Млын на сямі колах
Беларускія народныя легенды і паданні
Выдавец: Юнацтва
Памер: 334с.
Мінск 1998
Скончылі русалкі апавядаць, спрачацца пачалі, хто лепшую гісторыю расказаў. Крычаць, злуюцца, ледзь у валасы адна адной не ўчапіліся. Напалоханы студэнт паспрабаваў пад шумок выбрацца з хмызняку ды збегчы як далей ад гэтых мясцін. Але выдаў яго здраднік-чарот. Зашапацеў, ды так гучна, што пачулі гэта русалкі і спынілі сваю валтузню.
— Тут хтосьці ёсць,— сказала бялявая.
— Гэта — чалавек! — ускрыкнула чарнявая.— Ён падслухаў нас!
— Няхай тады ён нас і рассудзіць,— вырашыла русявая.
— Няхай рассудзіць! — падхапілі ўсе. Кінуліся яны да спалоханага студэнта, акружылі, шлях да ўцёкаў перагарадзілі.
— Калі скажаш, хто з нас лепшую гісторыю расказаў — жывога адпусцім. He скажаш — да смерці заласкочам!
Торкнуў нясчасны студэнт пальцам у тую, што была да яго бліжэй за ўсіх, і вырваўся з русалчынага кола. Залямантавалі русалкі, закрычалі. А тая, якую ён супраць волі вылучыў, наўздагонак кінулася.
— Стой! Спыніся! — крычыць.— Ты мяне абраў, я Ta66 спадабалася, дык бяры цяпер мяне ў жонкі!
Ад гэткіх слоў студэнт пабег яшчэ шпарчэй. Прыляцеў, з ног да галавы запэцканы брудам, да хаты бабулькі Міхаліны, куды яго пасялілі на час працы, забег унутр ды дзверы на засоўку зачыніў. Схаваўся ў сваім пакоі, сядзіць на лаве ды цяжка дыхае. А ў вакно нехта ціхенька так стукае, шэпча:
— Хлопча, хлопча, пусці мяне, сваю жонку! Пусці...
Ледзь не сканаў студэнт са страху, пакуль дачакаўся ранку. 3 трэцімі пеўнямі стук скончыўся. Тады кінуўся хлопец на ложак ды, як праваліўся, заснуў.
Прачнуўся — сонца ўжо высока. Бабулька Міхаліна кліча паабедаць. Выйшаў да стала студэнт ды і застыў на месцы, варухнуцца не можа: за сталом побач з гаспадыняю сядзіць яго начная красуня-русалка ды смяецца.
Дзед Яўсей закурыў, хітра паглядзеў на ўсіх і з усмешкай вымавіў:
— Тут і тлумачыць нічога не трэба. Студэнт быў хлопец гожы. Запрыкмецілі яго мясцовыя дзеўкі і вырашылі акруціць. Асабліва падабаўся ён тром сяброўкам: Марынцы, Ірынцы ды Інцы. Змовіліся яны са мною, каб я падгаварыў студэнта ноч ля Нарачы правесці. «Ён на дзевак не глядзіць, усё казкі запісвае, ну дык мы яму такіх казак нарасказваем — усё жыццё памятаць будзе»,— вырашылі. Што яшчэ сказаць? Прыгледзеўся студэнт да дзяўчыны, што русалкай у жонкі яму набівалася, сустракацца з ёй пачаў. А праз год зноў прыехаў ды і забраў яе з сабою ў Мінск. А вяселле гулялі ўсім наваколлем. Вось
толькі якую з трох сябровак: Марынку, Ірынку альбо Інку ён жонкаю назваў, зараз ужо не ўспомню. Імёны ж у іх нейкія аднолькавыя, характары — гэтаксама: шкадлівыя, бы ў коз. А калі дзеўка захоча нашага брата абдурыць, што можа спыніць яе?
А ў Нарачы заўсёды былі русалкі. I заўсёды будуць, пакуль на нашай зямлі не перавядуцца прыгожанькія хітрухі,— сказаў напаследак дзед Яўсей і выразна паглядзеў у бок сваёй маладзенькай унучкі. У яе былі доўгія каштанавыя валасы і зялёныя, азёрнага колеру, вочы.
