КНІГІ ОНЛАЙН
Аўтаматычна згенераваная тэкставая версія, можа быць з памылкамі і не поўная.
He вельмі ўразіла Вітаўта гэтая прамова, то ён і загадаў рассекчы кухару жывот, але Алеся Белага там не аказалася, то кухара проста скармілі сабакам, а халадзец пакінулі паварыцца пару дзён. Пакуль халадзец з дванаццаці каленаў Вітаўта Вялікага варыўся, жонка вялікага князя сядзе- ла ў каралеўскім пакоі і думала над чароўнымі казкамі беларускага народа. Над якімі канкрэтна дэталямі думала жонка, мы не ведаем, але ведаем, што Вітаўту было ўжо пад сто пяцьдзясят гадоў, ёй — пятнаццаць, а віягры ў тыя часы не было, то прыйшла яна да мужа і так кажа: — He ведаю, што ты там сабе думаеш, але я Ta66 скажу так, што ў казках кароль скача ў чан з кіпнем і адразу робіцца маладым і прыгожым. Ты калені гэтыя ўсё жыццё з сабой вазіў, таму так хутка па лесвіцах скачаш. Дай нырца ў чыгунок? Можа, амалодзішся? Вітаўт толькі па лбе сабе далонню даў. «Божа, — думае, — што за рэдкую дурніцу мне падсунулі Гальшанскія? А яшчэ скрыню дукатаў за яе папрасілі! Трэба было ім дзярма конскага туды насаваць». А жонка не здаецца: Давай, не сцы, я па Першым містычным бачыла, гэта верны сродак. На ўсіх дзейнічаў і на цябе падзейнічае. — Усё! — закрычаў Вітаўт. — Надакучылі, нясіце хутчэй халадзец, карону, будзем каранавацца, a то памру, пакуль чакаць буду! Пабеглі слугі па халадзец, разлілі па місах і давай яго студзіць. А лета было. Гадзіна прайшла, дзве гадзіны — усё не стыне пракляты халадзец! Вялікі князь ужо напіўся з сатаварышы, ужо хутка пахмяляцца, але каранацыю не пачынаюць, чакаюць халадзец з Вітаўтавых каленаў. Вялікі князь ужо раззлаваўся не на жарт! Нясіце халадзец! крычыць. А то ўсіх павесім на браме, каб маскалі баяліся і чакалі Івана Чацвёртага Крывавага! Што рабіць, прынеслі халадзец, як быў, вадкі. — Давай сюды! — загадаў Вітаўт. Узяў місу такую файную, кітайскую парцалянавую — і давай піць гэты халадзец. Зрабіў глыток, скрывіўся — і як дасць кухару па галаве той фігнёй парцалянавай, яна аж разбілася. Была б міса наша, то, можа, і вытрымала б. — Вы што, з гаўна гэты халадзец варылі?! — закрычаў без пяці хвілін кароль. Пасля задумаўся, пачасаў лоб крыху. «Так, — думае, — калені даўно сапсаваліся, падвоньвалі. He буду іх вешаць, фіг з ім, з халадцом, закусім ласінымі вуснамі ў воцаце і раніцой іх паямо. Пайшлі ў сабор каранавацца!» Зрабіў Вітаўт крок, паслізнуўся на халадцы, упаў і разбіў лоб аб рог стала! Вось так вось! He вары халадца з каленаў сваіх ворагаў, бо гэта страва, якую падаюць халоднай, і не набывай кітайскі посуд, бо ён яшчэ з Сярэднявечча саступае ў якасці прадукцыі беларусіх заводаў. — Хаця трэба зазначыць, што беларускі посуд значна саступае ў эстэтыцы посуду кітайскаму, — Зайцаў-Кот скончыў аповед і дадаў: — Вось чаму ніхто не шукае дванаццаць каленаў Вітаўта. I правільна робіць. Прыблізна ў той момант, калі Алесь расказваў, як кухара скармілі сабакам, музыку і самога моцна торкнула, таму нельга адназначна сказаць, што менавіта так усё і было з Вітаўтам, халадцом і пошукам страчаных каленаў, аднак факт застаецца фактам: дванаццаць Вітаўтавых каленаў так ніхто і не знайшоў. Спадарства! Капейкін ажно ўстаў, каб агучыць просьбу. Закручаны ў коўдру, ён нагадваў трыбуна на рымскім форуме. — Я вам клянуся, што з тых часоў, як даведаўся, што толькі Альгердава дзіда не дала браме Масквы зваліцца з завес, я не чуў такога захапляльнага аповеду. Але