоду, то гэта давала больш упэўненасці і жадання. Зараз усё больш яго наведвае думка, што ён стары. Апошнім часам яго пакідаюць вельмі ўплывовые на яго асобы: гандляр Міхайло, рыцар і князь Эйсмант; рыцар Ленгвін; князь Жыгімонт; а зараз рыцар Альгерд. Апошняя страта кінула Міндоўга ў самоту і старасць. Зноў з’явілась думка пра шкоду Марты. Але яна наўрад бачыла князей Эйсманта і Жыгімонта. Зразумело, што Альгерд і Ванда былі ворагі для яе, а вось Ленгвін, ён жа ў Люб- чы быў пакорны ёй. Ад гэтакіх думак ён нечакана віну аддаў перавагу над медавухай. Перад Калядамі прыбыў Сымон з Полацка. — Вялікі князь Літвы Міндоўг, усходнія русіны павыганялі перапісчыкаў басурман з Ростова, Уладзіміра, Суздаля і Яраслаўля. У Яраслаўлі забілі манаха Зосіму, які адрокся ад хрысціянства і стаў мусульманінам. Зараз ардынскія атрады караюць усходніх русінаў. — Добра Сымон. Дзякуй. Гэтыя навіны неабходна было абмеркаваць, але не з кім. Найбольш дасведчаны па ўсходнім русінам быў гандляр Андрэй, але Міндоўг падазраваў што ён гандлюе не толькі таварамі, a таксама і весткамі з кім та ў Кіеве. Таму ён асцерагаўся яму паведамляць аб сваіх думках. Ганцы з Полацка не мелі кругагляда штоб рабіць правільных высноў. Міндоўг падумаў, што будзе калі ён памрэ. Штоб прадоўжыць яго справу, трэба кагосці падрыхтоўвываць да гэтага. Войшалк не здольны, не самастойны. Ён хутка падпарадкуецца пад іншых. Князь Шварн чужынец, тым больш з сям’і хрысціяніна. Транята нарадзіўся і жыў сярод жамойтаў. Яго імкненне — ўзмоцняць дабрабыт жамойтаў, а перад гэтым узмоцніць абараназдольнасць. 3 гэтым ен справіцца. А жадаць стаць ліцвінскім князем яму не магчыма. Ён разумны, і ён пажадае штоб у яго асяродзе былі жамойцкія паплечнікі, але яны не ведаюць ліцвінскую гаворку. У іншых княствах магчыма абраць князем сына-падлетка, пры моцным апекуне. Але ў Літве такога не было, і не будзе. Кагосці выбіруць, і выбіруць дастойнага. Ім трэба давераць. Калі я ахрысціўся, яны добра разглядзелі што гэта я зрабіў вымушана і часова. А зараз мне трэба падрыхтаваць кагосці на князя Воруты. Гэты роздум перарвала служанка, якая паведаміла што Марце пагоршылась і яна запрасіла да сабе Міндоўга. Яна ўжо даўно не ўставала з ложку, а зараз на сам рэч выглядала вельмі Kenexa. Яна ціха, але патрабавальна прасіла Міндоўга, каб пасля яе смерці, яго новай жонкай і выхавацельніцай яе сыноў была яе малодшая сястра Ядзя. Ён адразу згодзіўся, штоб толькі супакоіць яе і адразу пра сабе падумаў, што яна звар’ьяцела. Але Марта вельмі ўважліва на яго поглядзела і вымовіла: — Заклінаю. Міндоўг адскочыў, як быццам гук гэтага аднаго словы яго штурхануў. Марта ўвечары памерла. А Міндоўг увесь гэты час і наступны дзень быў пад уражынням ад заклінанні Марты. Нечакана з’явіўся Транята, хтосьці яму распавеў аб гэтым. Ён стаў пераконваць Міндоўга, што ў жамойтов ёсць такі звычай, што калі памірае жонка ўплывовага жамойта, то ён замест яе бярэ ў жонкі сястру памерлай. Хтосьці пацьверджыў гэта і тым, што ў прусаў гэты звычай таксама ёсць. Транята прыпыніў пераконваць Міндоўга ў гэтым толькі тады, калі Вялікі князь Літвы ўказаў ганцу запрасіць Ядзю на пахаванне Марты. Калі яна прыбыла наступным днём, Міндоўг распавёў ёй аб апошніх словах Марты. На здзіўленне, Ядзя адразу згадзілась. Праз некалькі дзён Міндоўг учуў смех у пакоі сыноў, ён зазірнуў туды і ўбачыў разам з сынамі Ядзю. Ён не змагчы зразумець, ці ён сам жадае штоб сынам было добра з Ядзей, ці хтосьці прымушае яго так думаць. Міндоўг