ЗМЕСТ
Выбар веры 3
Крыніца 7
Мрайка — чужое імя 11
Таямніца глыбінь свіцязянскіх 15
Лоскі купец 18
Карона Міндоўга 24
Купальскае шчасце 28
Самотная святая 33
Шэры настаўнік 38
Слёзы Рагнеды 42
Ружа колеру сонечных промняў 47
Віт і яго грэх 54
Татарскі вяз 59
Судзіслаў, праўнук Перанега 64
Каралева вужоў 67
Смерць Машэкі 72
Падземная царква 75
Прымадонна яго яснавяльможнасці 78
Жаночы суд 84
Шлюб Сонца і Месяца 89
Вянок багіні 93
Удовіны камяні 95
Крывавае возера 98
Рыцарская пальчатка 102
Чараўніца-прыгажуня 105
«Святы» Шэраш 111
Царыцына ўзнагарода 116
Дуб і сасна 120
Верны сябра 123
Люстэрка 126
Апошняя ахвяра 131
Белыя слупы 135
Дзве маці 141
Крэпасць 146
Марысін парк 152
Млын на сямі колах 157
Напалеон і яго скарб 164
Цыганская песня 169
Бярозавы гай 174
Легенда пра недабудаваны касцёл 176
Непрыгожая дзяўчына 181
Свяшчэнная галінка 185
Вядзьмарчына прароцтва 187
Сівы воўк 191
Каханая ратніка 195
Прыстанак загубленых душ 198
Незвычайныя спадарожнікі 201
Бутрым Няміра 206
Белая лілея Чорнага возера 211
Вандроўка каралевы 215
Сіні камень 218
Касцёл для маленькай дзяўчынкі 221
Сонная гара 225
Спрэчка багоў 229
Разбойнік-шавец 233
Паненка 239
Графскі садоўнік 243
Востраў Веча 249
Чорная дама Нясвіжа 252
Тураўскі вяшчун 258
Душа горада 263
Легенда пра князёўну Соф’ю 267
Перакрэслены крыж 273
Прыўкрасная Юдзіта 277
Нашчадак 283
Цікаўная манашка 287
Крылаты храм 291
Краіна Гаручай Вады 297
Бярозка Міцкевіча 299
Перунова ўлюбёнка 302
Выбавенне 306
Бацькоўская помста 309
Дзве стралы 313
Маланнін род 318
Браты Кракі 324
Русалчыны гульні 327
Літаратурна-мастацкае выданне
МЛЫН НА СЯМІ КОЛАХ
Беларускія народныя легенды і паданні
Для сярэдняга і старэйшага школьнага ўзросту
Запіс і літаратурная апрацоўка I. А. МАСЛЯНІЦЫНАЙ
Рэдактар С. С. Панізнік Мастак М. Д. Рыжы Мастацкі рэдактар К. С. Ракіцкі Тэхнічны рэдактар A. В. Русецкая Карэктар Д. Р. Лосік
Здадзена ў набор 20.05.98. Падпісана да друку 21.08.98. Фармат 84Х Х108‘/з2. Папера друкарская. Гарнітура Тып Таймс. Афсетны друк. Ум. друк. арк. 17,64. Ум. фарб.-адб. 18,06. Ул.-выд. арк. 17,90. Тыраж 5000 экз. Зак. 736.
Дзяржаўнае прадпрыемства «Выдавецтва «Юнацтва» Дзяржаўнага камітэта Рэспублікі Беларусь па друку. Ліцэнзія ЛВ № 7, 20.12.1997 г. 220600, Мінск, Машэрава, 11.
Ордэна Працоўнага Чырвонага Сцяга паліграфкамбінат ВПП імя Я. Коласа. 220005, Мінск, Чырвоная, 23.
Млын на сямі колах: Беларускія народныя М 72 легенды і паданні. Для сярэд. і ст. шк. узросту / Запіс і літ. апрацоўка I. А. Масляніцынай; Маст. М. Д. Рыжы.— Мн.: Юнацтва, 1998.— 334 с., іл.
ISBN 985-05-0121-9.
У кнізе змешчаны легенды і паданні, сабраныя па ўсёй Беларусі, якія апавядаюць пра паходжанне назваў вёсак, мястэчак, гарадоў, асобных мясцін.
УДК 882.6-31 -|-398.2(-826)
ББК 84(4Бен)6-|-82.3(4Бен)
'ЧПМКІІІІІІШІІІІІІІІІІІІІІІІІІІІ
КНІГІ ОНЛАЙН
