Падручны расійска-крыўскі (беларускі) слоўнік
Вацлаў Ластоўскі
Выдавец: Навука і тэхніка
Памер: 853с.
Мінск 1990
ТМА црк. цьма, дзесяць тысяч.
ТОМАШНТЬСЯ, талошыцца.
ТОМНТЬ каго, тамдць—цца, тамлвньне, тамець томны.
ТОМНТЬ, там/ць, марыць. He мары многа, ды, дары скора. (Рогач. nas. д. 8-9 166). Марыць працай, работаіі, голадам.
ТОМПАК, мяшаніна мелзі і цыны; тамбдк.
ТОМ лац. часыіь кнігі, часьць; том, томік.
ТОНКІЙ, ценкі, цгнкасьць, цянгзна, ценкаваты, цянгць, цянець.
ТОННА, вага або мера патоўплівасьці вадаплава: 61 пуд. ці 40 куб. футаў.
ТОНУТЬ, топнуць, патаплць, тонуць.
ТОНЧАТЬ, няніць, рабіпь больш ценкім.
ТОН ж. франц. усякі гук у музыцы; голс.
ТОПАТЬ, тупаць, тупат.
ТОПНТЬшто, каго; прымушаць тонуць; тапіць, топіцца, топне, патап^е, топкі, топленьнік—ніца.
ТОГШЧЕСКІЙ у лекараў, мяйсцовы.
ТОПОГРАФІЯ, апісаньне мяйсновасьці; тапагрдфія.
ТОПЛЙВО, апял, апаляпь—ляньне.
ТОПОРІЦНТЬ пальцы, тапкрыяь.
ТОПОР м. сякера, ад ,сячы“ сякерка.
ТОПОРШЦЕ, сякерыца, сякерышча
ТОПОТ, тупат.
ТОПТАТЬ шпго, таптаць—тацца; тупаць; тупаніна.
ТОПУЧЫЙ, топкі, гразкі.
ТОПЬ.крокань, багно. Ой над ракою на кракавіцы, ійые ' Яначка нагавіцы. (Безсонов 31). Кракавша, абшар, заняты гразкім балотам, крокаііьцю.
ТОРГОВЛЯ ж, таргоўля, торг, торжышча.
ТОРЖЕСТВО, урочыстасьць, урочысты. Урочыстае сьвята. Урочыстая прысяга.
ТОРЖЕСТВОВАТЬ, сьвяткаваць сваю перавагу, чціць сьвяткаваньнем, абходам; над кім, быць пераможцам.
ТОРМАЗ м. гальмо, гальмаваць.
ТОРМОШйТЬ што, тармас/ць.
ТОРОВАТЫЙ, маторны. Маторны дзяцюк, гаспадар. Энэй маторны быў дзяцюк. (Энэіда).
ТОРОПЙТЬ што, каго, чым; туравіць, пасьпяшлць.
ТОРОПЛНЫЙ, тураўлгвы, пасьпешлівы.
ТОРОС, ледавыя плывучыя горы, ледавы затор на рацэ; турун, туруны, турунты; турусьняк, затор, лёд на рэках і вазёрах зьбііы сторць.
ТОРОХНУТЬ па чым; трахнуць.
ТОРОХ'ГЬТЬ, тырсчэць, гручэць, гурчэць.
ТОРОЧМТЬ што, абшываць краймом; лямаваць, лямоўка, аблямоўка.
ТОРОШНТЬСЯ, непакоіцца, клапашцца
ТОРС м. франц. пагрудзьдзе.
ТОРТ м. фр. слаёнае салодкае цеста; торт.
ТОРФ м. ал^с,. альса; альсьг, алёсістае балота.
ТОРЧАТЬ, тырчэць—чэньне, тырчок, тырхнуць, сторць, тырчмя, спотырч.
ТОРЦ м. торц, тарцаваць, стугаць дрэва ўпоперак слаёў.
ТОСКА, туга, тужыць; тоскнасьць, таскнаваць, тоскна; сум, сумаваць; журба, журыцца. Гужыла—бядзіла Васілёва маці.
Пашла яна каля рэчкі Ташнуючы, бядуючы.
(Рам. 8—9 с. 173).
Дзяўчынка не журыся, Вазьмі хлеба нажарыся. Могіл. губ.
ТОСТ м. англ. кубак, чарка за чыё здароўе, ў чыю пашану; заздаровіца.
ТОТ заімак, той, тая, тое.
