Падручны расійска-крыўскі (беларускі) слоўнік
Вацлаў Ластоўскі
Выдавец: Навука і тэхніка
Памер: 853с.
Мінск 1990
СЛЕЗА ж. сьлязд, сьлязіня, сьлязіць—з/цца. сьлязлівы—лівасьць, сьлёзны.сьлязнгца, сьлёза-
точніца, сьлязуха. Баба сьлязой а мужчына гарбом. Што сьляза сарвецца, то у под уткнецца. Праз золата сьлёзы цякуць. Масква сьлязам ня верыць. Паны на сьлезах вырасьлі.
СЛЕНДАТЬ, бадзяцца без занятку; шлындаць.
СЛЕСАР м. нямец. майстар, які робіць замкі, які робіць рэчы халодным каваньнем; слясар, слясарства; кавацтва, кавач.
СЛЕТАТЬ адкуль, зьлятаць—тацца. зл?т, зьлятаньне,
СЛЙВА ж. дрэва і плод Prunus demestica; сьліва, сьліўка; сьлівавіца, гарэлка са сьліў.
СЛЙВАТЬ што, зьліваць—вацца, зьл/ў, зьл/ўкі, зьл/ўны.
СЛЙТОК м. зьл/так, зьлгтны.
СЛйВКй, прэсны адстой смятаны; сьмятанка.
СЛйЗйСТЫЙ, скл/зны, склізьнг'ца, скліза.
СЛЙЗЫВАТЬ што, зьлізаць, зьлізывацца, зьл/з, зьлізнуць.
СЛНЗУРКА ж. пасемца паперы, якое кнігашытнікі прыклеіваюць да першага і апошняга сшытка кнігі; пязіўка.
СЛНМОНЙТЬ што, злапсьціць, сьцягнуць, украсьць.
СЛННА, сьл/на, сьлжька, сьлгнькі, сьл/нны, сьлінявы, сьлінявец, сьлінацжба! пахолак. А вы, мае пахолкі, кажэце, што вы зрабілі (Се/ жпут. 9).
СЛУЖНЛЫЙ, служомы.
СЛУЖНТЕЛЬ, служак, служока; служэбнік— ніца.
СЛУЖЯТЕЛЬСТВОВАТЬ, слугавдць.
СЛУКАВЯТЬ, схітрынь, схітраваць.
СЛУПЛЯВАТЬ што, злупляць—ляцца, злупчывы.
СЛУХ, адзін з пяці човаў чалавека, якім разпазнаюць гукі; слух, слухаць, слуханьне.
СЛУЧКА ж. злука.
. СЛЫШНЫЙ, чутны, чутна, чуткі. Чутна, што вайна будзе. Што чутна новага? Чутны крыкі. Чутны гром. Чуткае вухо. Чуткія сабакі.
СЛУЧАЙ, выпядак, трапля, прыгода, здарэньне, прылука. Прылука, бач, раз і самной прылучылася. Было на сьвеце здарэньне. Здарылася мне бачыць мядзьведзя. He малая была ў нас ў дарозе прыгода. Чакай прыгоды, а прыгода ўжо цябе чакае. He прапусьці гэтай траплі, купі сабе зямлі. Дзіўны выпадак зацьменьне, a я яго бачыў. Які гэта выпадак быў у вас?
СЛУЧАЙНОСТЬ, здарэньне, выпадак, трапля.
СЛУЧАЙНЫЙ, выпадковы, трапны.
СЛУЧАТЬ каго з кім, шгпо; злучаць, злучаньне.
СЛУШАТЕЛЬ, слухлч, слухлчка.
СЛЫГАТЬ што, салгаць, зман/ць.
СЛЫХАТЬ што, чуваць, чутно, чугка.
СЛ'ЬВА прысл. зьлева, зьлявіць. Справа мора, зьлева горы. Захадзі зьлева.
СЛ"БДНТЬ каго, ісьці па сьлядох; сачыць (ад „сакмо“—сьлед).
Коняй сядлайце, На аблаяу едзьця Кунаў сачыці (Ром. 8—9. 113).
СЛ'ЬДОВАТЬ за кім; ісьці. Ідзі за ім. Дні ідуць за днямі.
СЛ'ЬДУЕТ, павінна, трэба, выходзіць; належыцца, належыць. Кождаму належыць клапаціцца аб сабе. Нікому не належыцца утыкаць носу ў чужыя справы.
СЛ'ЬДОВАНЬЕ, войска, абозаў; ход, паход.
СЛЬДСТВІЕ ср. шуканьне сьлядоў, пазнак, віны сьледзтва, сьледавацель, сьлгдаваць.
