Падручны расійска-крыўскі (беларускі) слоўнік
Вацлаў Ластоўскі
Выдавец: Навука і тэхніка
Памер: 853с.
Мінск 1990
СВННЬЯ ж. сьвіньня, сьв/нка, сьвінячы; сьвінуха, сьвінушка, травяністая расьціна якая пад восень бялее і робіцца жострай як сьвінная шэрсць, расьце на пясчаных і падзольных высокіх землях; сьвінушнік, сьвінярнік, сьвінятнік, хлеўчык для сьвіней; сьв/нства, неахайнасьць ў маральным значэньні; сьвішна, сьвінное мяса; сьвінтус, чалавек неахайны ў фізычн. і маральным значэньні; сьвіндр, сьвінапас, пастух які пасьвіць сьвіньней; сьвінячыцца, паступаць брыдка, па сьвінску. Знаў Бог, што ня даў сьвіньні рог. Здарылася сьвіньні ў неба глянуць. Воўк не пастух, а сьвіньня не агроднік. Заракалася сьвіньня бруды есьці. Ашчыраецца як сьлінная галава на Коляды, калі ляжыць вараная на стале. Рохкае, як сьвіньня. Эпітэт сьвіньні: рохля. Сьвінны самец не кледзены: кнур, кнораз, керназ: кладзены: парсюк. Па ўзросту: парасё, падсьвінак, кабан.
СВНРАТЬ што на каго; ілгаць, салгаць.
СВНРЕІЦАТЬ, верашчэць, выдаваць рэзкі праразьлівы голас; сьвірашчэць, сьв/раст, сьвірасьцглка, названьне птушкі Ampellis (Bombycilla) garulus. Ты мая перапёлачка, ты мая сьвірасьцёлачка (Песн.).
СВНРЕЛЬ, сьвісоц&лка, музычная прылада; жал?йка; сьвірасьц^лка, дзьве дудкі зьвязаныя разам адна другой карацейшая; сьвірэц, музыка на сьвірасцёлках.
СВНРЬПЫЙ, люты, лютасьць, лютаваць. У старой нашай пісьменнасьці слова „CBHptnbifl* трапляецца ў значэньні: дзікі, дзікасьць.
СВНСАТЬ, звісаць—сяньне, зьв/слы, зьвіславаты.
СВйСТЬТЬ, сьвістаць, сьв/снуць, сьв/ст, сьвістун, сьвістуха, сьвістушка, сьвістулька, сьвісток; сьвішч, наскрозная дзіра ў чым колечы: ад выпаўшага сучка ў дашцэ, чарвяточына ў арэсе, наскрозная дзіра ў целе, гнойная глыбокая рана; сьвішчавдты.
СВЙТА ж. франц. акружаючыя плнуючую ці знатную асобу людзі, пашанотная варта; почат, ў почце, ў акружаньні почту.
СВйТОК м. сувой, зьвгтак.
СВйХНУТЬ што, выламаць, вылушчыць з мейсца; зьвіхнуць—нуцца, зьвіханьне, зьв/х, вывых, вывіхнуць—нуцца.
СВІЯЗЬ, качка падобная да шылахвоста, з сіняй дзюбай; сьвітазь, сьвітазз.
СВОБОДА, свая воля, вольнасьць; свабода, свабодны, свабоднік—ніца; воля, вольны, вольніца, вольнік.
СВОДЙТЬ каго, з чаго, адкуль; звадзг'ць, звод, зводны.
СВОДЧАТЫЙ, скляпеністы, сйляшць, скляпгньне.
СВОДНЯ ж. свахрайка, свахрайства.
СВОДЧЙК м. свахрой, свахрайнік—райніцтва. Свахраём называюць такжа пасрэдніка пры мяне і куплі—прадажы.
СВОЗЙТЬ, зваз/ць, звоз, звозны, звозчык.
СВОЙ заімак, свой, свая, сваё, свае. Выдаю свой ўласны, а ня чужы грош. У нас свой дом. Свая рука не ліхадзейка. Свая табака не пяршыць. Сваё дабро хоць ноччу еш. Сваё дзіцятка. Свае коні. Воўк сваё возьме. Кождаму свой кон і закон. Свойскі, свой; аблашчаны, ня дзікі. Гэта свойская справа. Свойская разправа. Свойскі конь, свой; асвоены. Свойскія качкі, асвоеныя—ня дзікія. Свойскі абычай. Свойчлівы чалавек, які ня робіць турбаціі, не вымагае асаблівых каля сябе захадаў.