ТОЧКТЬ, істрыць, брусгць, брусаваць, брусар, Набрусуіі нож, сякеру. Якіж з цябе брусар, калі сякеры не набрусуеш! (Лепэльскі пав).
ТОЧНЛО, тачыла, брусак.
ТОЧНТЬ што, на такарні; тачыць, точаны, тачэньне, точка, токар.
ТОЧКА, пункт, комка, крдпка,
ТОЧНО, пунктоўна, акуратна.
ТОЧНОСТЬ, пунктуальнасць, акуратнасьць, скрупулятнасьць, дакомнасьць.
ТОШННТЬ каго, млгць, млосна; нудзіць; склгць, скліўкі; гадзіць, гадка,
ТОІЦІЙ, тушчы, тушчэць.
ТРАВА аг. слав. травя—вша, траўка, травяны, траванець; травень, месяц май.
ТРАВНЙК, сабраньне траў; быліняр, згльнік.
ТРАВЕРС, франц. папярэчны вал; шанец.
ТРАВНТЬ каго. чым; трушць, тручэньне.
ТРАВЛЯ, лавеньне зьвераў нацковуючы сгбак, лтушак ястрабамі; цковы.
ТРАГЕДІЯ ж. грэцк. траг. дзія.
ТРАДНЦІЯ ж. лац. што вусна перашло ад аднаго пакаленьня да другога; показь; традыція.
ТРАКТАТ м. лац. дзяржаўная умова.
ТРАКТ лац. вялікая дарога; шлях.
ТРАНЖЙРНТЬ lUtnOf траляваць.
ТРАНЗйТ м. лац. правоз.
ТРАНСГІАРАНТ лац. пяросьветка.
ТРАНСПОРТ м. франц. дастлўка.
ТРАНСФЕРТ лац. перадд^а.
ТРАНСЦЕДЕНТАЛЬНАЯ філёзсфія-, дасьледчая.
ТРАНШЕЯ ж. франц. закоп.
ТРАПЕЗА ж. стол.
ТРАПЕЗННЧАТЬ, есьці за сталом, сталавацца.
ТРАПЕЦІЯ геомэтр. чаіыракутнік з нятокнымі старонамі, з якіх дзьве абапольныя.
ТРАП м. лесьвіца на вадаплаве; лгсьвіца.
ТРАТНРОВАТЬ грошы, купецк., перавадз/ць.
ТРАТМТЬ што, выдаваць, выдаткаваць, выдаткавацца, выдлтак.
ТРАУР м нямецк. жалоба, жалобньіі карва, карыць; карнік—разпарадчык хаўтурным паходам, магільшчык; карван, жалобны паход; карынка— жалобны убор галавы у жанок.
Прыбяры галованьку
У белу намётаньку Чорную карыначку, Пахавай у скрыначку, (Вяс. п. Пружанск. п.).
ТРАФАРЕТ м. італьянск. прарэзаная папера, паводле вырэзаных узораў, якой размалёвываюць маляры сьцены пакояў; трафарзтка.
ТРАФЛЯТЬ што, нямецк. трапляць— ляцца ТРАЭКТОРІЯ арт. лінія.
ТРЕБНТН стар. што, ачышчаць.
ТРЕБУХА ж. вантробы Трыбух, па нашаму— гэта „жалудак".
ТРЕБОВАТЬ, вымагаць, вымаганьне, вымогі ТРЕБОВАТЕЛЬНЫЙ, вымогчывы.
ТРЕБОВАТЕЛЬ, вымагач—гачка.
ТРЕБА црк. ахвяра, ахвяравлньне.
ТРЕБ"Ь прысл. трэба.
ТРЕБННК м. црк. ахвярнік, кніга, па якой адпраўляюцца царкоўныя абрады.
ТРЕБШЦЕ 'ср. ахвярнік, мейсйа, на якім скла даюцца ахвяры.
ТРЕВОЖНТЬ каго, трывожыць—жыцца, трывожлівы; струшня—шыцца, струшлівы.
1РЕВОЛНЕНІЕ, паруха, навальн/ца.
ТРЕЗВЫЙ, цьвярозы, цьвярозасьць, цьвярозіць.
ТРЕЗВОННТЬ, пустазьвягаць.
ТРЕКА, дрэўляны вялікі молат да разьбіваньня камоў зямлі; кука.
ТРЕЛЬ ж. музыч. пераліў, дрыжаньне, хуткая зьмена двох гукаў; пошчак. Пошчак салаўіны.
ТРЕНГОВАТЬ йяроўку, павіваць паміж зьвітых стволак; дратавлць, дратоўка, дратаваны.