СЛ'ЬДСТВІЕ ср. вынік. А вынік з гэтага быў саўсім Яе чаканы.
СЛ'БДУЮШ.ІЙ, наступны, чародны.
СЛ"ЬД м. сьл?д, троп, сакмо, ступно.
СЛ^ЗАТЬ, злязаць, зьлез—злы.
СЛ'ВПЙТЬ што, зляпіць, злепак.
СЛ'ЬПОЙ, сьляпы, слепавлты, падсьлепы, сьляпец, сьляпяндзя; невідушчы, невідучы; сьляпгнь—муха Tabanus; сьляпіць каго, сьлепнуць, сьлепавокі; няв/сны.
СЛЮБНТЬСЯ з кім, злюбгцца.
СЛЮДА, слаістае, як шкло правіднае выкопнае; луда, лудак.
СЛЮЗ, ШЛЮЗ м. нямецк. Schluse; завор.
СЛЯГА, тонкае, доўгае бервяноі друк, жзрдзь.
СЛЯКОТЬ, слатл, слац/ць; негадзь.
СМАЗЫВАТЬ што чым; мазаць—зацца, мязь, мазаны, мазок, мазгнь.
СМАЗЛНВЫЙ, гладкі, гладкасьць.
СМАЛНТЬСЯ, смыл/ць, смылкі, смылець.
СМАЛКНВАТЬ, змаўкаць, змоўкнуць, змоўк.
СМАЛУ прысл. змалку, змаленьства: Змалку дзён прывык да вады. Змаленьства я гэтага не бачыў і баяўся. Змаленьства дуронік, а падстарасьць злодзей.
СМАННТЬ каго куды; знадзіць.
СМАРАТЬ што, спэцкаць—кацца.
СМАСТЕРНТБ што, змайстраваць.
СМАТЫВАТЬ што, зматываць, змотак.
СМАХНВАТЬ што з чаго; змахаць.
СМАХНВАТЬ на каго; быць падобным.
СМЕЖАТЬ што, збліжаць; аб вачах: самжаць самгнуў—гнуць. Толькі самгнуў вочы, аж нехта, чую, драгае ў дзьверы. Ані вачэЦ не самгнуў гэтае начы.
СМЕЖНЫЙ, сумежны, сумежна, сумеж.
СМЕКАТЬ што, спакмявяць, спокмеўка, спакмгў; скеміць, кемкі. Гэта каб ты упіўсч ды ня скеміў... (Сержп. 69). Я ўлёт спакмеў чаго ён хоча. Слухай,.ды спакмявай. Адзін мігае, а другі спакмяваё. А ты спокмявай шпо людзі кажуць. Калі ня розумам дык спокмеўкай бярэ. Кемкі хлапец, усё ўлёт спакмявае. Ддбры дзяцюк ды спокмеўкі ў яго няма.
СМЕРЗАЦЬ, змярзлць, зьмгрзлы, змярзляк.
СМЕРКАТЬСЯ, змяркацца—клньне, зьмерк, зморк, змрочны, змрочлівы.
СМЕРТЬ, сьмгрць, сьмертухна, сымяротка.
СМЕРТНЫЙ, сьмяротны—насьць, сьмяротнік.
СМЕРТЕЛЬНЫЙ, сьмяртлдвы. Сь.чяртлхвы вораг. Сьмяртлівая крыўда.
СМЕРЧ, навальнічны віхор, сувой і вір ў паветры; склока.
СМЕТАТЬ што, зьмятаць—таньне, сумёт, сумётньі; сумецішча; суметнік, мейсца, куды зьмятаюць сьмяцьцё) сумгцьце, ўсё непатрэбнае, што вымятаецца вон.
СМЕТАНА ж. сьмятйна.
СМЙГЙВАТЬ, зьмігаць—глцца, зьм/глі.
СМЙЛОВАТЬСЯ, зьлітавацца.
СМЙРЯТЬ каго, успакаіваць—вацца.
СМЙРЕНІЕ ср. супакоеньне, успакоеньне; пакора.
СМЙРЕННЫЙ, спакойны; пакорны
СМЙРНОСТЬ, супакойнасьць
СМЙРЕННОСТЬ, пакорнасьць.
СМйРйТЕЛЬ, спакорнік— ніца. СМЙРЙТЕЛЬНЫЙ, спакорчывы.
СМОКОВНЙЦА ж. дрэва і плод Ficus сагіса: смоква.
СМОКТАТЬ, смактаць, цмактдць, цмактун.
СМОЛА ж. смала, смолка, смалянка, смалаваты, смольны: смоль, чорная смала, копаць ад смалы, пах нечага смылелага, што засмылела ад гарачыні; смалгць, пакрываць смалой; смалярня, смалакурня; смаляр; смаляк, смалаватае палена.