запрасіў да сабе гандляра Волімунта і той пацьвердзіў, што ў прусаў ёсць такі звычай. Пасля гэтага Вялікі князь Літвы супакоілся і стаў жыць з Ядзей, як з новай жонкай. Міндоўг чамусьці не звярнуўся да валхва Войта за тлумачэньнем гэтага звычая. Мабыць лічыў Войта выпадковым валхвом, ці яго хтосьці прымушаў так думаць. На трыццаты дзень пасля Калядаў зноў з’явіўся да Міндоўга князь Транята. — Вялікі князь Літвы Міндоўг, пакуль тэўтонскія рыцары з цяжкасцямі супраціўляюцца прусам, у нас ёсць добрая магчымасць знішчыць апошніх рыцараў Лівонскага ордэна і паграбіць горад Рыга. — Транята, ты якіх рамеснікаў жадаеш узяць у палон да сабе? — Вялікі князь Літвы Міндоўг, я жадаю пабудаваць вялікае паселішча, нават горад унізе па раке Нёман. Мне трэба шмат рамеснікаў розных, і цесляры, і кавалі, і ганчары, і іншые. Маі новыя ваяры жадаюць змагацца, яны ведаюць што з паходу яны ідуць са здабычай. Раптоўна служка паведаміў, што прыбыў Сымон з Полацка. — Вялікі князь Літвы Міндоўг, русінскі атрад, які ўзначаліў Яраслаў, гэта малодшый брат князя Аляксандра Яраслававіча, захапіў і знішчыў пасад горада Дерпт (сучасная назва Юр’еў). Але замак русіны не змаглі захапіць. — У іх што камнеметаў не было? — He было, Вялікі князь Літвы. — Добра Сымон. Адпачывай, а ў ранку зайдзі да мяне. Яшчэ не паспеў Сымон выйсці, як Транята ўскрыкнуў: — Вялікі князь Літвы, нам трэба паспець раней за русінаў разграбіць горад Рыга. Дазволь мне з князем Даўмонтам разграбіць і знішчыць Рыгу. — Транята, я цябе ўжо казаў што ў горадзе Рыга шмат не рамеснікаў, а гандляроў. Спачатку трэба знішчыць замкі, якіе побач з Рыгай. У пасадах гэтых замкаў ёсць рамеснікі. А ў Рызе моцны гарнізон. Транята, мне падабаецца тваё жаданне пабудаваць горад унізу па раке Нёман. Я разумею тваіх новых ваяроў, таму дазваляю твайму атраду сумесна з полацкім атрадам у тры сотні, захапіць, паграбаваць які-небудзь замак з пасадам побач з горадом Рыга. У Полацку таксама ёсць жадаючыя пазмагацца з лацінскімі рыцарамі. А для Даўмонта я меркую іншы паход. Міндоўгу чуйка падказывала асцерагацца сяброўства Траняты і Даўмонта. Ён доўга разважаў, чаму Даўмонт пакорна ўспрымаў тое, што яго жонка Ядзя адразу згадзілася быць яго новай жонкай, і чаму ў іх нема дзяцей. Можа Доўмонту надакучыла што ў яго з Ядзей нема дзяцей, і таму ён пагадзіўся, штоб яна пайшла да іншага. А калі ён не пагадзіўся, а пагадзілась толькі яна, то чаму не прыйсці да Міндоўга і не абмеркаваць гэта з ім. Діўныя ў яго былі адносіны з Тэкляй, діўныя і зараз. Можа ён лічыць, што заўсёды правы. Але так не бывае. У Міндоўга значна больш поспехаў, але ён заўсёды правераў сваі думкі і высновы з Альгердам. Раней Даўмонт не змагчы дамовіцца з сваім татам князем Эйсмантам па адносінам з Тэклей, зараз не жадае абмерковываць сваі адносіны да Ядзі з Вялікім князем Літвы. 3 гэтага магчыма зрабіць выснову, што для яго паважаных людзей не існуе, а чаму тады ён адправіў сваіх цесляроў на дапамо- гу Траняте, а ўзамен нічога ад яго не атрымаў. Зразумела, што Транята дамогся дапамогі хітрасцю. Значыць яго магчыма лёгка абхітрыць. Таму Міндоўг асцерагаўся сяброўства Траняты і Даўмонта. Вялікі князь Літвы дамовіўся з Транятам, што праз дзевяць дзён ён са сваім атрадам прыйдзе ў Полацк, а адтуль з полацкім атрадам накіроўваецца на поўнач у наваколе горада Рыга. 3 ранку наступнага дня Міндоўг растлумачыў Сымону аб мэтах сумеснага паходу полачан з атрадам Траняты на поўнач. Праз дваццаць дзён вярнуўся з паходу князь Транята. — Вялікі