Прыгоды Пінокіа
Карла Калодзі
Выдавец: Галіяфы
Памер: 260с.
Мінск 2019
ад холаду, голаду і страху. I засоўваючы раз-пораз рукі пад нашыйнік, які сціскаў яму горла, казаў з плачам:
— Гэтак мне і трэба!.. На жаль, гэтак мне і трэба! Я хацеў быць гультаём і бадзягам... я хацеў слухаць дрэнных сяброў і таму няўдачы ўвесь час пераследуюць мяне. Каб я быў добрым хлопчыкам, як іншыя, каб меў жаданне вучыцца і працаваць, каб застаўся дома з маім бедным татам, не апынуўся б тут, пасярод поля, у якасці вартавога сабакі ў доме селяніна. О, каб я мог нарадзіцца другі раз!.. Але цяпер позна і трэба цярпець.
Даўшы такім чынам выйсце пачуццям, што рваліся з ягонага сэрца, ён пайшоў у будку і заснуў
3
Пінокіа выкрыў злодзеяў і, як узнагароду за вернасць, атрымаў свабоду.
Прайшло ўжо болей за дзве гадзіны, як ён соладка спаў. Але каля поўначы прачнуўся ад шэпту і мармытання дзіўных галасоў якія, як яму падалося, чуліся ад тока. Высунуўшы кончык носа з будкі, Пінокіа пабачыў што там сабраліся на нейкую нараду чатыры жывёліны з цёмнай поўсцю, падобныя да катоў. Але гэта былі не каты, гэта былі куніцы, драпежнікі, якія асабліва любілі паласавацца яйкамі і маладымі куркамі.
Адна з тых куніц, адлучыўшыся ад сваіх прыяцеляў, падышла да будкі і прамовіла напаўголаса:
— Добры вечар, Мелампа.
— Мяне завуць не Мелампа, — адказаў драўляны хлопчык.
— А хто ты тады?
— Я Пінокіа.
— А што ты тут робіш?
— Працую вартавым сабакам.
— А дзе Мелампа? Дзе стары сабака, які жыў у гэтай будцы?
— Памёр сёння ранкам.
— Памёр? Бедная жывёліна! Ён быў такі добры!.. Але, мяркуючы па твары, ты таксама падаешся мне мілым сабакам.
— Прашу прабачэння, але я не сабака!
— А хто ж ты?
— Я драўляны хлопчык.
— I працуеш вартавым сабакам?
— На жаль, у якасці пакарання!
— Тады я прапаную табе тую самую дамову, якая была ў нас з нябожчыкам Мелампам, і ты будзеш задаволены.
— I што гэта была за дамова?
— Мы прыходзім адзін раз на тыдзень, як і раней, наведаць уначы гэтых куранятаў і выносім восем курэй. 3 тых курэй сем з’ядаем мы, а адну аддаем табе. Натуральна, калі ты ўдаеш, што спіш, і ніколі не будзеш брахаць, каб абудзіць селяніна.
— I Мелампа рабіў менавіта так? — спытаў Пінокіа.
— Рабіў так, і паміж намі заўсёды была згода. Так што спі спакойна і будзь пэўны: перш чым мы пойдзем
адсюль, пакінем табе ў будцы добра абскубаную курку на заўтра, на сняданак. Мы дамовіліся, добра?
— Нават болей чым добра! — адказаў Пінокіа і пагрозліва пахітаў галавой, быццам бы хацеў сказаць: «Неўзабаве зноў паразмаўляем!»
Калі чатыры куніцы з упэўненасцю палічылі, што
справа развязаная, яны адразу скіравалі да курніка, які быў зусім побач з будкай. Зубамі
і кіпцюрамі яны адчынілі драўляныя дзверцы, што зачынялі ўваход, і адна за адной праслізнулі ўсярэдзіну. Але не паспелі яны ўвайсці, як пачулі, што дзверцы хутка зачыніліся. Той, хто зачыніў іх, быў Пінокіа, які не задаволіўся толькі гэтым, а яшчэ, для большай пэўнасці, прываліў дзверцы вялікім каменем.
I потым пачаў брахаць. I брахаў так, нібыта ён быў вартавы сабака: «Г аў-гаў-гаў-гаў!»
■
I •
I сапраўды, мінула менш часу, чым трэба на тое, каб вымавіць слова «амэн», як селянін выйшаў. Ён ускочыў У курнік і пасля таго, як злавіў чатырох куніц ды пасадзіў іх у мех, сказаў ім з сапраўднай радасцю:
— Урэшце вы трапілі ў мае рукі! Я мог бы пакараць вас, але я не такі чалавек. Я з радасцю занясу вас заўтра да гаспадара карчмы ў бліжэйшай вёсцы, ён злупіць з вас СКУРУ і згатуе вас, як маладую і вострую зайчаціну. Гэта гонар, які вы не заслугоўваеце, але добрыя людзі, як я, не зважаюць на такую дробязь!
