КНІГІ ОНЛАЙН
Пошук сярод кніг, што прайшлі індэксацыю гуглам. Некаторыя кнігі гугл не знаходзіць
з-пад боцікаў, у якую складвалі старыя газеты. Складвалі абы-як, частка ляжала краямі на борціку, і пад імі ўтварылася нібы норка. Прыўзняў тата газеты — ён, Гаўрык! Глядзіць здзіўлена на ўсіх... Надраў, нашкуматаў газет, зрабіў сабе логава. У другім кутку каробкі — кучка наструганага зубамі бурака, бульбы, нейкія скарыначкі, крошкі, костачка слівы. Ламалі галаву: як ён мог забрацца на буфет? Вырашылі прасачыць, паставілі каробку з хамяком назад. Хамяк шорхаў, шорхаў — выбраўся з каробкі і за буфет. А паміж буфетам і сцяной была шчыліна як засунуць далонь. Хамяк чапляўся кіпцікамі за каструбаватую непафарбаваную фанерную сценку буфета, пазіраў уніз і асцярожна спускаўся. Спінаю ўпіраўся ў сцяну, і гэта не давала ўпасці. Накідалі на падлогу крошак хлеба, кавалачкаў яблыка, мяса, рассыпалі семак — што будзе рабіць? А ён злез, усё вынюхаў, сабраў і пакарабкаўся па шчыліне ў сваю схованку. Ну і нягоднік! Злавіў яго тата, зноў пасадзіў у трохлітровы слоік. Хай у ім жыве, калі такі спрытны. Трагедыя ў акварыуме Тата прыйшоў з цырка і развёў рукамі: — Няма ўжо білетаў да самага Новага года. I ў адну касу, і ў другую, і ў трэцюю кідаўся — прадалі... — To хай бы на пасля Новага года ўзяў,— сказала мама.— Ты ж ведаеш, як задурылі галаву дзеці... — Там вісіць плакат, хутка будуць прадаваць білеты на навагодняе цыркавое прадстаўленне. Амаль тая ж самая праграма, на яе і купім. Гэта было ў суботу, усе сядзелі дома. He ўзрадавала такая вестка Толю і Колю. Яны сабраліся глядзець мультфільмы і ўключылі тэлевізар раней. Якраз перадавалі навіны. I трэба ж здарыцца такому супадзенню: убачылі, як з чыгуначнай станцыі вязуць на грузавіках клеткі з тыграмі. A сланоў не везлі, яны самі ішлі. Пакорліва, сумна паапускаўшы галовы, і кожны слон быў прыкуты да машыны ланцугом. За нагу! Сланы падтрымлівалі свае ланцугі хобатамі, бо грузавікі то прытарможвалі, то павялічвалі хуткасць. I гэтую тузаніну прымалі на сябе хобаты, а ланцугі правісалі за хобатам свабодна, не так націралі ногі. — Якія разумнікі! Вы паглядзіце — ніхто ж іх гэтаму не вучыў! — захаплялася мама. — Навучыць гора кашу есці,— зазначыла бабуля. А Толя і Коля, уражаныя, нічога не гаварылі. Сланы даўно прайшлі, і тэлевізар паказваў нейкі завод, станкі, а ў вачах у хлопцаў усё ківалі хобатамі сланы, неслі свае ланцугі. I вось пачулася знаёмая мелодыя перад мультфільмамі. Бягуць глядзець мульцікі і Воўк, і Заяц, і кракадзіл Гена, і Чабурашка... Ужо і бегемот усхапіўся з насілак, павалюхаўся следам, ужо самі мульцікі пачаліся і кончыліся... I тут пачуўся званок у дзверы! Пайшоў адчыняць тата і прывёў... Таньку. Твар яе заплаканы, у руцэ трымае шэрую паперку. Спынілася каля дзвярэй, нешта гаворыць, a губкі горна крывяцца і дрыжаць. Прыцішылі гук у тэлевізары, і хлопцы пачулі: — Можа, вам трэба білеты ў цырк? Тры білеты ёсць... — Лішнія?! Тата, бяры! — усхапіліся Толя і Коля. — He лішнія...— усхліпнула Танька.— Я хацела з татам і мамаю ісці, а цяпер расхацела...— I яна закрыла далонькамі вочы, заплакала ўголас.— I нізашто не пайду! Там мучаць звяроў... Толькі што сланы ішлі за машынамі... і плакалі... Я бачыла, як у іх слёзы капалі... — He плач, дзіцятка,— падышла бабуля, памагла ёй выцерці вочы «слёзнаю» хусцінкаю.