КНІГІ ОНЛАЙН
Пошук сярод кніг, што прайшлі індэксацыю гуглам. Некаторыя кнігі гугл не знаходзіць
Удар быў дакладны. Гранмэзон разявіў рот, хочучы нешта сказаць. Яго рука сціснула мармуровую дошку каміна. Люка гаварыў па тэлефоне: — Пачакаць тры хвіліны?.. Дзякуй... Але... Мэгрэ гучна запытаўся: — Вам не здаецца, што расследаванне прымае дужа дзіўны характар? Дарэчы, пан Гранмэзон, вы маглі б зрабіць мне паслугу... Вы — суднаўладальнік і, пэўна, ведаеце некаторых людзей вашага кола з іншых краін. Ці не чулі вы пра такога... чакайце... як гэта яго... Марціно... ці Маціно... з Бергена або Транхейма... Нарвежца, словам... Маўчанне. Твар у Вялікага Луі пасуровеў. Матрос машынальна наліў сабе ў шклянку віна. — Шкада, што вы яго не ведаеце... Зараз ён прыедзе... Усё! Можна было ні пра што больш не распытваць: ніхто не адкажа ні слова! Ніхто і не ўздрыгне нават! Гэта можна было зразумець па адных толькі паставах мэра і матроса. Гранмэзон змяніў тактыку. Ен прытуліўся спінаю да каміна — вуголле палала каля самых яго ног,— і, гледзячы на яго збоку, можна было падумаць, што ў пакоі толькі ён адзін і быў. Ну і твар быў у яго цяпер! Размытыя рысы, з падцёкамі і сінякамі, кроў на падбародку. Сумесь рашучасці і пакуты. Адчувалася, што ён панікуе. Вялікі Луі, паставіўшы ногі на крэсла, усеўся на яго спінцы. Пазяхнуўшы тры ці чатыры разы, ён задрамаў. Зазваніў тэлефон. Мэгрэ хутка зняў трубку. — Алё! Гатэль «Лютэцыя»? Алё?.. He вешайце трубку... Дайце мне, калі ласка, пані Гранмэзон... Але, яе... Яна павінна была прыехаць сёння пасля абеду ці ўвечары... Я чакаю... — Спадзяюся,— бляклым голасам пачаў мэр,— вы не збіраецеся ўблытваць маю жонку ў вашыя, скажам так, прынамсі, дзіўныя манеўры? Але камісар моўчкі чакаў, прыціснуўшы трубку да вуха і разглядваючы сурвэту на стале. — Алё!.. Слухаю... Як вы кажаце?.. Паехала назад?.. Хвілінку... Давайце па парадку... Калі яна прыехала?.. У сем гадзін... Выдатна!.. На сваёй машыне і з шафёрам... Кажаце, павячэрала ў гатэлі, а потым яе паклікалі да тэлефона?.. I адразу ж паехала назад?.. Дзякуй... He, гэтага дастаткова... Ніхто не паварушыўся. Гранмэзон здаваўся яшчэ больш спакойным. Мэгрэ павесіў трубку, неўзабаве зняў зноў. — Алё! Паштовае аддзяленне Кана?.. 3 вамі гавораць з паліцыі... Будзьце ласкавы, скажыце, абанент, ад якога я вам тэлефаную, заказваў размову з Парыжам яшчэ да майго званка?.. Кажаце, хвілін з пятнаццаць назад?.. Мусіць, прасіў злучыць з гатэлем «Лютэцыя»?.. Дзякую вам... На лобе ў Мэгрэ блішчалі кропелькі поту. Ен паволі набіў пальцам люльку, потым наліў віна ў адну з дзвюх шклянак, што стаялі на стале. — Мяркую, камісар, вы ўсведамляеце, што вашыя цяперашнія дзеянні — процізаконныя? Вы залезлі ў дом, зламаўшы дзверы. Застаяцеся тут без майго дазволу. Ды яшчэ сееце паніку ў маёй сям’і. Нарэшце, трымаецеся са мною ў прысутнасці іншага чалавека, як са злачынцам. Вам прыйдзецца адказваць за ўсё гэта. — Адкажу! — I раз ужо я не гаспадар у сваім уласным доме, прашу вашага дазволу пайсці спаць. — He! Камісар ужо прыслухоўваўся да шуму матора на дарозе. — Ідзі адчыні ім, Люка. Мэгрэ машынальна кінуў у агонь шуфлік вугалю і павярнуўся да дзвярэй якраз у той самы момант, калі ў пакой увайшлі два жандары з Эўрэ. Паміж імі ішоў мужчына ў наручніках. — Пакіньце нас,— сказаў Мэгрэ жандарам.