СМОЛВЙТЬ, змовіць, прамовіць.
СМОРКАТЬ, сморкаць—кацца, смаркачы, смаркач.
СМОРОЗйТЬ wmo, сказаць яўную ня праўду> змахлыжыць..
СМОРІЦЙТЬ, зморшчыць—чыцца, зморшчкі.
СМОТАТЬ ніткі, зматаць.
СМОТР'ЬТЬ, глядзець—дзгцца, агляд, агледзіны.
СМОТРйТЕЛЬ, даглядчык—чыца.
СМОЧЬ што, змагчы, змога; здолець.
СМОШЕННЙЧАТЬ што, зжуліць.
СМРАДЙТЬ, смуродзіць, сморад, сьмярдзець.
СМУДРЙТЬ што, змудраваць.
СМУРІЙ, цьмяны—насьць, цьмянгць; хмдрны.
СМУТА ж. замутня; ру/на; каломеса.
СМУІЦАТЬ што, змучяць, зм>чаны; каламесіць; мушць.
СМУШЕНІЕ, засаромленьне, сорам.
СМУТНЫЙ, мугны. Мутна памятаецца.
СМУТЬЯН м. змутар.
СМЫВАТЬ што, змываць—вацца, змыты.
СМЫКАТЬ ійтпОу змыкдць—кдцца, змычны.
СМЫЧКА, паз дзе адна рэч прытыкае да другой; стык, стыкацца, стычны; зьвяно.
СМЫШЛЯТЬ што, змысьляць; здумляць, здуманы.
СМЫСЛ м. сэнс, сэнсоўна. У гэтымёсьць сэнс. 3 сэнсам гавора. Усей прамовы сэнс такі, што бяз грошы нічога нязробіш.
СМЫШЛЕННОСТЬ, спрыт, спрытны—насьць; цямлівасьць, цямкі.
СМ'ВЛЫЙ аг. слав. сьмелы, еьмгльшы, сьмялейшы, сьмеласьць, сьмяляч—ллчка, сьмелаваты, сьмялець, сьмельства, сьмельскі. Сьмелыя вочы ў мужчын—краса, ў жанок спагуда. Сьмеласьць сіле ваявода.
СМ'ЬТЬ, важыцца. Ані важся гэта рабіць. Я не адважыўся сказаць. Як ён мог адважыцца на гэпікі чын?
СМ'БНЯТЬ каго, што; зьмяняць—няцца, зьмена, зьменнасьць.
СМ'ЬРЙВАТЬ што, зьмяраць—рацца, зьмг/ раньне, зьмерка, зьмерны, зьмерак.
СМТіСйТЬ што, зьмяс/ць—сіцца, зьмесак.
СМ"ЬСЬ, мяшаніна, мяшанка.
CMtCTHTb што у чым; зьмесьціць, стоўпіць.
СМ^ТА ж. каштарыс. Зрабіць каштарыс будоўлі. Каштарыс даходаў і выдаткаў; размяркація.
СМ'ЬХ м. аг. сл. сьмех, сьмешкі, сьмехацьце', сьмяхотны—хотлівы. сьмешны, сьмяшыць, сьмяяцца, сьмяхотнік—ніца, сьмеў, сьмеўкі, сьмевы, сьмяхоты. Работа, курам на сьмех. Гэта-ж коні сьмяяцца будуць! I сьмех і грэх. Ня тое сьмешна, што жонка .яужа бье, а тое, што муж плача. Сьмяхотны хлапец. Сьмехацьцё дый толькі. Я гэта сказаў сьмехам (жартам), а ёк і начапурыўся. У маладзежы заўсёды сьмевы ды перасьмеўкі.
СМ'БТНТЬ што, скеміць.
СМ-ЬТЛНВЫЙ, кемкі, к^млівы, кгмкасьць.
СМЯГЧАТЬ што, зьмякчаць—чацца, зьмякаць, зьмяклівы, зьмякнуць, зьмяклы, зьмяклаць.
СМЯТЕНЬЕ, трывога, ўзб^раньне.
СМЯТКА, аб вараным яйку: наўзьмяч. Зяары яйко не на цьвёрда, а наўзьмяч.
СМЯТЬ, скомкаць, пакомкаць, скамшыць.
СНАБД'ЬВАТЬ каго чым,• дастарчаць—чоньне.
СНАБЖЕНІЕ, дастача; засобленьне, засобінь— біцца, засоблівы. Чым (што) зямля засобіць (дастарчая)—тым і кормімся. Мы ўзасобілі яго ў дарогу усім патрэбным. Чалавек ўзасоблены розумам і воляй.
КНІГІ ОНЛАЙН