— Пойдзем на рыбак паглядзім, у нас маляўкі ўжо ёсць — такія пацешныя! — Ну во, я ж казаў, што дастанем білеты ў цырк,— гаварыў тата, а сам хутчэй адлічваў грошы.— Аддай Тані...— працягнуў Колю. Той схапіў грошы і кінуўся ў спальню. А Толя затанцаваў з білетамі, закружыўся па пакоі. Апошняе іх перадшкольнае жаданне спраўджваецца! — Ой, што гэта?! Ой! — пачуўся са спальні перапалоханы крык бабулі. Патупацелі ў спальню ўсе. Бабуля, Танька і Коля ўтаропілі вочы ў акварыум. У Танькі на твары былі страх і жаллівасць, з вачэй выкочваліся слёзы, а Коля глядзеў са здзіўленнем і цікавасцю. Куклянка падмяла пад сябе мечаноску, наступіла на яе падэшвай і... жэрла. Палавіну бока ўжо выела, віднеліся белыя, як нітачкі, рэбры. — Выкіньце куклянку! Я не магу на яе глядзець! Гэта яна зжэрла і неончыка! — закрычала мама. — Ціха, Каця! Яна проста выконвае свае абавязкі. За што ж яе караць? — Тата сачком адсу- нуў куклянку, вылавіў мёртвую рыбку і панёс на кухню выкінуць у смеццеправод. А ўсе стаялі каля акварыума і слоіка з маляўкамі, глядзелі, ці астатнія жывыя і здаровыя. Жывыя! Праўда, самец молі быў нейкі натапыраны, нібы луска пастала дыбам, невясёлы. Калі да яго падплывала самка, ён рэзка кідаўся ўбок, баяўся, каб яго не зачапілі. Мо і ён захварэў? Толя збегаў на кухню, узяў крошачку варанага жаўтка, расцёр у пальцах і кінуў маляўкам. Яны завіравалі, хапаючы корм, і Танька ажывілася, выцерла вочы «слёзнаю» хусцінкаю. Прыйшоў тата, моўчкі ўзяў кніжку-брашуру пра акварыум, пачаў гартаць. Гартаў, глядзеў, чытаў, мармытаў: «Як вата павуцінка на лусцы...» He тое... «Упіваецца і грызе клешчык...» He тое... «Кіста... Захворванне ікры ад прастуды...» Ага! Ікра ў мечаноскі прастудзілася, маляўкі памерлі яшчэ ў ікрынках, у жываце... Таму куклянка і падбіралася да рыбкі, чула пах. — Накуплялі прычындалаў, а ні разу яшчэ не падагравалі ваду. А тыдзень назад была такая халадэча ў хаце, батарэі ж яшчэ не ўключаны,— сказала з папрокам мама. — А з мечаносцам што? — паказала бабуля на рыбку. Тата зноў пачаў праглядваць кніжку, чытаць, мармытаць. Уздыхнуў... — Мабыць, таксама прастуда... Вадзянка... A як ратаваць — не сказана. — А нашто дапусцілі да гэтага? — рэзка сказала мама.— Выкінуць трэба акварыум, не мучыць рыб. — У людзей жывуць жа, разводзяцца,— сказала бабуля.— Уключайце падагравальнік, а то і астатнія пахварэюць. — Заразная вадзянка ці не? — пачухаў тата патыліцу.— Адсадзім мечаносца ў слабы раствор марганцоўкі. Але марганцоўка не памагла. Мечаносец, калі яго зноў пусцілі ў акварыум, плаваў рыўкамі, кідаўся ўгору-ўніз, нібы задыхаўся. Праз гадзіны дзве, калі Танька пайшла ўжо дадому, ён апошні раз стралою ўзвіўся ўгору, ухапіў паветра. На дно падаў куляючыся. Падаў мёртвы... Першы раз у першы клас Бабуля ўчора купіла не толькі кветкі. Купіла яшчэ дзве каробкі. У дзверы не званіла, у яе быў ужо свой ключ. Паціху адчыніла, паціху зайшла. Правільней, старалася, каб было ціха. А каробкі былі, мабыць, вялікія, павярнуцца з імі ў дзвярах цяжка. Дакрануліся яны да дзвярэй, дакрануліся да сцен, і штосьці дзынкнула ў тых каробках металічнае. — Каця, хлопцы дома? — шэптам спытала бабуля ў мамы. Мама і тата мылі ў ваннай бялізну і, мабыць, выглянулі адтуль. — Няма. Выскачылі на двор пагуляць. А «выскачыў» толькі Коля, а Толя яшчэ быў у туалеце і ўсё-ўсё чуў. — Ну, то і добра. Вазьмі, прыхавай у сваю шафу. Як прыйдуць са школы, тады і ўручым. У гонар першага школьнага дня. — А што ў гэтых каробках? — па-змоўніцку