Пакаленне Jeans
п’есы маладых драматургаў Беларусі ў перакладзе Андрэя Каляды
Памер: 264с.
Мінск 2007
Г в і д о. Цяпер бы ўжо прызнаўся...
Д а м і н і к. He прызнаўся б ніколі, нават стоячы каля маёй дамавіны.
Г в і д о. Калі ты перастанеш ужываць словы «смерць», «дамавіна» і «пахаванне»?
Д а м і н і к. Перастань, ты ж разумееш, што я ў добрым сэнсе?
Г в і д о. Ды хоць у якім сэнсе...
Д а м і н і к. Здраджваў ці не? Прызнавайся!
Г в і д о. Нават лежачы ва ўласнай дамавіне: «не!»
Д а м і н і к. Хлус! А як жа Нора?
Г в і д о. Якая Нора?
Д а м і н і к. Твая былая капірайтар?
Г в і д о. Вельмі смешна.
Д а м і н і к. Што смешна? Калі бачыла я, як яна глядзела на цябе, у мяне не было сумніву, што паміж вамі штосьці было.
Г в і д о. Што рабіць, калі табе дастаўся мужпрыгажун?
Д а м і н і к. Ты гэта пра каго?
Г в і д о. Прапускаю тваю дзёрзкасць міма вушэй. Калі я і зацікавіў Нору, дык толькі сваёй вытанчанасцю.
Д а м і н і к. Ты гэта пра што?
Г в і д о. Нору цікавілі выключна жанчыны.
Д а м і н і к. Колькі новага з узростам даведваешся. А чаму яна на цябе так глядзела?
Г в і д о. Хацела падхваліць.
Д а м і н і к (пасля паўзыў Хай сабе. А офісменеджэр Вольга?
Г в і д о. Ты што сур’ёзна ці працягваеш жартаваць?
Д а м і н і к. Супакойся, працягваю... Чарговы жарт: табе праз сорак хвілін трэба быць у аэрапорце.
194
Г в і д о. Кашмар! {Падхопліваецца з ложка, хутка адзяваецца, бярэ чамадан і збіраецца выйсці.')
Д а м і н і к. На колькі дзён?
Г в і д о. На чатыры. Што табе прывезці?
Д а м і н і к. Сябе. А Марыі — Барбі.
Г в і д о. Ненавіджу Барбі.
Д а м і н і к. Ты не пачуў, я сказала «Марыі — Барбі», а не «Гвідо — Кена». Цябе праводзіць?
Г в і д о. He трэба. (Падыходзіць да ложка і цалуе Дамінік.) Я цябе кахаю... вельмі.
Д а м і н і к. Я таксама цябе кахаю, толькі значна больш. Хутчэй вяртайся.
Гвідо падыходзіць да дзвярэй, адчыняе іх і крочыць у наступны пакой.
З’ЯВА V
Блакітны пакой. Г в і д о ўваходзіць у пакой. Пасярэдзіне на стуле стаіць Т а т а, які трымае рукамі паліцу, прымацаваную да сцяны з аднаго боку. Спрабуе зрабіць на сцяне паметку алоўкам.
Г в і д о. Прывет, тат!
Т а т а. Дабрыдзень, Гвідо... Ты своечасова.
Г в і д о. Дапамагчы? (Падыходзіць да паліцы і падтрымлівае рукою яе незамацаваны край.)
Т а т а. Так, падтрымай, калі ласка. Г в і д о. Што гэта?
Т а т а. Ты быццам бы на зрок не скардзіўся... Паліца.
Г в і д о. Бачу я, што паліца. Што гэта за паліца?
Т а т а. Паліца як паліца. Трымай мацней...
Г в і д о. Тата, што гэта за кепска абструганая драўніна? Ты не мог выбраць нічога лепшага? Трэба было пазваніць мне — я купіў бы табе нармальную паліцу...
Т а т а. Адпускай.
Гвідо адпускае паліцу, яна застаецца вісець на адным цвіку. Тата падключае дрыль.
Г в і д о (здымаючы плашчў Тат, я заўтра прывязу другую паліцу.
Т а т а. Мне другую не трэба.
Тата пачынае свідраваць сцяну для таго, каб павесіць паліцу. Шум дрыля заглушае голас Гвідо, які нешта гаворыць. Тата заканчвае свідраваць, калі Гвідо заканчвае сваю тыраду.
Г в і д о... можна было выбраць нармальную!
Т а т а. Мне патрэбна менавіта гэтая паліца — яна ідэальна падыходзіць па параметрах і колеры.
Г в і д о. Упёрся ты ў гэтую паліцу...
Т а т а. Так, упёрся — я зрабіў спецыяльна, каб павесіць тут!
Г в і д о. О, божачка!
Паўза.