ТРЕНЗЕЛЬ м. ням. цуглі уздэчкі, абапол храпы, якіх конь няможа закусіць; скглзы.
ТРЕНОЖНМК м. зялезная падстаўка, пад якой разкладаюць агонь; трыножак, трыган.
ТРЕНКАТЬ чым па чым: брынкаць.
ТРЕПЕТАТЬ, дрыжэць, трасьціся; трымцгць, трымцецца; тропат, тропатлівы, трапатун, тропацца, тропаткі.
ТРЕПАТЬ, калашмдцідь.
ТРЕСКАТЬСЯ, трзскацца, лопацца, лузгацца пукацца.
ТРЕСК м. трэск, трзскацца, траскучы трашчотка, троскат.
ТРЕТЕЙСКІЙ суд, палюбоўны.
ТРЕТІІРОВАТЬ каго, франц. абхадз/цца; муштраваць.
ТРЕФОЛЬ расьц. трыл/сьнік.
ТРЕФ м. франц. масьць у картах; жалуды, жалудявы або жалудны—ная.
ТРЕФ м. жыдоўск., не кашэрны (ня чысты); пагоны.
ТРЕХАВЫЙ, скудлдчаны.
ТРЕШ.МНА ж. разскгп, разскгпіна; шчалуга; няшчалка; розлузка; разпоквіна—віца.
ТРЕШОТКА, трашчолка, тыршкля.
ТРЙБУНА ж. лац. падвышэньне для прамоўцы; моўніца.
ТРЙГОНОМЕТРІЯ ж. грэцк. матэматыка трыкутнікаў; трыганамэтрыя.
ТРЙКЙРІЙ грэцк. трысьвечнік.
ТРЙКО ср. тканіна, падобная да робленых пруткамі матэрый; рубковец (ад „рубіць”, „рубкаваць", рабіць пруткамі з нітак ткачіну, прыкл. панчохі); трыкот.
ТРІУМФ, слава.
ТРОАКАР м. франц. трыкантовае дакторскае шыла; трыканцік.
ТРОГАТЬ што, чапаць, краняць, рухаць.
ТРОГАТЕЛЬНЫЙ, парушаючы, разчуляючы, тклівы.
ТРОНУТЬ, рушыць, крануць, чапаць, ткн^ць.
ТРОН м. царскае крэсла; пасод.
ТРОПА ж. сьцежка, сьцяга.
ТРОПЙК м. грэцк. выабражаная акружнасьць абапал экватара (роўнадзенніка).
ТРОСТЬ, стусша, стус/ннік, сітаваты ў сярэдзіне; чарот, чаротнік, каленісты, расьце дудкай ў сярэдзіне.
ТРОСТКА, палка, посах, пасашок; ляска.
Дайце мне лясачку, папіраціся, Пайду к дзевачкам залецаціся.
ТРОТУАР м. франц. ходнік.
ТРОФЕЙ м. грэцк. дабытая ў ворага маемасьць; здобыч.
ТРОЮРОДНЫЙ, ў трэцім калгне.
ТРУБА дымавая, комін.
ТРУБКА да курэньня, люлька.
ТРУБОЧМСТ м. камінар.
ТРУБЧАСТЫЙ, трубкавяты.
ТРУД м. праца, працаваць, працавік вгца, працоўны, працавітасьць, працав.ты.
ТРУДНЫЙ, трудны, цяжкі.
ТРУННТЬ, гал_узаваць, к^пкаваць.
ТРУНЬЕ, драньцг, транты.
ТРУПОРЕХОВАТОЕ дрэва, трупехлае.
ТРУП, труп, трупны, трупавлты, трупець.
ТРУТйТЬ, тру'хнуць, трухл/вы, трухлівец.
ТРУТйТЬ, муляць. Бот муляе нагу.
ТРУШ.ОБА, ламарня. Жывуць ў ламарні, як злыдні.
ТРЯПКАж. рызшка, ашмегка, скумат, лахмят, дзярмень.
ТРЯПЬЕ, драньцё, рызьц^, лахмацьце'.
ТРЯПЙЧНЙК, рызьнік, анучнік, лахмытвік.
ТРЯХНУТЬСЯ, трэснуцца.
ТРЯСКІЙ, дрогкі.
ТРЯСЙНА ж. дрыгва.
ТУАЛЕТ м франц. убор.
ТУЖУРКА ж. франц. штодзенная вопратка.
ТУЗ м. нямецк. карта з адным вочкам; пднфіль, панцік. Калі у некатарых гульнях прыймаевца за старшую карту краля, то тады на яе пераходзіць назоў панфіль.