СВОЙСТВО ср. свая асаблівасьць, што адражняе адну рэч ад другой; свомасьць, свома, свомны. Аднэй вялічыны і меры ды he аднэй свомасьці рэчы. Свомна чалавеку памыляцца.
СВОЙСТВО, сваяцтва па крывй сваяцтва, сваяк, сваячка, сваяцкі.
СВОЯЧННЦА, сястра жонкі; сьвестка; свацьця, святка, ятроўка, швагерка, пасестрымка.
СВОЯК, муж жончынай сястры; свась, сват, швдгер, дзевер, пасгстрым.
СВОЯСН,свой дом, свая сямья, байькаўшчына, свойчына. Паедзем на свойчыну. А што у нас на свойчыне цяпер дзеецца? Дай Бог на сзойчыне сядзець, а не па чужыне бадзяцца. Свайчак, тоеж што рас. ,земляк“, свой чалавек, чалавек з бацькаўшчыны.
СВОЕБЫТНЫЙ абычай, свойскі.
СВОЕВЛАСТІЕ ср. самаўладнасьць. СВОЕВРЕМЕННЫЙ, сваячасны—часна. СВОЕД'ЬЛЬВЫЙ стол, самаробны. СВОЕДОРНОЕ лыка, самалутнае. СВОЕЗЕМЕЛЫіЫЙ, сваезгмны, сваязгмец. СВОЕКОРЫСТІЕ ср. самапрагны—тасьць. СВОЕНРАВІЕ ср. самадуфства, самадур. СВОЕОБЫЧІЕ ср. самазвычнасьць. СВОЕОБРАЗНЫЙ, сваеаблічны—насьць. СВОЕРОДНЫЙ, сваякі—касьць, сваякасьлівы.
СВОЕУМІЕ ср. разучяніцтва, разу/мнік—з,умніца.
СВОЛАКНВАТЬ што, звалачаць—чацца.
СВОЛОЧЬ, усё што звалочана ці звалаклося ў адно мейсйа, благі народ, галцяі, бадзягі; зброд, збродны; збродзень, цяжкі праступнік; збродня, цяжкі праступак; збройца, хуліган, той хто зрабіў які праступак; назброіць, набуяніць нахуліганіць; зброя, рас. орудіе.
СВОРАЧНВАТЬ, зварачываць—ца, зьвярнуць, зварот, зваротлівы.
СВОРКОВАТЬСЯ з кім. збрукавайца.
СВОРОВАТЬ што, украсьці, украсьць; укрядкам, ціха зрабіць шго, крадучыся, хаваючыся.
СВОРЫХАТЬ што, зварухнуць, зкрануць.
СВЫКАТЬСЯ з чым. звыкацца, звыкнуцца, звычка, звычай, звычна; звычлівы, які легка звыкаецца з чым, з кім.
СВЫСОКА прысл. гаворыцца толькі ў пераносным значэньні; звысока. Глядзіць звысока. на Karo. Гаворыць звысока, дабранымі, вычурнымі сказамі.
СВЫШЕ прысл. звыш, зноўзвышы, зьвгрх, згар/я. Гэта зьверх сіл маіх. Звыш гэтаіі цаны не даюць. Прасьвяда зыходзіць знаўзвышы. з неба ад Бога. Запона царкоўная разадралася згары да нізу.
СВЫЧНЫЙ, звычны, які прывык, прызвычаіўся.
СВ'ЬВАТЬ што з чаго; зьвяваць-вацца, зьвеўкі.
СВ'ЬДАТЬ што, дазнаць, дазнйньне, дазнацца.
СВ"ЬДЕНЬЕ ср. дознатка—наткі; зьвестка, вгдамка.
СВ'БДУШ.ІЙ чалавек, які ведае спрану, работу, навуку; знойлівы; сьвгдамы.
СВІ5Ж1Й аг. слав. сьвежы. сьвежасьць, сьвежынс, сьвяжынка; сьвежашна, мяса сьвежа забітай жывелы; сьвежаваць, забіваць, рэзаць на мяса жывёлу; сьвяжуха, маладзіца.
СВ"ЬНЧАТЬ каго з кім, зьвянчдць—чацца.
СВІіРЯТЬ што з чым: спраўдждць, спраўдка, спрдўдчык—чыца.
