Прыгоды Бульбобаў
Павел Місько
Выдавец: Мастацкая літаратура
Памер: 167с.
Мінск 2004
Залез Толя на акно, стаў на дыбачкі, каб бліжэй была фортка.
— Гэй! У нас хамяк і рыбкі! У нас дзень нараджэння!
Пачулі!.. Сцёпа Мармышка абапёрся на клюшку і закрычаў угору:
— А які ну-умар!.. кватэры?..
— Пяцьдзесят!!! — зноў стаў на дыбачкі Толя. Сцёпа кінуўся ў пад’езд, за ім натоўп дзяцей, нават малая Танька з суседняга корпуса.
— Коля, ратуйся! Госці бягуць! — закрычаў Толя, саскочыўшы з акна.
На лесвіцы ўжо звінелі галасы, чуўся тупат.
Выбух у кватэры
Толя адчыніў дзверы, і яго ледзь не стапталі ў парозе. Большасць — амаль незнаёмыя хлапчукі, толькі Мармышка і яшчэ адзін, Андрэйка, знаёмыя. А Сцёпа стаяў і ўсё ціскаў клюшкаю на кнопку званка.
— Перастань! — тузануў яго Толя за рукаў.
— Вы, значыць, адны! — упэўнена сказаў Сцёпа, ступіў цераз парог. Толю з дарогі адгроб, як штосьці лішняе.
Апошняя ўскарабкалася на пляцоўку Танька. Расчырванелася, ледзьве дыхае. Папрасілася вельмі ветліва:
— Можна і мне на ваш дзень нараджэння? Толькі ў мяне няма чаго падарыць...— паказала яна пустыя далонькі і ўздыхнула.
— Заходзь,— дазволіў ён. Толю спадабалася, што яна ўспомніла пра падарунак, а ніхто з хлапчукоў і не заікнуўся нават.
Дзеці ўжо тапталіся на кухні каля слоіка з хамяком. He, хамяка ў ім не было, Гаўрык сядзеў у Мармышкі на грудзях.
— Лезь, лезь! — падштурхоўваў Сцёпа хамяка знізу. Але той учапіўся кіпцюрыкамі за куртку і палахліва паглядваў на дол. Відаць было, як ён дрыжыць і трасецца.
Толя зняў хамяка, даў патрымаць Таньцы. Яна атуліла яго далонямі, атрымалася нібы гняздзечка. Дзяўчынка ўся свяцілася ад шчасця, і сам Толя глядзеў на яе і радасна ўсміхаўся.
— Пусці, хай пабегае! — Сцёпа сілком прыгнуў Таньку за рукі да падлогі, вытрас з іх хамяка.— Ату яго! Ату! — патупаў нагамі, пляснуў далонямі.
Гаўрык з пуду кінуўся пад буфет.
— Ой, уцячэ! Ой, не зловіце! — замітусіліся дзеці. Некаторыя палеглі, каб заглянуць пад буфет.
— Куды ён уцячэ, каратканожка? Волю яму давайце! У мяне быў хамяк, дык бегаў дзе хацеў!— сказаў Сцёпа і абмацаў вачыма стол, буфет, выцягнуў шыю і заглянуў у каструлю на пліце.— А дзе ж... вашы рыбкі?
— У спальні! — сказаў Толя. Яму не падабалася, як паводзіць сябе Мармышка ў іх кватэры. Усе сыпанулі ў спальню, а Толя і Танька пасталі на калені, папрыціскалі ён левае, а Танька правае вуха да падлогі.— Гаўрык! Гаўрычак! Гаўрунька! Бяжы сюды! — але хамяк так і не паказаўся з-пад буфета.
Толя яшчэ трошкі паляжаў вухам на падлозе, але глядзеў ужо не пад буфет, а любаваўся Танькай.
— Ён з кухні не ўцячэ, давай зачынім дзверы.— Танька ўстала і патузала Толю за рукаў.
У спальні было шумна. Дзеці тоўпіліся каля акварыума: хто заглядваў зверху, хто праз бака-
выя сценкі, а Сцёпа стукаў кіпцямі па шкле — пужаў рыбак.
— У мяне ў акварыуме была чыстая вада, а ў вас... Хіба вы малака налілі? — гаварыў ён.
— Тата казаў — пачысцее, адстоіцца.— Толя распіхаў хлапчукоў, каб і Танька ўбачыла рыб.
— Хіба гэта рыбкі? — пагардліва крывіў губы Сцёпа.— Камары! Во ў мяне былі — вялікія, залатыя!
— Нічога ў цябе не было! — падышоў да іх ссінелы, змучаны Коля. Ён пакрыўдзіўся за сваіх рыбак.— Брахун ты! Задавака!
