Падручны расійска-крыўскі (беларускі) слоўнік
Вацлаў Ластоўскі
Выдавец: Навука і тэхніка
Памер: 853с.
Мінск 1990
СНАДОБЛЯТЬ, азнадабляць, азнадаблены— біць.
СНАДОБЬЕ, прыпрява; згльле; спэція.
СНАРУЖН прысл. зьверху, зьверхняй сгараны спавгрху, спавгрхнасьць. Спаверху гладка, а ў сярэдзіне гадка, Пстрыкаты рысь спаверху, a чалавек з сярэдзіны. Па спаверхнасьці нельга судзіць аб чалавеку. Дзеўка, хлапец гожай спаверхнасьці. Спаверху бытцам рай, а ў сярэдзіне пекла.
СНАРЯЖАТЬ што, каго; прыспасабляць— ляцца, прыспасобленьне, прыспасобка, прыспасобны, прыспасобнік—ніца, прыспасоблівы; прыладжаць—дзіцца, прыладжаньне. Прыспасобіў, прыладзіў ужо саху, калёсы навясну.Прыспасобіць каго v дарогу. Умелі ўзгадаваць, умейце і да жыцьця прыспасобіць.
СНАРЯДНТЬ каго чым; узасобіць. Узасобіць войска абозамі, ежай і адзежай.
СНАРЯД, рэч як прылада ў рэмясьле, промысьле, умецтве: прылада. Сьлясарскія, стругарскія пры~ лады. Без прылады—як бяз рук.
СНАСНЛОВАТЬ каго, прыняволіць, прысілкаваць.
СНАСТЬ ж. начыньня. У краўца начычьня; (чым ён „чыніць*, ад »чын“ работа, дзейнасьць): іголка^ нітка, напалак, пегель; у лаўца начыньня: запасзкі^ стрэльба; у стругара (сталяра): стругі, далоты, пілы, і г. д.
СНАЧАЛА прысл. спачатку, знова. Спачатку падумай, а пасьля скажы. Пачынай знова.
СНАШАТЬСЯ, снадзіцца, аснада, рас.: ,оснастка".
СНЕВОЛНТЬ каго, зьняволіць, зьняволеньне, зьняволя. Бяда зьняволіла ў жэбры ісьці. Бацькаўская зьняволя прымусіла жаніцца.
СНЕСТН што, зьнясьцг', знас/ць; зносьць, цярплівасьць. Ужо зносьці няма цярьпець далей.
СНЕТОК м. рыбка Osmerus eperlanus; стынка.
СНЙГКРЬ, птушка Loxia pyrrhula, гіль. Гіл/ць» прыслужываць каму паводле ўмовы гульні; г/ль, навічок, практыкант, новы ў навуцы, ў вучэньні; гілёк, насок у начыньні, прыкладам у чайніку; агіляцца, марудзіць, гультаіць, унікаць шчырай работы; блазнаваць.
СННЗАТЬ пацеркі на шнурок, зьнізаць.
СННЗУ прысл. зьн/зу. Зьнізу мокра, зьверху золка. Зьнізу белы, зьверху чорны.
СІІЙМАТЬ што, скуль; зьнімаць—Mamiaj зьшмак, зьншчывы. Зьнімі вопратку, шапку.
СНЙСКЙВАТЬ што, шукаючы знаходзіць; набываць—вкньне, набытак. Набываць хлеб працай. Набыць славу. Вышуківаць.
СНЙСХОДЙТЬ скуль, зыходзіць. Сонца зышло на захад. Зыходзіць народ з гары.
СНЙСХОЖДЕНІЕ, паблажл/васьць, паблажлгвы, паблажка.
СНЙДТЙ, зыйсьці, зыход.
СНЙТЙТЬ што, каго; зьнеціць, зруйнаваць зьнішчыць, зьніштожыць.
СНЙТЬ, расьціна, сьн/тка, шн/тка.
СНОВА прысл. зноў, ізноў, пазноўна. Знова пачаў сваю басьню. Ізноў такі прышоў. Пазноў на разпачаў суд.
СНОВАТЬСЯ, сноўдацца, сьцяняцца.
СНОВЙД'ЬНІЕ ср. сон, сны, сьнгцца.