СВ'ЬСМТЬ што, зважыць, адважыць.
СВ"ЬСТНТЬСЯ з кім, знясьц/ся, зьнюхацца.
СВ"&Т л. сьвятло, сьветласьць. Цемра сьвятла ня любіць. Наняў жыльлё са сьвятлом і цяплом. Сьвятло веры, праўды. Адыдзі ад сьвятла.
Сонечнае сьвятло, лепш лучыны (жарт.). Пацёмшчыкі сьвятла ня любяць. Па нашаму сьвет, тое што па расійску »мір“. Ня ўвесь сьвет, што ў вакне. Хто заморам не бываў, той і сьвету не відаў. Пажылі мы на сьвеце, пасаромілі добрых людзеіі. Птушынага малака на ўсім сьвеце ня знойдзеш.
СВ"БТНЛО црк. сонйа, месяц, гвезды; сьвятнік.
СВБТНЛЬННК м. сьвгчнік, кагангц, сьвгтач.
СВ'БТйЛЬНЯ, валакняны шнур у сьвечцы; кнот, кноцік.
СВ'ЬТНЛЬНЯ. падстаўка да лучыны; сьвгтач.
СВ'БТЕЛКА, гасьцінны, чысты пакой; сьвятліца.
С.В'БТЛО прысл. сьвгтла, сьвятлге.
СВ’ЬТЛЯК м. жамярыца, на выгляд—чарвячок які сьвеціцца ў ночы; сьвятулёк, сьвятулькг; купальскі чарвячок.
СВ"БЧА ж. свячя, сьвечка. Hi Богу сьвечка, ні чорту погаж. Суліў чорту сьвечку, якому яна не патрэбна. Сьвечня, сьвечніца, падстаўка пад сьвечку, ліхтар.
CBbTOnHCb, фотографія, сьветладрук.
СВ'БТНК песьлівае, ясачка, яска.
СВЫЦАТЬСЯ з кім, раіцца, радзіцца, умаўляцца аб што пад зарукай, прысягаЙ! зьвечавацца, зьвячуюцца—вяліся, зьвечаўка; зьвечаўнік, зьвгчаўніца, рас. „заговоршяк—шнаа“.
СВ’ЬШНВАТЬ што, важыць—жыцца, важаньне.
CBblHHMK м. сьвечнік.
СВЯЗЫВАТЬшто, зьвязываць—вацца зьвязь; зьвязны, які зьвязывае, зьвязываеццаі зьвязнасьць, зьвязь, выразістасьць.
СВЯЗНСТАЯ матэрыя, сьцягаючая як таніна (гарблік)! сьцягаючая.
СВЯЗЛО ср. перавязка саломай, травой; пярэвясла.
СВЯЗАТЬ рукавічку, назутку; зрубгць.
СВЯТОЙ аг. слав. сьвяты, сьвятасьць, сьвяцгць, сьвята, сьвяткі, сьвяткаваць, сьвяточны, сьвятдзень.
СВЯШ.ЕНІЕ, пасьвячдньне, пасьвяцгць.
СВЯТЙЛНШЕ, сьвятое мейсца; сьвятыня.
СВЯТйТЕЛЬ м. зьверхнік над сьвятарамі; біскуп, архірэй.
СВЯТЫННЫЙ, сьвятярны.
СВЯТОША, сьвятуха, сьвятух, сьвятахлгвы; сьвятун, сьвятуля, сьвяцька.
СВЯТ"БЙШІЙ, тытул патрыярхаі сьвятшы.
СВЯШ.ЕНЫЙ, сьвятарны.
СВЯШ.ЕННЙК, сьвятар, сьвятарства, сьвятарскі.
СВЯШЕННЙЧАТЬ, сьвятарыць, сьвятарстваваць.
СВЯШ.ЕНН'ЬйШІЙ, тытул .мітрапаліта) сьвятарнейшы.
СВЯТОТАТЬ, сьвятакрадца.
СВЯТОТАТСТВО, сьвятакрадзтва—крадны.
СВЯТОХУЛЬСТВО, сьвяталайства—лайнік.
СВЯШ.ЕННОД'ЬЙСТВОВАТЬ, сьвятадзеяць— дзейства.
СВЯШ.ЕННОНАЧАЛІЕ, герархія.
СВЯІЦЕННОСЛУЖЙТЕЛЬ, сьвятаслужнік.