мінуў ужо тыдзень з таго часу, калі вы абяцалі мне дапамагчы знайсці Цімура Хоміча. Я пакуль ведаю толькі, што ён пайшоў па Менску шукаць, дзе ўладкавацца на працу, а пасля чамусьці заснуў на мяхах з кукурузнай мукой. To хто-небудзь можа расказаць штосьці ўцямнае, што ж здарылася з ім далей і дзе яго шукаць? — Я магу! — сказаў Віталь Рыжкоў і пачаў апавядаць так, нібы не перарываўся. — На раніцу Цімур ачуняў. Пры ім, нізка схіліўшыся, ужо стаяла Васіліса Віктараўна з падносам, поўным квасу, дранікаў і смятаны. Перакусіўшы, Хоміч пачаў раздаваць загады. Тэхнолагу — знізіць кошты на піва, бармэну — даліваць пасля адстою пены, кухонным працоўным — шчыраваць без тэхналагічных перапынкаў. Так гладка стаў функцыянаваць «Казачны замак», што пайшла пра карчму пагалоска нават па палескіх хутарах. I нават два разы завітаў у ядальню Андрусь Іванавіч Горват. Выпіў піўка і з’еў піцу. А пра бітву Віктараўны і Хоміча напісалі ў газеце «Вячэрні Мінск», і пра рэформы Цімура ў кавярні там напісалі, праўда, газета была рупарам дробнай буржуазіі, таму падалі яны рэформы так, нібы цяпер усе студэнты горада Мінска цэлымі днямі толькі і робяць, што п’юць піва і ядуць піцу, зладзіў Хоміч яшчэ адну Панікоўку ці, крый божа, «Цэнтральны». А «Савецкая Беларусь» усё гэтае трызненне, не разабраўшыся, перадрукавала. Доўга ці коратка, але сабралі нараду ў Мінгарвыканкаме, каб вырашыць, што ж рабіць з Хомічам і кавярняй «Казачны замак». — Я сабраў вас, панове, прамовіў тоўсты мужчына ў вялікіх акулярах з тонкай дужкай, якія звычайна бываюць у амерыканскіх фільмах на серыйных маньяках. — Каб паведаміць вельмі непрыемную навіну. — Дык камісія Камітэта дзяржаўнага кантролю не знайшла ў нас ніякіх парушэнняў! — уставіў кіраўнік фінансавай часткі. Мужчына ў вялікіх акулярах паглядзеў на яго строга, тут жа расчыніліся дзверы і чацвёра бамбізаў вынеслі кіраўніка фінансавай часткі з залі паседжанняў. — Я думаю, усе ўсё зразумелі? — мужчына абвёў астатніх мутнымі вачыма, па якіх было бачна, што ўсю ноч імі чыталі ведамасныя інструкцыі і падзаконныя акты, не ўнесеныя ў сістэму «Кансультант». — Да мяне дайшлі чуткі, — зноў сказаў мужчына, што ў горад прыехаў Цімур Хоміч і ў яго найбліжэйшых планах абнесці кавярню «Казачны Замак» сцяной. Папрашу выказвацца! Паўза зацягвалася. Мужчына ў акулярах дастаў насоўку і працёр ёй лысую галаву. — Папрашу выказацца галоўнага архітэктара! Жанчына гадоў пяцідзесяці ўстала і паправіла спадніцу. — Мы ніколі не падпішам Хомічу ўзгадненне на будаўніцтва сцяны ні вакол «Казачнага замка», ні дзе-кольвечы ў іншым месцы! — Добра! сказаў мужчына ў акулярах. — Цяпер хай скажа галоўны мент! Я прапаную, бадзёра пачаў кіраўнік аддзела ўнутраных спраў, арыштаваць Хоміча проста цяпер і адправіць яго на пятнаццаць сутак! — He ўсё так проста... сказаў лысы ў акулярах. — Ёсць у мяне сакрэтная дакладная пра Цімура, і ў ёй гаворыцца, — лысы абвёў вачыма прысутных. — Што ў ёй гаворыцца, вам ведаць па допуску да сакрэтнасці не паложана. Але не можам мы адправіць Хоміча на пятнаццаць сутак. Лысы абводзіў вачыма прысутных хвілін пяць, па іх тварах цёк у каго халодны, у каго гарачы, у Karo крывавы, а ў каго і сіні пот. Нарэшце не вытрымаў дырэктар мінскага заапарка. Ён устаў, яго хістала, бо ніколі раней яму не даводзілася выказвацца ў прысутнасці кіраўніка Мінгарвыканкама. — Ваша... — ён хацеў сказаць «Ваша Светласць», але зразумеў, што гэта будзе недарэчы. — Панове... — зноў пачаў ён, але сумеўся. — Таварышы... — словы не ішлі, бо тое, што ён прыдумаў, было жахліва. — Я прапаную выпусціць A. I. Бацкеля на волю! — на адным дыханні вымавіў дырэктар заапарка, сеў і ашчаперыў галаву рукамі. Палова прысутных перажагналася, палова выцягнула білеты «Белай Русі» і прыклала да сэрца. — Ды ты што?! — закрычаў кіраўнік Мінгарвыканкама, але задумаўся. — Штосьці ў гэтым ёсць... — ён памаўчаў. — Значыць так, — ён пракашляўся, бо нават яму мера падавалася крыху радыкальнай. — Значыць так, у суботу ідзём на суботнік, у нядзелю — на малебен, а ў панядзелак выпускаем A. I. Бацкеля на волю. Толькі адвязіце яго куды пад Радашковічы, у горадзе не выпускайце, бо гэта зусім ужо. Пратакол пасяджэння засакрэціць, — лысы ў акулярах устаў і выйшаў з залі. Пакуль небажыхары былі заклапочаныя пытаннем Хоміча і яго самаўпраўства ў «Казачным замку», самога Цімура цікавілі праблемы рэгулявання падатковай базы праз ПДВ, некаторыя інтэрпрэтацыі Грамшы ранніх прац Маркса і паўцэласнасць спіна пры пераходзе кварк-глюённай масы ў квантаваны стан — адным словам, у яго з’явілася дзеўка, якая любіла пагаварыць. Пазнаёміліся яны праз тыдзень працы Хоміча ў «Казачным замку». Юля завітала ў сераду ў 15.37, каб выпіць келіх шампанскага, з’есці хот-дог і адзначыць такім чынам паспяховую абарону дыпломнай на тэму міжкультурных камунікацый у посткаланіяльным грамадстве, але ўбачыла Цімура і ў яе адкрыўся рот. — Спадарыня, — сказаў Хоміч. Я бачу, што вы і самі забылі, чаму прыйшлі сюды, і толькі і можаце, што затрымліваць чаргу, таму я, як адказны мужчына, прыму рашэнне за вас. Проста цяпер я пакіну гэтую працу і пераеду да вас жыць, бо штатны расклад кавярні ўсё адно не дазваляе мне атрымліваць заробак. Я думаю, што прысесці вам на шыю будзе вельмі дарэчы! Юля была так уражаная Хомічам, што ў той час, як ён залез ёй на шыю фігуральна, яна павісла ў яго на шыі цалкам канкрэтна, яны выклікалі таксоўку, — з грошай, якія былі адкладзены на катанне на лімузіне, і паехалі да выпускніцы. Да вечара яны ці то атрымлівалі плоцкія асалоды, ці то Хоміч чытаў Юлі лекцыю пра тое, як не быць памагатым сусветнага капіталу. А дзявятай дзяўчына сабралася і пайшла на начную змену ў казіно, дзе працавала круп’е. Цімур даўно зразумеў, што жанчыны — істоты слабыя, ім можна прабачаць маленькія хібы кшталту працы на цалкам капіталістычную ўстанову, калі яны не супраць, што ён жыве за іх кошт, тым больш што сам Маркс атрымліваў грошы ад Энгельса. Яны жылі ўжо каля тыдня разам, гэта пачало Хоміча стамляць, бо паўтараць кожны дзень простыя ісціны пра эксплуатацыю чалавека сектарам зэро ён стаміўся, праз гэта ў яго пачаліся трывожныя сны. У гэтых снах па палях канюшыны ішоў высокі прыгожы хлопец і чытаў вершы жабкам, трусікам і драздам. Ранкамі Цімур ніяк не мог зразумець, што гэтыя сны значаць. Часам у відзежах хлопец падыходзіў да азёр і рэк і, калі бачыў рыбака, даваў таму ў твар ці па рэбрах, забараняючы лавіць рыбу. Аднаго разу хлопец прывалачыўся ў Бараўляны і падпаліў птушкафабрыку, а пасля лятаў пад аблокамі з курамі і пеўнямі. — Кадэбісты ён, ці што? — запытаў у сябе Цімур, калі прачнуўся. Штосьці я не разумею. Гэта быў першы выпадак, калі Цімур чагосьці не зразумеў, можа быць, толькі таямніцу жыцця і смерці ён яшчэ не разумеў, але, прынамсі, ведаў, як знайсці адказ. Тут жа перад ім была загадка, за вырашэнне якой ён нават не ведаў як узяцца.