князь Літвы Міндоўг, наш сумесны атрад полацкія дазорные завялі далёка на поўнач у зямлю эстаў. Там мы захапілі і паграбавалі горад Пярноў (сучасная назва Пярну). Потым мы правільна арыентаваліся і прыйшлі ў наваколле горада Рыга, дзе ў вечары сутыкнуліся з Лівонскім атрадам. Бой быў каля ўсцья ракі Заходняя Дзвіна побач з горадам Дюнамюнде (Усць-Дзвінск, сучасная назва Даўгагрыва). Мы змагаліся да начы. Мы перамоглі, сярод забітых лівонцаў было дзевяць рыцараў. У маего атрада трое забітых, сем параненых. У полачан трошкі больш. — Эсты зараз хрысціане? Каму яны падпарадкаваны? — Так яны ахрышчаны і падпарадкаваны данам. — Рамеснікаў узяў у палон? — Так, Вялікі князь Літвы. — Добра. Дзякуй. На трэці дзень вясны і новага 6771 лета (1263 па хрысціанскаму календары) прыбыў ганец з Гародні. — Вялікі князь Літвы Міндоўг, прусы перамоглі тэўтонаў у вялікім баі каля горада Любава. Яны забілі шмат лацінцев, у тым ліку сорак рыцараў. — Добрая вестка. Сорак забітых рыцараў гэта вельмі добрая вестка. Дзякуй. Перад Купаллем прыбыў да Міндоўга гандляр Андрэй. — Вялікі князь Літвы Міндоўг, хан Берке ў Сарае дамовіўся з пасламі мамлюкскага султанату Егіпта і Сірыі Бейбараса, аб вайсковым і гандлярскім саюзе. У тые часы, ваявода хана Берке Ногай змагаўся з войскамі хана Хулагу і не заўсёды паспаяхова. Калі ў апошняй бітве ён пацярпеў паразу ад хана Хулагу, тады Ногай звярнуўся да хана Берке за дапамогай. Хан Берке пазбіраў вялікае войска з усіх зямель яго даннікаў і ў дзевятнаццаты дзень пасля Калядаў у раніцу напаў на войска хана Хулагу каля ракі Церак. Войска хана Берке знішчылі войска хана Хулагу, а потым праследавалі рэшткі войскаў з Ханам Хулагу аж да Дербента. Пасля гэтага хан Берке вярнуўся ў Сарай. — Гандляр Андрэй, хан Хулагу яшчэ зможа супраціўляцца хану Берке? — Вялікі князь Літвы, я меркую што малы час ён яшчэ будзе супраціўляцца, але гэта будзе марна. Пасля гэтай бітвы мусульманства будзе пашырацца. — Добра. Дзякуй. У пачатку восені нечакана да Міндоўга прыбыў друцкі князь. — Вялікі князь Літвы Міндоўг, я друцкі князь Давыд Барысавіч, сын Барыса Усяслававіча з дынастыі полацкіх князёў Мой горад Друцк знаходзіцца ў ракі Друць. Мой сын Глеб Давыдавіч ажаніўся на дачцы Рагачоўскага князя Мірона Барысавіча. Рагачоў знаходзіцца пры ўпадзенні ракі Друць у раку Дняпро. Узімку памёр Рагачоўскі князь Мірон Барысавіч, і маяго сына выбралі Рагачоўскім князем. Перад святам Яна Купалы мой сын накіраваўся ў Чачэрск, што ля ракі Сож. Ён накіраваўся з мэтай дамовіцца аб міре, ўзаемадапамозе і гандлярстве з іх князем Міколам Глебавічам. Калі яны дамоўлялісь, то з’явіўся ганец з Гомія, які ў ракі Сож. Гэты ганец перадаў прапанаву сваего князя Расціслава Уладзіміравіча аб сумесным паходзе на Чарнігаў. Чачэрскі князь пагадзіўся з гэтым прапанаваннем і дамовіўся з маім сынам, што і той пойдзе ў гэты паход. Яны трыма атрадамі напалі на Чарнігаў, захапілі яго і выгналі чарнігаўскага князя Андрэя Усевалодавіча. Калі яны дзялілі здабычу, нечакана на іх напаў дзебрянскі князь Раман Міхайлавіч. У змаганні з ім быў паранены мой сын Глеб Давыдовіч, і яго ўзялі ў палон. Гомійскі і чачэрскі князі ўцяклі. У гэтым баі быў паранены дзебрянскі князь Раман Міхаілавіч. Ён пакінуў у Чарнігаве замест сабе намесьніка, а сам з маім палонным сынам накіраваўся ў Дзебрянск. Глеб Давыдовіч мой адзіны сын, акрамя яго ў мяне тры дачкі. Вялікі князь Літвы Міндоўг, дапамажы мне захаваць маю дынастыю, вызвалі майго сына. Я прынёс шмат срэбра.