КНІГІ ОНЛАЙН
Пошук сярод кніг, што прайшлі індэксацыю гуглам. Некаторыя кнігі гугл не знаходзіць
[Ответ на вопрос газеты «Московскне новостм»] (стар. 266) Друкуецца паводле газ. «Московскле новостл», 1987, 27 снеж., дзе ўпершыню апублікавана. Датуецца часам першай публікацыі. Надрукавана ў якасці адказа на пытанне газ. «Московскле новостл>: «С каклмл планамл вступаете в новый год?» 1988 Вопросы, ждуіцле ответа (стар. 268) Друкуецца паводле кн. «На крыжах», дзе апублікавана пад назвай «Газета “Советская Белоруссля”». Упершыню — газ. «Советская Белоруссля», 1988, 9 студз. пад назвай «Вопросы, ждуіцле ответа». Апублікавана таксама ў зб.: Пытанні, якія чакаюць адказу // Сучаснік-88: нарысы, публіцыстыка / уклад. В. Супрунчук; рэдкал. Л. Левановіч (гал. рэд.) і інш. Мінск, 1988. Датуецца часам першай публікацыі (у кн. «На крыжах» памылкова ўказаны сакавік 1988 г.). Стар. 268. Счйтая себя некоторым образом прйчастным кмалопочтенной у нас категорйй «домороценныхреабйлйтаторов», о которых снйсходйтельно упомйнается в недавней статье Валентйна Пепеляева («Советская Белоруссйя» № 296 за прошлый год)... — Размова ідзе пра артыкул: Пепеляев В. Память добрая л злая // Советская Белоруссля, 1987, 29 снеж., у якім пісалася, у прыватнасці: «Н лменно поэтому в одлн ряд с Дмлтрлем Жллуновлчем, Макслмом Горецклм, Млхасем Чаротом, Владлславом Голубком, Язэпом Дылой, Бронлславом Тарашкевлчем, Павлом Волошнным л многлм друглмл, действлтельно внесшлмл значлтельный вклад в становленле л развлтле Советской Белорусслл, у него [размова ідзе пра выступленне паэта А. Сыса. — Уклад.] всталл Вацлав Ластовсклй, Степан Некрашевлч, Язэп Леслк, Александр Цвлкевлч, которые былл поллтлческлмл протлвнлкамл большевлков, бороллсь за отделенле Белорусслл от Советской Росснл, возлагалл надежды на Полыпу л Германлю для осуіцествленля сволх планов. Обьектлвностл радн, как, впрочем, л для того, чтобы хоть каклм-то образом развенчать в глазах нашей молодежл наслльственно навязываемых ей “кумлров”, пройдемся по персоналням некоторых “жертв”, о чьлх траглческлх судьбах, кстатл, льются нескончаемые крокодлловы слезы co странлц реакцлонной эмлгрантской печатл, о ком бесконечно печалятся неразборчлвые домороіценные реаблллтаторы довольно высоклх рангов л званнй». Стар. 269-270. Все попыткй что-то обьяснйть йз драматйческйх событйй трйдцатых годов авторы двух публйкацйй в «Советской Белоруссйй» А. Майсеня u В. Пепеляев, no сугуеству, сводят к доказательству того, что многйе руководйтелй, культурные й научные деятелй республйкй былй репрессйрованы вполне обоснованно, что вескйх прйчйн для пересмотра йх дел не ймеется. — Маецца на ўвазе артыкул: Майсеня А. Мера памятн // Советская Белоруссля, 1987, 17-18 лістап., а таксама вышэй названая публікацыя В. Пепяляева, у якой адмаўлялася ў рэабілітацыі шэрагу нацыянальных дзеячаў: «Выделяя в особую группу В. Ластовского, С. Некрашевлча, Я. Леслка л А. Цвлкевнча, напомнлм прежде всего, что о каклх бы “научных заслугах” л “актлвной обіцественной деятельностл” нл велась речь, для нлх не может быть лдейно-поллтнческой реабллнтацлл». Стар. 270. Н мы узнаем, что Бухарйн, Рыков, Рудзутак, Раскольнйков й другйе вовсе не «врагй народа»... — Бухарын Мікалай (1888-1938) — савецкі палітычны дзеяч; член ЦК ВКП(б) (1917— 1934), член Палітбюро ЦК ВКП(б) (1924-1929); у 1928 г. выступіў супраць выкарыстання надзвычайных мер падчас правядзення калектывізацыі і індустрыялізацыі, што было абвешчана «правым уклоном» у ВКП(б). Расстраляны. Рэабілітаваны