Падручны расійска-крыўскі (беларускі) слоўнік
Вацлаў Ластоўскі
Выдавец: Навука і тэхніка
Памер: 853с.
Мінск 1990
ЧАСОВНЯ ж. каплгца.
ЧАХНУТЬ, сохнуць, мадзець, ныднуць.
ЧАХЛЫЙ, худы, ссохлы, мадзявы, зныдзглы.
ЧАХОТКА, сухоты; мадуха. (Полацкі пав.).
ЧАХОЛ м. наўлога, наўложка.
ЧАША, чара, чарка, члрачка.
На шых прыстолах стаялі тры чары,
А ў першай чары, зялёна віно,
Л ў другой чары, салодак мядок, А ў трэцяй чары, пшанічнае піва.
ЧАШКА ж. чаўхра, чаўхфка.
ЧАІЦА ж. гушча, глшча.
4ALU.E, часьцей.
ЧАЯТЬ, спадзявацца, чакаць.
ЧЕБРЕЦ м. расьціна, чабор.
ЧЕКА ж. здгваздка.
ЧЕКАННТЬ манэту, выбіваць.
ЧЕКАН, посах з металёвым верхам; каўган.
ЧЕКАННАЯ работа, кувгзная.
ЧЕКОЛДА ж. шпуля, шпульга.
ЧЕЛКА у каня, чуб.
ЧЕЛН м. човен, чаўно, чаўнок.
ЧЕЛО ср. чало, чолььы, чольца.
ЧЕЛОМКАТЬСЯ, цалавацца (вітаючыся).
ЧЕЛОБНТНАЯ, паклонная.
ЧЕЛОВ'ЬК м. чалавек, чалавечы, чалавечна, чалавгцтва, чалавгчнасьць.
ЧЕЛПАН м. насыпная магіла; валатоўка.
ЧЕЛЮСТЬ, кождая з двох нааблічных касьцей, ў якіх сідзяць зубы; ськ/віца У рыбы-. шчэляпа. Самыя мейсцы пакрытыя зубамі: жухвы, жухва.
ЧЕМОДАН м. валіза, вал/зка; клунец, кл_ункь клу'нчык. Слова клуня, абазначае склад, будынак да складаньня сена, снапоў саломы, гаспадарскіх прылад, словам усякага малацэннага дабра, якое вымагае схову.
ЧЕПУХА, слова ўзятая ад нас; чаўпня, чаўпсьцг, чаўпе, чаўпун—пуха.
ЧЕРВЬ м. чарвяк, чораў, чарв/вы, чарваточына, чарва; чэр, прыплод пшчол; чэрыць, аб пшчалінай матцы, запладняць.
ЧЕРВЛЕНЫЙ, кармазыновы, чырвоны.
ЧЕРДАК м. мейсца між стольлю і страхой; падстрэшша, строп, падстропьпе.
ЧЕРЕВО, чэрава, чэрасы нутранасьці, чараватытая, брухаты, аб жанках—ціжарная, зачэрыць, запладніць; адначэрасны роджаны з аднэй маткі.
ЧЕРЕД м. чарод, чарада, чародны, чароднік, чарадаваць—вацца.
ЧЕРЕЗ, праз, цераз, крозь. Праз поле ідзе дарога. Праз яго я ў бяду трапіў. Цераз тыя сьцежкі-дарожкі, дзе прахадзілі міленькайножкі. Крозь ўсю ноч галакалі. Крозь зямлю праваліўся.
ЧРЕЗВ ЧАЙНЫЙ, надзвычайны.
ЧРЕЗМ'ВРНО, празмгрна.
ЧРЕЗПОЛОСНЦА, церазнгвіца.
ЧЕРЕЗЧУР прысл. празмгру, церазмгру.
ЧЕРЕМХА, чаромха; калаку/ша.
ЧЕРЕН м. чарон, чаронка, чаранок, чаранк/> ручка, аправа. Нож з белымчаранком (тронкам). Чарон у печы, чалавая часьць печы. Ягада вісіць на чаранку, таксама як яблык, груша і кожды ліст.
ЧЕРЕП м. галаўная косьць; чзрап, чарапы: чарапкі, пабітыя часьці глінянага ці іншага крохкага начыньня, чарапье, чарапок.
ЧЕРЕПНЦА ж. кахля, кахлёвы, кахляр, кахлярня.
ЧЕРЕПАХА ж. земнаводнае стварэньне; жаўла, жаўлак, жаўлук.
ЧЕРЕСЛА ср. акружнасыіь цела над лагой; пераслы; паясьн/ца; сярэдзіна.
ЧЕРМНЫЙ, цёмна-чырвоны.
ЧЕРНЫЙ, чорны, чарнавдты. чарнявы, чарніць, чэрнь, чорнасьць, чарняк.
ЧЕРНЕЦ м. мшх, мнішка.
