КНІГІ ОНЛАЙН
Пошук сярод кніг, што прайшлі індэксацыю гуглам. Некаторыя кнігі гугл не знаходзіць
Быць асаблівым дазваляецца толькі пасля смерці. Суседка запыталася: - Чаму пераехаў? - Захацелася. - Дзе працуеш? - Нідзе. - Нейкі ты не такі. Участковы дапытваў: - Чаму пераехаў? - Захацелася. - Дзе працуеш? - Нідзе. - На ўчоце састаіш? - He. - Я праверу. Цётка кажа: - Зрабі плот вышэй. - Навошта? - Каб людзі не бачылі. Кожны беларус мусіць быць партызанам. Самы лепшы беларус Taxi, які зрабіў штосьці неверагоднае, а пра яго не напісалі ў газеце пры жыцці. Але я свой партызанскі ген згубіў. Пра мяне нават прыказка е: язык у роце, як чорт у балоце. Прыміце мяне такім. - Каго любіш? - Люблю Беларусь. - To трымайся. Быў у Мінску, шукаў на вакзале разетку, каб падзарадзіць тэлефон. Знайшоў толькі платны аўтамат. Але, бляха, я ўжо стары вясковы дзядзька, каб разбірацца, якім бокам што куды ўтыкаць. Калі ў мяне не было сваёй электрычнасці, я зараджаў тэлефон або ў калгасе, або ў краме. Калгаса на вакзале я не знайшоў, то пайшоў да касіркі. - Можна, кажу, я ў вас усуну на дзесяць хвіліначак? I тыкаю ў яе провадам ад падзарадкі паказваю, як я гэта збіраюся зрабіць. Касірка адказвае: - Маладой чалавек, вы ваабшчэ адкудава зваліліся? У какоя врэмя вы жавёця? У нас ёсць платный аўтамат, ідзіця і ўсуньця ў яго. - У вас жа ёсць разетка. Я толькі на пяць хвіліначак усуну, і ўсё. - Ідзіця, кажа, у аўтамат. I не дурыця мне галаву. У аўтамат я не пайшоў, а пайшоў у прыбіральню, знайшоў там бясплатную разетку. Уваткнуў провад у яе. Апасля спусціўся ў пераход і купіў букецік кветак. Прыношу касірцы. - Гэта вам, кажу. - За што? Я ж не дала ўсунуць. - Я ўжо ўсунуў. Мне болей не трэба. Гэта проста так. Бясплатна. А тым часам у Прудку. Учора ў краме: - Цукар е? - Няма. Сёння ў краме: - Цукар е? - На, я табе з дому прынесла. Першыя хвіліны гэтага года я сустрэў у натоўпе ў Вільні. Апошнія хвіліны я правяду ў адзіноце ў сваёй хаце ў Прудку. Будзе мароз і снег. Будзе гарэць агонь у печы. I я спалю ў ім усё непатрэбнае. Я памыюся ледзяной вадой, буду піць гарбату ў лесе і глядзець у неба. У мяне няма тэлевізара, алкаголю і салатаў. У мяне ёсць толькі лес, Космас, вада і агонь. У мяне няма нічога, але я маю ўсё. Быць зімой дармаедам у вёсцы фізічна прасцей, чым быць зімой дворнікам у Мінску. Летась я насіў на сваіх плячах вялізныя гурбы снегу. Учора пачысціў маленькую сцежку для паштаркі, і яна прывезла паштоўку з Купалаўскага тэатра клёвую, дурную, як я люблю. Шаноўны Тэатр, прыём! Гэта Прудок. Дзякуй, што не забываеце нас, ветэранаў, раскіданых па свеце. Вы гэта мая вялікая мінская батарэйка. 2016 год СТУДЗЕНЬ Ісці ў навагоднюю ноч у лес страшна. Ён блізенька, але ж вельмі цёмны наперадзе толькі чорная сцяна з дрэваў. Адразу ўзгадваюцца фантазіі пра палешукоў, што перакінуліся ў хвоі. Стаяць і шумяць: - Увшшшш. I ніхто іх не чуе. Потым страх сыходзіць. Відаць ашмёткі неба між галінаў. I як хвоі цягнуцца галінамі да таго неба. У гэтым ціхім натоўпе дрэваў на некалькі хвілін перастаеш быць чалавекам. Як выпускаеш з цела душу палётаць. Радзіва «Прудок». Навагодні выпуск. Шчаплю лучыну. Коля едзе на лісапедзе па галалёдзе. - Змагаешся? - Змагаюся. - Е што? - Я ж не п’ю. - Ну і дурак. - Ідзі ў сраку. - Заходзь у госці. - Добра. - Давайпака. - Давайпака. Старадаўняя прудкаўская народная прыкмета. Калі памыўся