— Ідзіце ў партовы шынок і чакайце мяне там усю ноч. Hi мэр, ні Вялікі Луі не зварухнуліся. Можна было падумаць, што яны ці нічога перад сабою не бачылі, ці не хацелі бачыць. Што ж да чалавека ў наручніках, дык гэты захоўваў абсалютны спакой. Хіба што ледзь прыкметна ўсміхнуўся, калі заўважыў распухлы мэраў твар. — 3 кім я мушу гаварыць? — спытаўся ён, аглядваючы прысутных. Мэгрэ паціснуў плячыма, усё роўна як паказваў тым самым, што жандары відавочна перастараліся, выняў з кішэні маленькі ключ і разамкнуў наручнікі. — Дзякую вам... Я быў так здзіўлены... Мэгрэ з абурэннем спытаўся: — Здзіўлены?.. Чым?.. Тым, што вас арыштавалі?.. Вы ўпэўнены, што гэта вас так здзівіла? — Інакш кажучы, я чакаю, калі мне паведамяць, у чым мая віна. — Ды хоць бы ў тым, што вы ўкралі веласіпед! — Прабачце, але я, так сказаць, пазычыў яго! Гаспадар гаража, у якім я купіў машыну, можа гэта пацвердзіць. Я пакінуў веласіпед у ягоным гаражы і папрасіў гаспадара пераправіць яго ў Вістрэам, а таксама заплаціць яго ўладальніку за нанесеную шкоду... — Ну, ну!.. Але ж, здаецца, вы не нарвежац?.. Незнаёмы гаварыў без акцэнту ды і з твару не быў падобны на скандынава. Ён быў высокага росту, даволі малады, фігуру меў прыгожую. Элегантны касцюм быў крыху памяты. — Прабачце! Я не нарвежац па паходжанні, але нарвежскі падданы... — А жывяце ў Бергене? — У Трамсё, на Лафатэнскіх астравах. — Вы — камерсант? — У мяне завод па перапрацоўцы адходаў траскі. — Такіх, як ікра, напрыклад? — Ікра і ўсё астатняе. Робім з галоў і печані рыбін тлушч, з касцей — угнаенне... — Выдатна! Проста выдатна! Застаецца толькі высветліць, што вы рабілі ў Вістрэаме ў ноч з шаснаццатага на семнаццатае верасня... Незнаёмы не разгубіўся, паволі азірнуўся і адказаў: — Мяне не было ў Вістрэаме. — Дзе ж вы былі? — А вы? Усміхнуўшыся, ён растлумачыў свой адказ: — Я хачу сказаць: ці б маглі вы самі вось гэтак раптоўна сказаць, што вы рабілі ў які-небудзь дзень, гадзіну, калі з тае пары прайшло ўжо болыіі за месяц? — Вы былі ў Нарвегіі? — Магчыма. — Трымайце! I Мэгрэ працягнуў субяседніку аўтаручку з залатым пяром, якую нарвежац, падзякаваўшы, спакойна паклаў у кішэню. Дальбог, прыгожы мужчына' Прыкладна таго ж узросту і росту, што і мэр, але больш статны і дужы. У яго цёмных вачах можна было ўгадаць напружанае ўнутранае жыццё. А ўсмешка тонкіх вуснаў казала пра вялікую ўпэўненасць чалавека ў сабе. На камісаравы пытанні ёп адказваў пачціва. — Мяркую,— сказаў ён,— каша сустрэча — простая памылка, і быў бы рады зноў адправіцца ў дарогу... — Гэта ўжо іншае пытанне. Дзе вы пазнаёміліся з Вялікім Луі? Але незнаёмы, насуперак чаканню Мэгрэ, і не паглядзеў на матроса. — Вялікім Луі? — перапытаў нарвежац. — Вы пазнаёміліся з капітанам Жарысам, калі ён яшчэ плаваў? — Прабачце. Я не разумею. — Вядома! А калі я спытаю ў вас, чаму вы начуеце на борце разваліны-драгі замест таго, каб уладкавацца ў гатэлі, вы таксама будзеце здзіўлены? — А як вы думаеце? Згадзіцеся, што на маім месцы... — I, аднак, учора вы прыбылі ў Вістрэам на борце «СэнМішэля». Пры ўваходзе ў порт пераселі са шхуны ў шлюпку. Потым перабраліся на драгу і правялі там ноч. Сёння пасля абеду абышлі вілу, у якой мы цяпер знаходзімся, потым узялі веласіпед і паехалі ў Кан. Купілі там машыну. Выехалі ў Парыж. I ці не з пані Гранмэзон вы павінны былі сустрэцца ў гатэлі «Лютэцыя»? У такім выпадку няма патрэбы нікуды ехаць. Або я дужа памыляюся, або