ЧЕРННЛО ср. каламар; чарніла.
ЧЕРНОМАЗЫЙ, мурзавы, чарнявы. ЧЕРСТВЫЙ, сухі, чорствы, чарсцьвець.
ЧЕРТА ж. усякі лінейны знак; крэса, крыска.
ЧЕРТНТЬ, крысавлць, крыскаваць.
ЧЕРТЕЖ м. ндкрыс, накрысны, накрыска.
ЧЕРТОГ м. хорам.
ЧЕРЧЕНЬЕ, крзсьленьне.
ЧЕСАТЬСЯ, чухацца, скраблцца, чухрацча.
ЧЕСАТЬ валасы, часаць, часацца, чэша.
ЧЕСАТЬ скрабсьці, чухацца, чухрацца.
ЧЕСОТА ж. сьверб.
ЧЕСОТКА ж. кароста, каросьлівы, кароставік, каросьліўка; чухра, чухраўка.
ЧЕСНОК м. часнок.
ЧЕСТВОВАТЬ, чц/ць, шанаваць; частаваць.
ЧЕСТН што, чытаць,
ЧЕТКОСТЬ, выраз/стасьць.
ЧЕСТЬ, чэсьць; гонар, цнота. Чэсьць, выражае пашану ад каго каму колечы. Чэсьць і слава нашаму 'пану. Чэсьць аддаваная Богу. Згэтуль чціць, шанаваць і паважаць. Цнота, або часнота, азнака ў самім аб’екце. Слова гонар, чужое, запазычанае з польскага.
ЧЕСТНЫЙ стар. чзсны, цяпер'. справядлівы. Чэсны, той якога чцяць, ці годзен таго каб чцілі,
Честн — Чобот
746
але той, які паступае згодна праўдзе будзе—справядлівы.
ЧЕСТНОСТЬ, справядлівасьць.
ЧЕСТОЛЮБІЕ, шуканьне зьнешніх азнак пашаны для сябе; пыха.
ЧЕТА, двойкэ, двойца, пяра.
ЧЕТАТЬ, параваць.
ЧЕТНОЕ, парнае.
ЧЕТКЙ, пацяркі да лічэньня малітваў, паклонаў; у каталікоў ружанец.
ЧЕТВЕРТЬ, чверць, чвертны, чвгртка.
ЧЕШУЯ ж. луска, лузга, лускаваты.
ЧНЛЙКАТЬ, шчабятяць, цілгкаць.
ЧЙНАР м. дрэва; платан.
ЧНРЕЙ м. скула, верад.
ЧНСЛО ср. л/чба, лічыць, лічэньне. ЧНСЛЕННЫЙ, лічны, л/чнасьць, лічэбны.
ЧНСТОТА ж. чыстасьць.
ЧШЦОБА, разчышчаная з пад парасьніку навіна; выцярабка, выцябка.
ЧНСТНЛШЦЕ (purgatorium), чысцец.
ЧНСТЙЛЬНЯ, чыстніца, чыстнік—чык.
ЧНСТОПНСАНІЕ, красопісь.
ЧНТАТЕЛЬ, чытач.
ЧНХАТЬ, чхаць, чханьне; кіхаць.
ЧКНУТЬ каго, джгнуць, джаць.
ЧЛЕН м. часьць цэлага; чэляс, чэлясы; чал«ц> чальцы. Чэлясы цела; рукі, ногі, пальцы, галава. Чалец рады, таварыства, клюбу. Сымвол перы падзеляецца на 12 чэлясаў.
ЧЛЕНСТВО, чэльства, чэлясны, чэльскі.
ЧМЕЛЬ, шчумгль, шчумял/; бушмгль, бушмялі.
ЧМОКАТЬ, цмокаць, цмокнуць, цмок! плюсь, I, плюсь, пана ў руку (Сержп. 52).
ЧОБОТ украінск. бот, боты.
ЧРЕВО, чэрава; пуза.
ЧРЕДА ж. чарада, чародны.
ЧТО, што. Што ты робіш, думаеш? Што гэта? Што ты ўзяў. Што гэта за чалавек? Што-ж ён няйдзе.
ЧТОБЫ, каб. Каб усё гожа было. Каб яму добра было. Каб на краскі ды не марозы. Каб не забыўся.
ЧТО-ТО, нешта. Нешта не чуваць аб гэтым. Нешта ён не прыходзіць. Нешта нездаровіцца.
ЧУБАРЫЙ, рабы.
ЧУБУК м. цыбук, цыбучок, цыбучнік. ЧУБУРАХНУТЬ, чабохнуць, чабохацца. ЧУВСТВОВАТЬ што, чуць, пачувлць. ЧУВСТВОВАНЬЕ, пачуцьц жухнуць.
ШВАБРА ж. памяло.
ШВАЛЬ, зброд; хломазд.
ШВЕЙЦАР м. прыдзьвернік.