Затым ён наблізіўся да Пінокіа, пачаў хваліць яго і, між іншым, запытаўся:
— Як жа табе ўдалося выкрыць змову гэтых чатырох злодзеяў? Скажу, што Мелампа, мой верны Мелампа, ніколі нічога не заўважаў...
Драўляны хлопчык мог бы апавесці тое, што ведаў Гэта значыцца, мог бы апавесці пра ганебную дамоўленасць, якая існавала паміж сабакам і куніцамі. Але прыгадаўшы, што сабака мёртвы, падумаў: «Навошта абвінавачваць памерлых? Памерлыя — яны памерлыя, і найлепшае, што можна зрабіць, гэта пакінуць іх у спакоі!»
— Калі куніцы прыйшлі на гумно, ты спаў ці не? — працягваў распытваць яго селянін.
— Спаў, — адказаў Пінокіа, — але куніцы пабудзілі мяне сваёй балбатнёй, а адна прыйшла сюды да будкі, каб сказаць мне: «Калі абяцаеш не брахаць і не будзіць гаспадара, мы падорым табе добра абскубаную курку»... Разумееце, га? Яны мелі нахабства зрабіць мне такую прапанову! Трэба сказаць, што я драўляны хлопчык, які мае ўсе заганы гэтага свету але я ніколі не дам ублытваць сябе ў падобныя справы і дапамагаць усялякім лотрам!
— Малайчына, хлопец! — усклікнуў селянін, паляпваючы яго па плячы. — Гэтыя пачуцці робяць табе гонар. I каб давесці табе сваю задаволенасць, ад гэтага моманту я вызваляю цябе, каб ты мог вярнуцца дадому.
I зняў з яго сабачы нашыйнік.
Пінокіа аплаквае смерць прыгожай Дзяўчынкі з блакітнымі валасамі, потым ён сустракае Голуба, які прыносіць яго на бераг мора, і Пінокіа кідаецца ў ваду, каб прыйсці на дапамогу свайму тату Джэпета.
Як толькі Пінокіа перастаў адчуваць вакол шыі жорсткі і зневажальны ціск ад нашыйніка, ён кінуўся бегчы праз палі, не спыняючыся ні на хвіліну, пакуль не дапяў да галоўнай дарогі, што мусіла прывесці яго да дамка Феі.
Выбегшы на галоўную дарогу, ён звярнуўся, каб паглядзець на роўнядзь, што ляжала перад ім. I няўзброеным вокам вельмі добра пабачыў лес, дзе на сваё няшчасце спаткаў Лісу і Ката. Паміж дрэваў ён пабачыў высокую вершаліну таго Вялікага Дуба, на якім яго павесілі за шыю. Але паглядзеўшы ў адзін бок, паглядзеўшы Ў другі — Пінокіа не знайшоў маленькага дамка прыгожай Дзяўчынкі з блакітнымі валасамі.
Тады яго ахапіла змрочнае прадчуванне. Ён кінуўся шпарка бегчы, за колькі хвілін ён ужо быў на лузе, дзе некалі ўзвышаўся белы Дамок. Але белага Дамка болей не было. Замест яго ляжаў невялікі мармуровы камень, на якім друкаванымі літарамі былі напісаныя гэтыя журботныя словы:
ТУТ СПАЧЫВАЕ ДЗЯЎЧЫНКА 3 БЛАКІТНЫМІ ВАЛАСАМІ, ЯКАЯ СКАНАЛА АД СМУТКУ, БО БЫЛА ПАКІНУТАЯ СВАІМ БРАЦІКАМ ПІНОКІА
Што адбылося з драўляным хлопчыкам, калі ён па складах ледзь прачытаў гэтыя словы, вы можаце дадумаць самі. Ён ніцма ўпаў на зямлю, тысячай пацалункаў пакрыў гэты пахавальны мармур і моцна заплакаў. Ён плакаў усю ноч і наступную раніцу. Калі надышоў дзень, ён усё яшчэ плакаў, хоць у ягоных вачах ужо болей не было слёз. Ягоны крык і ягоныя галашэнні былі настолькі жахлівыя, што ўсе навакольныя пагоркі паўтаралі яго рэхам. I плачучы, ён казаў:
— О, Феечка мая, чаму ты памерла? Чаму я не сканаў замест цябе? Бо я такі дрэнны, ты ж, наадварот, была такая добрая!.. А мой тата, дзе ён? О, Феечка мая, скажы мне, дзе я магу знайсці яго? Як я хачу быць заўсёды з ім і не пакідаць яго болей ніколі, ніколі, ніколі!.. О, Феечка мая, скажы мне, што гэта няпраўда, што ты памерла!.. Калі ты сапраўды мяне любіш... Калі любіш свайго браціка, уваскрэсні... стань жывой, як раней!.. Табе не шкада бачыць мяне самотным і пакінутым усімі? Калі прыйдуць забойцы, мяне зноў схопяць і павесяць на галіне дрэва, і тады я памру назаўжды. Ты што, хочаш, каб я быў тут адзін, у гэтым свеце? Цяпер, калі я згубіў цябе і майго тату, хто мяне накорміць? Куды я пайду спаць уначы? Хто мне зробіць новы гарнітурчык? О! Было б лепей, у сто разоў лепей, каб я таксама памёр! Так, я хачу памерці!.. І-і-і-і-і!..
