КНІГІ ОНЛАЙН
Пошук сярод кніг, што прайшлі індэксацыю гуглам. Некаторыя кнігі гугл не знаходзіць
— Яны не надта збіраюцца выходзіць. Адна гуляе ўвесь час голая па лесвіцы, а другая ўсё ніяк не намыецца: у ванну — з ванны, у ванну — з ванны... Ну а трэцяй ужо некалькі дзён як няма. — Ну, зрабі што трэба і вяртайся. Мэгрэ выйшаў да свайго начальніка, але па дарозе яго перанялі і вярнулі назад: Нэвэ прывёў нейкага чалавека і хоча неадкладна паказаць яго. Нэвэ стаяў у прыёмнай. Ен быў вельмі ўзбуджаны. Побач з ім сядзеў на крэсле нейкі надзіва цікавы тып: маленькі, кволы, няпэўнага ўзросту, смешны. Мэгрэ адразу ж падумаў, што ён яго некалі бачыў і нават ведаў. Камісар прапанаваў Нэвэ: — Можа, ты спачатку мне ў кабінеце што-небудзь растлумачыш? „„„ — He мае сэнсу. Да таго ж яго і на момант аднаго пакінуць нельга: уцячэ. Толькі цяпер Мэгрэ заўважыў, што на руках у чалавека наручнікі. Камісар адчыніў дзверы кабінета і ўпусціў арыштаванага. Той трохі накульгваў. Ад яго несла спіртным. Нэвэ зачыніў кабінет на ключ і толькі тады зняў з чалавека наручнікі. — He пазнаяце, начальнік? Рот у затрыманага расцягваўся ледзь не да вушэй. Гледзячы на яго, так і хацелася засмяяцца. Сумненняў не было: чалавек гэты не быў яму незнаёмы. I тут мільганула: ды ён жа на клоуна падобны! А нехта казаў яму нядаўна пра чалавека, падобнага на клоуна, якога... Гэта ж пані Машэр бачыла яго з Турэ на лаўцы! — Сядай. Чалавек адказаў як заўсёднік паліцэйскіх аддзяленняў: — Дзякую, начальнік. 7. КЛОУН Інспектар Нэвэ быў настолькі ўзбуджаны сваім поспехам, што прадстаўляў арыштаванага так, нібыта аб’яўляў нумар у цырку: — Джэф Шрамэк уласнай персонаю, або Клоун Фрэд, ці Акрабат, нарадзіўся ў Рыксвіры, у вярхоўі Рэйна, шэсцьдзесят тры гады назад. — Згадваеце, начальнік? Нават арыштаваны, ён не пераставаў крыўляцца. У яго быццам патрэба такая была: выклікаць сваім выглядам і гаворкаю смех. Мэгрэ пазваніў па ўнутраным тэлефоне: — Прынясіце мне, калі ласка, дасье Джэфа Шрамэка. Камісар успомніў: гадоў пятнаццаць назад гэты смешны чалавечак прагрымеў на ўсю краіну. Гэта здарылася на пачатку вясны, у канцы дня. На Вя- лікіх бульварах было людна, так што гледачоў тады ў гэтага клоуна-аматара хапіла. Нехта заўважыў, што ў акне высокага дома насупраць перамяшчалася святло ліхтарыка. Паднялі трывогу, прымчалася паліцыя, людзі, як заўсёды, збіліся ў натоўп, хоць большасць, вядома, нават і не пачула яшчэ, што ж тут такое здарылася. А чакала іх між тым неверагоднае двухгадзіннае прадстаўленне з камічнымі і драматычнымі нумарамі ўперамешку. Сабралася столькі людзей, што паліцыя вымушана была паставіць загароды. Калі злодзей зразумеў, што яго ловяць, ён адчыніў акно — і папоўз уверх па фасадзе, трымаючыся за вадасцёкавую трубу! Яму ўдалося дабрацца да карніза наступнага паверха. Але там у акне з’явіўся паліцэйскі, і злодзей папоўз вышэй. Жанчыны ўнізе крычалі ад жаху. Гэта была адна з самых фантастычных пагонь у гісторыі французскай паліцыі. Злодзей пацяшаў публіку больш за любога цыркача. Паліцэйскія бегалі ўсярэдзіне будынка і, падымаючыся з паверха на паверх, адчынялі вокны, а ўцякач узбіраўся ўсё вышэй і вышэй. Нарэшце яму ўдалося дасягнуць даху, такога стромкага, што паліцэйскія адмовіліся штурмаваць яго. А ён, не ведаючы ніякага страху, пераскокваў з даху на дах, пакуль не дабраўся такім чынам да вуліцы Дзідро, дзе і знік раптам