ў 1988 г. Рыкаў Аляксей (1881-1938) — савецкі палітычны і дзяржаўны дзеяч; старшыня Савета народных камісараў СССР (1924-1930) і адначасова старшыня СНК РСФСР (1924—1929); член Палітбюро ЦК ВКП(б) (1922-1930). У 1928-1929 гг. выступаў супраць звёрствання НЭПа, фарсіравання індустрыалізацыі і калектывізацыі, што было абвешчана «правым уклонам» у ВКП(б). У 1930 г. зняты з пасады старшыні СНК СССР і выведзены са складу Палітбюро. У 1937 г. выключаны з партыі і арыштаваны. Расстраляны. Рэабілітаваны і ўзноўлены ў КПСС у 1988 г. Рудзутак Ян (1887-1938) — савецкі партыйны, дзяржаўны і прафсаюзны дзеяч латвійскага паходжання; член ЦК ВКП(б) (1920-1937), член Палітбюро ЦК ВКП(б) (1926-1932). У 1937 г. арыштаваны па абвінавачанні ў тым, што ўзначальваў антысавецкую нацыяналістычную латышскую арганізацыю, займаўся шкодніцтвам і быў шпіёнам замежных разведак. Расстраляны. Рэабілітаваны і ўзноўлены ў КПСС у 1955 г. Раскольнікаў Фёдар (сапр. Ільін; 1892-1939) — савецкі ваенны і дзяржаўны дзеяч, дыпламат. Даведаўшыся пра сваё зняцце з пасады паўнамоцнага прадстаўніка СССР у Балгарыі, застаўся за мяжой і выступіў у эмігранцкай газеце з пратэстным лістом «Як мяне зрабілі “ворагам народа”». Вярхоўным судом СССР быў абвешчаны па-за законам, што азначала расстрэл. Загінуў ва Францыі пры да канца не высветленых абставінах. Рэабілітаваны ў 1963 г. Стар. 271. He вдаваясь в подробностй бйографйй всех перечйсленных в статье В. Пепеляева лйц, напомню только, что, напрймер, тот же Я. Лесйк, «тпребовавшйй», как пйшет автор, «нацйонально-террй- торйальной автономйй Белоруссйгі в составе Россййского государства» й тем, no мненйю автора статьй, совершйвшйй непростйтельное преступленйе, на самом деле следовал популярному в то время ленйнскому положенйю о террйторйальном самоопределенйй нацйй вплоть до полного отделенйя. Выйдя йз Белорусской соцйал-демократйческой партйй, Лесйк сразу же после Гражданской войны порвал с прежней деятельностью йс 1921 годаработал преподавателем в вузах республйкй, публйковал noeecmu й рассказы, йздал «Граматыку беларускай мовы», no которой в школах й на лйкбезах овладевалй грамотой мйллйоны белорусов. В 1928 году он йзбйрается академйком АН БССР й плодотворно работает в лйтературе й языкознанйй вплоть до ареста й расстрела в 1938 году. — Лёсік Язэп (1883-1940) — беларускі нацыянальны і палітычны дзеяч, пісьменнік, публіцыст, мовазнавец, педагог. Адзін з лідараў Беларускай сацыялістычнай грамады (БСГ). Удзельнік Усебеларускага з’езда 1917 г. Адзін з ініцыятараў Акта незалежнасці Беларускай Народнай Рэспублікі. Пасля расколу БСГ — адзін са стваральнікаў і кіраўнікоў Беларускай сацыял-дэмакратычнай партыі. 3 мая 1918 г. — старшыня прэзідыума Рады БНР. Пасля прыходу балынавікоў у Мінск у снежні 1918 г. абвешчаны паза законам. Пасля заканчэння Грамадзянскай вайны застаўся ў БССР, абвясціўшы аб прызнанні прынцыпаў Савецкай улады і выйшаўшы з палітычнага жыцця, займаўся навуковай, культурна-асветніцкай і літаратурнай працай. У 1922 г. абраны правадзейным членам Інстытута беларускай культуры. 