СНОЗА, зьвязь двох розных рэчаў; знуза, знузіць. Знузіць дышаль з павозкай. Гаворыцца аб рэчах, якія злучаюцца пры помачы шворна, папярэчнай змацоўкі.
СНОП м. аг. слав. сноп, снапы, снапаўг', сна пок.
СНОПЬЯНОЕ зельля, снатворнае.
СНОРАВЛЙВАТЬ што, прыпасовываць—вывацца, прыпасоўка; дагаджаць, гадзгць, дагодліва.
СНОРОВКА, зручнасьць, нлвык, навытар.
СНОСНЫЙ, зносны.
СНОСЛйВЫЙ, выносьлівы, выносьлівасьць.
СНОТОЛКОВАТЕЛЬ, снотлумлч.
СНОХА ж. жонка сына; нявгстка, сыновая.
СНУЗНІЙ црк. конны, коннік.
СНУР м. нямец. шнур—рок, шнуравдць.
СНУРІЙ, пануры.
СНУТРЙ прысл. зсярэдзіны.
СН'ЬГ м. агул. слав. сьнег, сьняжок, сьнежыць, сьняжысты, сьнежкі, сьняжынл.
СН'БГУРКА, сьняготка, сьнегав/к.
СН'ЬДЬ, яда, гжа, едзіва. Усё дадзена на ежу і на патрэбу чалавеку.
СНЮХАТЬ што, зьнюхаць, звохшыць.
СОБАКА ж. саблка, сабачка, сабацкі—бдчы, сабачнік, сабакдр; сабачня, рас. „псарня", сабачыцца. У нас сабака не жаночага, як у маскалёў, a мужчынскага роду. Сабацы, сабача сьмерць. Прымацкі хлеб—сабацкі. На каго людзі—на таго і сабакі. Любіш мяне, любі і майго сабаку.
СОБЕСБДНЙК, субяседнік—ніца, субясёдаваць.
СОБЙРАТЬ што, зьбіраць—рдньне, збор.
СОБЛАГОВОЛЙТЬ, рачыць, рачаньне. Рачце госьцікі за сталы цісовыя, абрусы бялёвыя.
СОБЛАЗНЯТЬ каго, спакушдць—шацца, спакусьнік—ніца, спакуса. Чорт хацеў спакусіць іх (Сержп. 67). Чым сам хто спакусіўся, тым і другіх спакушае.
СОБЛЮДАТЬ што, заховываць—вацца. Заховываць звычаі і абычаі. Я захаваў сваю маемасьць. Ці заховываецца парадак выдаваньня грошы. Заховывай духоўную чыстату, беражыся брыдзі маральнай.
СОБОЛЬ, зьвярок Mustela zibelina; саболь, саболі.
СОБОЛ'ЬЗНОВАТЬ каму, спачувдць—чу/цьце, спачуваньне.
СОБОРл. збор, сабраньне, скупа, скупшчына. Длор вялікі, збор не вялікі, неўсярадня. (Шэйн).
Сабраліся паны, ксяндзы, архірэі, Архірэі, большая скупа.
(Рогач. пав. Ром. 8-9 172).
СОБОЮ прысл. сабой. Ён гэта сам сабой зрабіў.
СОБРАТ м. пабратым.
СОБУТЫЛЬННК м. снабутэльнік.
СООБІЦА прысл. разам, супольна. Супольна ўсё робяць. Супольна таргуюць.
СООБІЦНТЬ што каму; паведаміць; што з чым; злучыць, злучэньне.
СОБЫТІЕ ср. падзея. У нас з гэтага здарэньня зрабілі цэлую падзею. Гістарычныя падзеі ■служаць навукай паіпомству.
СОБСТВЕННЫЙ, свой, ўласны, собскі.
СОБСТВЕННОСТЬ, ўласнасьць, собіна, собінка.
СОБСТВЕННО прысл. ўласьц/ва. Ўласьціва зямля гэта яму не належыць.
СОБСТВЕННОРУЧНО, ўласнаручна.
■СОБСТВЕНННК, ўлясьнік—ніца; собнік—ніца СОВА ж. сава, соўка, сав/ны.