і памыў падлогу, ніхто гэтага не ўбачыць. Калі тыдзень жыў нясвежым бяздушным кабачком, прыедуць новыя госці і навек запомняць цябе такім. Уся тэрыторыя, якая пачынаецца за метр ад грубы, называецца зонай высялення. Я туды хаджу толькі па сала. А раздзецца перад сном гэта зняць куртку і шапку-гандонку. У такі мароз хадзіць да ветру можна толькі з бацькавага блаславення. Добра, што трэба ехаць у Мінск. Хоць пагрэюся ў маршрутках. Па дарозе заехаў да бацькоў. А вы ведалі, што цёплая вада цячэ з крана? Гэта такая штука, якая тырчыць са сцяны. Радзіва «Прудок». У нас на прамой сувязі прудкаўскі дзядзька, які ходзіць па праспекце. У гэтае вашае кіно я схадзіў, свае валёнкі мінчукам паказаў, у «Цэнтральным» быў, у «Логвінаве» быў, на тэатр паглядзеў. Мінск! Хто возьме на ноч няп’юшчага дзядзьку з дзярэўні? Прынамсі адно жаданне ў жанчын я выклікаю жаданне мяне накарміць. У архіве: На дваццаць восьмага. На двадцать восьмое? Так, на дваццаць восьмага. У касе чыгуначнага вакзала: На сёння. На сегодня? Так, на сёння. У маршрутцы: У Каленкавічах. В Калннковнчах? Так, у Каленкавічах. У прудкаўской краме: - Паўкіло шакаладных канфет. - Цукерак? - Так, цукерак. Я дома. Я мусіў вярнуцца дадому заўтра. Аднак нясцерпна захацелася ў Прудок, і я здаў свой квіток на начны цягнік і паехаў маршруткай. Прыехаў. У хаце нуль градусаў. У коткі абледзянела вада ў місцы. У слоіку з малаком плавае лёд. У вядры з вадой плавае лёд. Усё адно цёпла, бо я дома. Сябар-талаковец кажа: «Можаш жыць у мяне тыдзень і хадзіць у свой архіў». У яго цёпла і добра, але я не магу. Хтосьці мусіць паліць у грубе. Бо, калі з хаты выходзіць цяпло, з мяне бы сыходзіць душа. Яшчэ ў Мінску насіць валёнкі лічыцца вычварэнствам. Ніколі раней я не адчуваў сябе так навідавоку. Тут не лічыцца. Тут я нармальны. Дома гэта там, дзе ты нармальны. Маці пытаецца: «Не сумна табе там аднаму?» Я не адзін, мама. Я тут з псіха-эратычнымі думамі. Я выходжу ў двор і кажу зямлі: - Я хачу спазнаць тваю глыбіню, зямля, і зацята сую ў яе свой дыктафон. А яна маўчыць і не пакараецца мне. - Баба Наташа, а вы помніце штоліся? А баба Наташа зачыняе дзверы. Я прашу ў архіве пяць спраў. А мне прыносяць адзін танюсенькі сшытак з лічбамі пра зямельныя надзелы, бо астатнія справы на рэстаўрацыі. Я кажу: - Хачу глыбей. Колісь у мяне быў штодзённы рытуал. Я прачынаўся а шостай раніцы, выходзіў у двор, зачэрпваў вядро чыстай халоднай вады са студні і мыў ёю вочы. Так можна ўгледзець ўтоеную ад непамытых вачэй прыгажосць. Трэба зноў прачынацца а шостай, мыць вочы, сядаць на ўслончыку ля грубы і думаць, думаць, думаць. Думаць, чаму глыбіня не даецца мне. Гляджу я на сваю кавяню і думаю. От яна складаецца з атамаў. Атамы з электронаў, пратонаў і нейтронаў, унутры якіх кваркі. Кваркі ж складаюцца са струнаў. Вібрацыі гэтых струнаў скрыўляюць час і прастору ў дзесяці неймаверных вымярэннях і ствараюць форму ўсяму. Гляджу я на сваю кавяню і баюся браць яе ў рукі. Дзень народзінаў пачаўся з таго, што я ноччу глядзеў дакументальныя фільмы пра кваркі і атамы і праспаў усё што можна: і памыць падлогу, і схадзіць па малако. Прыехаў мой чатырох’юрадны брат са сваімі бацькамі. Мы пазнаёміліся нядаўна праз «Нашу Ніву». Мне 33. I гэта добра. Я ўжо не 32-гадовы мінчук, які з’ехаў у дзедаву хату, а 33-гадовы прудкавец, які застаўся жыць у ёй. Суровыя беларусы віншуюць беларусаў