Незвычайнае падарожжа ў Краіну Ведзьмаў
Алесь Бадак
Выдавец: Звязда
Памер: 200с.
Мінск 2014
пералатаных шорціках, які ляжаў пад дрэвам і задумліва пазіраў на неба.
— Прабач, ты не бачыў, тут ніхто не прабягаў? — спытала Карына нецярпліва і ў той жа час далікатна.
Але карантышка ў зялёных шорціках нават не павярнуў у яе бок галавы, і ёй давялося спытаць яшчэ раз і ўжо больш настойліва.
Нарэшце карантышка адарваў свой позірк ад неба і перавёў яго на Карыну. У вачах чалавечка было недаўменне, і Карына падумала, што зараз ёй давядзецца зноў паўтараць сваё пытанне.
Але толькі яна раскрыла рот, як карантышка незадаволена сказаў:
— Можна падумаць, калі некалькі разоў задаць адно і тое ж пытанне, то хутчэй атрымаеш адказ.
— Можна падумаць, ты не мог адказаць на яго, калі я спыталася першы раз, — узлавалася Карына.
— Ну, мне ж трэба было спачатку падумаць, — крыху здзіўлена сказаў чалавечак.
— Хіба я спытала нешта такое, пра што трэба доўга думаць?!
— Вядома, — спакойна адказаў чалавечак. — Я ляжу гадзіны чатыры, і за гэты час тут шмат хто мог прайсці альбо... Хоць, не, прабягаць тут ніхто не прабягаў, інакш гэта б я запомніў.
— Ну, вось, бачыш, — незадаволена прамовіла Карына, — мог бы сказаць адразу. Я столькі часу на цябе патраціла.
— I ўчора тут ніхто не прабягаў, і пазаўчора, — быццам не чуючы дзяўчынку, прадаўжаў карантышка. — I ўвогуле, калі табе трэба нехта, хто любіць бегаць, то ты яго шукаеш не ў той краіне.
— Ты хочаш сказаць, што ў тваёй краіне ніхто не бегае? — недаверліва спытала Карына.
— He, я хачу сказаць, што ў нас гэта не прынята, — уздыхнуў чалавечак так, быццам размаўляў з надакучлівым немаўлём.
Карына азірнулася вакол і раптам усклікнула:
— А, гэта, відаць, Лясонія? Краіна гультаёў?
Сказаўшы «гультаёў», дзяўчынка спалохана прыкрыла рукой рот — як гэта ў яе з языка сарвалася?!
Але чалавечак не толькі не пакрыўдзіўся на «гультаёў», але нават з гонарам дадаў:
— Вядома. Самых сапраўдных.
— Ну і ну, — разгублена прамовіла Карына. 3 хвіліну яна маўчала, раздумваючы, што ёй рабіць далей. — Паслухай, а ты можаш паказаць мне, дзе жыве ваша валадарка?
Чалавечак здзіўлена паглядзеў на яе, але не спяшаўся з адказам.
«Цікава, — падумала Карына, не рызыкуючы зноў паўтарыць сваё пытанне, — колькі часу яму спатрэбіцца, каб сабрацца з думкамі?»
I Карына пачала лічыць: «Раз, два, тры, чатыры...»
Чалавечак адазваўся, калі яна далічыла да дваццаці.
— А Вірынея ведае, што ты хочаш з ёй сустрэцца? — пацікавіўся ён.
— He, — пакруціла галавой дзяўчынка.
— Тады можаш не спяшацца, — чамусьці ўзрадавана сказаў карантышка.
— Я не магу не спяшацца — мне трэба як мага хутчэй убачыць валадарку вашай краіны, — запярэчыла Карына.
— Можа, табе і трэба, — паціснуў плячыма чалавечак, — але Вірынея цябе ўсё роўна зараз не прыме.
— Чаму?
— Таму што яна спіць.
— Спіць? — здзіўлена ўсклікнула дзяўчынка. — Але ж да вечара яшчэ далёка!
— Ну і што? — сказаў чалавечак. — Ты хіба ясі толькі тады, калі цябе паклічуць за стол, а не заўсёды, калі табе хочацца есці?
Пра яду карантышка нагадаў зусім няўчас, у Карыны слінкі пацяклі ад аднаго гэтага слова, і ёй захацелася хутчэй змяніць тэму.
— Я — гэта я, а валадарка — гэта валадарка, — сказала яна — праўда, не зусім упэўнена.
— Вядома, — падхапіў чалавечак. — Таму Вірынея павінна ва ўсім нам паказваць прыклад. I спаць столькі, колькі ніхто з нас не здолее.