3 1928 г. — правадзейны член Беларускай Акадэміі навук. У 1922 г., пасля выхаду падручніка «Практычная граматыка беларускае мовы», які быў названы «контррэвалюцыйным», Я. Лёсік быў арыштаваны, але ў яго абарону выступіў нарком асветы БССР У. Ігнатоўскі. Лёсік быў адпушчаны, але зноў арыштаваны ў 1930 г. — ужо па справе «Саюза вызвалення Беларусі». Быў пазбаўлены звання акадэміка і ў 1931 г. сасланы ў Саратаўскую вобласць. У 1934 г. амнісціраваны без дазволу вяртання ў Мінск. У 1938 г. ізноў арыштаваны і праз два гады асуджаны па пяць гадоў лагераў за «контррэвалюцыйную агітацыю». Паводле афіцыйнай версіі, памёр у турме ад сухотаў. Па прысудзе 1938 г. рэабілітаваны ў 1958 г., па прысудзе 1931 г. — у 1988-м. У званні акадэміка адноўлены ў 1990 г. Стар. 274. Газета «Московскйе новостй» в номере за 3 января 1988 года сообіцйла потрясакпцйе подробностй о недавней реабйлйтацйй Верховным судом СССР группы московскйх девушек, осужденных в 1939 году за «контрреволюцйонную деятельность»... — Феофанов Ю. Дочкн Арбата: мыслн н чувства, навеянные рассмотреннем одного протеста на пленуме Верховного суда СССР // Московскне новостн, 1988, 3 янв. Стар. 275. ...Шаранговйча... — Шаранговіч Пётр (1893-1938) — беларускі партыйны дзеяч; першы сакратар ЦК КПБ (сакавік-ліпень 1937). У 1937 г. арыштаваны па абвінавачанні ў здрадзе Радзіме і расстраляны. Рэабілітаваны ў 1956 г. Стар. 275. ...Платона Головача... — Галавач Платон (1903-1937) — беларускі пісьменнік. У 1937 г. асуджаны да вышэйшай меры пакарання як «арганізатар тэрарыстычнай групоўкі» і за «правядзенне нямецка-фашысцкай дзейнасці». Рэабілітаваны ў 1956 г. Стар. 275. ...Мйхася Зарецкого, Владйслава Голубка... — Зарэцкі Міхась (сапр. Касянкоў Міхаіл; 1901-1937) — беларускі пісьменнік, драматург, перакладчык. У 1937 г. асуджаны як «актыўны член нацыянал-фашысцкай тэрарыстычнай арганізацыі» да вышэйшай меры пакарання. Рэабілітаваны ў 1957 г. Галубок Уладзіслаў (сапр. Голуб; 1882-1937) — беларускі драматург, рэжысёр, акцёр; адзін з заснавальнікаў беларускага савецкага тэатра; першы народны артыст БССР (1928). У 1920 г. стварыў беларускі вандроўны тэатр, якому ў 1926 г. была афіцыйна нададзена назва Беларускі дзяржаўны вандроўны тэатр. У 1937 г. У. Галубок быў арыштаваны. Была арыштаваная і расстраляная ў поўным складзе і трупа ягонага тэатру. Далейшы лёс самога Галубка невядомы — паводле афіцыйнай версіі, ён памёр у 1942 г. ад гіпертаніі. Рэабілітаваны ў 1957 г. [Беседа для сборннка «Весть»] (стар. 275) Друкуецца паводле зб.: Весть: Сборннк. Проза, поэзня, драматургня. М., 1989, дзе ўпершыню апублікавана пад назвай «Нстокн надежды: беседа с Васнлем Быковым». Гутарку вёў Георгій Яфрэмаў. Датуецца 14 студзеня 1988 г. — паводле пазнакі ў зб. «Весть». Стар. 276. ...от нменй шшцйатйвной группы... — Тут жа ў зносцы пазначана: «Тогда в нннцнатнвную группу по созданню кооператнвного нздательства “Весть” входнлн: В. Быков, Л. Гутман, А. Давыдов, Г. Евграфов, Г. Ефремов, Ф. Нскандер, В. Кавернн, Н. Калугнн, Л. Лнбедннская, Э. Межелайтнс, Б. Окуджава, Д. Самойлов, Д. Сухарев, Ю. Черннченко». Стар. 276-277. «Детй Арбата» Анатолйя Рыбакова — «Дзеці Арбата» — раман расійскага пісьменніка Анатоля Рыбакова (1911-1998 ), адзін з першых твораў пра лёсы маладога пакалення ў 1930-я гт., у якім аўтар, імкнучыся зразумець феномен Сталіна і сталінізма, раскрываў механізм таталітарнай улады. Стар. 277. Я просто не понймаю, как людй, называюіцйе себя художнйкамй-гуманйстамй, могут протйвйться публйкацйй поэм Твардовского й Ахматовой йлй же романов Дудйнцева, Рыбакова, повестй Прйставкйна, пройзведенйй Платонова, протйвйться возераіуенйю Набокова... — Мабыць, размова ідзе пра паэму «Цёркін на тым свеце», за якую А. Твардоўскі ў 1954 г. быў асуджаны асобнай пастановай сакратарыяга ЦК КПСС пад старшынствам М. Хрушчова. Ахматава Ганна (1889-1966) — расійская паэтка, перакладчыца; многія яе вершы не друкаваліся нават два дзесяцігоддзі пасля смерці