так: «Гараваць»; «Трымайся»; «Цярпення»; «Добра гараваць»; «Палескага цярпення»; «Гаравання!»; «Шмат гараваць»; «Каб гараванне прыносіла плён». Але сёння я не спраўджваю тых наказаў. Пакуль нармальныя прудкаўцы гаруюць, я працягваю думаць пра скрыўленне часу-прасторы і што баба Наташа гэта Еўропа, шосты спадарожнік Юпіцера, дзе пад тоўшчай ільду ёсць вада, а мо і жыццё з рыбкамі. Каця зрабіла мне падарунак на дзень народзінаў паэмы Янкі Купалы ў выданні 1949 года. Кніга мае два подпісы. Першы 1953 года: «Желаю, как реалмст, прожмть п встретнть 1990 год, где жнзнь человека будет, можно сказать с полной уверенностью, полнее, краше, счастлпвее м человечнее. В дар белорусу от белоруса». У 2016 годзе побач з’явіўся яшчэ адзін подпіс мне: «(...) Цікава, як там будзе ў 2053 годзе? Беларусу ад беларускі». Як там будзе ў 2053? Ці будуць людзі болылі шчаслівыя і чалавечныя, я не маю ўпэўненасці. I Каця, відаць, не мае, інакш напісала б. Але я ведаю, што ў 2053 годзе дакладна будзе Янка Купала. Станавяцца ў хатах Дзяды па кутох, Час агонь паліці, Ночкі цень залёг. Калі ноччу сядзець на ганку і глядзець далёка наперад, то можна ўбачыць сваю спіну. Маці кажа: Туды-сюды, і студзень скончыцца. Я кажу: - Яшчэ будзе люты. Маці кажа: - Туды-сюды, а люты кароткі. Я кажу: - А сакавік? Маці кажа: - Туды-сюды, а бацька ўжо піша планы на вясну. Туды-сюды, і трэба купіць сшытак, падпісаць яго «Агарод», нарысаваць схему градак і планаваць вясну, як бацька. Стабільнасць так абрыдла, што нават цыклон гэта радасць. Глыбіня снежнага покрыва вымяраецца ў валёнках. Сёння 0,8 val. Мінскі гарвыканкам неспадзеўкі даслаў эсэмэску: «Убеднтельно проснм убрать снег у машмномест н во дворах». Я назад засыпаў снегам сваю сцежку ў двары. У1864 годзе прудкаўскія сяляне «мзьявнлн своё неудовольствне на то, что у нмх мало огородов н тесно стоят постройкм». Прыйшоў такі ўпаўнаважаны да Міхася, Матвеевага сына, і кажа: - Убеднтельно просмм мзьявнть своё неудовольствме. - Шо? От гэтыя чыноўнікі ніяк па-чалавечы не навучацца размаўляць. Я, пэўна, адзіны чалавек у Прудку, якому прыносяць «Народную волю». Мяне на яе падпісала Марыя Вайцяшонак, каб я не кіс у палескім інфармацыйным вакууме. Думаў нават, што паштарка не будзе болей любіць мяне, калі даведаецца, што я чытаю. Але не прыносіць газету, грукае ў шыбу і крычыць: - Андрушачка, Андрушачка, выходзь! Выходжу. - От табе твая газета. От табе часопіс тоўсты. От табе за тэлефон квітанцыя. Оттабе пісьмо, распішыся тута. Маладзец. Ідзі, чытай. Mae тэксты можна чытаць на аўтобусным прыпынку і ў метро. Я пішу іх для людзей, якія спяшаюцца жыць. А от да апавяданняў Марыі Вайцяшонак заўжды трэба рыхтавацца: уключыць цішыню і цмянае святло лямпы, заварыць багун, выбачыцца перад гадзіннікам на сцяне за спынены, скрадзены час. Тады словы расцякуцца па целе водарамі. «Маё лецішча насупраць, бачу Тамару з вакна. Я да Бога: «Божа, памажы ты ёй, Божа шчыры, памажы...». Іншы раз, каб толькі дзверы яна ў сваёй хаце адчыніла, яна мне быццам толькі дзеля самой хаты». Маці кажа, што дзверы не зачыняліся: было шмат каляднікаў. - А да цябе прыходзілі? - He, не было. I я ўзгадваю траіх хлапчукоў, якія ўчора доўга стаялі ля плота і спрачаліся аб нечым. Але так і не наважыліся зайсці да здзічэлага дзядзькі. Помню, у верасні мінаў дзіцячы натоўп пад брылём крамы яны там хаваліся ад дажджу і чуў: