КНІГІ ОНЛАЙН
Пошук сярод кніг, што прайшлі індэксацыю гуглам. Некаторыя кнігі гугл не знаходзіць
1 АПН Агсптство печатн «Новостн». пріішлось. Местный военком взял Васнля н многпх его сверстннков в армшо буквалыю под самым носом у наступавшнх фашнстов. He прошло м месяца, как вместе co своей частыо он оказался в Воронеже. Но тут вышел прпказ ребят двадцать четвертого года рождення отпустпть, пусть чуток подрастут. Так оказался Васнль Быков на Волге, под Саратовом. Работал. Прнзвалн в сорок втором. После недолгого пребыванпя в запасном полку направнлп в пехотное учллшце в Саратове». Стар. 186. ...в самом конце сорок восьмого года напйсал рассказ «В первом бою» на основе лйчных фронтовых впечатленйй. Его напечатала газета «Гродненская правда». Быков В. В первом бою // Гродненская правда, 1949, 19 нгоня. Выступленне на V з’ездзе СП БССР (стар. 189) Друкуецца паводле: 36. тв.: у 6 т., т. 6. Упершыню ў кароткім пераказе Разам з партыяй, разам з народам //Літ. і мастацтва, 1966, 20 мая; Богданова 3. Достойно служнть народу // Лнт. газета, 1966, 21 мая; цалкам часоп. «Крыніца», 1990, № 4 пад назвай «Прамова на V з’ездзе пісьменнікаў Беларусі». Друкавалася таксама ў кн.: Быкаў В. На крыжах: выступленні, артыкулы, інтэрв’ю. Мінск, 1992. Датуецца не пазней за 13 мая 1966 г. дня выступлення на V з'ездзе СП БССР. Гісторыя з’яўлення прамовы вядомая з успамінаў В. Быкава: «Зусім нечакана ў Горадні паявіўся мой перакладчык Міхась Гарбачоў1. Ранкам проста зь цягніку ён прыбег да мяне на Алега Кашавога, сказаў, што прыехаў інкогніта, бо мае дужа пільную справу. Праз публікацыю маёй аповесьці, да якой і ён спрычыніўся, у ЦК КПСС падняўся вялікі скалдал, рыхтуецца закрытая пастанова на гэты конт, якая чорт ведае што можа нарабіць. Таму трэба папярэдзіць прызнаць крытыку і павініцца. Найлепш таемна, у выглядзе асабістага ліста ў ЦК. Я, натуральна, не пагадзіўся, Міхась пачаў націскаць. Мы ўсчалі спрачацца, сварыцца і, вядома, піць. Спрачаліся і пілі ці ня суткі запар, але да згоды так і не прыйшлі. Сказана было шмат усялякай п’янай лухты, але нямала і прынцыповага, што неадольнай мяжой разьдзяліла мяне з маім перакладчыкам. У канцы ён сказаў: што ж, аповесьць, канешне, цяпер ня выдадуць, будзе ляжаць, бы запасны капітал у сэйфе. Можа, калі-небудзь... [...] 1 Гарбачоў Міхаіл (19211981) расійскі псракладчык; намеснік сакратара праўлснпя СП СССР па літаратурах пародаў СССР і сакратар савета на бсларускай літаратуры; заслужаны дзеяч культуры БССР (1971). Адзіп з періпых перакладчыкаў Быкава на рускую мову; псраклаў, у прыватпасці, аповссць «Мёртвым пе баліць», якая пасля публікацыі ў часоп. «Новый мнр» (1966, № 1, 2) выклікала абурэнне ў ЦК КПСС і ў выніку забаропу на друкаванпе па два дзесяцігоддзі. Правёўшы Гарбачова на маскоўскі цягнік, я засеў за прамову. Нячаста я выступаў на пісьменьніцкіх зборышчах такога роду, але тут рашыўся. (Пасьля некаторыя з маіх дужа інфармаваных апанэнтаў абсалютна дарэмна звальвалі гэта на невінаватага ў тым Гарбачова.) Дый Алесь Адамовіч сказаў па тэлефоне: прамаўчаць ты ня маеш права, асабліва калі за цябе могуць пацярпець іншыя. За дзень я накідаў выступ з маімі поглядамі і маімі нязгодамі. Прыехаўшы ў Менск, даў прачытаць тое некаторым маскоўскім гасьцям Аскоцкаму' і Лазараву2, яны не пярэчылі. Хіба толькі Лазараў, які крыху ведаў маю ня надта спрактыкаваную манеру выступаць, сказаў: не затараплівай. Тое было правільна: я стараўся прачытаць напісанае як мага хутчэй, і тое выглядала кепска. Чытаў у вялікім нэрвовым напружаньні, пры абсалютнай цішыні ў залі, а як скончыў, заля нечакана грымнула воплескамі. Некаторыя ў задніх шэрагах нават усталі. Начальства ў прэзыдыўме, вядома, сядзела з каменнымі тварамі. [...] Ворагаў той прамовай я, вядома, набыў нямала (усё кіраўніцтва, якое пасьля доўга пазьбягала са мной вітацца), але паболела і сяброў»:|. Быкаў пісаў жонцы А. Твардоўскага Марыі Іларыёнаўне: «...могу сообідііть Вам относптельно моего выступленпя на сьезде в мае 1966 года: нн в Москве, нн в Мннске оно не печаталось, давалось только нзложенне его, тенденцнозное н ругательное4. Потом его напечаталп на Западе5 н у нас велось следствне, как оно попало туда»6. 1 Аскоцкі Валяпціп (1931-2010) расійскі крытык, літаратуразпавсц, публіцыст. Па сведчанні В. Аскоцкага, Быкаў, распавядаючы пра гутарку з М. Гарбачовым, заўважыў: «Нс, гэтыя парады абаропчыя, а я буду не абарапяцца, а паступаць. Да таго ж Міхаіл пя столькі мяпе абарапяс, колькі сябе як псракладчыка ідэйпа загашіай аповесьці. Але я нават ускоспа ня буду апраўдвацца: мянс, маўляў, нс так зразумслі. Гэта было б падобна па пакаяпьпе, а я ім пя Го Ма-жо...» (Аскоцкі В. Праз гады праз жыццё // Напі Быкаў. С. 411). 2 Лазараў Лазар (сапр. Шындаль; 1924-2010) расійскі крытык, літаратуразпавсц; з 1992 г. галоўны рэдактар часоп. «Вопросы лнтературы». Аўтар кн. «Васнль Быков: очсрк творчества» (1979). 3 Быкаў В. Поўпы зб. тв.: у 14 т. Т. 8. Міпск, 2009. С. 209-210, 211. 4 Магчыма, размова ідзс пра наступпыя публікацыі: Разам з партыяй, разам з пародам // Літ. і мастацтва, 1966, 20 мая; Богданова 3. Достойпо служнть пароду // Лнт. газста, 1966, 21 мая. 5 Пра публікацыю выступлспня В. Быкава ў заходпім друку звссткі адсутпічаюць. Вядома толькі, іпто яно прагучала ў эфіры Радыё «Свабода» (гл.: Поўны зб. тв.: у 14 т. Т. 8. С. 211) і хадзіла ў т. зв. спісах у Мінску і па-за межамі Бсларусі: да прыкладу, тэксты з’ездаўскіх выступлеішяў В. Быкава і А. Карпюка вазіла ў Беласток паэтка Л. Геніюш, у Маскву крытык В. Аскоцкі (гл.: Яповіч С. Зпаёмства ў тую эпоху // Haiti Быкаў. С. 130; Аскоцкі В. Праз гады праз жыццё // Наш Быкаў. С. 412-413). f,3 ліста ад 17 жп. 1982 г. Рукапісны тэкст. Копія. Архіў В. Быкава (Міпск). У БДАМЛМ захоўваецца стэнаграма выступлення В. Быкава: ф. 78, воп. 1, адз. зах. 45, арк. 82-93. У Архіве В. Быкава (Гродна) на адной з папак пісьменнікам пакінуты накіды да выступлення, якія былі зроблены простым алоўкам і якія могуць быць датаваны 13 мая 1966 г.: «Я не падзеляю аптым[істычнай] думкі, шчодра выказанай учарашн[імі] дакладчыкамі адносна высокіх дасягн[енняў] нашай літ[аратуры]. У кожнай сітуацыі можна знайсці выпадкі для прыкладаў, для аптымістычных высноў. У гэтым сэнсе я думаю, што нашы дакладчыкі ўчора ў поўнай меры выкарысталі гэтую магчымасць, таму я хачу найбольш закрануць другі бок нашай літаратурнай справы. Мне думаецца, што калі мераць па «большому счету» як гэта адзіна і магчыма ў адносінах да мастацтва, становішча ў літ[аратуры] трохі іншае. Нават у рус[кай] літ[аратуры] яно не [неразб.]. Можа быць, каму-небудзь весялей было б пачуць ад мяне пакаянне ў духу Го Мо-жо, але што ж, пара [неразб.] вучыцца гаварыць тое, што думаеш». * * * Стар. 193. Гогарт Уільям (1697-1764) англійскі мастак, тэарэтык мастацтва, заснавальнік нацыянальнай школы жывапісу. Ілюстратар і аўтар сатырычных гравюр, Гогарт многія творы стварыў з мэтай выхоўвання мастацкай творчасцю маральнага пачатку ў чалавеку і выкаранення заган. Стар. 194. Я моі бы прывесці красамоўныя прыклады з уласнай практыкі, з жыцця ўсім нам вядомага Аляксея Карпюка, які за наіўную спробу напісаць праўдзівую літаратурную аўтабіяграфію свайго, я б сказаў, гераічнага жыцця паплаціўся ўжо шмат чым і, мабыць, паплаціцца яшчэ. Размова, мусіць, ідзе пра публікацыю аўтабіяграфічнага твора А. Карпюка «Мая Джамалунгма» (Маладосць, 1965, № 1). Сам Карпюк гаварыў падчас выступлення на гэтым жа з’ездзе СП: «Чатыры гады я працаваў загадчыкам агенцтва “Інтурыст”. Калі ж у міонхенскай “Бацькаўшчыне”1 з’явілася хвалебная рэцэнзія на маю аўтабіяграфію з “Маладосці”, сакратар нашага абкама партыі т. Міцкевіч2 даў загад: мяне з “Інтурыста” прагнаць па прынцые калі ' «Бацькаўшчыпа» пітотыднсвік беларускай эміграцыі; выходзіў у 1947-1966 гг. у Мюнхене (ФРГ). 2Мікцевіч Уладзімір (1920-?) беларускі партыйпы і дзяржаўны дзеяч: з 1962 г. 1-шы сакратар Гродзспскага абкама КПБ, з 1968 г. сакратар ЦК КПБ. вораг хваліць, значыць, я кепскі»1. У лісце ж да 1-га сакратара ЦК КПБ П. Машэрава Карпюк пісаў адносна аўтабіяграфічных фрагментаў свайго незавершанага твора «Мая Джамалунгма»: «...мне кажется, что вокруг этнх фрагментов слншком много создалп шума. Вместо того, чтобы автору указать на недостаткн в нпх, началась расправа. Вскоре после напечатання моей бнографші былк наказаны тт. Панченко2 н Аснпенко3 (я перед нпмн очень вмноват). Затем меня нз-за этого пропзведення уволнлн нз “РІнтурнста" (некоторые товарніцн для этого подделалн так, будто я дал... амерпканцу документ!). Вычеркнвают все время мон кнпгн нз спнсков нздательств (днямп т. Коновалов'1 опять вычеркнул меня нз очередного спнска). Страдают нз-за меня даже родные н постороннле людн. Недавно кандндат фнл[ологнческнх] наук т. Козлов5 прпнес в “Гродненскую правду” рецензпю на мою кнпгу, ему ее вернулн, заявнв: Карпюк в опале, разве вы не знаете?! Днректор 12-й СШ, где работает моя жена учнтельннцей, завел в горкоме партнн разговор о пооіцренші II. Каршок6, но получнл за эту взбучку... М т. д. Н т. п. Всей этой ерунды не хочется оппсывать. Есліі меня выгонять с работы, не печатать тех кннг, которые уже прнняты чнтателем, преследовать даже членов семыі н посторонннх лнц, так это уже будет называться не работа с автором, сделавшлм промахн в пронзведенші, a местыо»7. Стар. 194. Луначарскі Анатоль (18751933) савецкі дзяржаўны дзеяч, філосаф, пісьменнік, мастацтвазнавец; акадэмік AH СССР (1930); народны камісар асветы РСФСР (1917-1929); старшыня Вучонага камітэта пры ЦВК СССР (19291933); адзін з арганізатараў савецкай сістэмы адукацыі. Садзейнічаў арганізацыі БДУ ў Мінску (1921). Стар. 195. Беларуская літаратура не толькі тое, што выдадзена ў ведамстве Захара Пятровіча. — Матузаў Захар (1911-1977) дырэктар Дзяржаўнага выдавецтва БССР. 1 Каршок А. Выбр. творы. С. 493. 2Панчанка Пімеп (1917-1995) бсларускі паэт; пародны паэт БССР (1973); у 1958-1966 гг. галоўпы рэдактар часоп. «Маладосць». 3Асіпенка Алссь (Аляксапдр; 1919-1994) беларускі пісьмсішік, у 19531972 гг. загадчык аддзела, адказны сакратар, памсснік галоўпага рэдактара, галоўпы рэдактар часоп. «Маладосць». 4 Канавалаў Рыгор (19121979) беларускі партыйпы і дзяржаўпы дзсяч; у 1963-1973 гг. старшыня Дзяржаўнага камітэта Савета міпістраў БССР па друку.