ТУЗНТЬ каго, латашыць.
ТУЛОВЙІЦЕ, цела без галавы, бяз рук і бяз ног кодаб, кадобішча.
ТУЛУП м. кажу/х, кажушок, кажушына; кажара—рка, кажаронка.
ТУМАН, туман; хомар, хаморна, хаморыцца, захаморылася.
ТУМБА франц. стабур, стабурок.
ТУНЕ прысл. дармо, дарэмна.
ТУНЕЯДЕЦ м. дармагд, дармагдзтва.
ТУПОЙ, тупы, тупаваты, тупасьць, тупгца, тушць.
ТУРБЙНА ж. вол.
ТУРНЙР нямецк. рыца^ская забава; гарц, гарцоўнік, гарцоўніцтва.
ТУРУСЫ, брэдні.
ТУСКЛЫЙ, жухлы, жухнуць, жухласьць, жухнгць; жутлы.
ТУФЛН, абутак на босую нагу для дому; штапак/, папучы; ш'жмы.
ТУХНУТЬ, гаснуць, гасгць, гашэньне.
ТУХЛОСТЬ, тхленасьць, тхлявы, тхля.
ТУЧА ж. туча, хмара.
ТХОРЬ, шашок.
ТШАТНСЯ, старяцца, старэнна.
ТШ.ЕТНО, дарэмна.
ТІЦІЙ, тушчы, парожні, пусты.
ТІЦЕДУШІЕ, слабас/льля, слабас/л.
ТІЦЕСЛАВНЫЙ, пустахвдльны, пустаслаўны.
ТІЦЕТА, пустка, марнасьць.
ТЫКАНЬЕ пальцам, тыцканьне, тыцкаць; торканьне, торкаць.
ТЫКВА ж. расц. Cucorbita pepo; гарбуз.
Т'ЬЛЕСНЫЙ, цельны, цялесны—снасьць.
TbHb, цень, цяністы, цяні'ць; засень, зась ціць, засьцісты, засьнік, засенак.
ТЬСННТЬ, ціснуць, гнясьці.
ТЮК таваругўюк, ўюкі, ўючыць.
ТЮРБАН м. турбан.
ТЮРЬМА ж. турма; астрог; вязьнпіа
ТЮРЯ ежа, хлеб і вада; рулг.
ТЮФЯК, матарас; пехцяр.
ТЯВКАТЬ, дзяўкаць, зяхаць.
ТЯЖЕСТЬ, цягар.
ТЯГОСТНО, уцяжл/ва.
ТЯНУТЬ што, цягнуць—нуцца, цягацца, цягучы, цягач.
тягот-ьть да чаго; цягнуць, цяжыць.
ТЯЖБА, перапоры, перасуды, суды.
ТЯЖ пры аглаблбу, атосы.
ТЯЖЕЛЫЙ, цяжк», цяжэйшы, цяжэць.
ТЯПАТЬ, ц/окаць, йюкнуць.
ТЯЖЕЛОВ^СНЫЙ, важкі.
ТЯТЯ, татуля, татуль, тата.
У.
УБАВКА, унятак, уйма.
УБАВЛЯТЬ каму чаго, унімаць, умяншаць.
УБАЮКМВАТЬ дзіцятка, закалыхаць, залюлянь, забайкань.
УБЕРЕГАТЬ, усьцерагдць, усьцерагчы.
УБЕРЕЖЬЕ ср. наўзбярэжжа. Наўзбярэжжа ракі шумнацечнай.
УБНВАТЬ каго, забіваць, забіваньне, забойца.
УБНРАТЬ што, прыбірлнь, парлдкаваць. Прыбралі ў хаце. Прыбралі, сабралі з поля. Спарадкавала рэчбС
УБОРКА збожжа, збор.
УБОРНАЯ, пакой, ў якім мыюцца, перапранаюцца; горанка, горніца.
УБОРНСТОЕ пісьмо; цгснае, густое.
УБІЙЦА м. забойца.
УБЛАЖАТЬ каго, уласкаўліваць, уласкавіць; удаваліваць, удаволіць.
УБЛАГОТВОРНТЬ каго, здаволіць.
УБЛЮДОК м. мяшаніна двох гатункаў жывёлаў; мяшанец.
УБРУС м. настольнік, абрус.
УБЫЛЬ, убытак, уплд. Пашло на ўпад.
УБЫТОК, страта, стратны.
КНІГІ ОНЛАЙН