ШВВДКО укр. хутка.
ШВЫРЯТЬ што, кідаць, шпураць.
ШЕВЕЛЙТЬ што, чым; кратаць, крануць— нуцца.
ШЕЛЕСТ м. шумцгньне, шумціць; шашчыць, шастае, шаскучы, шоскат; шомаст, шамасьціць, шамац^ць, шамочыцца, шускат, шушчыць, шустае.
ШЕЛК м. шоўк, шаўковы, шаўкав/ты.
ШЕЛЛАК м. шарляк.
ШЕЛОМ м. шышак.
ШЕЛОХНУТЬ, варухн_уць, варухнуцца.
ШЕЛУДЙ мн. шалуды, шалудз/вы, пдрхі.
ШЕЛУХА, лушпа, лўшпіньнё, лузгл, луска.
ШЕЛУШЙТЬ, лушчыць, лузгаць.
ШЕЛЮГА, ацмена вербы Salix rubra; шаўлюгя, шалюгл.
ШЕРЕНГА, шаруга, шаруговы.
ШЕРОМЫГА ж. галцяй.
ШЕРОХ, шоскат, шашчыць, шастае; шурхат, шуршыць. Шуршыць, шэлясьціць і дарагім. тжмам ваняе.
ШЕРЕХОВАТЫЙ, шурпаты, шаршавы.
ШЕРСТЬ, воўна. Цьвёрды волас, як у сьвіньні на хрыбце, завецца шэрсьць, шасьціньне, шорстка', авечкі даюць воўну; воўнай агульна называецца усякая поўсьць, якая ідзе на пражу; конь, карова, сабака маюць поўсьць, чалавек—валасы.
ШЕРСТЯНОЙ, ваўняны.
ШЕРШАВЫЙ, шурпаты.
ІПЕСТЕРКА, шостка.
ШЕФ м. франц. старшыня.
ШЕЯ ж. шыя, шыйка, шыйны.
ШЯБКІЙ, борзды, борзкі.
ШМВОРОТ м. каршэль. Узяць каго за каршэль.
ШНКАТЬ на каго, сыкаць, цыкаць.
ІНЙНЕЛЬ ж. шынэль.
1Ш4П, пыж.
ШНПЯШ.1Й, сіпучы, сіпун, сіпець, с/плы.
ШМРННА ж. шырыня, шырокі, шырасць.
ШЙРМА нямецк. заслона, зястка.
ШЙРЯТЬ, лынаць, лынае.
ШЙФР франц. умоўнае пісьмо.
ШКАЛйК, карчомная мера гарэлкі; шкглік
ШКАП, шафа, шафка.
ШКАТУЛКА франц. хоўтка, каўчаг.
ШКВАЛ, налбт раптоўнага ветру.
ШКВАРНТЬ што, сквдрыць, сквдрка, сквдр.
ШКНПЕР м. аснач.
ШКОЛА лац, ням. школа, школіць; вучэльня.
ШКУРА, скура, скурка, скурат.
ШЛАГБАУМ м. ням. рагатка.
ШЛАК, пена, якая творыцца пры ператопцы руды; rap, жуглі.
ШЛЕПОК, пляскач. Даць пляскача.
ШЛІІФОВАТЬ, шліхтаваць, шліхтар, шліхтарня.
ШЛЮЗ м. нямец. вароты для пропуску і затрымкі вады ў гаці; затор,
ШЛЮПКА, шчалупа, шчалупка.
ШЛЯПА ж. капзлюш, капялюх.
ШЛЯПКА у цьвяку, пЛешка.
ШЛЯТЬСЯ, сноўдацца, ллхаць, лындаць, валондацца, бадзяцца.
ШНЫРЯТЬ, шмыгань.
НІОМПОЛ м. штэмпаль, прыбоец.
ШОРННК м. рымар, рымлрства.
ШОССЕ франц. бітая дарога; гасьцшец.
ШПАКЛЕВАТЬ, замазываць пазы; пазаваць, шпаравань.
ШПАЛА, папярэчны ляжак пад шыны; пакладня.
ШПАТ, валгдк (?).
ШПАЦІЯ друкарск. разьбгука, разстаноўка.
ШПЕНЬ, спатырчак, шпунт.
ШПІОН м. франц. шпег, шпегаваць.
ШПОРА ж. астрога,
ШПРНЦ нямецк. спрыца.
ШТАБЕЛЬ нямецк. зложаныя ў парадку. будаўляныя і другія матэрьялы; пагон.
ШТАБ м. нямецк. вайсковае кіравецтва.
ШТАЛЬМЕЙСТЕР м. канюшы.
ШТАМБ я. ням. бервяно.
ШТАМП м. нямецк. прыбор да выбіваньня з мэталю прыкл. манэт.
ШТАТНВ м. падстаўка.
ШТАТ, склад якога ураду; почат.
КНІГІ ОНЛАЙН