яна будзе тут сёння ноччу. Маўчанне. Мэр ператварыўся ў статую. Позірк у яго быў настолькі нерухомы, што ў ім не адчувалася ніякага жыцця. Вялікі Луі пачэсваў раз-пораз патыліцу і пазяхаў, усё яшчэ седзячы, тым часам як усе астатнія стаялі. — Вас завуць Марціно? — Але, Жан Марціно. — Ну дык вось, пан Жан Марціно, падумайце! Ці сапраўды вам няма чаго паведаміць нам? Вельмі нават магчыма, што адзін з тых, хто тут прысутнічае, хутка ўстане перад судом. — Мне не толькі няма чаго вам сказаць, але і хочацца папрасіць вашага дазволу папярэдзіць нарвежскага консула, каб ён прыняў неабходныя меры. I гэты туды ж! Гранмэзон пагражаў ужо, што паскардзіцца, цяпер і Марціно збіраецца зрабіць тое самае! Хіба што адзін Вялікі Луі нікому нічым не пагражаў, згодзен цярпець што хочаш, было б толькі што выпіць. Чуваць было, як бушаваў шторм, які з прылівам дасягнуў свайго піку. Позірк у Люка быў вельмі красамоўны. Канечне, ён думаў: «Ну і ўліплі ж мы ў гісторыю! Хоць бы што-небудзь высветлілася!..» Мэгрэ хадзіў па пакоі, сердаваў, курыў. — Значыць, вы нічога не ведаеце, ні адзін, ні другі, пра знікненне капітана Жарыса і яго смерць? Абодва моўчкі пакруцілі галавою. Раз-пораз Мэгрэ спыняў свой позірк на Марціно. У гэты момант звонку пачуліся хуткія крокі і стук у дзверы. Пасля кароткіх ваганняў Люка пайшоў адчыняць. Убегла Жулі. Яна цяжка дыхала. Спыніўшыся, ледзь вымавіла: — Камісар, мой брат... I адразу ж здзіўлена змоўкнула, убачыўшы перад сабою гіганцкую постаць Вялікага Луі, які ўстаў з крэсла. — Ваш брат?..— перапытаў Мэгрэ. — Нічога... Я... Яна паспрабавала ўсміхнуцца, усё яшчэ цяжка дыхаючы. Адступаючы спінаю назад, наткнулася на Марціно, павярнулася да яго. — Прабачце, пан... Стала ясна, што яна не знаёмая з ім. Праз адчыненыя дзверы ў пакой урываўся вецер. IX. ЗМОВА МАЎЧАННЯ Жулі спяшалася ўсё расказаць: — Я была дома зусім адна... Мне было страшна... Легла спаць не раздзеўшыся. Раптам у дзверы моцна пастукалі... Прыйшоў Ланэк, братаў капітан... — «Сэн-Мішэль» у порце? — Ен быў у шлюзе, калі я праходзіла міма... Ланэк хацеў тэрмінова пабачыць брата... Здаецца, яны спяшаюцца адплыць... Я сказала яму, што Луі нават не заходзіў да мяне... I ўстрывожылася за яго, бо ён плёў нешта дзіўнае, я нават не разабрала нічога... — Чаму вы прыйшлі сюды? — спытаўся Мэгрэ. — Хацела даведацца, ці няма для Луі якой небяспекі... Ланэк сказаў, што небяспека ёсць і што, мажліва, нічым ужо не паможаш... А ў порце мне перадалі, што вы тут... Незадаволены матрос паціснуў плячыма, быццам казаў тым самым, што жанчыны часта хвалююцца праз любую драбязу. — Вам пагражае небяспека? — спытаўся Мэгрэ, спрабуючьі злавіць яго позірк. Вялікі Луі засмяяўся. Смех у яго быў штучны і здаўся ідыёцкім. — Чым устрывожаны Ланэк? — А я адкуль ведаю? Агледзеўшы прысутных, камісар задуменна, з горыччу вымавіў: — Значыцца, вы нічога не ведаеце! I ўсе ў аднолькавым становішчы. Вы, пан мэр, не знаёмы з панам Марціно і не ведаеце, чаму Вялікі Луі, якога вы прымаеце, як добрага знаёмага, гуляеце з ім у шашкі, корміце і поіце, пачынае раптам біць вас па твары кулакамі, проста м а л а ц і ц ь... Hi слова ў адказ. — I гэта яшчэ не ўсё! Вы лічыце такія паводзіны матроса натуральнымі! He бароніцеся! Адмаўляецеся нават падаць на яго скаргу. Ды што там — і не думаеце выставіць «вашага сябра» за дзверы! Камісар павярнуўся да Вялікага Луі.