— Заложымся, што былі? Ну — на што заложымся? — палез на яго Сцёпа.— А-а, спужаўся? Спужаўся! Шкада прайграць! Мы прадалі акварыум, як пераязджалі ў Мінск,— во!
Мармышка даў Колю пстрычку ў лоб і пачаў шныпарыць па спальні, заглядваючы ва ўсе куткі.
— А што тут у вас? — адчыніў шафу для адзення.— А тут? — падбег да татавага стала, тузануў шуфлядку. Павярнуўся да адной кніжнай паліцы-шафы, да другой.— Э-э, у нас больш кніг было, з прыгажэйшымі вокладкамі... Здалі ў магазін, як пераязджалі.
Расчыніў дзверцы ўнізе кніжных паліц, усунуў туды нос. «У-у-у, і тут кнігі...» Разагнуўся, адсунуў шкло, але не кнігу ўзяў, а празрысты, нібы шкляны, кубік: «Гэта што?» I не стрымаў зайздрасці: «Ух ты-ы...» У сярэдзіне кубіка бялеў караблік з белымі ветразямі. А прымацаваны быў кубік да вішнёвай непразрыстай падстаўкіквадраціка.
— У нас таксама... У нас яшчэ лепшае было...— А што — Сцёпа не прыдумаў.
Кубік пайшоў па руках. Загаманілі: «А як караблік уставілі туды?», «Залілі шклом — і ўсё!», «Ён не сапраўдны, а намаляваны!».
— Э-э, цаца, цаца ды ў кішэнь...— забраў Мармышка кубік у Андрэйкі, хацеў нібыта паставіць на месца. Але не паставіў — падняў высока і — «ах!» —упусціў на падлогу.
3 долу кубік і падставачку паднялі асобна — разляцеліся ў бакі.
— Я незнарок... Незнарок я...— мармытаў Сцёпа.
Hi Толя, ні Коля яму не паверылі.
Пакуль яны шукалі які-небудзь клей, каб хоць крыху склеіць кубік і падстаўку, Мармышка заглянуў за тыя паліцы-шафу, што стаялі крыху наводшыбе, не прытуленыя да сцяны. За іх можна было свабодна залазіць: там былі дзверы ў кладоўку.
— А-а... а тут у вас што? О, добрая схованка... У нас большая кладоўка, тапчан у яе засунулі. Бабуля там начуе.— Выйшаў, крутнуўся сюдытуды.
— Хамяк і рыбкі — і ўсё? Мне на дзень нараджэння велік купілі, марожанага, торта, напітку... I ў садзік дзецям цукеркі насіў... Кілаграм...
— I ў нас ёсць торт,— сказаў Толя і павёў дзяцей на кухню. Усе ўбачылі, што хамяк шмыгануў з-пад буфета пад пліту.
— Гэта такі торт?! Хэ-хэ-хэ! — Мармышка схапіўся адною рукою за выпучаны жывот, a другою паказаў на кавалак, што не даеў Толя.— Хэ-хэ-хэ!
Толя адчыніў буфет. Вось ён, торт, што спякла мама. I чатыры бутэлькі напітку «Церамок»... I нават цукеркі «Кароўка»...
Падаставаў усё на стол. Прыпасамі далей распараджаўся Мармышка. He прайшло і колькі хвілін, як усё было парэзана на кавалкі, адкаркавана, разліта па шклянках і кубках, хоць і несправядліва. Цмокалі, сёрбалі, плямкалі, чмыхалі, саплі, аблізвалі пальцы. Пра Толю і Колю ўсе забыліся, торта ім не дасталося і дробкі. Ды яны і не хацелі яго. «Церамка» дала пакаштаваць са сваёй шклянкі Таня. I кавалачак торта ім пакінула: «У мяне ад салодкага галава баліць!» «А ў мяне ад салодкага зубы павыпадалі,— пахваліўся Андрэйка.— Во!»—разявіў шчарбаты рот, каб паказаць, і... укінуў апошні кавалачак.
— А цяпер давайце ў карагод! — сказала Танька.— Бярыцеся за рукі, ну! — Яна злавіла Толю і Колю за рукавы і заспявала тоненькім галаском: — Як на Толевы імяніны мы спяклі ўсім каравай... Ну, што ж вы? — Яна нецярпліва патупала ножкамі ў белых гольфіках і сініх туфліках.— Як на нашы імяніны...
Ніхто не хацеў станавіцца ў карагод.
— Давайце ў «кошкі і мышкі»!
— Давайце ў хованкі! — кожны крычаў сваё.
Пабеглі ў пакой — цесна было на кухні.
— Я лічу! — Таня затуліла далонямі вочы і пайшла да акна.— Адзін... Два... Чатыры... Тры... Пяць...— выкрыквала яна. А вакол заціхаў тупат і шоргат — хаваліся хто куды.— Пяць! Я ўжо іду шукаць! Хто не схован, той закован! — Яна расплюшчыла вочы і ўбачыла, што на канапе сядзіць, трымаючыся за жывот, хмуры Коля.— Кую-кую Колю! — пастукала яна лінейкай па падаконніку.