Карына зразумела, што далей спрачацца не мае сэнсу, і сказала:
— I ўсё ж, калі табе не вельмі цяжка, пакажы мне, дзе яна жыве.
ш кола гультаёў
Чалавечак ішоў вельмі марудна, раз-пораз то азіраючыся па баках, то задзіраючы галаву ў неба, дзе плыло маленькае белае воблачка. Але Карына ўжо была рада і таму, што ён увогуле
пагадзіўся паказаць ёй замак Валадаркі Лясоніі, і не падганяла яго. Яна спрабавала з ім загаварыць, аднак чалавечак адказваў неахвотна, а часам і не да месца, таму адзінае, што дзяўчынка змагла даведацца больш-менш пэўна, гэта яго імя — Ор.
Хутка наперадзе сталі паказвацца невялікія домікі, якія мелі даволі дзіўны выгляд. Яны былі пабудаваны так, што маглі разваліцца ў любое імгненне. У адным не хапала вокан, у другім — дзвярэй, у трэцім не было даху.
Каля домікаў валялася столькі смецця — розных паперак, шалупіння, агрызкаў, старых паламаных рэчаў, — быццам гаспадары ніколі не прыбіралі свае надворкі.
«Ну і запусценне!» — падумала Карына.
I, быццам падслухаўшы яе думкі, Ор сказаў:
— Гэта яшчэ што! Прыходзь да нас праз год, паглядзіш, якая тут будзе любата!
— Mary сабе ўявіць, — іранічна прамовіла Карына.
— А што! Газоны, клумбы — усё гэта зусім запусціцца, і тады можна будзе хадзіць дзе захочаш.
Карына паглядзела па баках — газоны і клумбы, пра якія гаварыў Ор, і так зараслі пустазеллем, куды ўжо далей!
Тым часам яны наблізіліся да будынка, на касабокіх дзвярах якога вісела шыльда: «Магазін».
— Калі ў вас ёсць свой магазін, значыць, у ім нешта прадаюць. А раз у ім нешта прадаюць, значыць, вы не такія ўжо і гультаі, — заключыла Карына.
— Ха! Знайшла дурняў! — усклікнуў Ор. — Прадаюць! Ды і не магазін тут, а школа.
— Школа? — недаўменна перапытала Карына.
— Ага, — кіўнуў Ор. — Гэтую шыльду нехта аднекуль прыцягнуў. Перапісваць, зразумела, паленаваліся, так і павесілі.
— Значыць, вы ўсё ж вучыцеся! — заўважыла Карына. — А раз вы вучыцеся, значыць...
— Вядома, вучымся, — перабіў яе Ор. — Круглы год.
— Ты хочаш сказаць, што ў вас не бывае нават летніх канікулаў? — сумелася Карына.
— Можаш сама пераканацца, — хітравата ўсміхнуўся Ор і павёў яе ўсярэдзіну будынка.
У школе аказаўся толькі адзін кабінет, у якім за партамі сядзела чалавек трыццаць вучняў. На дошцы вялікімі літарамі была напісана тэма ўрока:
«ЯК ПРАЖЫДЗЬ СТО ГАДОЎ КАЛІ НІЧОХА HI РАБІДЗЬ?»
— Нічога сабе тэмачка, — прамармытала Карына, налічыўшы на дошцы аж пяць памылак. — У вас на ўроках праходзяць такую... такія тэмы?
— А то! — з гонарам сказаў Ор.
— Чаму жтады ты не на занятках?—іранічна спытала дзяўчынка, якой пачало здавацца, што яе тут проста вырашылі разыграць.
— А яны яшчэ не лачыналіся, — растлумачыў Ор.
I праўда, вучні займаліся чым хацелі. Адны размаўлялі, іншыя шамацелі папяровымі мяшэчкамі, у якія клапатлівыя бацькі паклалі
бутэрброды, пончыкі і фрукты, нехта спаў, а нехта задумліва пазіраў у акно — калі, вядома, акном можна назваць пусты праём у сцяне.
— I невядома, ці сёння пачнуцца, — дадаў Ор.
— А дзе ж ваш настаўнік? — спытала Карына.
— Настаўнік?
Ор выцягнуў шыю і зазірнуў пад настаўніцкі стол.
— Ды вунь спіць!
— Настаўнік спіць? — не паверыла Карына і таксама зазірнула пад стол.
Неверагодна! Падклаўшы доўгія рукі пад галаву, там пасопваў маленькі чалавечак у старой, у некалькіх месцах залатанай шэрай камізэльцы і памятых чорных штанах.
— Ціха! — зашыпелі на іх вучні. — He разбудзіце яго!