СОВАТЬ што, суваць, сую, сугш, сувлцца. Гляджу, аж ён суе мне грыўню ў руку. Ён суваўся да мяне біцца. Ня суйся ў паны, лекаем будзеш. Што ты яму там суеш у лапу. Усюды сулаўся шукаючы праўды; торкаць, ткаць.
СОВЕРШАТЬ што, даконываць, дакананьне. СОВЕРШЕННЫЙ, дакандны. Дакананы факт. СОВЕРШЕННО, саўс/м, зус/м. Зусім іншы.
СОВЕРШЕННЫЙ, які дасьціг высшай дасканальнасьці; дасканлльны.
СОВЕРШЕНСТВО, дасканальнасьць.
СОВЕРШЕІІСТВОВАТЬ, дасканаліць—леньне.
СОВЕРШАТЕЛЬ, даканач.
СОВЕРШЕННОЛ ЬТНІЙ, поўналетні.
СОВЛАД'БВАТЬ, абладаць, абладаньне.
СОВЛАЧАТЬ з каго што; сьцягаць.
СОВМ'ЫЦАТЬ, стоўпіць—піцца; зьмгсьціць.
СОВМЕШ.ЕНІЕ ср. патоўплівасьць; сумеснасьць, сум^ьслівасьць.
СОВМЕСТНТЕЛЬ, спатоўпнік—ніца; сумгсьнік.
СОВМ'БСТНО, сумгсна, паспольна.
СОВОЗЛЕЖАТЬ з кім, суспол ляжаць.
СОВОКУПЛЯТЬ, злучаць, зьбіраць у адно; купіць, скупіць; злучаць; суспаляць.
СОВОКУПЛЕНІЕ, злучэньне, сусполеньне— ліцца.
СОВОКУПНО, злучна, супольна—насьць.
СОВОК м. прылада да насыпаньня, адмена каўша зпераду аткрытага; шупаль.
СЭВПАДАТЬ, зыходзіцца, супадаць, супадацца.
СОВПАДЕНІЕ ср. зьбег варункаў; супадак. Вялікдзень часам супадае з Багавешчаньнем.
СОВРАІЦАТЬ каго, спаварачываць, абяртаць.
СОВРЕМЕНЯТЬ, зчасаваць.
СОВРЕМЕННЫЙ, сучасны—насьць.
СОВРЕМЕННМК, сучдсьнік—ніца, сучасна.
СОВРЕМЕНЕМ, зчлсам. Зчасам усё будзе.
СОВС"ЬМ прысл. саўс/м, зус/м. Саўсім Максім і шапка з ім. Зусім такі конь, як наш. Зусім усё добра, а толькі галаву сякуць.
СОВЫКАТЬСЯ, звыкацца, звыкся.
СОВ'БСТЬ ж. сумленьне, сумленны—насьць.
СОВЬСТНТЬСЯ, сароміцца, стыдацца.
СОВ'ЫЦАТЬСЯ каму з кім: радзіцца, раіцца.
COBf ЦАНІЕ ср. нарлда.
СОВ'БШАТЕЛЬ, райчы, рлдны, раднік.
СОВ"ЫЦАТЕЛЬНОЕ мейсца, раднае.
СОВ'БТОВАТЬ каму, што: радзіць, раіць— іцца.
СОВ"ВТ м. рада. Рада дзяржаўная. Добрая рада лепш ,за спогад. Даць каму раду. А пан гаспадар суды судзіць, рады р адзіць (Вяс. песьня).
СОВ'ЬТСКІЙ, радавы. Радавая рэспубліка. Радавы лад.
СОГБЕНІЕ ср. зпб, згорбленьне; пах/ласьць.
СОГЛАШАТЬ, згаджаць—джяцца.
СОГЛАСОВАТЬ, пагадз/цз.
СОГЛАШАТЬСЯ, згаджацца.
СОГЛАШЕНІЕ ср. угода. Зрабілі паміж сабой угоду.
СОГЛЯДАТЬ што, тайна выведываць; вызведываць—ваньне, вызведы.
СОГЛЯДАТАЙ, вызьведчык, вызьведніцтва.
СОГНЙТЬ, згнгць.