Т а т a. I ты павінен паважаць чужую працу!
Г в і д о. Прабач, тата, я не ведаў...
Т а т а. Што не ведаў?
Г в і д о. He ведаў, што ты сам яе зрабіў.
Т а т a. А што б гэта змяніла? Яна стала б прыгажэйшая ад таго, што яе зрабіў я?
Г в і д о. Ды не, забудзься...
Т а т а. Ды і якая розніца, што вісіць на сцяне ў чалавека, да якога ніхто не заходзіць, апроч паштальёна і малочніцы.
Г в і д о. Справа густу.
Т а т а. Мой густ позна фарміраваць, зрэшты, як і твой... Гэтая паліца заняла восем дзён майго жыцця {Паўза^ Ты думаеш лёгка ў маім становішчы заняць восем дзён.
Г в і д о. Прабач, тат.
Т а т а. Пасля таго, як памерла твая мама, гэтая паліца ці не адзіны асэнсаваны занятак...
Г в і д о. Тат, ну я ж папрасіў прабачэння.
Т а т а. Ты думаеш я сляпы і не бачу, што яна крываватая... Ды і з колерам не вельмі патрапіў.
Г в і д о. У мяне адносна самаробных паліц кепскія асацыяцыі.
Т а т а. У тваім узросце ў мяне калі і былі кепскія асацыяцыі, дык толькі адносна жанчын.
Г в і д о. Гэта амаль адно і тое ж.
Т а т а. Самаробныя паліцы і жанчыны?.. Мабыць, я вельмі стары...
Г в і д о. Аднойчы я пазнаёміўся з дзяўчынай...
Т а т а. Гэта да сустрэчы з Дамінік?
195
Г в і д о. Так, задоўга. Дык вось, калі я з ёю пазнаёміўся...
Т а т а. Яе імя?
Г в і д о. He помню... Ды гэта і не істотна... Я прыйшоў да яе дадому і ўбачыў недарэчныя кніжныя паліцы таксама незразумелага колеру...
Т а т а. Што значыць «таксама»?
Г в і д о. Ды не, не «таксама»... Гэта я агаварыўся... Проста незразумелага колеру. Проста крывыя паліцы незразумелага колеру...
Т а т а. Спадзяюся, ты не агучыў свайго меркавання адносна гэтых паліц у сям’і, якую ты ледзьледзь ведаў?
Г в і д о. Вядома, агучыў.
Т а т а. Вы рассталіся тым жа вечарам?
Г в і д о. He, праз дваццаць хвілін. Высветлілася, што гэтыя бязглуздыя паліцы змайстраваў яе бацька ў вольны ад работы час.
Т а т а. Ад якой работы?
Г в і д о. Якая розніца?.. Здаецца, ён быў дантыстам... Мабыць, добрым дантыстам, але пачварным сталяром. А імя дзяўчыны Лора... Дакладна, яе звалі Лора, а бацька ў яе быў дантыст.
Т а т а. Гэты не самы страшны выпадак у жыцці.
Г в і д о. Гэта быў не самы, а вось наступны...
Т а т а. Яшчэ адзін?
Г в і д о. Калі б гэта быў адзіны выпадак, то, мабыць, я не ўспрыняў бы тваю паліцу так сур’ёзна...
Т а т а. Што ж адбылося другі раз?
Г в і д о. Усё тое ж самае, толькі ў дзяўчынкі было другое імя, а ў яе бацькі другая прафесія.
Т а т а. Ты ў мяне ўдачлівы.
Г в і д о. Ведаеш, я ненавіджу самаробныя паліцы... Мне здаецца, у тых дамах, дзе ўся радня ганарыцца паліцамі, зробленымі непрафесійнымі рукамі галавы сям’і, жыццё абсалютна невыноснае. I нават калі я атрымаю Нобелеўскую прэмію, жонка і цешча будуць расказваць гасцям не пра мае поспехі, а пра ўбогія кніжныя паліцы, якія зляпіў крывымі рукамі мой дарагі цесць.
Т а т a. He закіпай. (Паўза.) Ведаеш, мне калісьці, на досвітку нашых адносін, твая мама прадэманстравала стул, зроблены рукамі твайго дзеда. Даволі ўбогі твор, трэба прызнацца...
Паўза. Штосьці мяняецца ў пакоі. Час зрушваецца ўперад ці назад, на год, два, пяць, дзесяць.
Г в і д о. Тат, твая работа табе падабаецца?
Т а т а. Адказ залежыць ад таго, што ты маеш на ўвазе.
Г в і д о. Я ж кажу — работу.
Т а т а. Яна складаецца з розных элементаў...
Г в і д о. Паслухай, ты ўсё спрабуеш ускладніць. Я ўсяго толькі задаў пытанне: табе падабаецца твая работа?