Ор паказаў Карыне рукой, каб яна нахілілася, і прашаптаў ёй на вуха:
— Ведаеш, колькі мы шукалі такога настаўніка? Цэлы год! Гультай з гультаёў! Яму цаны няма! Ён нават лянуецца нам адзнакі ставіць! Мы самі сабе ставім, хто якія хоча.
— Напэўна, у вас тут адны выдатнікі? — ухмыльнулася Карына.
— Што ты! — абурыўся Ор. — Яшчэ чаго не хапала! У нас ва ўсіх амаль адны двойкі!
— Па-мойму, двойкі трэба ставіць не толькі вам, але і вашаму настаўніку, раз ён без памылак не можа напісаць нават тэму ўрока.
— Я ж і кажу: яму цаны няма! — па-свойму расцаніў словы Карыны Ор.
— I ён што — адзін вядзе ўсе прадметы?
— Што значыць усе прадметы? У нашай школе адзін прадмет!
— Хацелася б ведаць, як ён называецца, — з усмешкай сказала Карына.
— Гультайствазнаўства, як жа яшчэ! — з гонарам прамовіў Ор.
— I праўда, як я сама да гэтага не дадумалася, — паціснула плячыма Карына: якія яшчэ прадметы могуць быць у школе, дзе вучацца адны гультаі і дзе настаўнік — несусветны гультай, які не мог прыдумаць нічога іншага, як заснуць пад сталом у класе!
— Калі ты думаеш, што гэта самае лепшае, на што ён здатны, то памыляешся, — усцешана сказаў Ор. — Сёння ён хаця б да школы дайшоў, a то бывае, што на паўдарозе ляжа пад якім-небудзь дрэвам і спіць.
У замку Вірынеі
Ор некалькі разоў пазяхнуў і сказаў Карыне:
— Слухай, я, відаць, застануся тут. Ніхто не ведае, калі прачнецца настаўнік, а мне не хочацца прапусціць пачатак урока. — Ён зрабіў паўзу, каб яшчэ некалькі разоў пазяхнуць. — А да замка Вірынеі адсюль блізка, толькі нікуды не зварочвай з дарогі, па якой мы ішлі.
Пазіраючы ў сонныя вочы Ора, Карына не сумнявалася, што ён вырашыў застацца ў класе, каб крыху паспаць. «Ну і дрыхні, — нязлосна падумала яна. — Ды і чаго яшчэ ад цябе чакаць, раз ты жывеш у краіне адных гультаёў».
Дзяўчынка падзякавала Ору і выйшла са школы.
Да замка Вірынеі, і праўда, было хвілін дзесяць хады. Карына не раз бачыла ў кніжках малюнкі старажытных замкаў, таму адразу здагадалася, што перад ёю. Хоць, трэба сказаць, не кожны б на яе месцы здагадаўся. Замак выглядаў так, быццам нядаўна трымаў варожую асаду. Драўляныя абарончыя сцены былі амаль разбураныя. Праўда, калі Карына падышла бліжэй, то зразумела, што ніхто іх не разбураў, — іх проста паленаваліся дабудаваць.
Дзяўчынка думала, каля варотаў яе спыніць грозная варта, але там нікога не аказалася. Толькі каля дзвярэй палаца, таксама запушчанага і недабудаванага, яна ўбачыла лясона, які мірна драмаў, прытуліўшыся спінай да сцяны і трымаючы ў руках вялізную рагатку, якая, па ўсім відаць, служыла яму зброяй.
Карына доўга думала, будзіць ёй вартаўніка ці не. «Раз у гэтай краіне паўсюль спяць сярод белага дня, — нарэшце вырашыла яна, — значыць, ён займаецца тым, чым і павінен займацца. Ва ўсялякім разе, яму не павінна папасці ад Вірынеі за тое, што прапусціў мяне без яе дазволу».
Карына ўвайшла ў палац і апынулася ў вялікай люстэркавай зале. Па праўдзе кажучы, палацы ёй уяўляліся іншымі. У іх усё павінна зіхацець золатам і срэбрам, на сценах і на столі павінна гарэць шмат свечак. I, вядома ж, зірнуўшы на падлогу, пад ногі, дзяўчынка павінна была б убачыць сваё адлюстраванне.
У зале ж пахла сырасцю і стаяў паўзмрок, бо ўсе аканіцы аказаліся наглуха зачыненымі, і святло трапляла толькі праз дзірку ў даху. На люстэрках, якія віселі на сценах, ляжаў такі вялікі пласт пылу, што глядзецца ў іх не мела ніякага сэнсу.
КНІГІ ОНЛАЙН