— Я не гуляю,— устаў ён і пайшоў на кухню: яму было млосна і сумна. Таня за ім — мо хто на кухні схаваўся?
I тут ca спальні сыпанулі хлапчукі, застукалі лінейкаю, вырываючы адзін у аднаго,— «адкоўваліся».
— Ах вы так! — Танька пакрыўджана закусіла губу.— Я зараз знайду! Некага знайду...
Яна глядзела пад ложкі, за парцьеры, пад стол, зазірнула за паліцу-шафу: Мармышкі і Андрэйкі не было. Паспрабавала адчыніць дзверы ў кладовачку — яны былі зашчэплены знутры.
— Эй, я ведаю, вы тут. Вылазьце!
Ніхто не адгукаўся.
На дапамогу прыйшоў Толя, пастукаў у дзверы кулаком:
— Вылазьце, мы вас знайшлі!
I ўсе пачалі крычаць: «Выходзьце!»
Маўчанне...
— Ну і сядзіце там! Мы вас не выпусцім! — сказаў Толя і забразгаў зашчапкаю. Зашчапіць не паспеў — у дзверы штурханулі знутры. Толя падпёр дзверы плечуком, а потым перавярнуўся — спінаю. Рукі выставіў і ўпёрся ў паліцы-шафу. Ду-дух! — грымнулі з кладоўкі зноў, і дзверы таўханулі яму ў спіну, а Толя штурхануў паліцы. Шкло ў паліцах зазвінела, затрэслася... Напор не слабеў, а мацнеў, і Толя ўпіраўся што ёсць моцы, але не мог справіцца з двума.— Памажыце-е!!!
Усе стаялі і глядзелі, толькі Танька ўперлася з другога боку паліц, крахтала: «Не пад...да...вайся!»
Напор аслаб, паліцы пахісталіся ў яе над галавою, сталі на месца, супакоіліся.
Зноў націск... Толя раптам адчуў, што паліцы болып не памагаюць упірацца, а ...уцякаюць ад яго рук! Ой, ухапіць бы іх, затрымаць... Рынуліся паліцы ўніз, у кутку пасвятлела...
— Танька-а!!! — нечы не крык, а лямант.
Аглушальна гахнула... Звон, трэск... Здрыгануліся падлога і сцены, адляцелі, пасунуліся ўбок татаў і мамін ложкі, якія стаялі побач сярод пакоя.
Толя ўбачыў Таню — жывую! Яна круціла пальчыкам у вуху і трэсла галавою. Аглушыла! Каб на якую пядзю бліжэй, то і па ёй...
Хакнулі ўсе, выдыхнулі паветра. Заварушыліся...
— Ну — я дадому...— Сцёпа бачком, бачком абышоў перакуленыя паліцы, пакаўзнуўся на шкляных асколках.
— I я... I мы...— Дзеці хуценька вымеліся з кватэры.
— Што цяпер бу-у-удзе...— працягнуў Коля і схапіўся за горла. Яго зноў занудзіла — ужо ад страху.
«Танька жывая... Танька... не трапіла пад шафу!..» — Толя выцер спацелы ад страху лоб.
— Спакойна... Галоўнае — спакойна,— сказала Таня голасам дзяўчынкі-бабраняці з нейкага мультфільма. Грабанула рукою ў кучу асколкі і адразу парэзала пальцы. He плакала, а глядзела, як зрываюцца на падлогу кроплі крыві. Глядзела і на левую нагу, дзе асколак рассек гольф і краі рассечанага таксама набрыньвалі чырвоным.
3-пад паліц відаць адарваныя дзверцы. Пасечаныя асколкамі кнігі, асколкі шкла грувасціліся не толькі каля паліц, але разляцеліся і па ўсім пакоі. А ложкі не проста адсунуліся — у татавым адбіта спінка, адарвана бакавая дошка.
I тут зазваніў тэлефон. Званіла мама, хацела пакіраваць Толем і Колем. Толя пачаў расказваць ёй пра ўсё і не змог расказаць — расплакаўся ў
трубку. А потым крычаў: «Ало! Ало!», а трубка піпікала кароткімі гудкамі і маўчала. Мабыць, маме зрабілася кепска і ёй рабілі «хуткую дапамогу».
— Спакойна, я вас не пакіну... Я ў вас буду, пакуль тата і мама накрычацца... На мяне ніколі мама моцна не сварыцца пры чужых. Я пабуду — добра? — тузала Таня Толю за рукаў.
А ён сядзеў пад тэлефонам і ўмываўся слязьмі. Яму нікога не хацелася слухаць.
КНІГІ ОНЛАЙН