Г в і д о. Чаго ты шуміш? Я спрабую сказаць табе, што гэтае пытанне не такое простае... Добра, калі спрасціць: творчая частка — падабаецца, рамесніцкая руціна — не.
Г в і д о. Ну.
Т а т а. Што «ну»?
Г в і д о. Расшыфроўвай.
Т а т а. Калі б ты мяне не перапыняў, я ўжо даўно б растлумачыў...
Г в і д о. Тат, тлумач, я не буду цябе перапыняць, выбачай...
Т а т а (пасля паўзы). На самой справе ўсё проста. Кожны працэс мае дзве завершаныя складальныя, творчую і рамесную — адна без другой існаваць не могуць. Творчая складальная, як правіла, з’яўляецца прызам за вялікі аб’ём рамесніцкай работы... Праўда, творчая частка амаль заўсёды знаходзіцца напачатку, а рамяство крочыць за ёю... Штосьці не склейваецца ў мяне з прызам...
Г в і д о. Стоп! Калі...
Т а т a. А, вось! Рамяство з’яўляецца неабходнай аплатаю за радасць заняткаў творчасцю. I наколькі творчы працэс быў радасны і жыватворны, настолькі доўгім і нудным з’яўляецца рамеснае выкананне задумы. Во!
Г в і д о. Гэта з падручніка?
Т а т а. Дробненькая асоба, са сваім заўсёдным сумнівам! Гэты, неверагодны па сваёй глыбіні тэзіс толькі што спарадзіў твой бацька!
Г в і д о. Тады пішы падручнікі.
Т а т a. He хачу.
Г в і д о. А чаго хочаш?
Т а т а. Хачу займацца толькі творчасцю... без рамяслухі.
Г в і д о. Няўжо ў занятках творчасцю ёсць такое страшэннае задавальненне?
196
Т а т a. He тое слова, Гвідо. Спачатку дзіця даведваецца, што такое цацка, якую яно хацела мець; затым юнак уведвае жанчыну, якую горача жадаў; потым застаецца ўведаць толькі творчасць...
Г в і д о. Ты сёння ў гуморы.
Т а т а. Ведаеш чаму? Учора заказчык прыняў мой праект.
Г в і д о. Я гатовы паверыць ва ўсё, што ты гаворыш пра творчасць, але не магу зразумець, чаму ты стаў праектаваць самыя звычайныя дамы?
Т а т а. Яны не звычайныя, Гвідо, — у іх жывуць сем’і.
Г в і д о. He бачу розніцы — «жывуць сем’і» ці «працуюць людзі».
Т а т a. He ведаю, як гэта табе растлумачыць, але... людзі мяняюцца. Усе. I я таксама, як гэта ні дзіўна.
Г в і д о. Давай далей, без пабочных сказаў.
Т а т а. Чаму ты не даеш мне гаварыць?
Г в і д о. Даюдаю. Гавары, калі ласка.
Т а т а. Дык вось. Калі я толькі пачынаў працаваць, мне хацелася праектаваць замкі.
Г в і д о. Тыя, што ў дзіцячых кніжках?
Т а т а. Калі папраўдзе, то так — прыгожыя замкі, што стаяць на макаўках цудоўных пагоркаў. I каб унізе абавязкова бруілася рака, а ў ёй бы плёскалася фарэль.
Г в і д о. 3 маленькімі вежамі?
Т а т а. Што?
Г в і д о. Замак з вежкамі.
Т а т а. Так, зразумела, з вежкамі... Аб гэтых вежках мараць усе, асабліва тыя, у каго ў дзяцінстве не было свайго пакоя. Здаецца, што менавіта ў вежцы павінна быць заключана нейкая тайна, і менавіта там можна займацца нечым надзвычай рамантычным і неймаверна важным для ўсяго свету. (Паўза.) Так, абавязкова хацелася некалькі вежкаў, адна з якіх амаль раствараецца ў воблаках...
Г в і д о. Прыгожа.
Т а т а. Вось! Менавіта — «прыгожа». Але потым, калі мне было ўжо каля трыццаці, захацелася стварыць геніяльны праект небаскроба.
Г в і д о. Самага высачэзнага.
Т а т а. Самага. Абсалютна «самага». Самага высокага, самага прыгожага, са
мага сучаснага, самага арыгінальнага, самага...
Г в і д о. Я зразумеў. Далей.
Т а т a. I каб там працавалі тысячы прыгожых мужчын у бялюткіх сарочках, цёмнасініх касцюмах і гальштуках стрыманых таноў. I каб ім прыносілі каву чароўныя бландзінкі ў строгіх касцюмах, але абавязкова з кароткімі спадніцамі. I каб у іх абавязкова здараліся раманы...
КНІГІ ОНЛАЙН