у акенцы на гары. Хвілін праз пятнаццаць яго ўбачылі на іншым даху. «Вунь ён!» — крычалі людзі ўнізе, паказваючы рукою. Ніхто не ведаў, ці ёсць у яго зброя і што ён зрабіў, але па натоўпе пайшла пагалоска, што ён забіў некалькі чалавек. А ўжо калі прыехалі пажарныя, расставілі свае высачэзныя лесвіцы і накіравалі на дахі святло фар, натоўп завішчаў. Нарэшце злодзея ўдалося схапіць на даху дома недзе на вуліцы Гранж-Батэльер. Потым газеты пісалі, што ў гэты момант у яго нават дыханне было роўнае! Ен смяяўся з няў- клюдных паліцэйскіх. I калі яго ўпіхвалі ў «варанок», вывернуўся, як вуж, і знік у натоўпе. Газеты яшчэ тыдзень смакавалі ўсялякія акалічнасці пагоні за «Акрабатам» — гэтак празвалі Шрамэка. Нарэшце яго ўзялі, але зусім выпадкова, на скачках. Яшчэ падлеткам Шрамэк пачаў выступаць у цырку, які ездзіў па Эльзасе і Германіі. Потым ён асеў у Парыжы і выступаў на кірмашах, за вылікам таго часу, які бавіў у турмах за крадзяжы. — Вырашыў на старасці гадоў прыладзіцца ў маім квартале,— сказаў Нэвэ. — Я ўжо даўно ніякімі глупствамі не займаюся,— запэўніў камісара Шрамэк. Нэвэ расказаў, як і чаму затрымаў ён Шрамэка. — Зайшоў я ў бар на вуліцы Бландэль, гэта за два крокі ад нашага бульвара. Там збіраюцца аматары конных скачак. Называецца ён «У Фернана». Гэтага Фернана я добра ведаю, ён былы жакей. Я паказаў яму фотакартку Турэ, і ён яго пазнаў. Сказаў, што Турэ прыходзіў да яго разы са тры з адным з ягоных кліентаў, Клоунам Фрэдам. Я здзівіўся, бо думаў, што Акрабат даўно ўжо памёр ці сядзіць у турме, а ён, выяўляецца, прыходзіць да гэтага Фернана кожны вечар выпіць кілішак і паставіць на якога-небудзь каня. Але вось ужо некалькі дзён не заходзіў. 3 панядзелка. Ці быў ён тады адзін, ці з Турэ, Фернан не памятае. Тут я і вырашыў узяць яго за шкірку. Фернан назваў мне імя жанчыны, з якою Фрэд жыве ўжо некалькі гадоў. Былая прадаўшчыца зеляніны Франсуаза Біду. Але толькі сёння я атрымаў яе адрас: набярэжная Вальмі, насупраць канала. Галубок схаваўся ў спальні — ён не пакідаў яе з самага панядзелка. Я адразу ж надзеў на яго наручнікі і прывёў сюды. — Я ўжо не такі спрытны, як раней,— жартаўліва пракаменціраваў Шрамэк. Мэгрэ ўзіраўся ў затрыманага. 3 гадамі Шрамэк, відаць, пачаў далучацца да тае пароды людзей, якія могуць дзень пры дні сядзець на лаўках, нічога 236 не робячы. I вось цяпер нібыта пашарэў, што тыя тратуарныя пліты, якія так часта і падоўгу свідраваў сваім абыякавым позіркам нікому не патрэбнага чалавека. He спяшаючыся, папыхваючы люлькаю, Мэгрэ пачаў праглядваць пульхную жоўтую папку — гісторыю ўзаемадачыненняў Шрамэка і правасуддзя. Настаў самы зручны час для допытаў: ад дванаццаці да дзвюх. Усе пайшлі на абед, ніхто не бегае па калідорах, сціхлі тэлефоны. — Схадзі паабедай,— сказаў камісар інспектару.— Ты, напэўна, галодны, а можаш мне яшчэ сёння спатрэбіцца. Нэвэ выйшаў без асаблівага жадання: ведама ж, яму б хацелася пабыць на допыце. Затрыманы праводзіў яго ўхмылкаю. Мэгрэ запаліў новую люльку, паклаў руку на дасье і, гледзячы Шрамэку ў вочы, ціха сказаў: — А зараз пагаворым! Аднак перш чым пачаць допыт, Мэгрэ замкнуў дзверы на ключ, паглядзеў на акно. — He турбуйцеся,— зноў ухмыльнуўся Шрамэк.