прашаптала мама. — Аднаму... гэта... He, не скажу. — Ой, дарагія ж, мабыць, цацкі. — Няхай. Я ж ім яшчэ не давала падарункаў. Мама і бабуля пайшлі ў спальню, а тата ўсё плюхаўся ў ваннай. Толя паціху выбраўся з туалета і шмыгнуў на двор. Вой-ё-ёй, да заўтрага — цэлыя суткі! Як тут вытрываць, не папытацца —што там? I гаварыць Колю ці не? Урэшце ўзяў з Колі «страшную клятву», што і выгляду той не падасць, быццам нешта ведае пра бабулін сюрпрыз, і расказаў. Пакуль прайшоў сённяшні дзень, прыйшла нядзеля, змучыліся хлопцы ўшчэнт. У школу ў дзесяць нуль-нуль. А прачнуліся Толя і Коля ў восем. Самі! Праўда, і ноччу яны кепска спалі, бачылі мо сто сноў, і ўсе пра школу. У мамы ўсё падала з рук. А селі снедаць, то замест цукру яна ўсыпала тату ў кубак солі. — Каця, супакойся! Каця, што з табою? — гаварылі ёй то бабуля, то тата. Толю і Колю зусім не хацелася есці. Хацелася адразу бегчы ў школу. — Пакуль не пад’ясце добра, з кватэры не выпусцім,— прыгразіла бабуля. Але і сама яна нічога не ела, а толькі выпіла чаю. — He бярыце ранцаў з кнігамі! Сёння без кніг ідуць, там раскажуць вам усё, пакажуць клас,— сказала мама хлопцам. Яна нават чаю не піла. — А нармальныя заняткі заўтра з дзвюх гадзін дня. Я даведвалася...— дадала бабуля. Але ж ранцы былі такія прыгожыя і яркія, яны ажно прасіліся, каб іх узялі. I хлопцы хныкалі, хныкалі... — Ну — бярыце, калі такую ахвоту маеце,— дазволіў тата.— Хутчэй прывыкнеце насіць. — Бярыце,— згадзілася і бабуля.— Каця, я мо адна павяду? Вам тут дома яшчэ работы многа. — Ой, не ведаю, за што хапацца. У цырульню не схадзіла, прычоскі не зрабіла... У самых дзвярах Коля раптам прашаптаў Толю: — Дай памацаю тваё калена... Дрыжыць? Толева калена не дрыжала. — А памацай маё... Толя памацаў. Яно дрыжала дробненька, нібы хамяк, калі яго першы раз узялі ў рукі. — Ну — шчасліва! Ну — усяго добрага! Ну — каб выдатна вучыліся! — жадалі напаследак мама і тата, заміналі выходзіць. Мама пацалавала хлопцаў, злёгку падштурхнула ў ранцы. I праўда, ніхто з ранцамі і партфелямі ў школу не ішоў. Але ўсе ішлі з кветкамі. Дзіцячы гоман поўніў вуліцы, перамагаў шум машын. Дзяўчынкі ў белых фартушках і белых гольфіках, з каляровымі банцікамі і кветкамі ажно ззялі, расчырванеліся ад хвалявання іх шчокі. Хлапчукі былі ў сініх касцюмчыках — якраз у такой форме, як і Толя з Колем. 3 мамамі ішлі, з татамі, з бабулямі і дзядамі. Ішлі дзеці і без дарослых — мо якія трэцякласнікі ці чацвёртакласнікі. Толя і Коля моцна сціскалі бабуліны рукі, не адставалі ні на крок. У аднаго ў левай, у другога ў правай руцэ было па тры гладыёлусы — белы, ружовы і цёмна-чырвоны, ледзь не аксамітны. — Гэй, першаклашкі, а ці пад’елі маннай кашкі? — абагнаў іх нейкі хлапчук-бальшун. Свой букет ён трымаў пад пахаю, як венік, з якім ходзяць у лазню. Хлопцы дружна паказалі яму языкі. Каля газетнага кіёска на рагу вуліцы стаяў Сцёпа Мармышка з моднаю сумкаю цераз плячо. Шыкоўная сумка, з замежным надпісам на баку — «Adidas». Сцёпа купляў значкі і жаваў гумку. У вітрыне было многа-многа значкоў пра Ваўка і Зайца. Ледзь стрымаліся Толя і Коля, каб не папрасіць у бабулі: «Купі!» Сцёпа пайшоў за імі. На грудзях блішчалі значкі, як медалі ў ветэрана вайны. Калі Толя і Коля азіраліся, Мармышка выдзімаў на губах брудна-шэры гумавы пузыр і вылупліваў на іх вочы — пацвяляў. Во, маўляў, які я самастойны... Што хачу, тое і раблю! I сам у школу іду!