Пінокіа ў адчаі спрабаваў выдзіраць на сабе валасы, але ягоныя валасы былі з дрэва, і ён не мог нават убіць у іх свае пальцы.
Тым часам над ім пралятаў вялікі голуб, які прыпыніўся ў паветры на распасцёртых крылах і закрычаў яму з вышыні:
— Скажы мне, хлопчык, што ты робіш там, унізе?
— He бачыш? Плачу! — сказаў Пінокіа, узняўшы галаву на гэты голас і выціраючы вочы рукавом.
— Скажы мне, — дадаў тады Голуб, — ці няма выпадкова сярод тваіх сяброў аднаго драўлянага хлопчыка, якога завуць Пінокіа?
— Пінокіа?.. Ты сказаў — Пінокіа? — паўтарыў драўляны хлопчык, адразу ўскочыўшы на ногі. — Гэта я Пінокіа.
Пачуўшы гэты адказ, Голуб хутка спусціўся і сеў на зямлю. Ен быў большы за індыка.
— Значыцца, ты ведаеш таксама і Джэпета? — спытаў ён драўлянага хлопчыка.
— Ці ведаю я яго? Гэта мой бедны тата! Мабыць, ён табе казаў пра мяне? Ты правядзеш мяне да яго? Але ён усё яшчэ жывы? Адкажы дзеля ўсяго святога — ён усё яшчэ жывы?
— Я пакінуў яго тры дні таму на беразе мора.
— Што ён рабіў?
— Ён будаваў сабе маленькі човен, каб пераплысці акіян. Гэты бедны чалавек ужо болей за чатыры месяцы шукае цябе. I, не здолеўшы знайсці, вырашыў шукаць цябе ў далёкіх краінах Новага Свету.
— Ці далёка адсюль да марскога берага? — запытаў Пінокіа з нясцерпнай трывогай.
— Болей за тысячу кіламетраў.
— Тысячу кіламетраў? О, Голуб мой, як было б цудоўна, каб у мяне былі твае крылы!
— Калі хочаш туды, я магу даставіць цябе.
— Як?
— Верхам на мне. Ты дужа цяжкі?
— Цяжкі? Зусім не! Я лёгкі, як лісток!
I, не кажучы болей ні слова, Пінокіа скочыў Голубу на спіну, апусціў адну нагу з аднаго боку, а другую з другога, як гэта робяць цыркавыя вершнікі, і радасна закрычаў:
— Скачы, скачы, конік, бо я спяшаюся, каб хутчэй дабрацца!
Голуб узняўся ў паветра, і за колькі хвілін ён ляцеў так высока, што амаль дакранаўся да аблокаў Апынуўшыся на такой незвычайнай вышыні, драўляны хлопчык з вялікай цікавасцю паглядзеў долу. I яму зрабілася вельмі страшна, так, што закруцілася галава. Каб не зваліцца, ён моцна-моцна абхапіў рукамі шыю сваёй крылатай верхавой жывёліны.
Яны ляцелі ўвесь дзень. Калі надышоў вечар, Голуб сказаў:
— Я вельмі хачу піць!
— А я вельмі хачу есці! — дадаў Пінокіа.
— Спынімся на некалькі хвілінаў у гэтай галубоўні і потым ізноў выправімся ў падарожжа, каб заўтра раніцай, на досвітку, быць на марскім беразе.
Яны ўвайшлі ў пустую галубоўню, дзе былі толькі місачка, поўная вады, і кош, напоўнены з коптурам гарошкам. Драўляны хлопчык не мог есці гарошак. Яго ванітавала ад гарошку, проста выварочвала страўнік. Але гэтым вечарам ён наеўся дасыта і, павярнуўшыся да Голуба, сказаў:
— Ніколі не паверыў бы, што гарошак можа быць такі добры!
— Гэта пераконвае, мой хлопчык, — адказаў Голуб, — што, калі ты сапраўды галодны і няма нічога есці, нават гарошак робіцца смачным! Для голаду не існуе капрызаў і смакоццяў!
КНІГІ ОНЛАЙН