СОГНУТЬ што, сагбаць, згібнуць.
СОГРАЖДАТЬ што, згараджаць, згароджаны.
СОГРАНйЧНЫЙ з чым, пагрангчны.
СОГРАЖДАНЙН м. спаўграмадзянін.
СОГР'БВАТЬ што, саграваць--вацца, сугрэў.
СОГРЬШАТЬ, паграшаць—шаньне.
СОГР"ЬШЕНІЕ ср. пагрэшнасьць—шнік—шніца.
СОДВЙГАТЬ, зсуваць—вяцца.
СОДЕРЖАТЬ што, каго, дзе: угрымліваць, утрыманьне; трымлць. Птушак трымаюць у клетках. Ён утрымлівае гэту школу на свой кошт.
СОДЕРЖАТЬ што у сабе: мець, мае; зьмяшьаць. Гарэлка гэта мае ЗО°/о на сто вады. Пуд мае 40 фунтаў. Кніга зьмяшчае ў сабе навуку аб прыродзе.
СОДЕЖАНКА ж. утрыманка.
СОДЕРЖАНІЕ кнігі, зьмест.
СОДЕРЖАНІЕ, выдатак на што; утрыманьне.
СОДЕРЖЙМОЕ, зьмесьціва.
СОДЕРЖЙМОСТЬ, зьмесьціва, патоўплівасьць.
СООДНОВА прысл. зразў, адразу. Адразу ўсё зьеў. Зразу падняў. Захацеў зразу ўсё мець.
СОДОМ, крык, гоман, сварка; гвалт.
СОДРОГАТЬСЯ, здрыгацца—нуцца, здрыганьне.
СОД'ЬЙСТВОВАТЬ, дапамагоць.
СОДЬТЕЛЬ, зьдз?йца.
СОЕДННЯТЬ што з чым; злучаць—чдцца, злучзньне, злучнік—ніца; суадналяць, суаднолены—леньне, суаднольнік—ніца.
СОЁК м. дрот, якім прачышчаюць люльку; протар.
СОЖАЛ"ЬТЬ, шкадавяць—вдньне.
СОЖЯГАТЬ што. слаляць—ляньне, спал. Гэты паперы пойдуць на спал.
СОЖДАТЬ, пачакаць.
СОЖЯМАТЬ, сьціскаць, сьц/ск.
СОЖНТЕЛЬ сужывсн, сужывецтва. Сужывецтва людзей варункуецца выпаўненьнем права.
СОЖЯТЕЛЬСТВО, ў значэньні няпраўнага зьвяз. ку мужчыны з жанкой; сойдніцтва, сойда, сайдацтва.
СОЖРАТЬ, зжорці. Ён гатоў зараз ўсё зжорці
СОЗЬМЬуасьцеіі, сазвдць, склікаць.
СОЗВУЧІЕ ср. созгук, сазгучнасыіь, сазгучча.
СОЗВ'ЬЗДІЕ, кучка гвезд, сабраных пад адно, найменьне; спагвезьдзе.
СОЗДАВАТЬ што, сгварйць, тварыць, твор, тварэц.
СОЗНДАТЬ што, тварыць, творчы —чдсьць; будавлць.
СОЗЕРЦАТЬ што, глядзець ўнікаючы ў істоту рэчы; згціць—чаньне, зетлівы—васьць, зетнік, зетніца. Бог зеціць помыслы сэрца чалавечага. Зецячы прыроду, зецім вялічча Стварыцеля.
СОЗЕРЦАТЕЛЬНЫЙ, спазетлівы.
СОЗНАВАТЬ што, усьвядамляць. Ёнусвядамляе памылку сваю. Ён сам не ўсьвядамляе сабе шіпо робіць.
СОЗНАНЬЕ ср. сьвядомасьць; прытомнасьць. Хворы ляжыць без прытомнасьці ўжо. Сьвядоліасьць адпавядальнасьці пабуджае чыннасьць.
СОЗНАТЕЛЬНЫЙ, сьвядомы. Сьвядомы пасту пак.
СОЗНАТЕЛЬНОСТЬ, сьвядомасьць.
СОЗР"ЬВАТЬ, сьп
КНІГІ ОНЛАЙН