— Я ўжо па карнізах не хадок. — Думаю, ты здагадаўся, чаму цябе забралі? — А што тут здагадвацца? Заўсёды забіраюць адных і тых самых. Даўнавата я ў вас не быў. Трэба асвяжыць успаміны. — Твайго дружка Луі забілі. Толькі не прыкідвайся, што нічога не ведаеш. Ты выдатна разумееш, што мы маем усе падставы абвінаваціць цябе. — Будзе яшчэ адна судовая памылка. Мэгрэ зняў тэлефонную трубку. — Злучыце мяне з барам «У Фернана» на вуліцы Бландэль... Пан Фернан?.. Гаворыць камісар Мэгрэ. Я хацеў бы навесці даведкі адносна вашага кліента Джэфа Шрамэка... Так, Акрабата... Рабіў буйныя стаўкі?.. Што?.. Разумею... А апошнім часам?.. У суботу?.. Дзякую... He. Пакуль дастаткова. Мэгрэ выглядаў задаволеным, а вось Шрамэк устрывожыўся. — Хочаш, паўтару табе, што ён сказаў? — Мала што кажуць! — Усё сваё жыццё ты гуляеш на скачках і прайграеш. — Калі б урад забараніў скачкі, гэтага б не здаралася. — Вось ужо шмат гадоў, як ты купляеш у Фернана квіткі на стаўкі. — Фернан — афіцыйны букмекер. — Але, каб рабіць стаўкі, трэба мець грошы. I вось што цяпер высвятляецца: яшчэ два з паловаю гады назад твае стаўкі былі маленькія, ты прайграваў, і Фернан паіў цябе ў крэдыт. — Ен не павінен быў гэтага рабіць. Ен мяне заахвочваў, і я прыходзіў зноў. — Але вось ужо два з паловаю гады ты ставіш буйныя сумы. Зноў прайграеш, а праз некалькі дзён зноў на кані! — I што гэта даказвае? — У мінулую суботу ты зноў паставіў буйную суму. — А што вы скажаце пра багацеяў, якія ставяць мільён на аднаго каня? — Адкуль у цябе грошы? — У мяне жонка працуе. — Кім? — Прыбіральшчыцай. — Смяешся з мяне? — Пан Мэгрэ, я б сабе такога ніколі ў жыцці не дазволіў! — Хочаш пацягнуць час? — Самі разумееце, мне спяшаць няма куды. — А я табе ўсё-такі скажу: дрэнныя твае справы. Некалькі чалавек бачылі цябе з панам Луі, справай якога мы цяпер займаемся. — Добры быў чалавек. — Можа быць. Але яшчэ два з паловаю гады назад, два з паловаю, Джэф, ён не меў працы і клаў зубы на паліцу. — Ведаю я гэтую паліцу! — уздыхнуў Джэф.— Сам на яе зубы клаў — не раз. — Ты, напэўна, жыў за кошт Франсуазы, а Турэ пазычаў у сяброў. — Яшчэ адзін доказ таго, што свет не без добрых людзей. Мэгрэ не надта зважаў на блазенства Шрамэка, а расстаўляў спакваля свае непрыкметныя на пачатку пасткі. — I вось аднаго дня вы раптам разбагацелі. Расследаванне дакладна ўстановіць гэтую дату. — У мяне на даты дрэнная памяць. — I вось з таго часу ты то робіш буйныя стаўкі, то п’еш у крэдыт. Вы, зразумее і дурань, добра заевоілі спосаб здабычы грошай, але не пастаянны. Мы зоймемся гэтым пытаннем пазней. — Шкада. Я б хацеў адразу ж уведаць, што гэта за спосаб. — Хутка ты перастанеш смяяцца. Паўтараю, у суботу ў цябе былі вялікія грошы, але ты спусціў іх за некалькі гадзін. А ў панядзелак у тупіку на бульвары Сэн-Мартэн забілі твайго падзельніка. — Для мяне гэта вялікая страта. — Ты ведаеш, што такое суд прысяжных? — Да яго я яшчэ не даходзіў. — Дык вось, прысяжныя — людзі, з якімі няварта жартаваць, асабліва такому чалавеку, як ты, з такой судовай анкетаю. Ты маеш усе шанцы, што яны прызнаюць цябе адзіным чалавекам, які ведаў, чым займаўся пан Луі, дзе хадзіў, і давядуць, што забіць яго было ў тваіх інтарэсах. — Значыцца, яны будуць ідыётамі. — Вось і ўсё, што я хацеў табе сказаць. Цяпер палова першай. Пакуль што мы тут удвух. У гадзіну дня вернецца суддзя Камельё, і я яго сюды запрашу. — Гэта такі нізенькі, чарнявы, з вусамі шчоткаю? — Ён самы. — Сустракаліся некалі. Злы дзядзька. Напэўна, пастарэў... Скажыце, калі ласка, а маладзейшага вы не знойдзеце?