СВЯШЕННОП'БНІЕ ср. сьвятасьпеў.
СГйБНУТЬ, зпнуць. Згінеш як рудая мыш.
СГЙБАТЬ што, згібаць—бацца—баньне, зпбны, згіб, згібісты, згібгнь, зггбнік.
СГЛАЖйВАТЬ што, згладжаць—джацца.
СГЛОДАТЬ ш>по, зглыдаць, згложа.
СГОРЯЕМЫЙ, згарны; спольны, спальнасьць.
СГОРЯТЬ, згараць, згараньне, згар; спаляцца.
СГЛУПЙТЬ, здурыць, здуру, па дурнаце, па глупасьці.
СГЛЯДЙНЫ, агляд маладой) угледзіны.
СГНЕТАТЬ што, згнятаць, сьціскаць.
СГНУСЙТЬ, сказаць у нос; згугнав/ць, гугнавы.
СГОВАРйВАТЬ каго з кім; згаварываць—вацца, згавор, згаворчывы—цасьць.
СГОНОШЙІЬ, сабраць, сашчадзіцьі скантопіць. Скантопіў на старасьць капейку.
СГОРЯТЬ, згараць, спаляцца.
СГОРСТДТЬ што, згарнуць.
СГОТОВЙТЬ што, прыгатавйць.
СГРАБЛЙВАТЬ што, зграбйць, зграбсыц; зграбастаць, зграбсьці, схапіць.
СГРЕБАТЬ што, зграбйць, згробкі, згробчывы.
СГРЕЗйТЬ што, збрэдзіць праз сон.
СГРОМОЗДЙТЬ што, зграмйдзіць; згрудзгць, груд.
СГРУБЙТЬ каму, згрубіяніць.
СГРУЖАТЬ што з чаго, ськідяць цяжыва, разпацяжаць, разгруджаць.
СГРУППЙРОВАТЬ што, франц. згрупавйць; зкучыць,‘ зкупіць, сабраць у адну купу; згуртаваць.
СГ РУСТНУТЬСЯ, змаркоціцца,
СГРЫЗАТЬ йіто, згрызаць, згрызак.
СГУШДТЬ што, згушчаць, згусьшць, згусьцглы.
СГУІЦАЕМОСТЬ, згуснасьць, згусны, згустак.
СДАБРНВАТЬ ійто чым\ здабрываць, палепшаць.
СДАБЛЙВАТЬ што, прыпраўляць страву; скрашываць, снраса, закраса; зотаўка (ад „тук").
СДАВАТЬ што, здаваць. здавдньне, здача; здатак, па рас. „сдача", рэшта грошы пры аплаце.
СДАВЛЙВАТЬ што, сціскаць—кацца; сыйск, сьш'склы. сьцДлы, сьціскдньне; сьціскД або клюбы, рымарская і стругарская прылада; ў першых да зацісканьня шытаіі скуры, удругіх—да сьцісканьня клееных рэчаў.
СДАЛЕКА прысл. здалі, здалгк, здалека. Здалёк адгэтуль. Здалёк пачаў гутарку. Здалёку прыбыў. Здалі глядзеў я на гэту рую.
СДАТОЧНЫЙ, здатковы.
СДВАНВАТЬ што, здваяцьяцца, здвоены— еныіе; здвоміць, здвомлены, здвоміцца.
СДВНГАТЬ што, зсувдць—воцца, зсуваньне, зсовісты, зсоўнік—ніца; зрушяць.
СДВКЖЕНІЕ, зрух, зрушаць, зрушыцца.
СДВОНТЬ, здвоміць. Здвоміць аысілкі.
СДВУРЯЖНВАТЬ пражу, зьвіваць у дзьве ня ссучаныя ніткі; трысыйць.
СДЕРГЯВАТЬ што з чаго; стыргаць, стыргнуць—гацца, стыргдньне.
СДЕРЖЙВАТЬ што, каю; стрымлівань—вацца, стрымаць, стрыманьне; гамаваць.
СДЕРЖАННО прысл. пастрымліва; пагамоўна.
СДЙВЙТЬСЯ з чаго, зьдзів/йца, зьдзгўна, зьдзіў, зьдзіўлгкьне. На зЬдзіў прыгожы хлапец, дзеўка. Зьдзівіўся ўбачыўшы яго.
КНІГІ ОНЛАЙН
